Hungary : Luật cấm đeo huy hiệu của các chế độ độc tài gây tranh căi
Thứ bảy 26 Tháng Mười Một 2011
[IMG]http://www.viet.rfi.fr/sites/viet.filesrfi/imagecache/rfi_43_large/sites/images.rfi.fr/files/aef_image/2011-04-18T133525Z_1943219799_GM1E74I1O2001_RTRMADP_3_HUNGARY-CONSTITUTION-VOTE_0.JPG[/IMG]
Toà nhà Quốc hội Hungary tại Budapest (Reuters)
Một lần nữa, Nhà nước Hungary lại thua cuộc một công dân của ḿnh trong cuộc đua pháp luật tại Ṭa án Nhân quyền Châu Âu (trụ sở ở Strasbourg): Hungary phải bồi thường 4.000 euro cho một chính khách do đă phạt ông này v́ tội đeo huy hiệu h́nh ngôi sao đỏ, bị luật Hungary coi là biểu tượng độc tài.
Đây đă là lần thứ hai, Ṭa án Nhân quyền Strasbourg đưa ra phán quyết như vậy đối với Nhà nước Hungary. Trong dịp này, bên bị đơn cũng phải trả khoản án phí 2.400 Euro. Từ Budapest, thông tín viên Hoàng Nguyễn tường tŕnh.
Ṭa án Nhân quyền châu Âu, tại Strasbourg, vừa ra phán quyết phạt nhà nước Hungary 4000 € v́ Budapest đă phạt một công dân đeo huy hiệu ngôi sao đỏ: xin anh cho biết vụ việc và giải thích v́ sao huy hiệu ngôi sao đỏ lại gây nhiều rắc rối pháp lư như vậy?
Cách đây hơn 7 năm, vào ngày 1-5-2004, tại một hoạt động nhân kỷ niệm Quốc tế Lao động, một công dân Hungary là ông Fratanolo János đă cài ngôi sao đỏ lên áo ngoài của ḿnh. Nói thêm, ông này là Chủ tịch danh dự Đảng Công nhân 2006 là một đảng cánh tả, được tách khỏi Đảng Cộng sản Hungary vào năm 2006.
Cơ sở của án phạt nói trên là một điều khoản thuộc Bộ luật H́nh sự Hungary, theo đó, việc phát tán, truyền bá hoặc sử dụng công khai biểu tượng của các thể chế độc tài toàn trị (quốc xă và cộng sản) là điều bị cấm và người thực hiện điều đó có thể bị phạt tiền. Trong số các biểu tượng đó, có h́nh ngôi sao đỏ năm cánh.
Cần chú ư là trong một hoạt động năm 2003, người sáng lập Đảng Công nhân 2006 là ông Vajnai Attila cũng từng bị “dính luật” khi ông này đă công nhiên cài lên áo khoác một ngôi sao đỏ được cắt từ giấy b́a. Ông Vajnai, sau khi bị ṭa án Hungary tuyệt phạt 120.000 Ft, đă đưa vụ việc này lên Ṭa án Nhân quyền Strasbourg và đă thắng kiện.
Lần này, Ṭa án Nhân quyền Strasbourg cũng đă ra một phán quyết tương tự: Ṭa cho rằng mặc dù việc sử dụng công khai biểu tượng sao đỏ có thể gây phản cảm trong những nạn nhân trong quá khứ của thể chế cộng sản cũng như các thân nhân của họ, nhưng tại Hungary, không hề có dấu hiệu ǵ chứng tỏ CNCS có khả năng tái hồi trong thực tế.
Theo Ṭa, nếu vậy th́ không thể cấm đoán được việc dùng biểu tượng sao đỏ. Ṭa c̣n nhấn mạnh rằng, lệnh cấm của Hungary đối với h́nh tượng sao đỏ là quá rộng v́ nó được thực hiện trong cả những trường hợp mà không có cơ sở ǵ để hạn chế việc sử dụng biểu tượng này. Bởi lẽ, sao đỏ có thể có nhiều ư nghĩa khác.
Magyar Gábor, luật sư bào chữa cho bên nguyên đơn phát biểu với báo chí rằng Ṭa án Strasbourg nhấn mạnh đến bối cảnh của việc sử dụng h́nh tượng sao đỏ. Nghĩa là, theo Ṭa, sao đỏ không chỉ là biểu tượng gợi nhớ các thể chế độc tài, mà ngay trong các nền dân chủ hiện tại th́ h́nh tưởng sao đỏ vẫn được sử dụng bởi các tổ, nhóm và các cá nhân tranh đấu cho những lư tưởng, những nguyên tắc hợp pháp.
Theo ông Magyar, giả thử, bên cạnh h́nh tượng ngôi sao đỏ, nếu thân chủ ông c̣n giương cao h́nh Stalin, hoặc lên tiếng đ̣i trở lại kỷ nguyên của Rákosi (nhà độc tài Hungary, được coi là thủ hạ xuất sắc nhất của Stalin trong phe XHCN cũ), th́ hẳn là Ṭa án Strasbourg đă ra một phán quyết theo hướng khác.
[B]
Theo quan điểm của Budapest th́ dường như ṭa án nhân quyền châu Âu đă mù mờ về những tội ác của chủ nghĩa cộng sản ? [/B]
Đó là ư kiến của Quốc vụ khanh Bộ Hành chính và Tư pháp Hungary Rétvári Bence, khi nhắc đến phán quyết năm 2008 của Ṭa án Strasbourg. Trong Ngày tưởng niệm các nạn nhân của các thể chế độc tài toàn trị (tổ chức lần đầu vào tháng 8 năm nay), ông Rétvári tuyên bố: Hungary phải thất vọng v́ Strasbourg đă tha bổng kẻ bị nước này kết án do phạm tội sử dụng biểu tượng độc tài.
Vị quốc vụ khanh này cho rằng, không có sự khác biệt lớn giữa chủ nghĩa quốc xă và chủ nghĩa cộng sản: một chủ nghĩa th́ phân biệt đối xử trên cơ sở chủng tộc, c̣n chủ nghĩa kia th́ trên cơ sở giai cấp, nhưng cả hai đều có sức hủy diệt khủng khiếp và bản chất của cả hai đều là sự vô nhân đạo.
Theo chia sẻ của ông Rétvári, khi những vụ án này được khởi động, giới tư pháp Hungary nghĩ rằng đối với tất cả mọi người, ngôi sao đỏ là biểu tượng của độc tài, CNCS là điều kinh hoàng và không cần phải giảng giải cho bất cứ ai rằng với tinh thần của những biểu tượng này, bao nhiêu điều khủng khiếp đă được thực hiện ở vùng Đông Âu.
Quốc vụ khanh Rétvári Bence cho rằng, quan điểm của Ṭa án Strasbourg cho thấy rơ rằng Phương Tây không hề biết chính xác về những tội ác của CNCS, không hề rành về những ǵ các các dân tộc trong vùng Đông Âu phải chịu đựng, đây là điều không thể chờ được ở Phương Tây. Do đó, ông nhấn mạnh, “bổn phận của chúng ta là để họ phải nhận biết được điều này”.
Phát biểu trên Kênh truyền h́nh HírTV, Chủ tịch Quốc hội Hungary Kövér László cũng có ư kiến rất thẳng thừng về phán quyết mới nhất của Ṭa án Strasbourg: theo ông, không cần để tâm quá mức đến những ǵ xảy ra ở Châu Âu và ở Strasbourg.
Ông khẳng định một cách bức xúc: “Tại Strasbourg, vài kẻ ngu si không hề có chút khái niệm ǵ về những ǵ đă diễn ra tại đất nước chúng ta trong 50 năm qua, họ tưởng rằng việc ai đó biểu dương lực lượng với ngôi sao đỏ là một quyền tự do”. Chủ tịch Quốc hội Hungary cũng bày tỏ hy vọng điều luật cấm sử dụng các biểu tượng độc tài của Hungary từ nay trở đi vẫn được các cơ quan có liên quan áp dụng.
[B]Trở lại với các điều luật của Hungary cấm sử dụng các biểu tượng của chế độ cộng sản...? [/B]
Như đă nói ở trên, Bộ luật H́nh sự Hungary cấm sử dụng nhiều biểu tượng của các thể chế quốc xă và cộng sản, và điều này từ năm 2008 đă bị Ṭa án Strasbourg cho là “quá nghiêm ngặt”, nhưng giới tư pháp Hungary vẫn không có ư thay đổi. Đặc biệt, Ṭa án Hiến pháp nước này từng xem xét và tuyên bố: điều luật đó hoàn toàn hợp hiến!
Tuy nhiên, với phán quyết của Ṭa án Strasbourg trong tay, Ṭa án Tối cao Hungary sẽ phải “phục hồi” cho các công dân trước đó đă bị tuyên án. Theo luật sư Magyar Gábor, t́nh thế quả thực rất kỳ quặc v́ bây giờ, Ṭa án Tối cao Hungary sẽ phải ra quyết định đi ngược lại điều luật mà căn cứ vào đó, trước đây, một số người đă từng bị kết án.
Cần nói thêm là một cách trực tiếp, cả phán quyết năm 2008 lẫn quyết định lần này của Ṭa án Strasbourg đều không bắt buộc Hungary phải sửa đổi hoặc băi bỏ điều luật có liên quan. Lư do, là bởi Ṭa án Strasbourg chỉ có quyền xử lư trong các vụ việc cụ thể - nh́n chung, Ṭa không thể “phản bác” các đạo luật của Hungary.
Dầu sao đi nữa, các ṭa án Hungary vẫn có bổn phận trừng phạt những công dân sử dụng biểu tượng sao đỏ theo luật định nước này, nhưng nếu những người này đâm đơn kiện lên Ṭa án Strasbourg th́ đa phần sẽ cầm chắc phần thắng. Được biết, c̣n nhiều vụ khác - liên quan đến việc sử dụng biểu tượng sao đỏ và búa liềm - sẽ được Ṭa án Strasbourg xem xét và ra phán quyết vào năm sau.
Nhân câu chuyện này, báo chí Hungary viết một cách châm biếm: có thể kiếm được vài ngàn Euro nếu ai đó chịu khó đeo ngôi sao đỏ ngoài phố, khoe khoang trước mặt cảnh sát để họ phải xử lư, và kiên nhẫn kiện tụng ṛng ră trong ṿng 7 năm... Được biết, phấn khởi v́ thắng lợi này, Đảng Công nhân 2006 đang chuẩn bị một đợt vận động, tuyên truyền cho ḿnh với các truyền đơn có h́nh ngôi sao đỏ!
Trở lại vấn đề cấm các biểu tượng của các thể chể độc tài, Liên hiệp Châu Âu chưa có quy định thống nhất và coi đây là vấn đề của từng quốc gia. Đáng chú ư là trong khi đa số các quốc gia cấm các biểu tượng của chủ nghĩa quốc xă th́ khá ít nước cấm các biểu trưng của chế độ cộng sản. Cùng một vài nước khác, Hungary có lẽ thuộc hàng “đi đầu” trong vấn đề này.
Kể từ khi ra đời, điều luật cấm việc sử dụng biểu tượng ngôi sao đỏ đă chịu nhiều chỉ trích ngay tại Hungary, nhiều người cho rằng sao đỏ khởi thủy là một biểu tượng của phong trào công nhân, hoặc phong trào dân chủ xă hội, chứ không phải chỉ của chủ nghĩa cộng sản độc đoán theo mô h́nh Stalinist.
Tuy nhiên, các nhà làm luật Hung, khi quyết định đưa ngôi sao đỏ vào danh sách các biểu tượng của thể chế độc tài, là đă tính đến tác động trong thực tế của biểu tượng đó.
Trong các cuộc tranh luận căng thẳng liên quan đến vấn đề này, nhiều người đă cho rằng, cho dù sao đỏ có nguồn gốc ra sao đi nữa, th́ một bộ phận không nhỏ trong xă hội Hung hiện tại vẫn nghĩ đến nó và coi nó (cùng biểu tượng chữ thập ngoặc), như những biểu tượng chính yếu của hai thời kỳ, hai thể chế mang lại rất nhiều đau thương cho họ ...
[url]http://www.viet.rfi.fr/quoc-te/20111126-hungary-luat-cam-deo-huy-hieu-cua-cac-che-do-doc-tai-gay-tranh-cai[/url]
