"TIẾN THOÁI LƯỠNG NAN" Tâm sự cuối đời của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.
Hăy nghe tâm sự của Trịnh được gói ghém trong bài hát những ngày cuối cuộc đời: "Tiến Thoái Lưỡng Nan"
[CENTER][video=youtube;G-0gHDV_LJE]http://www.youtube.com/watch?v=G-0gHDV_LJE[/video][/CENTER]
Ngay như cái tựa đề đă nói hết ư nghĩa về một t́nh huống khó xử nào đó, ví dụ như đi hay ở lại, làm hay không làm điều ǵ đó. Lăng mạn hơn có thể là yêu hay không, cưới hay bỏ và căng thẳng hơn ly dị hay sống chung thêm vài năm!
[CENTER]“Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận,
T́nh đôi ngập ngừng tiến thoái lưỡng nan”[/CENTER]
Trịnh Công Sơn ắt hẳn không quá tay mơ để chỉ nói về một quan hệ tay ba nào đó hoặc chính của Ông. “T́nh đôi” ở đây là một danh từ theo nghĩa quá rộng để có thể ai cũng nh́n thấy ḿnh trong đó. Một việc làm không như ư, muốn nghỉ t́m việc khác nhưng lại lo sẽ không dễ dàng, một người cùng lúc thương cả hai cô (hai chàng) nhưng không dám bỏ một trong hai, một học sinh trước ngưỡng thi vào đại học vẫn thấy có nhiều chọn lựa mà không dám thi vào trường ḿnh thích (chắc là do nhắm không ăn)…Rất và rất nhiều t́nh huống giống như vậy. “T́nh đôi” là một t́nh huống mà trong đời của một người chắc gặp không dưới vài chục lần (?!) và đa phần nó gây cho ta cảm giác sợ sệt lo âu hơn là thú vị.
Hai câu tiếp theo nghe có vẻ như một hoàn cảnh nào đó tại một thời điểm không nhớ nổi. Đây là một kư ức khá êm ái. “ Vàng phai nhè nhẹ chiều hôm cửa nhà”. Một khung cảnh thanh b́nh và cho đến khi ngồi viết lại thành lời nhạc, hẳn là TCS không dễ ǵ có được. Ở đoạn này, chắc là tác giả đang nhớ về kỷ niệm với một tâm trạng tiếc nuối.
[CENTER]“Mây bay khắp xứ chân mờ cơi xa
Vàng phai nhè nhẹ chiều hôm cửa nhà”[/CENTER]
Năm câu tiếp theo, tác giả xác định thời gian cũng là không rơ ràng là “ ngày xưa”.
[CENTER]“Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận
Ngày xưa lận đận ko biết về đâu
Về đâu cuối ngơ về đâu cuối trời
Xa xăm tôi ngồi tôi t́m giấc mơ
Xa xăm tôi ngồi tôi t́m lại tôi”[/CENTER]
Hoàn cảnh lận đận của TCS ít nhiều th́ hầu hết chúng ta ai cũng biết. Ông sống độc thân rồi phiêu dạt nhiều nơi và cũng có khá nhiều mối t́nh (?). Ông lận đận chắc là ông không dám quyết cái ǵ cả, ngay cả việc nên có vợ cho yên bề gia thất mà quyết không xong để rồi cho đến khi “ gần có” th́ lại cũng không đâu vào đâu cả. Gần đây lại có một số nhân vật được cho là bạn thân của ông đề cập đến “thái độ chính trị” của ông. Theo đó họ cho ông là cũng có chút tham vọng về chính trị. Tất nhiên đây cũng là một yếu tố khiến ông nói rằng “ Ngày nay lận đận là giọt hư không”. Vâng! Đă sống gần hết cuộc đời, không “hư không” th́ bảo phải làm ǵ. Cũng như mọi người thôi. Già th́ đến chùa chứ bon chen đâu nữa. Ví dụ như ai cũng có một ngày xưa với nhiều thăng trầm, hoặc là trong t́nh yêu hoặc trong làm ăn th́ khi đă qua rồi nh́n lại, thường là có một thái độ dễ dàng hơn, tha thứ hơn. Ở câu thứ Năm “Xa xăm tôi ngồi tôi t́m lại tôi” th́ đă quá rơ là tiếc nuối về chính ḿnh. Tiếc nuối về một thời mà có thể là rất“ oanh liệt”. Trong “Tiếng Xưa” của Dương Thiệu Tước cũng có câu “Phai tàn một thời liệt oanh xa đưa gió mây lạnh lùng” có ư rất giống với tâm trạng của Trịnh.
Hoàn cảnh ra đời bài hát này được cho là cũng mới đây và cũng là một trong rất ít bài cuối cùng trước khi ông mất. Biết vậy để thấy ông chắc là rất buồn khi viết bài hát này.
Tóm lại, với "Tiến thoái lưỡng nan" của TCS, hẳn trong chúng ta ít nhiều cũng đồng cảm chia sẻ với tác giả khi mà chắc rằng ai ai cũng có vài chục lần dính vụ này trong đời.
Toàn bộ lời nhạc:
[CENTER]Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận
T́nh đôi ngập ngừng tiến thoái lưỡng nan
Mây bay khắp xứ chân mờ cơi xa
Vàng phai nhè nhẹ chiều hôm cửa nhà
Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận
Ngày xưa lận đận ko biết về đâu
Về đâu cuối ngơ về đâu cuối trời
Xa xăm tôi ngồi tôi t́m giấc mơ
Xa xăm tôi ngồi tôi t́m lại tôi
Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận
Ngày nay lận đận là giọt hư không!
[/CENTER]
xuanmanhbk
Người trông coi "di sản" Trịnh Công Sơn ?!
Bên website tạp chí văn học www.damau.com có bài của anh Bùi Văn Phú phỏng vấn em gái Trịnh Công Sơn [url=http://damau.org/archives/19375]“[I][U]Trịnh Vĩnh Trinh: người trông coi di sản Trịnh Công Sơn[/U][/I]”[/url] có nhiều chi tiết thú vị! Độc giả đóng góp ư kiến về cuộc phỏng vấn này cũng thẳng thắn lắm! Một trong những “b́nh luận” về TCS anh Hoàng Ngọc-Tuấn viết thế này:
[FONT="Times New Roman"][SIZE="3"][COLOR="darkred"]“Anh Bùi Văn Phú hỏi: [b]“Ngày 30.4.1975 chiến tranh chấm dứt, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn lên đài kêu gọi mọi người ở lại góp tay xây dựng đất nước, nhưng rồi sao chị và các em của anh lại ra đi?” [/b]
Trịnh Vĩnh Trinh đáp: [b]“Mỗi người em anh Sơn đều có gia đ́nh và hoàn cảnh riêng. Anh tôn trọng quyết định riêng của mỗi gia đ́nh các em anh.”[/b]
Tôi (Hoàng Ngọc-Tuấn) xin nhận xét:
Anh Bùi Văn Phú hỏi như vậy th́ không biết là vô t́nh hay cố ư bỏ sót một chi tiết hết sức quan trọng, đó là câu Trịnh Công Sơn tuyên bố: [b]“Những kẻ đă ra đi chúng ta xem như là đă phản bội đất nước.” [/b]
Trịnh Vĩnh Trinh dư biết Trịnh Công Sơn đă tuyên bố như thế, nhưng Trịnh Vĩnh Trinh cũng vô t́nh hay cố ư quên điều đó.
Nếu [b]“Mỗi người em anh Sơn đều có gia đ́nh và hoàn cảnh riêng. Anh tôn trọng quyết định riêng của mỗi gia đ́nh các em anh”[/b], th́ tất cả những người Việt Nam đă ra đi cũng đều có gia đ́nh và hoàn cảnh riêng, vậy TẠI SAO TRỊNH CÔNG SƠN CHỈ TÔN TRỌNG QUYẾT ĐỊNH RIÊNG CỦA MỖI GIA Đ̀NH CÁC EM ANH, MÀ KHÔNG TÔN TRỌNG QUYẾT ĐỊNH RIÊNG CỦA NHỮNG NGƯỜI VIỆT NAM KHÁC?
Tại sao các em của Trịnh Công Sơn ra đi th́ vẫn “yêu nước”, nhưng tất cả những người Việt Nam khác ra đi th́ đều là phản bội đất nước???
Chúng ta phải đánh giá Trịnh Công Sơn như thế nào qua điều này???
- 05.04.2011 vào lúc 6:09 am[/COLOR][/SIZE][/FONT]
………………………………..
[FONT="Times New Roman"][SIZE="3"][COLOR="darkred"]“Tôi vẫn thích hát những ca khúc của Trịnh Công Sơn.
Nhưng tôi muốn phát bệnh khi thấy một số người loay hoay t́m cách tô vẽ, thổi phồng Trịnh Công Sơn thành một cái ǵ to lớn quá cỡ so với con người thật của ông ta.
Trong số những người phê phán Trịnh Công Sơn, chẳng có ai đ̣i hỏi Trịnh Công Sơn phải làm anh hùng. Người ta chỉ muốn thấy Trịnh Công Sơn sống như một nhạc sĩ, và hậu thế nên xem ông ta như một nhạc sĩ, chứ đừng ráng thổi phồng (v́ bất cứ mục đích ǵ).
Trịnh Công Sơn có thể ngây thơ tin vào chế độ, nhưng ông ta phải biết giữ phẩm giá, chứ đừng tự hạ phẩm giá của ḿnh để nói theo cái miệng lưỡi ghê tởm của chế độ. Ví dụ: trưa ngày 30/4/1975, ông ta đă nói [b]“Những kẻ đă ra đi chúng ta xem như là đă phản bội đất nước.”[/b]
Petr Jarchovsky, nhà viết kich bản điện ảnh ở nước Tiệp, người đă từng sống và làm việc dưới chế độ Cộng Sản Tiệp, đă nói một câu đầy ư nghĩa, có thể áp dụng cho trường hợp Trịnh Công Sơn:
[I]“We all knew how evil the system was, but we all had to make our pact with it. In a sense it wasn’t about being part of the system or not. Most were. It was about not becoming an asshole. It was, ‘Can I still bear seeing myself in the mirror?’”
[Chúng ta đều biết cái chế độ ấy tàn ác xấu xa như thế nào, nhưng tất cả chúng ta đă phải dính dấp với nó. Trong một ư nghĩa nào đó, vấn đề không phải là có trở thành một phần tử của chế độ hay là không. Hầu hết đă là thế rồi. Vấn đề ở đây là đừng trở thành một cái lỗ đít. Nghĩa là phải tự hỏi, "Tôi có c̣n chịu đựng nổi khi nh́n mặt ḿnh trong gương hay không?"][/I]
[url]http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,452787,00.html[/url]
- 06.04.2011 vào lúc 8:43 am[/COLOR][/SIZE][/FONT]
---------------------------------------------
Bài phỏng vấn và b́nh luận khá dài, em muốn đăng lại trên thớt nhưng sợ bị rầy …. những ai “mê” TCS hay không, nên đọc bài này theo link ở đầu ư kiến của em.
Lời nhạc Trịnh, do dân Sài G̣n sáng tác sau ngày "giải phóng": Từ Bắc vô Nam, tay cầm AK .....
[video=youtube;JPdLrj0BoLY]http://www.youtube.com/watch?v=JPdLrj0BoLY[/video]
[url]http://www.youtube.com/watch?v=JPdLrj0BoLY[/url]
Lời tuyên bố hồ hởi của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn trên đài Sài G̣n trưa ngày 30.4.1975
Xin nhấn vào link sau đây để nghe lời phát biểu hồ hởi của TCS, sau lời đầu hàng của Dương Văn Minh, kế đó là Nguyễn Hữu Thái, cựu lănh đạo sinh viên miền Nam thân Cộng Sản giới thiệu nhạc sĩ Trịnh Công Sơn vào trưa ngày 30 tháng 4 – 1975 (xin nhấn vào nút “play” để nghe audio):
[url]http://damau.org/archives/19337[/url]
[b][U]Nguyên văn phát biểu của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn theo ghi âm[/U]:[/b]
[FONT="Book Antiqua"]Tôi nhạc sĩ Trịnh Công Sơn rất vui mừng và cảm động gặp và nói chuyện với tất cả các anh em văn nghệ sĩ ở miền nam Việt Nam này. Hôm nay là cái ngày mơ ước của tất cả chúng ta, đó là ngày mà chúng ta giải phóng hoàn toàn tất cả đất nước Việt Nam này.
Cũng như những điều mơ ước của các bạn bấy lâu là độc lập, tự do và thống nhất th́ hôm nay chúng ta đă đạt được tất cả những kết quả đó.
Tôi yêu cầu các văn nghệ sĩ cách mạng miền nam Việt Nam (không rơ) hợp tác chặt chẽ với Chính phủ Cách mạng Lâm thời miền Nam Việt Nam. [b][SIZE="4"][COLOR="red"]Những kẻ đă ra đi chúng ta xem như là đă phản bội đất nước[/COLOR][/SIZE].[/b]
Chúng ta là người Việt Nam. Đất nước này đất nước Việt Nam. Chúng ta ở trên đất nước chúng ta.
Chính phủ Cách mạng Lâm thời sẽ đến đây với thái độ hoà giải tốt đẹp. Các bạn không có lí do ǵ sợ hăi để phải ra đi cả.
Đây là cơ hội đẹp đẽ và duy nhất để đất nước Việt Nam thống nhất và độc lập. Thống nhất và độc lập là những điều chúng ta mơ ước từ mấy chục năm nay.
Tôi xin tất cả các bạn, thân hữu cũng như những người chưa quen với tôi xin ở lại và chúng ta kết hợp chặt chẽ với Ủy ban Cách mạng Lâm thời để góp tiếng nói xây dựng đất miền Nam Việt Nam này
(Không rơ) Gặp tất cả anh em ở trong Ủy ban Cách mạng Lâm thời. Hiện tại chúng tôi đang ở tại đài phát thanh Sài G̣n và tôi mong các bạn chuẩn bị săn sàng để đến đây góp tiếng nói, lên tiếng để tất cả mọi người đều yên tâm. Và tôi xin tất cả các anh em sinh viên học sinh của miền nam Việt Nam này hăy yên ổn kết hợp lại với nhau, khóm phường đều kết hợp chặt chẽ chuẩn bị để đón chờ Ủy ban Cách mạng Lâm thời đến.
Xin chấm dứt. Và tôi xin hát một bài. Hiện tại ở trên đài th́ không có đàn ghi-ta. Tôi xin hát lại cái bài “Nối ṿng tay lớn”.
[i]Hôm nay thật sự cái ṿng tay lớn đă được nối kết.
Rừng núi giang tay nối lại biển xa
ta đi ṿng tay lớn măi để nối sơn hà (vỗ tay)
mặt đất bao la anh em ta về
gặp nhau mừng như băo cát
quay cuồng trời rộng biển xanh (bàn tay)
ta nắm nối liền một ṿng Việt Nam
Cờ nối gió đêm vui nối ngày
gịng máu nối con tim đồng loại
dựng t́nh người trong ngày mới
thành phố nối thôn xa vời vợi
người chết nối linh thiêng vào đời
và nụ cười nối trên môi
Từ Bắc vô Nam nối liền nắm tay
ta đi từ đồng hoang vu vượt hết núi đồi
vượt thác cheo leo tay ta vượt đèo
từ quê nghèo lên phố lớn
nắm tay nối liền
biển xanh song gấm nối liền một ṿng Việt Nam
biển xanh song gấm nối liền một ṿng Việt Nam[/i][/FONT]
Xin chấm dứt.
Nguyễn Đăng Thường viết (từ damau.org):
[B][SIZE="4"][SIZE="5"]Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài[/SIZE].[/SIZE][/B]
Cό lửa mới cό khόi. Lửa đă ngún từ lời ca, từ cuộc đời cùa người nhạc sĩ. Kẻ đă ăn cắp lửa phản chiến (nhạc Bob Dylan, nhạc Joan Baez), kẻ đă chơi với lửa cách mạng cộng sản nếu cό bị phỏng tay th́ cũng là chuyện dĩ nhiên thôi. Kẻ luôn luôn đi hàng hai, luôn luôn bắt cá hai tay trước cũng như sau 75 th́ phải lănh nhận hậu quả thế thôi.
Sau 75, nếu Trịnh Công Sơn rút lui vào bόng tối sống âm thầm như đa số văn thi nghệ sĩ lúc đό th́ đă không cό vấn đề. Nhảy lên đài phát thanh hát vang vang một ca khúc do chính ḿnh viết trong lúc dân chúng miền Nam đang bị sốc, đang hoang mang, đang sống trong lo âu th́ không phải là “nối ṿng tay lớn” mà là “bắt tay kẻ chiến thắng”, để tránh nόi “kẻ thù”. Rơ như ban ngày, như một với một là hai không cần tranh căi nữa.
Dù muốn hay không, ở trên hay ở dưới tên tuổi của Trịnh Công Sơn sẽ luôn luôn cό “chiếc bόng của hoài nghi” (shadow of a doubt) không bao giờ xόa được. Do vậy tiếp tục bênh vực hay tẩy chay nhạc Trịnh và con người Trịnh Công Sơn chỉ là công dă tràng, không cần thiết, chỉ tốn th́ giờ và hao bọt mép.
[B][SIZE="4"][COLOR="darkred"]Một trăm kí lô bột giặt cũng không thể làm trắng thêm tên tuổi Trịnh Công Sơn. [/COLOR][/SIZE][/B]Một trăm lọ mực cũng không thể làm cho tên tuổi Trịnh Công Sơn đen đúa hơn. Ai sùng bái nhạc Trịnh và con người Trịnh Công Sơn th́ cứ tiếp tục trong im lặng. Ai chê bai nhạc Trịnh và con người Trịnh Công Sơn th́ cứ vững chắc trong niềm tin. Tuy nhiên, Lịch Sữ (viết chữ hoa) đă đứng về phía những người kích bác khinh khi người nhạc sĩ đă “phản bội dân tộc” v́ họ cό thể ngủ ngon giấc. Những người sùng bái bằng cánh viện lẽ này hay lẽ nọ nếu cό/c̣n chút lương tâm th́ phải luôn luôn trăn trở, không bao giờ yên giấc.
[I][FONT="Times New Roman"][SIZE="4"]Thiện Căn ở tại ḷng ta,
Chữ Tâm kia mới bằng ba chữ Tài.[/SIZE][/FONT][/I]
Nếu trong tương lai Đảng Cộng Sản không c̣n và non sông gấm vόc Việt Nam cό một chế độ Tự Do, Dân Chủ, Hạnh Phúc, Ấm No thực sự cho mọi người th́ may ra vết thương kia sẽ lành lặn được chăng?
[SIZE="2"]- 01.04.2011 vào lúc 9:50 am[/SIZE]