Phần 1. Chương 5: CÁC DIỄN BIẾN TỪ TAMBOV CHO ĐẾN KHI XẢY RA NẠN ĐÓI LỚN--
.
Đến cuối năm 1920, chính quyền bônsêvich gần như thành công. Đạo quân cuối cùng của Bạch quân bị đánh bại. Các toán quân của người Cosaque cũng chịu chung số phận. C̣n các đơn vị của Makno đang ở trên đường tháo chạy. Nhưng cuộc chiến giữa lực lượng quần chúng xă hội và chính quyền cộng sản vẫn c̣n tiếp tục. Cao điểm của trận chiến này xảy ra vào đầu năm 1921 của các đạo quân nông dân thoát ra khỏi gộng hiềm của nhà nước bônsêvich.
Toàn tỉnh Tambov, một phần của tỉnh Volga [ Samara, Sarotov, Tsartsyne, Simbirk] và phía tây của Siberia nằm trong tay của quân nông dân. Nhà nước chỉ quản lư các thành phố.
Các cuộc đ́nh công, phản đối, các cuộc nổi loạn của công nhân thợ thuyền xảy ra liên tục ở các trung tâm kỹ nghệ. Cuối tháng 2 năm 1921, các thuỷ thủ của căn cứ hải quân Kronstadt nằm ngoài khơi thành phố Petrograd nổi loạn. T́nh h́nh trở nên khẩn trương. Nhà nườc gần như không c̣n quyền lực điều hành.
Trước nguy cơ bùng nổ, chính quyền đành phải lùi bước. Nhà nước cho ban hành các biện pháp nhằm xoa dịu sự phẫn nộ của nông dân, là thành phần chiếm đa số và nguy hiểm nhất. Chính quyền hứa sẽ đ́nh chỉ lịnh trưng thu lương thực, thay vào đó là thuế trả bằng hiện vật.
Tháng 3 năm 1921, họ cho thi hành Tân chính sách kinh tế chính trị.
Mặc dù chính quyền có thay đổi chính sách nhưng các cuộc nổi loại của nông dân vẫn tiếp tục gia tăng. Nhiều tài liệu nằm trong văn khố hiện nay cho chúng ta thấy, mùa xuân năm 1921 không có '' ḥa b́nh ''. T́nh trạng căng thẳng kéo dài cho đến mùa hè 1922.
Các toán thu mua lương thực vẫn tiếp tục lộng hành ở nông thôn. Việc lùng bắt các lănh tụ cuối cùng của phe xă hội cách mạng vẫn c̣n tiến hành. Công nhân thợ thuyền đ́nh công vẫn c̣n bị đàn áp dă man. Các cuộc t́m kiếm và tiêu diệt nông dân lẫn tránh trong rừng vẫn c̣n thi hành triệt để, dưới nhiều h́nh thức : xử bắn con tin, dùng đạn pháo binh chứa hơi ngạt bắn vào làng quê.
Nhưng chính nạn đói năm 1921-1922 đă quy phục các thôn làng xáo động nhất. V́ vấn đề sống c̣n, nhân dân các làng quê này đă cương quyết nổi dậy chống lại các toán trưng thu của nhà nước. Nếu phải vẻ một bức tranh th́ chúng ta sẽ nhận ra tại các nơi năm trước thu mua nhiều, là những nơi có các cuộc chống đối lớn và bị đói kinh hoàng nhất.