Góp Ư về từ ngữ "Chia sẻ" và "Chia xẻ"
Chúng ta đă thảo luận với nhau viết "sử dụng" đúng hay "xử dụng" đúng? với những lập luận của từng ư kiến đưa ra vẫn chưa đủ thuyết phục, để mọi người dựa vào đó làm nền tảng.
Cái thiệt tḥi của người Việt là chúng ta không có Hàn Lâm Viện!
Nhân tiện đây tôi cũng xin phép góp ư với quư vị về từ ngữ "chia sẻ" đúng, hay "chia xẻ" đúng.
Nếu bảo, số đông người đang dùng từ "chia sẻ" trong văn tự, bèn cho rằng "chia sẻ" là chữ viết đúng th́ cá nhân tôi không đồng ư chút nào!
Đặc biệt bạn Thiên B́nh có giải thích sự khác biệt giữa "chia sẻ" và "chia xẻ":
[QUOTE][I]Về chữ sẻ và xẻ th́ tôi có ư nghĩ khác
- chia xẻ (hành động dùng dao chia cắt cam, táo, dưa ..) hay bất cứ vật ǵ đó th́ dùng chữ XẺ
- chia sẻ (nầy là từ trừu tượng) như chia sẻ nỗi buồn, chia sẻ tâm sự ....
V́ thế tuỳ theo hành động trừu tượng hay xác thực mà chữ sẻ hay xẻ sẽ được xử dụng chính xác hơn.[/I][/QUOTE]
Thế nhưng, sự giải thích ấy đối với tôi là một ư kiến chủ quan v́ lẽ, trong tiếng Việt, tôi chỉ thấy có từ "sẻ" ghép sau từ "chim" để thành danh từ ghép "chim sẻ"; ng̣ai ra từ "sẻ" đứng riêng sẽ không có nghĩa lư ǵ th́ làm sao gọi là từ "trừu tượng" ? Riêng từ "xẻ" có nghĩa là bổ dọc ra; cho nên đem ghép với từ chia (=phân từng phần), để có từ ngữ kép (đt) [I][B]chia xẻ[/B][/I] thật là rơ nghĩa.
Cá nhân tôi luôn luôn dùng từ ngữ chia xẻ, mặc dù bây giờ thấy nhiều người dùng chữ "chia sẻ". Thí dụ: Nhường áo, xẻ cơm là hành động chia xẻ biểu lộ t́nh thân ái với người kém may mắn. Nhưng nếu ta viết "sẻ cơm" th́ "sẻ" không có nghĩa ǵ và cũng không có chữ "sẻ" trong trường hợp này.
Do đó, tôi dạy cho các em học sinh nhận biết được từ ngữ "chia xẻ" là cách viết đúng đắn hơn; tuy nhiên nhiều khi các em sẽ đọc được chữ "chia sẻ" th́ đó chỉ là thói quen của người viết, nhưng khi phân tự để giải nghĩa th́ vô nghĩa (cách viết chia sẻ là thói quen sai lầm)!
[B]Phú Yên[/B]
Tạm thời chữ nào có chứng cứ /tài liệu để 'back up' th́ nên dùng.
*
Cho tới bây giờ chúng ta có trên 70 góp ư về hai chữ "sử dụng" và "xử dụng". Và có thể chia thành hai nhóm, tạm gọi là nhóm A cho chữ 'sử dụng', và nhóm B cho chữ 'xử dụng'.
Nhóm A chọn 'sử dụng' -không hẳn v́ nó truer, more correct, hay more accurate - mà v́ có những chứng cớ / tài liệu để nương tựa. Những chứng cớ tài liệu đó là những tự điển đă xuất bản ở miền Nam trước 75, tự điển xuất bản ở miền Bắc sau 75 (tự điển Anh Việt xuất bản 1985, nhà xuất bản Khoa Học Xă Hội Hà Nội như tôi đả dẫn chứng trong góp ư trước đây), và những tự điển online như tôi và bạn 'Hạ Hồng Kỳ' đă trưng dẫn.
Nếu cho rằng đ/b miền Bắc phát âm chữ x thanh s, và chữ "xử dụng" thành "sử dụng", c̣n đ/b miền Nam phát âm chữ s chỉnh hơn; th́ như vậy rơ ràng là trước 54, trước khi có cuộc di cư 54 từ Bắc vô Nam, th́ tại miền Nam tự thuở ban đầu chữ 'sử dụng' đă được dùng đến chứ không phải 'xử dụng'. Nói một cách khác, từ 1953 trở về trước, có lẽ ở miền Nam không có hai chữ "xử dụng" trừ phi do lỗ chính tả tạo nên!
Bây giờ nói đến nhóm B.
Nhóm B chọn chữ "xử dụng". Và từ đầu tới cuối chỉ đưa ra lời giải thích bằng miệng, chứ chưa thấy có chứng cớ hay tài liệu nào để chứng minh.
Nếu bạn nào đang làm việc chung với người ngoại quốc như Mỹ, Nhật, Canada, Anh, Pháp v.v..., các bạn hỏi họ thử nếu họ phải học tiếng Việt, và phải chọn một trong hai chữ th́ họ nên chọn chữ nào?
Và cũng giả sử (chỉ giả sử thôi nha) như chuyện này cần phải ra ṭa để giải quyết, th́ mọi người nghĩ ṭa sẽ phán quyết ra sao?
Một trường hợp nữa, ví dụ, một em nhỏ Việt Nam sanh ra và lớn lên ở nước ngoài. Em học tiếng Việt bị bí và lại hỏi bạn: "Chú ơi, cô ơi, 'sử dụng' và 'xử dụng' ḿnh nên xài chữ nào? và cô chú có tài liệu / sách vở ǵ để chứng minh không?
(Xin miễn bàn chuyện sách in sai khi mà người bác bỏ chẳng có một tài liệu hay bằng chứng ǵ để chứng minh cả!
Xuân Nhi cho biết sách mà có in chữ "Giời" đó ở đâu? XN có thể copy rồi scan lên cho mọi người xem không?)
Tôi không coi ngôn ngữ là trang phục hay trang sức! Ngôn ngữ là một phần của văn hóa, và cũng rất có thể là văn hóa. Ngôn ngữ biểu lộ nội tâm và nhận thức của con người. Người chịu khó suy tư, học hỏi, và đạo đức sẽ có ngôn ngữ khác hơn người CS nhiều lắm.
Nếu một người không bao giờ nói hay viết th́ chúng ta không biết họ như thế nào cả, CS hay QG. Qua ngôn ngữ họ nói hay viết mà ta biết được ít nhiều về họ.
Tóm lại, 'sử dụng' hay 'xử dụng' tự nó không có nghĩa hay giá trị ǵ cả.
Chúng có nghĩa và viết như thế nào là do người dùng nó ASSIGN nghĩa, và DESIGNATE cách dùng cho nó mà thôi. Như vậy, trong lúc tạm thời, th́ chữ nào có records th́ nên được chọn để dùng.
*
Tổng kết hai chữ SỬ và XỬ thế nào ???
Cho đến nay đã có hơn 70 góp ý mà chưa ngã ngũ ra sao cả - không phải ngả ngủ trong chữ ngả lưng và ngủ khò.
- THế bây giờ có người hỏi một người góp ý rằng, chủ kiến của bạn ra sao? bạn cứ khăng khăng cho ý của bạn là tuyệt đối đúng à? - Đầu óc dân chủ nằm trong tinh thần của bạn đó. Madison Nguyên hay bất cứ ai cũng như thế thì mỗi người làp túp lều tranh lên rừng mà ở ư, không còn xã hội nương tưa nhau nữa. Xin lỗi quí vị nếu tôi có thí dụ quá đáng.
- Điều thứ hai, tôi nhận ra rằng, ảnh hưởng xã hi kế cận lập thành tư tưởng, quan niệm và thói quen, đó thì hầu hết hơn 70 đều đông ý : Ba miền Nam Trung Bắc bị chế độ cai tri của Pháp gây ảnh hưởng nặng nề, công với lề thói từng đia phương. Ví dụ nói tiếng Pháp, Bắc nói thường thệm dấu sắc, Trung nói thêm dấu nặng, Nam nói thêm dấu huyền . hì hì. Còn yếu tố thứ ba là địa linh thì sinh nhân kiệt. Phần đất Bắc Trung Việt mới sinh lắm nhân tài. Thời các cụ đồ nho, các cụ vùng Thanh Nghệ thường ra các tỉnh ngoài Bắc day học. Ví dụ trong Giai Thoại Làng Nho, có cụ Triệu ngày tết ra thử tài quan Tam Nguyên Thám Hoa V ũ Phạm Hàm. Độc giả mới biết danh bến vị đại sư "Nghệ : Lương, Hành, Thanh : Triệu, Bích" đã nức tiếm khắp bắc Kỳ.
- Điều sau cùng tôi nhận xét là quí vị chỉ chú ý đến nghĩa đen nhiều, đến cách sử dụng chứ không chú ý đến cái tinh hoa của ngôn ngữ. Nó nằm trong cách xắp xếp của từng chữ. Ví dụ như tiếng Pháp :
Un homme grand khác với un grand homme. Một tên to xác khác vơi một người vĩ đại. Tiếng Anh, Mỹ rõ ràng hơn : A big man khác với a great man.
- Quay về tiếng Việt : Chữ san sẻ thì đúng vì chữ sẻ mang hình thái và công dụng nủa trạng từ ví như thỉnh thoảng, giả lả, hững hờ, hối hả (hả có nghĩa gì không ) v.v Con Chia Xẻ thì lại đúng. Vì trong chữ chia có nghĩa đong đếm rồi, chia ra từng phần. SAn sẻ nặng về tình người tinh thần, tình người bay cao chín từng mây nên không có chứa sự đong đếm.
- Nếu quí vị không ai chịu ai thi dùng các tác giả các tự điển làm trọng tài, mỗi ctác giả hay mỗi cuốn là một phiếu thế là đẹp nhất. Ha ha.
Thân kính chúc quí vị ngủ ngon.
TN