nghe chuyện Hà nội ; Hồ xuân Hương và thơ Nôm...
tt.... ở cái tuổi đương th́.. mà hai lần goá bụa. Thật đáng thương cho HXH.. Sau khi ông Phủ Vĩnh Tường qua đời, Nữ sĩ không c̣n vấn vương, mắc mớ nhiều với cái duyên t́nh lận đận.. mà giờ đây, gắn bó với văn chương.. với trêu ghẹo.. ví von.. tức cảnh, sinh t́nh.. trước những ǵ nh́n thấy.
.. ngày xưa.. mấy cô gái đi gặt lúa thuê, v́ buổi trưa nắng gắt thường hay nghỉ trưa.. nơi đầu hồi, dưới hàng hiên.. bóng mát.. gió hây hây thổi.. trưa hè im ắng tịch mịch.. ừ th́ nằm ghé xuống đây.. để rồi cơn buồn ngủ kéo đến sau những giờ mệt nhọc...
..... mùa hè, hây hây gió nồm đông,
Thiếu nữ nằm chơi.. quá giấc nồng..
lược trúc chải, cài trên mái tóc..
yếm đào trễ xuống dưới nương long !
... đôi g̣ bồng đảo sương c̣n ngậm,
....một lạch Đào nguyên, suối chửa thông !
.......Quân tử dùng dằng... đi chẳng được,
.........đi th́ cũng dở... ở.. không xong !! HXH
hay những câu thơ tuy tả vật này mà lại tượng h́nh vật khác...
ban đêm không mắt sáng như đèn !!!
hơn nữa.....đầu đội nón da loe chóp đỏ
..........lưng đeo bị đạn rủ thao đen.... tục mà thanh.. nữ sĩ cũng đi ngắm cảnh đó đây...
hăy xem tài của nữ sĩ...
..............một đèo..một đèo.. lại một đèo.. (Tả cảnh đèo Ba Dội )
..............khen ai khéo tạc cảnh cheo leo..
..............cửa son đỏ loét tùm hum nóc,
..............ḥn đá xanh ŕ, lún phún ... rêu !!
.........lắt lẻo cành thông, cơn gió thốc,
.........đầm đ́a lá liễu, giọt sương rơi,
.........hiền nhân quân tử, ai là chẳng ;
.........mỏi gối, chồn chân, vẫn muốn... trèo !! HXH
hay như vịnh hang Cắc cớ...
...Trời đất sinh ra..đá một cḥm..
...nứt làm đôi mảnh; hỏm ḥm hom..
...kẽ hầm, rêu mốc, trơ toen hoẻn,
...luồng gió thông reo, vỗ phập pḥm.
...giọt nước hữu t́nh, rơi lơm bơm,
...con đường vô ngạn, tối om om....
...khen ai đẽo đá... tài xuyên tạc,
...khéo hớ hênh ra.. lắm kẻ.. ḍm !! HXH
.....................c̣n tiếp...................
Xiá vô một tấm h́nh : Hà Nội 2/1968
[B][CENTER]ĐỌC BÁO NHÂN DÂN TRONG NHÀ MÁY- tháng 2/1968[/CENTER][/B]
[CENTER][IMG]https://scontent-b.xx.fbcdn.net/hphotos-ash4/q71/1485106_780498951975644_1693220951_n.jpg[/IMG]
[/CENTER]Tấm h́nh này, h́nh như lại do phóng viên nước ngoài chộp được (v́ đang lưu trữ trên trang Corbis) với chú thích "Công nhân Nguyễn Thị Liên, đọc báo Nhân dân cho các đồng nghiệp khác đang trong ca làm việc tại Nhà máy Dệt kim Hà Nội, vào ngày 13/2/1968". Nh́n tấm h́nh này, ḿnh cảm động quá cơ: Ngày xưa, chắc Báo Nhân dân hay lắm, nên công nhân ta mới vừa làm việc, vừa có tai để nghe (bây giờ mà làm việc công xưởng mà mất tập trung kiểu này, đốc công Trung Quốc nó đổ keo 502 vào tay là c̣n nhẹ). Ngày xưa, Báo Nhân dân chắc cuốn hút lắm, nên cô "phát thanh viên không chuyên" Nguyễn Thị Liên mới chăm chú đọc và cuốn cả giấy làm loa, để truyền đạt đến người ở xa, không nghe rơ như vậy (bây giờ á! Vào CA Hoàn Kiếm, mượn cái loa pin Tàu của bác Phương Bích, có mà nghe rơ mồn một)... Thế nhưng nh́n kỹ mới thấy: Báo Nhân dân ngày xưa hay, có lẽ chỉ nguyên bản đen trắng và ngắn gọn 4 trang. Báo này bây giờ chả ai đọc, có lẽ v́ in 4 màu và dày hơn gấp mấy trang (À mà bây giờ Báo Nhân dân hàng ngày, có mấy trang đấy nhỉ? Ai biết, chỉ ḿnh biết với). Tấm h́nh này, Báo Nhân dân mà không đưa vào Pḥng Truyền thống, th́ nghe chừng hơi bị phí. He! He!..
([url]http://maithanhhaiddk.blogspot.com/2011/12/bao-nhan-dan-ngay-xua-chac-phai-khac.html[/url])
nghe chuyện Hà nội; Hồ xuân Hương và châm biếm.......
Nói đến HXH th́ lại liên tưởng ngay đến những câu thơ, con chữ được dùng để châm biếm, chọc gheo của Nữ sĩ... không từ một ai.. dân ta lại đa số theo đạo Phật...
... Quán Sứ sao mà cảnh vắng teo,
Hỏi thăm sư cụ.. đáo nơi nao.. ( chữ đáo/nghịch vận )
Chày ḱnh, tiểu để.. suông không đấm,
,,tràng hạt, văi lần.. đếm lại đeo
Sáng banh, không kẻ khua tang mít (cái tang trống làm bằng gỗ mít)
Trưa trât.. nào ai móc kẽ rêu,
Cha kiếp đường tu sao lắt léo
Cảnh buồn thêm chán.. nợ t́nh đeo ! hay hơn nữa như
....khi cảnh.. khi tiu.. khi chũm choẹ..
....giọng h́..giọng hỉ,.. giọng hi..ha..
...tu lâu có lẽ lên sư cụ..
... ngất nghểu toà sen, nọ đó mà !!
hay chua ngoa như..
.......đầu sư..há phải ǵ ?? bà cốt.!!
...... bá ngọ con ong bé cái nhầm !!
(bá ngọ là tiếng mắng trong nhà Phật)
c̣n đối với bạn bè thi nhân th́.. HXH rất chanh chua..
..... anh đồ tỉnh !! anh đồ say !! ( Ng Đ́nh Hổ giả vờ say..)
... sao anh ghẹo nguyệt ...giữa ban ngày ?? (sàm sỡ với HXH)
.... này này.. chị bảo cho mà biết :
.... chốn ấy hang hùm... chớ mó tay !!
Vawn thơ về HXH c̣n dài, nhưng nmq chỉ dám nói lên đây một phần, v́ thơ phá cách của HXH muón gởi đến giới phụ nữ hai chữ b́nh quyền nam nữ.. và đ̣i một cuộc sống cởi mở hơn..
.... c̣n tiếp xin trở lại với .. thơ mới..... c̣n tiếp.....
Nghe chuyện Hà nội ; con đường đi hai ngả và ngă rẽ thi văn...
Chào quí Bạn, hôm nay nmq trở lại với tiết mục dở dang.. Thi văn cuối thế kỷ 19. Thuở giao thời của các thể điệu lục bát, song thất, đành phải châm chế. Trước một bối cảnh xă hội tao loạn.. dân t́nh lầm than.. sĩ phu Bắc Hà đành chuyển hướng để có thể an thân bảo vệ được mạng sống. hay xông pha tiếp tay cùng triều đ́nh để mưu cầu hưởng lợi... một Nguyễn công Trứ thành danh.. và một Cao bá Quát tội đồ (?)...
Nguyễn công Trứ (1778- 1858 ) ;
Hai mươi năm lẻ, những mơ màng,
Cuộc thế xem ra đă chán chường.
..... lúc đạt, chẳng qua nhờ vận mệnh,
.....khi cùng, chớ cậy có văn chương
theo thời cũng rắp t́m nghề khác !
Bẩm tính, đà quen giữ nết ương !....
Khi đắc ư, NCT đă viết Chí Nam nhi.. (ca trù )
... Thông minh; nhất nam tử,
Yến vi thiên hạ kỳ ( hai câu này nghĩa là;người contrai thôngminh phải làm nên kẻ khác ....
thường trong thiên hạ....)
Chots sinh ra th́ phải có cái chi chi..
Chẳng lẽ tiêu lưng.. ba vạn sáu.. (100năm/ 1 đời ngụi)
Đố kỵ sá chi con Tạo,
Nợ tang bồng, quyết trả cho xong... NCT
Thế nhưng NCT ra làm quan lên đến chức Uy Viễn tướng công.. c̣n
Cao bá Quát (.....-1854)
CBQ không thành công trong sự nghiêp quan trường.. chán ngá.. CBQ buông lời ;
.... thế sự thăng trầm quân mac vấn; (ư nghĩa cuộc đời thăng trầm....)
.....yên ba thâm sứ hữu ngư châu.. ( trong sóng gió vẫn có con thuyền con ....)
vắt tay nằm, nghĩ chuyện đâu đâu..
đem mộng sự, đọ với chân thân.. th́ cũng ; hệt..
để rồi CBQ buông suôi ..;
Duy giang thượng; chi thanh phong, dữ sơn gian ; chi minh nguyệt.. ( Tiền xích bích. Tô Đông Pha)
kho trời chung; mà vô tận của ḿnh riêng....
cuộc vuông tṛn, phó mặc khuôn thiêng,
kẻ thành thị, kẻ vui miền lâm tẩu..
Gơ dịp lấy, đọc câu " tương tiến tửu "., (Tương tiến tửu.. thơ của Lư Bạch )
Quân bất kiến Hoàng hà chi thuỷ, thiên thượng lai,bôn lưu đáo hải bất phục hồi..( nghĩa là nước sông ..
.....................................................Hoàng hà chảy ra biển cả.. không hề lộn trở lại...)
Làm chi cho mệt một đời !! CaobaQuat ........ c̣n tiếp...........
nghe chuyện Hà nội ; thi văn ngày đó....
.. tiếp theo..
qua những lời thơ của baf Huyện Thanh Quan.. đày ưu tư hoài cảm cho quá khứ, cho vương quyền..hay t́nh ự lăng mạn của Chu manhj Trinh.. đến những câu chữ " đắc ư cuảNguyeenx công Trứ.. ṛi đến những lời thơ cảm khái mà căm giận của Cao bá Quát.. chuyẻn đến những going thơ đầy lắc léo, tinh nghịch.. thách đố của Hồ xuân Hương..để cho vương quyền tụ cảm thấy cô độc với lối cầm quyền độc ác đưa đến cô đơn..
Ới Thị Bằng ơi.. đă hết rồi.!!
Ới t́nh. ới nghĩa.. ới duyên ơi !!
hay như..
....đập cổ kính ra t́m lấy bong !!
....xếp tàn y lại để.. dành hơi.. Tự Đức.
Những thể điệu nay cũng chuyển biến, thoát khỏi khuôn sáo của cổ thi/Đường thi mà chuyển thẳng qua phong trào tơi mới, cũng có thể phần v́ ảnh hưởng của Thi văn Pháp du nhập..
Sau loạt thơ châm biếm của sĩ phu Bắc hà.. nay lại thêm câu truyện Ba Giai& Tú Xuất.. giúp cho mảng văn xuôi nay thành văn xă hội;
với Phân kế Bính (1875- 1921),
Nguyễn văn Vĩnh ( 1882- 1936) với thể thơ ngụ ngôn ( Fable Lafontaine) với chuyeenj ngụ ngôn có tính cách luân lư.. như con ve với con kiến.. hay con ếch với con ḅ...
Tiếp đến với Phan Khôi (1887- 1959).. với t́nh già.... c̣n tiếp....
nghe chuyện Hà nội ; chuyển thể thi văn hậu bán tk19..
Phan Khôi không biết bài thơ t́nh già.. một đêm vừa gió lại vừa mưa.. hai mái đầu... chơt nhó lại qua khứ.. được đăng trên báo Nam Phong (1932).. th́ tiép ngay đếntieengs sét củ thơ t́nh lăng mạn..
Tản Đà-Nguyễn khắc Hiếu (1889- 1939), that nhỏ nhẹ, tâm t́nh lể..Khối t́nh con.. th́ được đáp lời bới chuyện ... muoons ăn rau sang chùa Hương.. thế nhưng nghèo, không có tiền đi xe.. mà con đường th́ xa... lại được một cô thi sĩ , Song Khê đáp lời bang cách gởi một bó rau sang đến cho Tản Da.. Cô này lại là em gái của Tương Pho.. tác giả của;
... chàng ở Tương giang đầu,...... anh ở đầu sông
... thiếp ở Tương giang vĩ.. ....... em cuói sông
... đồng ẩm Tương giang thuỷ.... cungf uống nước chung gịng
... Tương ẩm bất tương... kiến.. .. nhưng chẳng hề gặp mặt....
Tiếp theo là một loạt các học giả như Phạm Quỳnh, Trần trọng Kim với những tác phẩm viết theo lối tiểu thuyết.. nhằm mục đích giáo dục.. quảng bá.. hay thông tin truyền bá.. Phong trào gây nên lối thoát.. muốn ra khỏi cái khuôn cổ hủ quan lại để xă hội được mở mang phát triển.. phong trào Tự lực văn đoàn gồm...
1900- 1906.. Tú Mỡ..
1906- 1963.. Nhất Linh
1907- Thế Lữ... Nhớ rung
........ 1947.. Khái Hưng....
.. c̣n tiếp..
nmq nhận đươc tin của một bạn đọc giải thích hiện tượng nghẽn máy cũng có thể gây ra bởi CAM muốn theo dơi.. nên gài để làm " thối trí..)..Kể ra mấy người CAM cũng đáng thương hại, phải làm v́ nếu không th́ đói.
Nhưng chính họ, CAM cũng được các thành viên người Việt tỵ nạn Cộng sản làm cho họ CAM, hiểu rơ sự thật của cuộc chiến tương tàn. Hơn nữa, lên mạng ẩo CAM có thể t́m hiểu sự thật./.
nghe chuyện Ha nội ; sơ lược hoà nhâpf Quốc ngữ...
Phần trên, đă lược dẫn qua thi văn cuối thế kỷ 19- sang đầu tk20. Nay nh́n lại, khi chữ a, b, c, hay c̣n được đặt tên là Quốc ngữ.. khởi điểm và phát triển ra sao . Khởi thuỷ th́ các truyện Tàu như Tam Quốc, Thuỷ Hử, Chinh đông, chinh tây..v.v.. được chuyển dịch từ chữ Hán qua văn xuôi và viết bang Quốc ngữ thay v́ chữ Hán/Nôm..Rồi đến bái chí cũng bắt đầu hiện diện bang chữ Quốc ngữ, trong Nam có tờ; Gia định báo 04-1865. Ngoài Bắc măi tận sau này mới có Đại Việt tân báo 1915.
Phong trào tây học tạo ra những nhà báo ưu việt như Phạm Quỳnh, văn hoá như Trương vĩnh Kư, Nguyễn bá Hoc, Paulus Của, Ngoài bắc có Nguyễn văn Vĩnh, Trần trọng Kim..
Văn thơ, nay có văn hoá Âu châu du nhập, thay đổi cung cách, tuy có luật lệ, nhưng thoáng hơn Cổ văn, lại dễ dàng phổ biến, c̣n văn xuôi th́ phong trào tiểu thuyết nở rộ, đả phá những thói hư tật xấu của chế độ phong kiến..
Văn hoá phát triển, nền Văn học giao thời Âu Á đă h́nh thành đa dang, tạm liệt kê ;
1/ Phong trào dịch thuật từ Hán qua Quốc ngữ
dịch từ Pháp qua Quốc ngũ
2/ Phong trào tạo dựng tác phẩm; tiểu thuyết, nghị luận
3/ Phong trào nhac cải cách , cải đổi âm điệu, kỹ thuật đờn ca.. từ ngũ cung sang đo, re fa, mi sol...
4/ Phong trào thơ phổ nhạc.. t́nh ca quê hương
5/ Phong trào thơ nhạc tiền chiến..
6/ Phong trào làm thơ phục vụ chiến tranh; cách mạng đỏ
7/ Phong trào phản chiến và Du ca
8/ phong trào Thi ca lưu vong..
Viện dẫn như vây, để chúng ta có một cái nh́n.. dễ nhận định nét đẹp cuar Văn hoá Việt, trải dài theo thời gian và vận nước, nmq trí nhớ kém, tài năng cũng không. Mong được bổ khuyết đến từ quí Bạn có tâm nghĩ đến lịch sử và Văn học sử Việt Nam, cái mà Cộng sản đang ra sức phá..
nghe chuyẹn Hà nội ; thơ t́nh lăng mạn thời đầu tk20..
Như đă tŕnh bày.. sau khi tạm phân chia các thời kỳ của thi văn .. Nay nhằm dịp Tết, cũng vừa mới cũng tiễn ông bà Táo về Thiên đ́nh.. một bà mà có tới hai ông đi hộ vệ.., cũng vừa mới cũng tiễn ông bà Táo về Thiên đ́nh.. một bà mà có tới hai ông đi hộ vệ...
Nhớ lại thời kỳ nmq mới ra khỏi hang đá Đồng văn, nmq lang thang ở Hà nội, sau khi cuốc bộ thăm lại chon xưa.. nh́n đến những căn nhà dính líu nhiều đến quá khứ.. mà giờ nay đă đổi chủ. Chân bước đi mà long that buồn, v́ những h́nh ảnh khu phố năm xưa giờ đây thay đổi. Thay đổi như ḷng người thay đổi.. nhưng giữa những câu nói, gịng chữ của nên văn hoá Cách mạng mới.. nó thế nào ấy !! nghe hay đọc.. nó ngang tai.. nó chướng mắt làm sao !! nmq sà xuống ngồi ở những hàng nước chè nóng ở đầu các ngơ.. hay dưới tàn cây cao bóng mát.. th́ ở đó lại t́m thấy một phong cách nghèo mà vẫn nèn nă, nói năng chừng mực.. để nghe và thông cảm... nmq ráng ở lại Hà nội...
Bà có gánh cơm bụi ở của ga hàng Cỏ, và người chồng, một bộ đội giải ngũ.. đă vui vẻ cho nmq tá túc, nhà ở ngay trong ngơ Đặng vũ Lạc, một Clinique tư nhân có từ thời nmq c̣n đi học.. Ngay đầu ngơ, có một bà y tá vườn nhận tiêm thuốc theo đơn thuốc.. nơi đây, y tá bên Clinique nhận chăm sóc bệnh nhân tại chỗ hay đến tận nhà.. t́nh cờ một hôm có khách.. bà chủ cầm đơn thuốc.. mà chẳng hiểu ǵ cả..
nghe chuyện Hà nội ; thơ t́nh lăng mạn đầu thế kỷ 20..
.. tt... nhờ vậy mà nmq có được việc làm... mà chỉ làm nửa ngày.. c̣n nửa ngày th́ lang thang t́m lại dấu xưa !! Các cháu thiếu nhi thời đó cũng có đi học.. khan quàng đỏ..cũng học chữ quốc ngữ nhưng với cách viết mới như ph th́ nay là chữ f.. hay chữ j tay cho di.. gio bang z.. rất là lung củng.. Nhưng không dung quen th́ bị phê b́nh.. không tiến bộ.. thành phần lạc hậu.. thoái hoá. Nhưng vẫn phải thưa bẩm ông đồng chí.. em xin báo cáo ạ.. Lê la nơi hang nước đầu đường, ăm cơm bụi vỉa hè..như thế mới thấu hiểu được hoàn cảnh giới trí thức xưa kia đă bị đám văn hoá mới hành hạ ra sao và khổ nhục kế phải thi hành như thế nào để thoát khỏi những bàn tay nhem nhuốc bôi bẩn hay như làm hại ddeens gia đ́nh , bản thân.... nhờ đó mà quen được với một phụ nữ đứng tuổi có học thức lại ưa chút thơ văn.. bà có chồng cũng là nhà giáo, nhưng nay bị tê liệt..
Nhuwngx câu thơ của các thi sĩ thời đầu, hay thời của Tự lực văn đoàn thật t́nh tự lăng mạn va bay bướm.. nào Thế Lữ, Lưu trọng Lư, Tế Hanh.. Ho Dzenh ... cũng là dịp cuối năm.. hai ông bà nhắc lại chuyện thơ mới..
Chú cháu ta, ở hai đầu trái đất,
Quên khuấy đi, t́nh ngiax chốn vườn xưa !!
Ở nơi đó, hoa xuân./..c̣n có nở !!
Hay là v́ ; lỗi hẹn .. bời mưa !
Trời sắp Tết, khói xanh mờ bụi nước,
Góc vườn em, hoa mạn đă đơm khuy,
Ḷng như đất, lặng thầm...mơ dấu guốc...
Cỏ thanh thiên, hoa trắng...đợi ai về...
Phần nayf tạm ngưng v́ ...trở ngại kỹ thuật....