CHẾT TRONG LAO TÙ CỘNG SẢN
[IMG1]http://cjoint.com/11mi/AExuOyBKyqq_VTT-58-MAY-15-TranVanTuyen.jpg[/IMG1]
Nguyên tác: cố Giáo Sư Trần Vỹ
Bản Dịch: Phụng Hồng
[...] Chúng tôi nhất loạt đồng ư rất mau về việc tán thành chỉ định người báo cáo hôm đó là Trần Văn Tuyên, một cựu luật sư nổi tiếng tài ba xuất chúng rất quen thuộc đối với chúng tôi.
Tuyên cám ơn tấm thịnh t́nh tin tưởng của chúng tôi và nói rằng ông rất sung sướng được có cơ hội để chứng minh cho người cộng sản thấy rằng người trí thức miền Nam không bao giờ phản bội Tổ Quốc họ, rằng họ đă đấu tranh và giành độc lập cho Việt Nam theo quan niệm về dân chủ tự do của họ, một quan niệm đánh giá đúng mức những kẻ khác!
Ba ngày sau đó, Tuyên suy nghĩ nhiều về bản báo cáo của ông ta, ông không đi ra ngoài trong những giờ nghỉ giải lao, ban đêm th́ ông ngồi trong mùng để tiếp tục viết…
Qua sáng sớm ngày thứ hai đầu tuần, mặc dầu trời lạnh, Tuyên vẫn giữ thói quen cố hữu là tắm trong một máng chậu lớn đặt cách dăy nhà chúng tôi nằm chục thước, nơi mà chúng tôi thường làm vệ sinh.
Trước 8 giờ, tên quản giáo phụ trách chính trị cho tất cả mọi người, kể cả những người bạn ở gian bên cạnh trong cùng dăy nhà với chúng tôi lên lớp và ra lệnh cho chúng tôi ngồi thành dăy hàng hai người một, trên chiếu của ḿnh. Tôi ngồi trên chiếc chiếu của tôi, gần bức tường để có thể dựa lưng trong lúc “người khách được mời của tôi ở pḥng kế cận” ám chỉ ông Trần Văn Tuyên, chú thích của người dịch) lại ngồi gần ở lối đi ở giữa. Tuyên ngồi ở phía bên kia của lối đi đó, không xa tôi mấy. Ơû đầu cùng, gần cửa đi vào, người ta đă kê một cái bàn nhỏ trên một tấm vải điều và ba cái ghế. Chừng vài phút sau 8 giờ, một nhóm cán bộ chính trị bước vào, tên đại diện Bộ Nội Vụ đứng thẳng đàng sau bàn, mời tên phó giám đốc đặc trách cải tạo của trại ngồi xuống trên cái ghế bên cạnh bàn, ở phía trái trong lúc những đứa khác th́ đến ngồi ở giữa những hàng đầu của những người bạn chúng tôi. Tên đại diện tuyên bố khai mạc khóa học tập, cám ơn tên giám đốc trại đă giúp tổ chức lớp học, xong ngồi xuống và bắt đầu nói về những lợi ích đặc biệt mà Bộ Nội Vũ đă chú tâm đến lớp này, những cố gắng mà Bộ Nội Vụ đă làm và sẽ làm để giúp chúng tôi hoàn thành tốt công cuộc cải tạo…
Ngay chính lúc đó tôi bỗng chú ư có một vài giao động ở phía bên kia của lối đi giữa: chắc rằng có một người nào đó vừa té ngất xỉu và những người bạn đang xúm lại để tiếp cứu. Trong thời gian này, với những cơn lạnh đầu mùa, những người bạn cải tạo đều quá yếu đuối trầm trọng bởi thiếu dinh dưỡng, thường hay ngă quỵ mỗi khi phải gắng sức cho dù tối thiểu.
Măi cho đến bây giờ, điều này đă xảy ra như cơm bữa và quá tầm thường đối với chúng tôi cũng như những người khác, không có một ngất xỉu nào mà không đưa đến sự chết chóc! Tên báo cáo viên cứ tiếp tục nói và các bạn tôi và bản thân tôi tiếp tục nghe một cách lơ đăng; độ năm hay sáu phút sau đó, tôi nhận thấy ở phía bên kia của lối đi chính, nhóm người tụ lại chung quanh “người bệnh” vẫn tiếp tục kéo dài. “Chắc phải có một cái ǵ bất thường đă xảy ra” tôi tự nhủ thầm và liền rời chỗ tôi ngồi để tới xem xét. Người đó chính là Tuyên đă nằm duỗi thẳng, nhịp thở hơi đều, nhưng lại không phải là một cơn ngất xỉu, ông ta đang bị hôn mê trầm trọng! V́ tôi đă biết ông ta bị chứng cao huyết áp, ở Thủ Đức đă nhiều lần ông ta nhờ tôi đo áp huyết, tôi liền làm một chẩn đoán bệnh ngay tức khắc là “kích xúc thuyên tắc mạch”. Tôi yêu cầu mọi người thôi đừng thoa bóp ông ta nữa mà vực ông ta đến cuối pḥng, họ liền làm tức khắc và tôi ngồi cạnh Tuyên để canh chừng: nhịp thở đều nhưng đă thấy bán thân bất toại và phản xạ duỗi thẳng những ngón chân được ghi nhận rơ rệt. Đối với những tên cán bộ quản giáo, chính trị của tổ chúng tôi vừa hỏi tôi v́ sao lại xảy ra như thế, tôi trả lời là Tuyên vừa bị vỡ một động mạch nhỏ trong năo và phải di chuyển ông ta đi bệnh viện ngay. Nó bỏ đo không nói ǵ và một lát sau, y trở lại cùng với một nhân viên y tế của trại chúng tôi. Tên này lại hỏi lại xem tôi có lầm lẫn trong lúc chẩn đoán không, tôi xác nhận lại lần nữa rằng tôi quả quyết là đúng chắc, rằng tôi đă biết hết về bệnh trạng tăng huyết áp của đương sự từ khi c̣n ở Thủ Đức, rồi tôi bảo hắn ta lo di chuyển Tuyên đi bệnh viện và trong lúc chờ đợi tôi yêu cầu hắn cho tôi mượn một máy đo huyết áp. Tên này cũng như tên hồi năy nghe xong bỏ đi không nói ǵ rồi sau một giờ th́ trở lại với một ống chích đựng đầy một chất lỏng trong veo mà nó bảo tôi chích cho Tuyên.
- Thuốc ǵ vậy?
- Sinh tố B1, hăy chích cho nó!
- Nhưng không có tác dụng ǵ công hiệu cả!
- Th́ hăy cứ chích cho nó!
Tôi chích xong, nói với y:
- Cán bộ Chính Trị! Hăy đưa người bệnh đi bệnh viện ngay, ở đây ta đành chịu bó
tay, không làm ǵ được cho ông ta!
- Chúng tôi không được quyền cho ông ta ra khỏi trại!
- Vậy hăy đưa ông ta lên bệnh xá!
- Lại không thể được! V́ không có chỗ! (sự thật th́ trại chưa hề có bệnh xá).
- Ở bệnh xá hay bất cứ một pḥng nào. Đang c̣n có tất cả những bạn hữu của tôi ở đây. Anh không thể để cho họ nh́n thấy ông ta chết!
Tên y tá không trả lời, nó đứng suy nghĩ một lát rồi bỏ đi.
Buổi học tập vừa mới chấm dứt; vả lại chúng nó cũng không thể tiếp tục vào buổi chiều này hay ngày mai được…. Rất nhiều bằng hữu tiến lại gần chỗ chúng tôi đứng nh́n một cách buồn thảm người bạn chúng tôi đang nằm mê man, nói vài câu thương tiếc, rồi giải tán… Đă đến giờ sửa soạn bữa ăn trưa!
Chung quanh Tuyên, chỉ c̣n lại ḿnh tôi, với độ sáu, bảy người khác, tất cả đều là cựu đảng viên Việt Nam Quốc Dân Đảng cả, Tuyên cũng ở trong đảng này.
Hơn một giờ sau, tên y tá trở lại đem theo hai người tù làm việc chung-sự, khiêng một cánh cửa thế cái cáng.
“Chúng tôi di chuyển ông ta đi bệnh viện!”, tên y tá nói.
Cùng với những người bạn cũ tôi di chuyển Tuyên trên cái cáng tự chiếc biến, đắp mền cho ông ta và nhét thêm vài bộ quần áo của ông ta ở bên cạnh; những người “lo chung sự”nhấc bổng cái cáng lên và chúng đi theo tiễn Tuyên cho đến tận cửa ra vào mà sau đó cái cáng Tuyên nằm mất hút với tên y tá áp tải.
Tên cán bộ quản giáo của tổ chúng tôi trở lại giữa lúc đó, báo cho chúng tôi hay rằng chính hắn ta và tên y tá đă lên gặp tên giám đốc trại từ lúc 9 giờ để thông báo bệnh t́nh của Tuyên; tên giám đốc liền điện thoại cho Bộ Nội Vụ ngay tức khắc để xin chỉ thị. Nhưng bộ chỉ cho lệnh di chuyển Tuyên đi bệnh viện Hà Đông mới cách đây nửa tiếng. Hắn cũng yêu cầu chúng tôi thành lập một tiểu bang gồm ba người để kiểm kê hành trang cá nhân của Tuyên c̣n lại trong túi đồ và vali của ông.
Một trong những người bạn của Tuyên đă cho tôi hay rằng Tuyên có một người con gái đời vợ trước, ở lại miền Bắc từ 1954 với chế độ cộng sản và hiện là kỹ sư trong một hăng thầu của nhà nước ở ngay tại Hà Nội. Ngày hôm sau, tên y tá trở lại pḥng chúng tôi và báo cáo với chúng tôi rằng Tuyên vẫn luôn luôn ở trong t́nh trạng hôn mê, tôi đă nói với hắn về người con gái của Tuyên mà tên và địa chỉ th́ rất dễ t́m trong các bản tự khai của Tuyên, về đời sống dân sự và các người liên hệ trong gia đ́nh; tôi cũng đề nghị với hắn là nên cho cô ta về ở cạnh đầu giường của Tuyên tại bệnh viện. Cũng như moị lần, hắn không trả lời!
Qua ngày hôm sau, thứ tư, tên cán bộ quản giáo của tổ chúng tôi báo cho chúng tôi biết rằng Tuyên đă từ trần cùng sáng hôm ấy, lúc 4 giờ sáng và thi hài sẽ được đem về lại trại buổi chiều. Hắn cũng nói thêm là tên giám đốc trại đă cho phép chúng tôi cử một phái đoàn gồm 8 người để tham dự vào việc tẩm liệm và chôn cất. Chúng tôi dành vinh dự ấy cho những đảng viên kỳ cựu của Việt Nam Quốc Dân Đảng mà Tuyên là đảng viên. Vào xế trưa, trước 16 giờ, một cai ngục đến t́m tám thành viên của chúng tôi và dẫn ra khỏi pḥng giam; những người này đă trở về rất muộn, sau giờ giới nghiêm.
Ngày hôm sau, họ đă kể lại cho chúng tôi nghe những ǵ đă thấy và làm. Họ đă làm những ǵ đáng tự hào! Thi hài của Tuyên đă được đem về trại lúc 14 giờ và đặt ở “nhà hội của những người tù”. Khi họ tới, thi hài đă được đặt trong một cỗ quan tài đóng bằng gỗ tạp ván không ngay ngắn nhưng dày, đóng ngay sáng hôm đó tại trại mộc của trại. Canh chân quan tài có một bàn thấp trên đó có để những chén đựng cát để cắm những nén hương (đă có nhiều cây hương cắm trước đó rồi), hai chén cơm, một đĩa đựng quả trứng luộc, một đôi đũa tre c̣n nguyên cắm vào chén cơm; bên cạnh ḥm, c̣n kê thêm một cái bàn với vài cái ghế chung quanh và trên mặt bàn, một b́nh trà và vài tách nhỏ. Một tên cán bộ chính trị, đóng vai kẻ đại diện gia đ́nh người quá cố đă tiếp đón phái đoàn và hướng dẫn họ đến bên quan tài; họ nhận thấy rơ một cách dễ dàng gương mặt rất tươi sáng của người quá cố đơn giản như khi ông nằm ngủ; họ cũng c̣n thấy rơ thân h́nh của Tuyên được mặc bộ đồ lớn Việt Nam bằng lụa; và thi hài được đặt trên một tấm vải “mùng tuyn” mà hai đầu được xếp lại và bọc trên đầu và tới cuối dưới chân. Họ đứng nh́n Tuyên lâu lắm, cho đến khi được bảo dịch xa ra để những người “chung sự” phụ trách chôn cất xáp lại gần, vực hai đầu tấm vải “mùng tuyn” đang úp măt và chân lên và phủ trên thi thể những áo quần mà chúng tôi đă nhét bên cạnh Tuyên khi ông được cho đi bệnh viện. Nắp quan tài được đậy lại và đóng đinh. Người ta đă đặt lên trên ḥm chén đựng cát có cắm những cây nhang và bát com với đôi đũa rời và dĩa đựng cái trứng luộc; ban đại diện chúng tôi thắp những nén hương mới và cúi đầu vái hai lần trước linh cửu. Tên công an “đại diện gia đ́nh người quá cố” mời họ ngồi vào bàn bên cạnh và uống trà. Chừng mười phút sau, một chiếc xe vận tải mui trần đến đổ ngay trước nhà hội, mọi người đứng lên, và sáu “người chung sự”, sau khi đă cúi lại hai lần trước linh cửu, nhấc bổng quan tài lênvà đặt xuống trên sàn xe. Những người đại diện của chúng tôi cũng leo lên xe với 6 người ” âm công” và ngồi chung quanh quan tài; một tên bộ đội đeo súng leo lên xe với họ, trong lúc một tên khác ngồi đàng trước buồng lái với tên tài xế. Màn đêm đă buông xuống từ lâu nên bọn chúng phải mang theo một cây đèn băo.
Chiếc xe vận tải ra khỏi trại và tiến một cách thận trọng trên con đường thật xấu không trải đá lương khúc quanh co giữa những cánh đồng. Nó chạy rất chậm và sau gần nửa giờ th́ dừng lại ở bên vệ đường. Mọi người xuống xe, xong đến lượt 6 người “âm công” vác trên vai cổ quan tài và đi theo tên bộ đội đi trước cầm cây đèn băo; ban đại diện chúng tôi đi theo sau quan tài với tên bộ đội đeo vũ khí kia. Sau khi vượt một quăng đường khá dài băng qua giữa ruộng lúa, những người này đến tại một thửa đất hơn cao và ở đó, giữa những nấm mồ khác, có sẵn một cái huyệt mà những “âm công” đă đào trước từ sáng hôm đó. Họ hạ quan tài xuống huyệt và lấp đất lên trên làm thành một mô đất nhỏ. Những người trong ban đại diện chúng tôi kính cẩn nghiêng ḿnh nhiều lần trước mộ, những người “âm công” cũng làm theo như thế. Xong những người này chia nhay bát cơm và quả trứng mà họ đă đặt một lát ở trên mộ… Đó là đồng tiền lương đền bù lại công lao của họ!
Sau câu chuyện này do những người bạn trong ban đại diện kể, tất cả chúng tôi đều nhận thức rằng ban giám đốc trại đă biểu lộ chút ít t́nh cảm kính trong cái chết của đồng đội chúng tôi : một cổ quan tài, vài phẩm vật cúng dường, đôi nén hương, một thằng tù chính trị trong một nước cộng sản không thể hy vọng có được nhiều hơn thế được nữa khi chết đi!
“Ước ǵ những tên cộng sản vô thần tôn trọng truyền thống tinh thần cổ truyền của chúng ta. Đó là điều không thể tưởng tượng được và… đáng khâm phục!”
Nhưng một người khác cũng nói thêm vào:
“Chắc có lẽ để cho phép chúng ḿnh hưởng lợi những đặc ân của chúng sau khi chết mà chúng nó đă ban phát cho chúng ḿnh Đói và Lạnh chăng?”
Sự mâu thuẫn kỳ dị này giữa những nghi thức tôn giáo cổ truyền và những điều kiện về đời sống bần cùng của những tù cải tạo đă đưa đến một thảm cảnh phũ phàng nhưng cảm động kinh khủng mà tôi đă chứng kiến vài tháng sau đó: Một buổi trưa, khi đi lên bệnh xá để xin thuốc cho các bạn tôi, tôi đă thấy tận mắt, cách vài thước trước lối đi vào, một người tù trong ban chung sự gầy ốm teo giơ xương, đang ngồi ngay trên đất bụi, không ngớt kêu nài van xin bằng giọng ai oán:
“Cán bộ chính trị ơi! Ôi cán bộ chính trị! Hăy thương hại tôi! Hăy cho tôi ngay bây giờ đi bát cơm và quả trứng mà ông sẽ đặt lên quan tài của tôi sau này…”
(Trích dịch từ tác phẩm Prisonnier Politique Au Việt Nam, trang 104–109)
Tác giả: BS Trần Vỹ
Dịch giả: Phụng Hồng
CHẾT TRONG LAO TÙ CỘNG SẢN
[CENTER][IMG]http://i53.tinypic.com/iftq93.jpg[/IMG][/CENTER]