Một thời vang bóng (2)

[COLOR="#A52A2A"][SIZE=5][CENTER]Ai giết Tạ Thu Thâu ?[/CENTER][/SIZE][/COLOR]
[COLOR="#800080"][I][CENTER]( Tạ Thu Thâu là một nhà cách mạng Việt Nam đầu thế kỷ 20, một lãnh tụ Cộng sản Đệ Tứ thời sơ khai của các phong trào cộng sản tại Đông Dương.)[/CENTER][/I] [/COLOR]


[B]Tạ Thu Thâu
(1906-1945)[/B]


[B]Tiểu sử[/B]


Tạ Thu Thâu sinh tại xã Tân Bình, tổng An Phú, huyện Lấp Vò, tỉnh Long Xuyên (nay thuộc xã Tân Bình, huyện Thạnh Hưng, tỉnh Đồng Tháp), là con thứ tư trong một gia đình đông con và nghèo khó. Cha ông là Tạ Văn Sóc làm nghề thợ mộc kiêm nghề bốc thuốc. Từ năm 11 tuổi, sau khi thân mẫu qua đời, ông đậu bằng tiểu học và trúng tuyển nhập học trường trung học Chasseloup Laubat.

Sau khi đậu bằng tú tài Bản xứ (Baccalauréat Franco-Indigène) ông dạy học ở trường tư thục Nguyễn Xích Hồng, Sài Gòn và tham gia những tổ nhóm thanh niên yêu nước, trong đó có đảng An Nam trẻ (Jeune Annam) năm 1925. Sau đó hội đoàn này bị nhà cầm quyền thuộc địa giải tán. Tạ Thu Thâu coi giai đoạn này trong đời ông là “giấc mộng liều mạng của tuổi trẻ”.

Năm 1926, Tạ Thu Thâu tham gia nhiều cuộc biểu tình phản đối chính phủ Pháp, đòi các quyền tự do, dân chủ cho dân Việt. Qua Pháp tháng 7 năm 1927 khi 21 tuổi, học Khoa học tại Đại học Paris, ông gia nhập An Nam Độc lập Đảng (tiếng Pháp: Parti Annamite de l'Indépendance, PAI) của Nguyễn Thế Truyền và đảm nhiệm điều khiển đảng này năm 1928 sau khi Nguyễn Thế Truyền về nước. Ông đứng tên cùng với Huỳnh Văn Phương xuất bản tờ La Résurrection chống chính phủ Thuộc địa. Chỉ được ít lâu báo bị đình bản và đảng Độc lập bị giải tán.

Năm 1929, ông tham gia hội nghị Liên đoàn Phản Đế (Liên hiệp Chống Chủ nghĩa Đế quốc) ở Frankfurt, Đức. Cùng năm đó, ông bắt đầu tiếp xúc với các nhóm tả, chống chủ nghĩa thực dân tại Paris, như Felicien Challey, Francis Jourdain và nhà văn, nhà sử học Daniel Guérin. Ông được Alfred Rosmer - một người bạn, người đồng chí, học trò của Trotsky - giới thiệu vào tổ chức Trốt-kít tại Pháp. Từ đó, ông trở thành một lãnh tụ Trốt-kít Việt Nam đầu tiên.

Ngày 20 tháng 5 năm 1930, Tạ Thu Thâu cùng một số kiều dân Việt ở Pháp tham gia cuộc biểu tình trước điện Elysée phản đối việc xử tử Nguyễn Thái Học và 12 đồng chí Việt Nam Quốc dân đảng ở Yên Bái. Vì vậy, ông bị bắt cùng 18 thành viên Tổng hội Sinh viên Đông Dương (Association Générale des Etudiants Indochinois) trong đó có Nguyễn Văn Tạo và Trần Văn Giàu) và bị trục xuất về Việt Nam vào cuối tháng 5.

Về nước, Tạ Thu Thâu là một lãnh tụ ái quốc nổi bậc. Là người tổ chức và lãnh đạo phong trào Tả Đối lập Trốt-kít (L'Opposition de Gauche), ông hoạt động cách mạng bằng nhiều phương tiện. Về báo chí, ông xuất bản tờ Vô sản (tháng 5 năm 1932), làm báo Pháp ngữ La Lutte (Tranh đấu; tháng 4 năm 1933); nhóm trí thức làm báo này được gọi là "Les Lutteurs" (nhóm Tranh đấu) theo tên tờ báo. Có tên trong đó còn có Nguyễn An Ninh, Phan Văn Hùm, Huỳnh Văn Phương, Trần Văn Thạch và Dương Bạch Mai. Vì những hoạt động này Tạ Thu Thâu bị kết án hai năm tù treo.

Đầu năm 1937, ông và các nhân vật trong nhóm Tranh đấu ứng cử vào Hội đồng Thành phố Sài Gòn nhân danh Sổ lao động cùng với Dương Bạch Mai, Nguyễn Văn Tạo, Phan Văn Hùm đắc cử vẻ vang. Tuy vậy Tạ Thu Thâu bị bắt giam, mãi đến năm 1939 ông mới được thả.

Năm 1939, ông cùng nhóm Tranh đấu ứng cử vào Hội đồng Quản hạt (Hội đồng Thuộc địa Nam Kỳ). Cho rằng cuộc bầu cử tổ chức gian lận, ông phản đối với Toàn quyền Đông Dương và Quốc hội Pháp. Trong khi đó có nhiều cuộc biểu tình chống bầu cử gian lận. Pháp bắt hết cả liên danh đưa ra tòa với tội "phá rối trị an". Từ năm 1932 đến 1940, Tạ Thu Thâu bị bắt 6 lần và bị kết án 5 lần. Nếu cộng hết các án ông lãnh, ông bị tất cả 13 năm tù và 10 năm biệt xứ.

Cuối năm 1944, sau khi được phóng thích từ tù Côn Đảo, ông dự định thành lập đảng Xã hội Thợ thuyền. Ông ra Bắc bắt liên lạc với một số đồng chí nhằm xuất bản tờ báo Chiến Đấu, để làm cơ quan ngôn luận của đảng Xã hội Thợ thuyền miền Bắc. Ông cũng tham gia nhiều cuộc mít tinh của thợ mỏ tại Hải Phòng, Nam Định, Hải Dương.

[COLOR="#A52A2A"][I]Tháng 9 năm 1945, sau khi Nhật đảo chính Pháp, ông về Nam Kỳ. Trên đường về, ông bị Việt Minh bắt và sau đó xử tử tại Quảng Ngãi . Nhưng hiện còn nhiều nghi vấn về người trực tiếp ra lệnh thủ tiêu ông.[/I][/COLOR]
[B]
Đánh giá[/B]

Nhà văn, nhà phê bình Thiếu Sơn viết:

[I]Không ai phủ nhận được tấm lòng yêu nước của ông, chẳng những yêu nước mà còn hy sinh cho nước. Chỉ có điều khác là nói tới nước, ông liền nghĩ tới dân, thứ nhất là dân vô sản. Còn những ông XY thì chỉ nói tới giang sơn gấm vóc, để nghĩ ngay đến những gấm vóc che phủ nơi nhà các ông, mà không cần biết tới những kẻ khố rách, áo ôm là đa số đồng bào ruột thịt của mình... [/I]

[B]Tưởng niệm[/B]

Trước 1975, tại Sài Gòn ở quận 1 có một đường phố được đặt tên Tạ Thu Thâu; sau 1975, Ủy ban quân quản Sài Gòn đổi tên đường thành Lưu Văn Lang. Trước đây ở thành phố Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang có một con đường mang tên ông ở phường 8 nhưng hiện nay đã đổi thành đường Nguyễn Văn Nguyễn

Năm 1989, nhân dịp kỷ niệm 200 năm cách mạng Pháp, “Ủy ban nước Pháp của di dân, nước Pháp của tự do” (France Des Immigrés, France Des Libertés) chọn đăng ảnh và tiểu sử họ Tạ trong một cuộc triển lãm tại Grande Arche tại khu La Défense, Paris.

[B]Việc bị sát hại[/B
[I]
Tới nay, tuy không có tranh cãi về việc mặt trận Việt Minh sát hại Tạ Thu Thâu, vẫn còn nghi vấn về lệnh giết từ đâu đến. Nhà sử học Robert J. Alexander nêu ra một số giả thuyết:

Giả thuyết của nhà sử học Daniel Hémery cho rằng các cấp chỉ huy địa phương đã ra lệnh giết.

Rodolphe Prager, một lãnh tụ cộng sản đệ tứ của Pháp, cho rằng vì Tạ Thu Thâu hoạt động tại Nam Kỳ, nên nếu bị giết tại Trung Kỳ thì phải qua một cấp chỉ huy cao hơn. [/I]

[COLOR="#A52A2A"][I]Trong buổi phỏng vấn ngày 25 tháng 6 năm 1946, Hồ Chí Minh đã trả lời đảng viên Xã hội Daniel Guérin về cái chết của Tạ Thu Thâu như sau:[/I][/COLOR][COLOR="#A52A2A"] [B][I] Ce fut un patriote et nous le pleurons... Mais tous ceux qui ne suivent pas la ligne tracée par moi seront brisés. (Tạ Thu Thâu là một nhà ái quốc, chúng tôi đau buồn khi hay tin ông mất... Nhưng tất cả những ai không theo con đường tôi đã vạch đều sẽ bị tiêu diệt). [/I] [/B][/COLOR]

[B]Chú thích[/B]

^ Robert J. Alexander (1991). International Trotskyism 1929-1985: A Documented Analysis of the Movement. Duke University Press.
^ Những Văn nhân Chính khách một thời, NXB Công an nhân dân, 2006, tr.156
^ “The First Pedestrian Street”. Ủy Ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh. Truy cập 12 tháng 4 năm 2008.
^ “Tổng quan về Thành phố Mỹ Tho”. UBND Thành phố Mỹ Tho. Truy cập 12 tháng 4 năm 2008.
^ Daniel Hémery (1975). Révolutionnaires vietnamiens et pouvoir colonial en Indochine: communistes, trotskystes, nationalistes à Saigon de 1932 à 1937. F. Maspero (Paris).
^ The Anti-Colonial Movement in Vietnam

[B]Tài liệu tham khảo[/B]

Đặng Văn Long (1997). Người Việt ở Pháp 1940 – 1954. Tủ sách Nghiên cứu (Paris).
Daniel Guérin. Au Service des Colonies. Paris: Editions du Minuit.

[url]http://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%A1_Thu_Th%C3%A2u[/url]

[COLOR="#800080"][I]Tạ Thu Thâu là ai? Ai giết Tạ Thu Thâu? Muốn cho thế giới và thế hệ thanh niên VN hiện nay có cái nhìn tốt đẹp hơn về đất nước và lịch sử, các nhà lãnh tụ VN phải làm gì để phục hồi danh dự cho những người Ðệ Tứ và người các đảng phái quốc gia yêu nước khác đã bị đảng CSVN vu cáo và sát hại?[/I][/COLOR]


[COLOR="#A52A2A"][SIZE=4]
[CENTER]BÀI NÓI CHUYỆN TRONG BUỔI HỌP NGÀY 26.09.2004
Hoàng Đôn Trí
[/CENTER][/SIZE][/COLOR]



[B]1) Tạ Thu Thâu là ai:[/B]

Với thời gian, những người quen biết hoặc đồng thế hệ với Tạ Thu Thâu càng ngày càng ít đi, riêng phần tôi tuy không phải là sử gia hay chuyên môn viết tiểu sử nhưng những hình ảnh và kỉ niệm về Tạ Thu Thâu vẫn rõ ràng, sâu đậm. Tôi chỉ là học trò của ông. Tôi mang ơn thầy tôi qua những năm học tại trường Huỳnh Khương Ninh, Ða Kao, đã vạch cho tôi con đường phải đi trong đời.

Tạ Thu Thâu thuộc thế hệ ngay sau Phan Chu Trinh, ông sang Pháp học trong những năm cuối thập niên 20 vào lúc cuộc tranh chấp quyết liệt Staline - Trotski lên đến cao điểm và chi phối mọi phong trào tả phái và cực tả, khuynh hướng mác xít thật và giả. Vì giao tiếp với các phong trào này, Tạ Thu Thâu chịu ảnh hưởng và chọn con đường Tả đối lập như Trotski. Và ông đã chia sẻ số phận thảm khốc của kẻ thua trận ấy, vì trái hẳn với Hồ Chí Minh, ông không chọn Staline. Theo lương tâm và suy tư của ông, Trotski cao cả và hơn xa kẻ chiến thắng Staline vì bản thân Trotski tượng trưng cho công lí và sự thật; bọn cơ hội dĩ nhiên luôn theo phò kẻ chiến thắng, nhưng ngày nay thời gian đã cho chúng ta thấy rõ Staline là người tồi tệ hung ác vào bậc nhất trên thế giới. Và tất nhiên ngày trước Tạ Thu Thâu đã trả đắt giá sự chọn lựa ấy: bằng chính mạng sống của mình.

Tháng sáu năm 1930, ông tổ chức cuộc biểu tình trước điện Elysée cùng các bạn phản đối việc nhà nước thuộc địa xử chém những vị anh hùng Yên Bái là Nguyễn Thái Học và 13 đồng chí. Bị trục xuất về Sài Gòn, Tạ Thu Thâu và các bạn mưu sinh bằng nghề dạy học ở vài trường tư không được cảm tình của nhà nước thuộc địa.

Tại trường HKN trong những năm 34, 35 và 36 tôi học trung học đệ nhị cấp với thầy Tạ Thu Thâu dạy môn Ðạo Ðức và Lịch Sử, thầy Phan Văn Hùm dạy môn Việt Văn, thầy Trần Văn Thạch dạy Pháp văn... Ðó là những ông thầy thất thường và cực kì độc đáo. Thất thường vì các thầy vắng mặt luôn, vắng mặt vì bị ngồi tù thực dân. Ðộc đáo vì nhân cách ngoại hạng và đường lối mô phạm. Thầy Thâu, trách nhiệm môn Đạo Đức và Lịch Sử, thầy dạy chúng tôi tuy kết án thực dân đế quốc Pháp nhưng kính trọng và yêu mến những người Pháp như Victor Hugo và Jean Jaurès, thầy trích dẫn thánh kinh thiên chúa để dạy chúng tôi bài học về thương yêu đồng loại, về tính khoan dung độ lượng như lời Jésus: ai chưa từng phạm tội hãy ném viên đá đầu tiên vào người đàn bà ngoại tình này, và bài học về ý chí: việc càng khó thì càng là lí do thúc giục ta phải làm cho được. Những bài học như thế quả là sai lầm, mâu thuẫn dưới mắt những kẻ cuồng tín và giáo điều chủ trương dùng bạo lực và áp dụng triệt để đường lối xoá sạch quá khứ.

Có những con người hiếm quý dù trong đời chỉ gặp được một lần thôi, ta cũng mãi mãi ghi nhớ, thầy Thâu tôi là người như thế, thầy cương quyết cứng rắn về nguyên tắc nhưng mềm dẻo, vị tha trong giao tiếp nhân văn, vì vậy thầy được bạn bè, cũng như nhiều người đồng thời kính trọng và yêu mến, kể cả những người không đồng quan điểm chính trị với thầy.

[B]2) Ai là kẻ sát nhân?[/B]

Cho nên vào đầu năm 1946, tin Tạ Thu Thâu và các đồng chí từng ngồi tù Côn đảo với ông bị thảm sát đến với chúng tôi như sét đánh ngang tai, chúng tôi bàng hoàng và căm phẫn. Và vì thế, khi chủ tịch chính phủ lâm thời VN Hồ Chí Minh sang Pháp thương nghị, các bạn bè Việt Pháp đồng ý cử tôi làm đại diện đến chất vấn ông chủ tịch tại khách sạn Lutecia. Ai là người đã (ra lệnh) sát hại Tạ Thu Thâu? Vào thời buổi ấy đặt câu hỏi như thế, tại Việt Nam với một chính phủ không do dân bầu một cách dân chủ sẽ bị nguy hiểm đến tính mạng, nhưng ở nước Pháp, tôi không phải sợ gì.

Hôm ấy, chủ tịch đón tôi với nụ cười tươi tắn thân thiện. Với nhiều kính cẩn, nhưng câu hỏi đầu tiên của tôi là: [B]Thưa chủ tịch, vì sao chủ tịch giết Tạ Thu Thâu?[/B]

Sau một khoảnh khắc ngạc nhiên và bối rối tột độ vì câu hỏi quá trực tiếp và bất ngờ này, ông chủ tịch đã trả lời rằng [B][I]"Tạ Thúc Thâu (tôi không hiểu vì sao chủ tịch lại phát âm Tạ Thúc Thâu?) là người tốt và đã bị giết lầm, nhưng tại sao lúc này anh lại gây rắc rối và chia rẽ chỉ vì cái chết của một cá nhân nào đó trong khi tại VN mỗi ngày có đến hàng trăm người chết?".[/I] [/B]Tôi trả lời:[B] [I]"Tạ Thu Thâu không phải là một cá nhân nào đó mà là một người đại diện cho rất nhiều người, mà cho dù ông ấy có là một cá nhân nào đó đi nữa, ông ấy cũng không có lí do để bị sát hại như thế. Jean Jaurès cũng là một cá nhân đã bị sát hại và hậu quả lịch sử trước mắt thế nào ai cũng rõ!"[/I] [/B]Nhưng chủ tịch dường như không nghe thấy những gì tôi nói, ông đã mau mắn nở lại nụ cười thân thiện và trao tặng cho tôi một quả táo lớn để từ giã.

Ngày hôm sau, tôi lại được một nhân vật quan trọng hàng thứ nhì cho tiếp kiến. Ông Tôn Ðức Thắng. Thật là một tình cờ ngộ nghĩnh, Tôn Ðức Thắng không ngờ rằng trước đây tôi biết ông ấy trong một dịp vô cùng đặc biệt. Năm 1939, Tôn Ðức Thắng và vài người khác bị bắt trong vụ án mạng ở đường Barbier, lí do cuộc án mạng là thanh trừng đồng chí về tội phản bội. Tôn Ðức Thắng bị kết án 20 năm khổ sai. Tôi đã dịch lá thư khiếu nại của gia đình ông, hình như là do mẹ ông viết, gửi cho tổng thống Pháp xin ân xá vì Tôn Ðức Thắng "vốn là người hiền lành, chỉ thích câu cá, không thể chịu một bản án nặng như thế". Không ngờ năm sáu năm sau tôi được gặp mặt. Quả thật trước mặt tôi là Tôn Ðức Thắng với vẻ bên ngoài hiền lành che dấu một tấm lòng dũng cảm, tôi không hỏi gì nhiều, nhưng ông nói với tôi như sau:[B] [I]"trong những năm tù Côn đảo, có hai người khiến ông khâm phục và quý trọng đó là Ngô Gia Tự và Tạ Thu Thâu".[/I][/B]

[COLOR="#A52A2A"]Như vậy, ngay từ năm 1946, hai lãnh tụ lớn của Việt Minh không công nhận mà cũng không chối rằng họ đã ra lệnh giết Tạ Thu Thâu.[/COLOR]

Các chi tiết về vụ xử tử Tạ Thu Thâu cũng như những vụ ám sát các người Đệ Tứ khác không ai biết được đích xác người ra lệnh, kẻ sát nhân, ở chỗ nào, ngày nào. Những cái chết oan khiên ấy vẫn còn ám ảnh kẻ sống sót và chắc chắn hãy còn trong trí nhớ kẻ cầm quyền hiện còn sống, họ phải thấy rằng thứ phương pháp hành động sát nhân ấy di hại đến tinh thần của cả dân tộc. Một dân tộc đi tiêu diệt những thành phần tinh hoa của chính mình trong quá khứ sẽ không bao giờ có tương lai.

Không thể trách những nhà lãnh đạo hiện nay vì đa số hãy còn trẻ hoặc chưa sinh ra vào thời điểm ấy, nhưng muốn cho thế hệ thanh niên ngày nay thấy lại một nước Việt Nam đáng yêu và để lấy lại lòng tin cũng như ngưỡng mộ của thế giới với đất nước và con người VN vì cuộc đấu tranh can cường cho độc lập lâu dài trước kia, những trang sử cần phải được viết lại cho đúng với sự kiện đã xảy ra với những nguyên nhân sâu xa và đích thực.

Những người Việt Nam rất can đảm nhưng liệu họ đủ can đảm nhìn vào sự thật đau đớn, nhìn nhận rằng có những người VN thật sự yêu nước đã bị giết chỉ vì quyết tâm giữ vững quan điểm chính trị và tinh thần tự do cũng như giữ vững độc lập tư duy và độc lập trí thức. Hơn thế nữa, duới mắt thế giới hiện tại, việc sát hại trong một hoàn cảnh mờ ám, hèn nhát, những người trí trức vô tội không thể tự vệ vì chỉ có bàn tay không, là tội ác diệt chủng, đáng bị truy tố trước toà án La Haye.

Ðể thật sự phục hồi danh dự của những người chết vì quyết giữ tự do tư tưởng và độc lập trí thức ấy, nhà nước hiện tại phải chính thức công nhận rằng chính đảng đã ra mệnh lệnh sát hại và xác nhận đảng đã vu khống, bôi bẩn những kẻ yêu nước; nhà nước phải công nhân tư tưởng cách mạng của những nhà ái quốc này, nhà nước phải xác nhận sự hi sinh, tù đày của họ trong nhà tù thực dân đế quốc đồng thời phải phục hồi danh dự và bồi thường cho gia đình nạn nhân cũng như thân nhân hàng chục năm nay đành sống trong đau khổ và nhục nhã. Bởi vì họ đã chết đến hai lần: lần thứ nhất khi bị vu khống là Việt gian thân Tàu, thân Nhật, theo phát xít, theo chân đế quốc và bị giết lần thứ hai khi tên tuổi bị bôi xoá.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã công khai xin lỗi nhân dân sau vụ cải cách ruộng đất đẫm máu. Cho dù là hơn 400 năm sau, Ðức Giáo Hoàng Jean Paul II cũng đã công khai tạ lỗi với Galilée và với vô số nạn nhân của Toà Án Giáo Đình ngày xưa. Còn nhà cầm quyền VN hiện tại, liệu có dám công khai phục hồi danh dự và trả lại chỗ đứng xứng đáng trong lịch sử chính thức cho những nhà ái quốc tầm cỡ trong cuộc đấu tranh chống thực dân? Những người yêu nước đủ các thành phần thuộc mọi phong trào yêu nước kể cả trốt kít nhưng lại là những nạn nhân của chủ nghĩa Stalin.

Ở Việt Nam ngày nay có đường Tôn Ðức Thắng, thì lẽ ra tại Sài Gòn, lẽ ra trên khắp ba miền đất nước Việt Nam phải có những đường phố mang tên Tạ Thu Thâu, Phan Văn Hùm, Trần Văn Thạch... nơi họ đã thương yêu và tranh đấu bằng cuộc đời và bằng cả mạng sống của mình.

Paris, ngày 26 tháng 9 năm 2004
[I](Phan Thị Trọng Tuyến dịch từ bản tiếng Pháp) [/I]

[url]http://www.tusachnghiencuu.org/essay/hdt260904.htm[/url]

[COLOR="#B22222"][CENTER] [SIZE=4]TÌM HIỂU LỊCH SỬ CÁI CHẾT CỦA NHÀ ÁI QUỐC TẠ THU THÂU[/SIZE]
-Tấn Đức-[/CENTER][/COLOR]






Trích.......

[B]Ai là người đã ra lệnh ám sát Tạ Thu Thâu?[/B]

Có thể không bao giờ chúng ta có lời giải đáp chính xác cho câu hỏi này. Một chỉ thị như thế, dù có tồn tại trên văn bản, chắc chắn cũng đã bị thiêu hủy. Trên phương diện này, “người anh lớn” Liên Xô đã đặt ra một tiền lệ đáng “noi theo” cho tất cả các “chư hầu” khác trong khối “xã hội chủ nghĩa”: ngay từ năm 1920 (tức là khi Lenin còn sống và còn tỉnh táo), đã có một chỉ thị được chuẩn y nhằm cấm ngặt việc “đưa những nghị quyết trong các vấn đề quan trọng nhất của Bộ Chính trị vào biên bản chính thức [của các phiên họp Bộ Chính trị]”. Trong những năm về sau, đảng Cộng sản Liên Xô đã đưa ra hàng loạt chỉ thị, nghị quyết để “mật hóa” hoặc dấu tịt bằng chứng về những tội lỗi tầy trời của họ trước giới sử học và trước đời sau[3].
Nên nhớ rằng đảng Cộng sản Liên Xô đưa ra quyết định trên vào năm 1920, tức là khi nước Nga Xô-viết đã thoát khỏi tình thế hiểm nghèo do cuộc can thiệp của các nước “tư bản” và sự chống đối của các lực lượng Bạch vệ trong nước gây ra. Ở Việt Nam, vào nửa cuối năm 1945, khi chính quyền Việt Minh còn đang trong cảnh “trứng nước” và khi những người trốt-kít yêu nước bị coi là “tay sai đế quốc”, “tay sai cho phát-xít quốc tế”..., phải “triệt ngay” và “trừng trị đích đáng”, thì quyết định ám sát Tạ Thu Thâu và các lãnh tụ trốt-kít khác hẳn phải được coi là một “nghị quyết quan trọng” và đáng để “mật hóa” trước hậu thế. Mà cách “mật hóa” hữu hiệu nhất, là phi tang, là xóa bỏ mọi chứng từ giấy tờ, là thủ tiêu mọi nhân chứng, thậm chí thủ phạm, trong chừng mực có thể.
Phục hồi lịch sử sau ngần ấy năm, nhất là lịch sử của một thời kỳ vô cùng rối rắm và phức tạp như những năm 1945-1946, không phải là chuyện dễ. Nhiều khi, chúng ta chỉ có thể dựa vào những nguồn tin “truyền khẩu” theo lời thuật lại của dân chúng. Những “nhân chứng” thời ấy, nếu có, giờ đây cũng đều trên ngưỡng “thất thập”. Họ có thể nhớ lại và thuật lại một cách chính xác những gì đã xảy ra không? Dưới tác động của tình hình chính trị ở Việt Nam, những thông tin họ đưa ra cóthể coi là xác tín đến mức nào? Đó là những câu hỏi và những nghi ngờ thường lệ mà chúng ta phải đặt ra trước vấn đề cái chết của Tạ Thu Thâu, cũng như bất cứ một “nghi án” lịch sử nào, được coi là “vết trắng” trong lịch sử Việt Nam cận đại và đương đại. Đảng Cộng sản Việt Nam, trong các văn kiện chính thức, đều cho rằng việc triệt hạ các chiến sĩ yêu nước trốt-kít là một “thắng lợi lớn” của đảng. Nhưng, trong khi không tiếc lời xuyên tạc và phỉ báng hoạt động ái quốc của các tổ chức trốt-kít, dường như không bao giờ họ đả động đến việc “thắng lợi lớn” ấy đã được thực hiện trong thực tế như thế nào. Một bài báo mang tính tổng kết những “thắng lợi oanh liệt” trong năm 1945 của đảng Cộng sản Việt Nam trong việc đàn áp và tiêu diệt các tổ chức trốt-kít, cũng chỉ nói rất chung chung: “Báo chí của ta đã nghiêm khắc lên án bọn trốt-kít. Nhân dân ta đã vạch trần bộ mặt phản động của chúng, chính quyền nhân dân đã trừng trị đích đáng bọn trốt-kít... Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã cuốn đi số lớn phần tử trốt-kít thối nát”[4]. Không hề có một chữ về những chủ nhân của “thắng lợi oanh liệt” đó!
Lần theo dấu sự thật, sử gia Daniel Hémery, một cựu đảng viên cộng sản Pháp, là người có những cố gắng lớn trong việc tái tạo sự thật về cái chết của Tạ Thu Thâu và các đồng chí của ông. Là một nhà nghiên cứu sử chuyên về đề tài Việt Nam, ông đã viết rất nhiều sách vở về lịch sử Việt Nam; luận án tiến sĩ của ông cũng lấy đề tài về Tạ Thu Thâu và nhóm trốt-kít ở Việt Nam. Tuy nhiên, do gặp nhiều trở ngại về tư liệu và bằng chứng cụ thể (nhất là sự giấu diếm của đảng Cộng sản Việt Nam), trong những năm của thập kỷ 70, ông mới có thể đưa ra các “giả thuyết” và suy luận xem “giả thuyết” nào hợp lý hơn cả. Trong số các tư liệu Việt ngữ, phải đặc biệt nhấn mạnh những tìm tòi của nhóm trốt-kít Việt Nam tại Pháp, dựa trên các sự kiện mới, các văn bản mới được phanh phui, “bạch hóa”, dựa trên lời thuật lại của một số người trốt-kít cựu trào còn sống sót. Những tìm tòi ấy được ông Hoàng Khoa Khôi, người đứng đầu nhóm, tổng kết lại trong bài viết Ai đã ám sát Tạ Thu Thâu và những người trốt-kít Việt Nam? đăng trên Hồ sơ về phong trào Đệ tứ Việt Nam[5].
Trong bài viết này, ông Hoàng Khoa Khôi đã lần lượt điểm qua ba “giả thuyết” của sử gia Daniel Hémery về người chủ mưu ám sát Tạ Thu Thâu:

[COLOR="#B22222"]1. Tướng Nguyễn Bình, chỉ huy quân đội miền Nam.
2. Trần Văn Giàu và Dương Bạch Mai, hai lãnh tụ công khai của đảng Cộng sản Việt Nam ở Sài Gòn, đồng thời là những người xta-lin-nít khét tiếng[6].
3. Chính ông Hồ Chí Minh, lãnh tụ tối cao của đảng[7].[/COLOR]

Với những lập luận và bằng cớ sắc sảo và đầy tính thuyết phục, tác giả bài viết loại trừ hai khả năng đầu và thiên về khả năng thứ ba vì theo ông, chính ông Hồ Chí Minh là “người cha tinh thần” của tất cả những cuộc thanh trừng, khủng bố các tổ chức trốt-kít Việt Nam, kể từ khi ông còn lưu lạc ở nước ngoài và hoạt động dưới sự điều khiển của Đệ tam Quốc tế. Chúng ta cũng được biết rằng sáu năm trước khi Việt Minh tổ chức vụ đại thảm sát toàn bộ các chiến sĩ trốt-kít yêu nước, sáu năm trước khi bài Phải triệt ngay bọn trốt-kít![8] được đưa ra chính thức trên tờ Cờ giải phóng của đảng Cộng sản Việt Nam như một lời hô hào chém giết khát máu, thì ông Hồ Chí Minh, ở nước ngoài, đã dùng những lời lẽ hết sức kích động để kêu gọi “tiêu diệt” những người trốt-kít, “tay sai của phát-xít”, “bất lương”, “chó săn”, “bán rẻ tổ quốc”...
Như thế, ông Hồ Chí Minh và những người nối nghiệp ông sẽ phải trả lời ra sao khi trong một cuộc hội kiến diễn ra vào năm 1946[9] với nhà văn Pháp Daniel Guérin, người bạn và đồng chí cũ của Tạ Thu Thâu trong Tả đối lập Pháp, ông đã tuyên bố: “Tạ Thu Thâu là người yêu nước tầm cỡ lớn. Tôi khóc cái chết của ông ấy” (Tạ Thu Thâu était un grand patriote, nous le pleurons)? Nhưng ngay sau đó, ông Hồ Chí Minh đã bồi thêm: “Nhưng tất cả những ai không đi theo đường lối do tôi vạch ra sẽ đều bị bẻ gẫy”[10].
Có thể hiểu câu nói thứ hai này - mà ông Trần Văn Giàu, trong một cuộc nói chuyện ở Paris mùa hè năm 1989, đã cho là không đúng sự thật - là một lời thú nhận thành thực về trách nhiệm của ông Hồ Chí Minh về cái chết của Tạ Thu Thâu[11]?
[B]
Vụ ám sát Tạ Thu Thâu đã được diễn ra như thế nào?[/B]

Ông Hoàng Khoa Khôi, trong bài báo nói trên, đã có một nhận định xác đáng: “... người cầm dao hay nổ súng chỉ là người thừa hành, không phải thủ phạm chính. Thủ phạm chính phải tìm trong đám người lãnh đạo đảng Cộng sản Việt Nam, kể cả Hồ Chí Minh. [...] Thủ phạm chính là kẻ đã mài dao, lắp đạn cho đao thủ phủ”.
Tuy nhiên, để lịch sử được rạch ròi, cũng nên tìm hiểu hoàn cảnh Tạ Thu Thâu bị sát hại và “vạch mặt chỉ tên” cả những kẻ đao phủ trực tiếp này.
Trong vấn đề này, nguồn tư liệu mà chúng tôi hiện có cũng hết sức hạn chế. Sau khi đặt câu hỏi “ở Việt Nam, ai đã hạ sát Tạ Thu Thâu và các đồng chí [của ông]?”, ông Hoàng Khoa Khôi cho biết: “Sau khi điều tra, chúng tôi biết được ba thủ phạm. Họ đều là những người cộng sản. Người thứ nhất là Kiều Đắc Thắng, trách nhiệm Nghiệp đoàn. Người thứ hai là Nguyễn Văn Trấn, đã từng được đi học tập ở Moscow. Người thứ ba tên là Nguyễn Văn Tây, cựu bộ trưởng chính phủ Trần Văn Giàu”. Cần nói thêm rằng nhân vật Nguyễn Văn Trấn được nhắc đến ở đây chính là ông Nguyễn Văn Trấn đã mất ít lâu nay, một người cộng sản “phản tỉnh”, tác giả cuốn Viết cho Mẹ và Quốc hội được nhiều người ưa thích trong đó ông vẫn dùng nhiều từ ngữ và luận điệu thô thiển, thậm chí bất nhã, khi nhắc đến Tạ Thu Thâu và những người yêu nước trốt-kít ở Việt Nam.
Trong cuốn sách Việt Nam 1920 - 1945 (Cách mạng và phản cách mạng dưới thời thuộc địa[12]) của ông Ngô Văn, một người trốt-kít cựu trào, từng là đồng chí của Tạ Thu Thâu ở Việt Nam, tác giả cũng chỉ viết một cách rất sơ lược: “... Thâu lên đường trở về Nam. [...] Dân chúng kể lại khác nhau về những gì xảy ra sau đó. Chúng ta không biết đích xác nơi Thâu bị bắt, nhưng mọi người đều nói là ở Quảng Ngãi và gán cho Việt Minh chịu trách nhiệm. Họ cũng nói về sự nghi ngại của các vệ quân được lệnh bắn [Tạ Thu Thâu], khi nghe anh tự bảo vệ trong một vụ gọi là xét xử: anh đã biện minh về cuộc đời cách mạng của mình. Lệnh hô bắn ba lần, cả ba lần các tay súng đều hạ xuống, lúc đó viên “thẩm phán” đã kết thúc bằng một phát súng lục vào lưng (người hạ sát tên là Tư Ty). Đó là vào một ngày đầu tháng Chín năm 1945”[13]. Tác giả Trần Ngươn Phiêu trong bài viết Những nhân chứng cuối cùng cho biết thêm “... ông [Tạ Thu Thâu] bị bắt khi đi ngang qua Quảng Ngãi ngày 18 tháng Tám năm 1945, bị giam ở đình Xuân Phổ và sau đó bị giết ở cánh đồng Dương, bờ biển Mỹ Khê”.
Trong số những tư liệu trong tay chúng tôi, riêng chỉ có bài báo nhan đề Tôi thấy Tạ Thu Thâu chết của một người ký tên là Nguyễn Văn Thiệt, đăng trên tờ tuần báo Hồn nước của “Tập đoàn công binh Việt Nam” (Rassemblement des travailleurs vietnamiens) vùng Paris trong hai số 7 (ngày 30-7) và số 8 (ngày 7-8) năm 1949, là thuật lại một cách chi tiết và kỹ lưỡng về cái chết của Tạ Thu Thâu. Bài báo này đã được đăng lại trong công trình sử học Người Việt ở Pháp 1940 - 1954[14] của ông Đặng Văn Long, một người trốt-kít cựu trào sống ở Pháp. Trong một số cuộc điện đàm với tác giả cuốn sách, chúng tôi được ông cho biết: theo ông, đa phần những thông tin trong bài báo có thể coi là trung thực. Cũng theo lời ông, cách đây vài ba năm, dường như có người còn gặp thủ phạm hạ sát Tạ Thu Thâu ở Việt Nam.
[B]
Chúng tôi xin dẫn nguyên văn bài báo để bạn đọc tham khảo:[/B]

[COLOR="#B22222"][/COLOR][COLOR="#B22222"]
[I]“Ai đi ngang Quảng Ngãi vào khoảng tháng 9 năm 1945, cũng biết đến không khí hãi hùng của cái thành phố tự cho mình có tinh thần cách mạng cao ấy.Các tín đồ Cao Đài, các nhà trí thức, các nhà phú hộ, các nhà cách mạng quốc gia, tất cả những hạng người ấy cùng với vợ, con, anh em họ được Việt Minh cẩn thận chém giết, chôn sống, thiêu cháy, mổ bụng v.v... mỗi ngày theo chính sách “Tru di tam tộc để trừ hậu họa”. Người chết nhiều đến nỗi độ ấy ở Hà Nội, tờ báo “Gió mới” của Tổng hội sinh viên, một tờ báo rất thiên Việt Minh đã phải lên tiếng rằng ở Quảng Ngãi, ngày ngày đầu người rụng như sung.

Anh Lê Xán, bạn tôi, một đồ đệ của cụ Phan Bội Châu, bị Pháp đày Lao Bảo, vừa được thả ra thì bị Việt Minh Quảng Ngãi bắt lại. Vì sự tình cờ của chiếc xe lửa ngừng lại nghỉ đêm ở Quảng Ngãi (độ ấy đường xe lửa Sài Gòn - Hà Nội bị hư nhiều nơi, xe lửa chạy rất chậm và hay nghỉ dọc đường) nên bắt buộc tôi phải xuống xe định kiếm một quán trọ ở cạnh ga mà nghỉ đêm. Trong lúc ngồi uống nước, sực nhớ đến Lê Xán, tôi tò mò hỏi bà chủ quán tin tức về bạn tôi. Lập tức tôi bị một trinh sát viên mặc áo nâu, đi chân không, đang đứng vớ vẩn ở cửa tóm lấy buộc tôi là đồng lõa với tội nhân và điệu tôi về Sở Công an. Bị giam ở Sở Công an hai hôm, nhốt trong một xà-lim cũ của Pháp, tôi dò hỏi thì được biết tin bạn tôi đã bị xử tử rồi. Nhưng tôi cũng lại biết thêm rằng người ta buộc tôi về tội định đến Quảng Ngãi giải vây cho Lê Xán và ngày hôm ấy tôi bị mang đi để giam ở một nơi xa...

Tôi đang lo sợ một nơi xa ấy là cõi âm ti thì chiếc xe ngựa chở tôi và một người lính gác, tay cầm một con dao dài, một quả lựu đạn buộc tòng teng vào giây nịt bằng một sợi lạt, từ từ rẽ vào con đường đi về Phú Thọ. Tôi hết lo bị chém liền vì tôi biết rằng ở làng Phú Thọ, Ủy ban vừa dựng một nhà lao to để chứa cho đủ tội nhân xa thành phố sợ có chuyện bất trắc chăng. Nhưng tôi lại sợ quả lựu đạn đứt giây buộc nên cứ xem hoài.

Nhà lao Phú Thọ xây trên một khoảng đất rộng, trong cùng là một nhà ngang, hai bên hai dãy nhà dọc, giữa sân trường một cột cờ. Mỗi sáng, mỗi chiều đều có tu-huýt thổi để chào cờ, và lính cũng như phạm nhân đều phải đứng dậy, nắm tay phải đưa lên ngang đầu, sẵn sàng hễ ông sếp lao hô ViệtNam Dân chủ Cộng hòa! thì tất cả đồng hô: Muôn năm! và Hồ Chí Minh!, thì tất cả Muôn năm!

Phòng giam tôi vuông vức mỗi bề độ hai thước và cùng giam chung với tôi còn có mười sáu người nữa. Tứ bề bít kín, chỉ có một cái cửa để thông với ngoài, nhưng song cửa lại làm bằng mấy cây gỗ lim to quá, gần như khít với nhau, nên khó thở vô cùng. Trong những bạn đồng cảnh ngộ với tôi, tôi còn nhớ có tên Bùi Trọng Lệ trước làm mật thám cho Pháp (sau này y bị xử tám năm tù), và ba người con trai của Tổng đốc Nguyễn Hy. Ba người này bị bắt vì tội trong thời kỳ cách mạng toàn dân mà trong nhà chứa đờn và bài ca ủy mị, và đã bị xử tử một tuần lễ sau khi tôi đến.

Một buổi sáng, tôi đang đứng dựa vào cửa cố thiu thiu ngủ thì bỗng giật mình vì những tiếng các bạn tôi kêu lên: Tạ Thu Thâu! Tạ Thu Thâu! Tôi tỉnh hẳn người. Tạ Thu Thâu? Trời ơi! Trong bao lâu, khi tôi còn đi học, tôi đã nghe đến tên Người, đã bị mê hoặc vì cái oai hùng của đời Người, dệt toàn bằng tranh đấu, hy sinh và đau khổ. Dưới thời Pháp thuộc, trong lúc các nhà cách mạng khác trốn ở hải ngoại thì Tạ Thu Thâu dám về trong nước hoạt động chánh trị ngay trong nước và chịu tù, chịu tội. Cái tên Tạ Thu Thâu tự bao nhiêu lâu và ngay cả đến bây giờ, luôn luôn gợi ra trong óc tôi hình ảnh của một người ngang tàng khí phách, coi sự tù tội, sự hình phạt về xác thịt như một sứ mệnh thiêng liêng mà Người phải riêng chịu đựng lấy, để giải thoát cho đồng bào. Trên đời mỗi khi thất bại vì một bất trắc gì, tôi thường hay nghĩ tới Người để tìm nguồn an ủi và lý do phấn khởi cho lòng mình.

Các bạn tù của tôi tranh nhau nhìn qua cửa. Từ một phòng giam phía bên kia sân, độ bảy, tám người dân quân mang súng, gươm, lựu đạn và ông chủ tịch làng - vừa là sếp lao thì phải - kéo ra một người đàn ông ốm lỏng khỏng mà tôi nhìn ra ngay là ông Tạ Thu Thâu. Ông mặc một sơ-mi cụt tay có hai túi trên ngực, một cái quần Tây dài, chân đi giày vàng. Áo quần trắng đã bàu nhàu và bẩn thỉu, dây do những vết đen đỏ còn đọng, dấu tích của những sự tra tấn vừa qua.

Râu tóc của ông Thâu rối beng, mặt mày hốc hác, nhưng cặp mắt vẫn bình tĩnh nhìn mọi người, mọi vật - không biết tôi có lầm chăng - miệng ông hơi nhếch một nụ cười.

Các bạn tôi lao xao:

– Lần này thì Tạ Thu Thâu phải chết.

Một người nào đó nói nhỏ:

– Quân khốn nạn!

Tôi gián một con mắt vào khoảng hở giữa hai song cửa, hai tay muốn tét ra cho rộng để nhìn cho rõ đám người hùng hổ đi với ông chủ tịch luôn mồm la hét, nạt người này, cho lệnh kẻ kia và ở giữa, một bóng trắng chập choạng, khập khiễng đi đi... để biến sau mộr rặng cây mà ở đó tôi biết có một khoảnh đất trống gọi là pháp trường.

Tôi bàng hoàng quá đỗi, không còn biết mình tỉnh hay mê. Tôi biết Tạ Thu Thâu bị Pháp bắt vừa mới ở tù ra, thân thể bị tiêm thuốc cho chết xuội đi một bên, nếu không có Chánh phủ Trần Trọng Kim thì ông đã chết trong khám rồi. Một người như Người suốt đời hy sinh cho dân tộc Việt Nam, bị tật nguyền vì dân tộc Việt Nam, thì còn có thể phạm tội gì với quốc gia mà đến nỗi khi Việt Nam vừa mới có ít chủ quyền thì dân Việt Nam liền bắt bớ, đọa đày và xử tử.

Các bạn tôi nói là Tạ Thu Thâu bị buộc về tội phản cách mạng và âm mưu lật đổ chánh quyền, nhưng tra tấn bao nhiêu ông ta cũng đếch thèm khai. Bùi Trọng Lệ, đứng cạnh tôi, nói một cách nghiêm nghị quá đến nỗi tôi không cho là một lời mỉa mai:

– Tội Tạ Thu Thâu nặng hơn nữa nhiều. Ông phạm cái tội rất lớn là được dân chúng thương yêu.

Nhưng anh lính gác trước cửa phòng chúng tôi (không hiểu vì sao anh ta lại có cảm tình với tôi và thường hay nói chuyện cùng tôi) anh ta lại nói khác. Theo anh ta thì Ủy ban tỉnh Quảng Ngãi cũng không biết ông Tạ Thu Thâu bị bắt vì tội gì. Chỉ được điện tín của Trần Văn Giầu đánh ra cho các tỉnh, ra lệnh hễ ai gặp Tạ Thu Thâu thì bắt lại. Sau khi Ủy ban tỉnh đánh điện cho Sài Gòn biết là mình đã bắt và giam Tạ Thu Thâu thì liền được lệnh trả lời là phải giết ngay lập tức. Nhưng khi đem ra pháp trường thì ông Tạ Thu Thâu diễn thuyết cho mấy người lính, ông nói hay quá với lại đúng quá nên ai nấy đều bỏ súng buông lơ, có anh khóc, không ai dám bắn. Nên lại đem ông về lao và Ủy ban lại đánh giây thép vào Sài Gòn hỏi nữa sợ có giết lầm chăng. Và đã hai lần như thế rồi, Trần Văn Giầu đánh giây thép ra biểu phải giết, Tạ Thu Thâu đứng trước mũi súng lại diễn thuyết kêu gọi một mảy may lương tâm còn sót lại của đám người chỉ biết có vâng lệnh trên, rồi không ai nỡ bắn. Không dám bắn thì đúng hơn, rồi lại mang về, rồi lại đem đi.

– Hôm nay thì chắc Tạ Thu Thâu phải chết! Các bạn tôi và cả anh lính cũng bảo thế, vì vừa được lệnh riêng của Cụ Hồ ở Hà Nội điện vô khiển trách Ủy ban bất tuân thượng lệnh.

Tôi bàng hoàng lo sợ, ngồi bệt xuống đất, hồi hộp đợi chờ, trong cái im lặng rợn người, một tiếng đoành.

Bỗng người lính gác kêu lên:

– Châu cha! Tạ Thu Thâu lại về!

Tất cả đều nhao nhao. Quả Tạ Thu Thâu về thiệt. Đám người đi qua rặng cây và đang tiến về phía trái. Nước mắt tôi trào lên, sung sướng khi thấy cái bóng trắng khấp khểnh kia có vẻ vững chắc hơn và trên môi lạt tôi tưởng tượng thoáng thấy một nụ cười ngạo mạn.

Sự sung sướng của tôi không được lâu. Đám người đi vừa đến gần cổng lao thì một người trai trẻ mặc áo nâu quần sọc trắng ra vẻ học trò, tuổi lối mười bảy, mười tám đang đứng ở cạnh cổng, hung hăng nhảy ra, rút cây dao găm dắt ở lưng đâm vào vai Tạ Thu Thâu, miệng vừa hét:

– Đồ Việt gian phản động!

Rồi đạp Tạ Thu Thâu vào bụng cho ngã quay ra đất, đoạn đấm, đá túi bụi. Câu chuyện xảy ra rất mau, kể lại thì xem ra lâu quá. Thêm chỗ tôi đứng và chỗ tấn kịch rùng rợn đang diễn ra hơi xa nhau, mắt tôi lại đẫm lệ nên không thấy được tường tận. Tôi chỉ còn nhớ hình ảnh của một đám người bao quanh một bóng trắng đang quằn quại giữa vũng máu. Và từ đó, một giọng the thé rất trong của người thiếu niên vang lên:

– Các đồng chí hèn quá, một thằng Việt gian cũng không dám giết!

Đến nay, bao nhiêu ngày tháng đã trôi qua rồi mà không mấy đêm nằm ngủ tôi không thấy trước mắt cái bóng người quằn quại kia và nghe cái giọng nói the thé ấy.

Viết bài này tôi chỉ mong làm tròn một bổn phận với Người mà tuy rằng không cùng một quan niệm chánh trị với tôi, tôi vẫn phụng thờ ý chí hy sinh và tâm hồn cao quí. Những kẻ khốn nạn đã vì đảng phái mà ám sát Người cũng như bao nhiêu kẻ xấu số khác, rồi đây khi hòa bình trở lại Việt Nam, họ sẽ ra trước tòa án quốc dân mà đền tội ác của họ. Chỉ lúc đó thù của Tạ Thu Thâu, quốc dân Việt Nam mới trả được.”[/I] [/COLOR]

Tròn nửa thế kỷ kể từ ngày bài báo nói trên ra đời, dường như “quốc dân Việt Nam” vẫn chưa đáp ứng được nguyện vọng tha thiết của người viết bài báo trên, là “trả được cái thù của Tạ Thu Thâu”: đưa những thủ phạm trực tiếp và gián tiếp ra trước tòa án quốc dân.

Ở vào thời điểm mà “hòa giải hòa hợp” đang là một khẩu hiệu được nhiều người tán thưởng, nhắc lại sự thực của một số sự kiện lịch sử xảy ra đã lâu cũng chỉ nhằm mục đích gột rửa những nhơ nhớp trong quá khứ, phục hồi danh dự cho những người ái quốc đã bị thảm sát oan uổng. “Sự thật, chỉ nói sự thật!”, khẩu hiệu rất hay được nhắc đến trong thời cải tổ ở Liên Xô mươi năm trước đây, có thể là một “phép màu” cho một nước Việt Nam tự do, dân chủ trước thiên niên kỷ thứ ba này. Người viết xin cám ơn các thành viên của nhóm Đệ tứ Việt Nam ở Pháp đã cho phép sử dụng một số tư liệu, công trình nghiên cứu của nhóm.

(Những ngày đầu Xuân 1999)



[url]http://www.tusachnghiencuu.org/essay/td_caichet_tathuthau.htm[/url]

Với sự suy nghỉ bây giờ thì một đội hành quyết dẩn tử tội đi hành quyết mà không thực hiện , dẩn trở về thì thực là hoang đường giống như việc hành quyết Đắc Kỷ trong chuyện Tàu .
Nhưng nếu hiểu được tình trạng Việt Minh thời bấy giờ thì việc đó có thể xảy ra không nhửng chỉ cho Tạ Thu Thâu mà cho nhiều người khác .
Như chúng ta biết HCM thành lập VM sau khi tuyên bố giải tán đảng cs VN , kêu gọi tất cả thành phần trong xả hội VN gia nhập để cùng chung chống Pháp .
Nhửng vị trí đầu nảo đều do đồng bọn với HCM nắm giử nhưng phần còn lại hàng trăm ngàn người là nhửng người yêu nước thật sự không cs , nhửng nạn nhân của thực dân Pháp ...
Trong khi tổ chức chưa được chặc chẻ lịnh trên chưa chắc được thi hành , rất tiếc Tạ Thu Thâu quá nổi tiếng nên không thoát được .

[I]
[COLOR="#800080"]
Tạ Thu Thâu chết ở Xuân Phổ QN [/I][/COLOR]-



[COLOR="#A52A2A"][B][CENTER]Tạ Thu Thâu: những ngày cuối cùng ở Quảng Ngãi[/CENTER][/B][/COLOR]



[B]Trần Văn Chi[/B]

Ðời làm cách mạng của ông Tạ Thu Thâu bị 10 lần vào tù ra khám trong đó có 9 lần bị Pháp bắt và một lần chót bị Việt Minh bắt ở Quảng Ngãi!

Những lần bị đưa ra tòa ở Sài Gòn chính là lúc Tạ Thu Thâu có dịp bày tỏ thái độ đối với pháp luật và tòa án thực dân cho dân chúng biết.

Năm 1932, ông bị bắt về tội vận động lập đảng Cộng Sản Tả Phái đối lập, và lần này ông ghi lại câu nói và hành động ngộ nghĩnh mà chưa có nhà cách mạng nào thể hiện trước đây. Ðó là khi bước vào phòng bồi thẩm, hai tay bị còng, ông Thâu thản nhiên kéo ghế ngồi và nói trước: “Hôm nay có chuyện lôi thôi, tôi phải gặp ông, và tôi chắc trên đường đời của tôi, tôi sẽ còn gặp ông nhiều lần nữa”! Ðúng vậy! Từ đó về sau ông Thâu nhiều lần có chuyện “lôi thôi” với tòa án thực dân.

Lần thứ hai vào Tháng Mười Hai năm 1935 nhân vụ làm reo của công nhân đánh xe thổ mộ, ông bị buộc tội “làm rối cuộc trị an” rồi bị đưa ra tòa trừng trị và bị phạt vạ từ 600 đến 2,000 quan.

Lần thứ ba nhân vụ có chủ trương lập Ðông Dương Ðại Hội, dầu không có hành động gì gọi là bất hợp pháp cả, ông Thâu vẫn bị khép tội viết báo cùng với Nguyễn An Ninh, Nguyễn Văn Tạo. Sau 11 ngày tuyệt thực, Pháp nhượng bộ nên cả ba được tại ngoại hầu tra.

Lần thứ tư, năm 1936 nhân ở Ðông Dương có những cuộc đình công, Thâu bị ghép tội “viết báo xúi giục mưu loạn”. Lúc này ở Ðông Dương hai phái Ðệ Tam và Ðệ Tứ muốn ly khai nên Tạ Thu Thâu còn bị Ðệ Tam Quốc Tế ở Paris “khủng bố”. Lần này Thâu được tại ngoại hầu tra có thế chân.

Lần thứ năm. Nhân vụ đình công dây dưa của Sở Hỏa Xa Nam Kỳ, ông Thâu bị bắt ngày 23 Tháng Bảy,1937 vì một bài báo đăng trên La Lutte! Lần này quan hệ đến cuộc đời của Thâu, bởi sau khi được ân xá năm 1939 ông bị bại xụi mà người ta nghi ngờ do Pháp cho người chích thuốc hại ông!

Sau đó Tạ Thu Thâu đắc cứ vào hội đồng thành phố Sài Gòn, nhưng khi xảy ra Ðệ Nhị Thế Chiếạn, Thâu lại bị bắt và đày đi Côn Ðảo cho đến khi Nhật đảo chánh Pháp ngày 9 Tháng Ba năm 1945, ông mới được thả ra.

*

Ðêm 18 Tháng Tám, 1945 du kích Ba Tơ của Việt Minh chiếm thị xã Quảng Ngãi bắt nhiều người trong đó có Tạ Thu Thâu đang ngụ tại “bungalow” của tỉnh. (Bungalow là loại nhà trú ngụ ở tỉnh dành cho quan chức và người có tiền thời Pháp thuộc).

Ông Thâu bị đưa đi giam cùng với 140 người khác tại đình làng Xuân Phổ thuộc phủ Tư Nghĩa, trên bờ sông Trà Khúc cách thị xã Quảng Ngãi độ 10 km.

Tình hình ở trong trại giam bấy giờ rất căng thẳng, lúc nào cũng có người tù bị du kích đến gọi tên đưa đi điều tra và không thấy trả về! Người tù bị đói khát, chỉ có hai vắt cơm, phát làm hai lần mỗi ngày nên tới lúc lãnh cơm ai cũng chen lấn lựa vắt to. Duy chỉ có ông Thâu luôn luôn tự tại và đợi tới cuối cùng bất kể vắt cơm nhỏ hay lớn lắm khi còn bị rã rời! Thâu không hề than phiền!

Ông Thâu hình vóc to lớn như Tây, cao độ 1m70, da ngâm, tướng đi như người có tật do bị tra tấn và bị Pháp chích thuốc cho bại.

Theo lời ông kể với người trong tù, thì khi Nhật đảo chánh Pháp ngày 9 Tháng Ba1945, ông rời Nam Kỳ ra Hà Nội để tìm đường sang Tàu tìm thế lực hợp tác chống Nhật. Ði ngang Quảng Ngãi, Thâu ghé tìm đứa con trai của Nguyễn An Ninh mang tên là Tạ My; đứa con mà Nguyễn An Ninh đã gởi gắm cho ông trước khi bị đày đi Côn Ðảo. Lúc ông Nguyễn An Ninh bị Pháp bắt và đày đi ra Côn Ðảo thì người vợ ông đã có mang thai 7 tháng. Bà đã tái hôn với người đàn ông khác làm nghề tài xế xe đò, nhà ở bên quốc lộ số 1 cạnh sông Trà Khúc cách Quảng Ngãi chừng 2 cây số. Do sự tái hôn này mà cậu con trai của Nguyễn An Ninh mang họ Tạ, tên là Mỹ.

Sau khi gặp được Tạ Mỹ, Tạ Thu Thâu tiếp tục đi Hà Nội và có hứa sẽ trở lại đón Tạ Mỹ đi theo ông để được chăm nuôi như lời ông đã hứa với Nguyễn An Ninh, cha Tạ Mỹ.

Nhưng khi ra tới Hà Nội, ông Thâu được tin Nhật Bổn đã đầu hàng phe Ðồng Minh vô điều kiện, ông đã đánh hai điện tín, một yêu cầu vua Bảo Ðại thoái vị, một yêu cầu chánh phủ Trần Trọng Kim từ chức. Rồi thay vì đi sang Tàu, ông quay trở về Nam dự định ghé Quảng Ngãi rước Tạ Mỹ cùng đi. Ngày 18 Tháng Tám, 1945 đến Quảng Ngãi, Thâu ngủ đêm tại bungalow thì bị Việt Minh bắt.

Theo lời ông kể thì Việt Minh tịch thâu của ông 2 lượng vàng lá, 931 đồng tiền Ðông Dương, một đồng hộ hiệu Omega, một cặp viết máy và cả va li tư trang mà không hề cấp biên nhận.
Trong những ngày bị giam ở Xuân Phổ ông Thâu được những người bạn tù kính trọng gọi là “sư phụ” bởi ông ăn nói lưu loát, hấp dẫn, luôn khuyên mọi người điều khôn lẽ phải và phải năng học hỏi.

Ông được mọi người gọi là “tự điển sống”, ông biết tiếng Anh, Pháp, Hán, Quan Thoại, thuộc truyện Kiều và nhiều thi ca nữa, và trả lời đầy đủ tất cả câu hỏi của bạn tù. Ông trò chuyện thân mật với bạn tù và tỏ vẻ lạ lùng, ngạc nhiên về sự xuất hiện của chánh phủ mang tên Hồ Chí Minh.

Ông Thâu nói với một người bạn tù: “Những người làm cách mạng anh đều biết và đếm trên đầu ngón tay, nhưng anh chưa hề biết và nghe nói đến tên Hồ Chí Minh”.

Trong thời gian bị giam, ông Thâu đã ba lần viết thơ yêu cầu gặp cấp trên, những người có thẩm quyền nhưng không được trả lời.

Có hai lần ông bị dẫn đi lúc nửa đêm, có lẻ đi xử tử, nhưng không biết ông nói với họ những gì mà sau vài giờ họ lại đưa ông trở lại đình Xuân Phổ?

Ông Thâu và những người cùng bị giam đã nhiều lần chứng kiến nhiều vụ xử chém trong đó có vụ xử một người làm thông ngôn cho Nhật, một ông chánh tổng và một cụ già quê Bến Tre ra Quảng Ngãi truyền bá đạo Cao Ðài.

Trước khi hành quyết cán bộ đọc cáo trạng, dân chúng được tập họp đến chứng kiến khi nghe cán bộ hô “giết”, mọi người khiếp sợ hô theo! Sau khi chém người, đao phủ còn liếm máu dính trên thanh mã tấu và hô lớn là “Uống máu quân thù!”

Vụ giết hại ông Tạ Thu Thâu, tác giả Hoàng Ngọc Thành viết như sau:

“Trung tuần Tháng Mười Hai năm 1945 một đội du kích do Từ Ty, bí thư đảng kiêm chủ tịch ủy ban phủ Tư Nghĩa, kéo đến đình Xuân Phổ. Chúng còng tay, bịt mắt ông Tạ Thu Thâu, rồi đưa ông đến một gò mả ở phía Nam đình Xuân Phổ độ hơn 2 kí lô mét. Bên cạnh gò mả là tư gia của một cán bộ Cộng Sản tên là Phạm Khoa, cũng là một dân biểu của quốc hội đầu tiên của chánh quyền Cộng Sản Hà Nội. Dù bị bịt mắt chứ không bị bịt miệng, ông Tạ Thu Thâu tìm cách dùng tài hùng biện để thuyết phục Từ Ty và đồng bọn đừng giết ông.

Nhưng Từ Ty bảo rằng dù có công chống Pháp, ông Tạ Thu Thâu đã theo bọn Trốtký và lệnh xử tử ông là do trung ương. Ông Thâu vẫn tiếp tục nói. Từ Ty bắn một phát vào chân ông Thâu, rồi bồi thêm hai phát vào mông và bụng. Nhà ái quốc Tạ Thu Thâu ngã xuống tắt thở...

Trong khi vụ hành quyết tiến hành, cán bộ Cộng Sản Phạm Khoa và con trai là Phạm An từ trong nhà theo dõi và nghe đầy đủ và rõ ràng cuộc đối thoại giữa ông Tạ Thu Thâu và Từ Ty.
Do sự chứng kiến của hai cha con ông Phạm Khoa cùng các du kích nhân chứng mà các các chi tiết vụ sát hại ông Tạ Thu Thâu lần lần được tiết lộ và được nhiều người viết lại.

Ngay bản báo cáo của Từ Ty cũng có một số cán bộ đã đọc được và thuật lại cho bạn bè và bà con nghe về cái chết của “ông Sài Gòn”. Mấy người du kích bấy giờ gọi ông Thâu là ông “Sài Gòn” bởi ông nói giọng miền Nam và có pha tiếng Tây nữa.

Cái chết của Tạ Thu Thâu, lãnh tụ của nhóm trí thức chống Pháp khuynh hướng Ðệ Tứ, gây thắc mắc trong giới chính trị tả phái tại Pháp, và vấn đề “Ai giết Tạ Thu Thâu” được đặt ra nhân dịp Hồ Chí Minh tổ chức tiếp tân tại khách sạn Royal ngày 25 Tháng Sáu, 1946.

“Ông Tạ Thu Thâu là một nhà ái quốc, chúng tôi đau buồn khi hay tin ông mất...”, Hồ Chí Minh trả lời cho Daniel Guérin, đảng viên Ðảng Xã Hội Pháp. Và khi bị hỏi ai là thủ phạm, ông Hồ trả lời: “Nhưng tất cả những ai không theo đường lối tôi vạch ra, đều sẽ bị tiêu diệt”.

*

Ở miền Nam Việt Nam trước năm 1975, tại thủ đô Sài Gòn có con đường bên hông chợ Bến Thành được đặt tên Tạ Thu Thâu để ghi ơn “Nhà cách mạng có khuynh hướng xã hội ở nước ta vào khoảng tiền bán thế kỷ XX”.

Sau năm 1975, con đường này bị đổi tên và tên tuổi của Tạ Thu Thâu từ đó không còn được công khai nhắc tới.

Tại Nga Xô, sau khi Liên Xô sụp đổ và tan rã thì ánh sáng cũng đã bắt đầu soi rọi vào những “vụ án ma quỉ” do bọn phù thủy chính trị tạo nên!

Thế nhưng tại Việt Nam, cái chết mờ ám của nhiều người yêu nước trong đó có những người trí thức theo khuynh hướng Ðệ Tứ, tranh đấu cho một nước Việt Nam Ðộc Lập-Tự Do-Dân Chủ vẫn chưa được nhắc tới và làm sáng tỏ?

Gia đình Tạ Thu Thâu hiện chỉ còn lại duy nhất là bà Tạ Thu Thâu năm nay 97 tuổi rất yếu bởi vừa trải qua cơn bịnh “cancer du colon” hồi năm 2003. Bà hiện đang sống ở Saint Germain en Laye-Pháp với người con gái nuôi cùng chồng, ông này trước 1975 làm việc cho ông Nguyễn Văn Thiệu tại Phủ Tổng Thống.

Còn ông Tạ Thu Thanh, con trai duy nhất của Tạ Thu Thâu mới mất năm 2006!...


[url]http://quangngai.net/forum/showthread.php?p=53361[/url]

Dù là Đệ tứ, Đệ tam hay Đệ lục cụ Tạ Thu Thâu cũng là người CS. Các bác chống cộng nghĩ thế nào về cụ và cái gọi là Đệ tứ CS?