Chiến tranh hạt nhân cục bộ.
[CENTER][B][SIZE=5][COLOR="#A52A2A"]Chiến tranh hạt nhân cục bộ.[/COLOR][/SIZE][/B][/CENTER]
Người ta thường lo lắng đến một cuộc chiến tranh hạt nhân toàn cục giữa Mỹ và Nga, song một cuộc chiến hạt nhân cục bộ giữa Ấn Độ và Pakistan cũng có thể gây nên thảm họa môi trường cho toàn thể loài người.
Hai mươi lăm năm về trước một tập thể các nhà khoa học đă chỉ ra rằng cuộc chiến hạt nhân giữa Mỹ và Liên bang Xô Viết (cũ) có thể tạo nên một “mùa đông hạt nhân” (nuclear winter). Khói từ những đám cháy gây nên bởi các quả bom hạt nhân sẽ bọc lấy hành tinh và hấp thụ mọi tia sáng Mặt trời và làm cho Trái đất trở nên lạnh giá, tối mịt và khô kiệt giết hết mọi thực vật và hủy diệt mọi nguồn cung cấp thực phẩm cho loài người. Nhiệt độ trên Trái đất sẽ ngang bằng nhiệt độ mùa đông ngay giữa mùa hè. Nhà thiên văn Carl Sagan đă nhiều lần lên tiếng cảnh báo để hai cường quốc thấy rơ mối nguy cơ hạt nhân không những đối với bản thân hai cường quốc đó mà c̣n đối với toàn thể nhân loại. Mọi quốc gia trên Trái đất đều lên tiếng đ̣i hủy bỏ vũ khí hạt nhân. Mùa đông hạt nhân là hệ quả của chiến tranh hạt nhân, có khả năng tiêu diệt sự sống trên hành tinh chúng ta.
Tại sao chúng ta lại bàn đến cuộc chiến hạt nhân bây giờ khi mà chiến tranh lạnh đă kết thúc? Bởi v́ nhiều quốc gia khác nhỏ hay lớn có thể gây nên những cuộc chiến cục bộ trong vùng và những cuộc chiến như vậy vẫn dẫn đến những thảm họa toàn cầu. Giả định trong cuộc xung đột giữa Ấn Độ và Pakistan nếu hai nước sử dụng khoảng 100 quả bom hạt nhân (chừng 0,4% tổng đầu đạn hạt nhân thế giới 25.000) thả xuống các thành phố và các cơ sở công nghiệp, cũng đủ làm phát sinh một số lượng khói làm tê liệt nông nghiệp toàn cầu. Một cuộc chiến cục bộ như thế có thể giết hại dân số của nhiều nước .
[CENTER][B][SIZE=4]Chiến tranh cục bộ trong vùng có thể đe dọa toàn cầu[/SIZE][/B][/CENTER]
Bằng cách sử dụng công cụ máy tính hiện đại và các mô h́nh khí hậu hai tác giả của bài báo đă khẳng định lại sự đúng đắn của hiện tượng mùa đông hạt nhân đưa ra vào năm 1980 và ngoài ra c̣n tính được rằng mùa đông hạt nhân sẽ kéo dài lâu hơn người ta tưởng.
Ấn Độ và Pakistan có hơn 100 vũ khí hạt nhân và đây là vùng đáng lo ngại xảy ra một cuộc chiến hạt nhân. Ngoài ra các nước khác ngoài Mỹ và Nga (hai nước này có hàng ngh́n vũ khí hạt nhân) cũng có vũ khí hạt nhân: Pháp, Trung Quốc, Anh có hàng trăm vũ khí hạt nhân. Israel có hơn 80, Bắc Triều Tiên khoảng 10, Iran có thể đang chuẩn bị chế tạo vũ khí hạt nhân .
[CENTER][IMG]http://i1228.photobucket.com/albums/ee455/marissatran/HNa20.jpg[/IMG]
Đầu đạn hạt nhân mà các nước sở hữu.[/CENTER]
Năm 2004 một trong hai tác giả Toon và sau đó là Rich Turco, Đại học California đă đánh giá hậu quả môi trường toàn cầu gây ra bởi một cuộc chiến giả định giữa Ấn Độ và Pakistan. David Albright, Viện Khoa học và An toàn quốc tế và Robert S.Norris Ủy ban bảo vệ tài nguyên thiên nhiên đă ước tính Ấn Độ có 50 đến 60 vũ khí hạt nhân (và đủ plutonium cho 100 vũ khí) c̣n Pakistan có chừng 60. Hai quốc gia này vẫn tiếp tục gia tăng số lượng vũ khí hạt nhân của ḿnh. Các cuộc thử vũ khí của hai nước này chứng tỏ rằng sức công phá mỗi vũ khí của họ tương đương 15.000 tấn TNT (bằng quả bom Mỹ thả xuống Hiroshima). Toon và Turco cùng với Charles Bardeen, Trung tâm quốc gia nghiên cứu khí quyển đă tạo mô h́nh một cuộc chiến trong đó mỗi bên Ấn Độ và Pakistan thả 50 quả bom trên lănh thổ đối phương. Nhiều người cho rằng trong một cuộc chiến như vậy số lượng bom thả xuống không nhiều như vậy, song trong bối cảnh hỗn độn đầy chết chóc và thông tin tê liệt th́ các nhà lănh đạo khó ḷng có đủ b́nh tĩnh để hạn chế quy mô cuộc chiến trong một phạm vi nhỏ hơn. Peter R.Lavoy, Đại học Hàng hải phân tích diễn biến cuộc chiến và đi đến kết luận Pakistan là nước nhỏ hơn sẽ khôn ngoan sử dụng hết kho tàng vũ khí hạt nhân ḿnh có trước khi bị Ấn Độ tràn chiếm các cơ sở quân sự bằng lực lượng không hạt nhân.
Lẽ dĩ nhiên chúng ta mong rằng không điều ǵ như thế sẽ xảy ra song đứng về quan điểm các nhà hoạch định chính trị th́ họ cần phải biết điều ǵ có khả năng xảy ra. Toon và Turco ước tính rằng 20 triệu người sẽ bị hủy diệt bởi sức nổ, lửa, nhiệt và phóng xạ - quả là một sự hủy diệt khủng khiếp. Họ đă tính ra 50 quả bom ném xuống Pakistan sẽ gây nên 3 teragam khói c̣n 50 quả bom ném xuống Ấn Độ sẽ gây nên 4 teragam khói (1 teragam = 1 triệu tấn). Số khói này sẽ tích tụ ở tầng đối lưu (troposphere -lớp đáy của khí quyển) và lan lên phía dưới của b́nh lưu (stratosphere - lớp tiếp theo của khí quyển ).
Robock (một tác giả của bài báo này) đă cùng Luke Oman (NASA), Georgiy L.Stenchikov (Đại học Rutghers) đă xây dựng một mô h́nh khí hậu sau các vụ nổ bom hạt nhân. Theo mô h́nh, khói sẽ bao trùm tầng đối lưu trùm lên Pakistan và Ấn Độ, sau đó gió sẽ thổi khói lan tỏa toàn khí quyển của hành tinh. Khói đen và muội che lấp Mặt trời và bốc dần lên tầng b́nh lưu. Mưa sẽ không h́nh thành nên không làm sạch được không khí. Những hạt muội (đường kính chừng 0,1 micron) rơi dần xuống mặt đất một cách chậm chạp. Khói này có thể tồn tại đến một thập kỷ .
[CENTER][IMG]http://i1228.photobucket.com/albums/ee455/marissatran/HNa30.jpg[/IMG]
[IMG]http://i1228.photobucket.com/albums/ee455/marissatran/HNa30a.jpg[/IMG]
[I]Các đám cháy do bom ném xuống làm phát sinh khói và đẩy khói lên
tầng đối lưu trong ṿng 2 ngày. Mặt trời hun nóng các hạt khói và đẩy
chúng lên tầng b́nh lưu (stratosphere) trong ṿng 49 ngày.
Hiện tượng lắng đọng (precipitation) không xảy ra được nên các hạt phải để
khoảng 10 năm mới rơi xuống mặt đất. Khoảng 100 quả bom hạt nhân
ném xuống Ấn Độ và Pakistan làm phát sinh ít nhất 5 teragam khói.
Sau 49 ngày các hạt sẽ vây bọc quả đất ngăn chặn hết ánh sáng Mặt trời.[/I][/CENTER]
V́ khói mà ánh sáng Mặt trời sẽ yếu đi, hành tinh lạnh dần đến nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ của 1000 năm qua (khoảng 1,25oCelsius). Độ lắng đọng các hạt xuống mặt đất giảm đi 10 %, chu tŕnh thủy học (hydrologic) bị phá vỡ. Hạn hán phát sinh tập trung vào các miền vĩ tuyến thấp.
Các hệ quả do nhiệt độ giảm được suy từ sự phân tích các số liệu bùng nổ núi lửa (khói bụi từ các vụ bùng nổ núi lửa gây hệ quả tương tự).
Vụ bùng nổ núi lửa Tambora năm 1815 (lớn nhất trong 500 năm qua) đă che Mặt trời và gây nên giảm nhiệt độ khoảng 0,5o C trong ṿng một năm. Năm 1816 được gọi là “năm không có mùa hè”. Băng giá phát sinh nhiều nơi. Nông nghiệp tê liệt.
Ngoài ra v́ khói lại làm nóng tầng b́nh lưu nên lớp ozon bị phá hủy. Các kết quả tính toán của Michael J.Mills, Đại học Colorado đă chỉ ra rằng nhiệt độ trên mặt đất có thể giảm đi một lượng nhỏ nhưng tầng b́nh lưu có thể bị nung nóng lên 50o C bởi v́ các hạt muội hấp thụ ánh sáng Mặt trời rất mạnh. Ngoài ra oxyde nitrogen bay lên sẽ phá hủy ozon (NO+O3 = NO2+O2). Nhiệt độ cao và oxyde nitrogen sẽ làm giảm ozon đến mức nguy hiểm. Tia cực tím xuống mặt đất tăng mạnh sát hại động thực vật. Tất cả những điều này sẽ làm cho nông nghiệp càng rơi vào t́nh trạng nguy kịch dẫn đến nạn đói cho con người. Hiện nay dự trữ lương thực trên thế giới chỉ đủ cung cấp cho nhân loại khoảng hai tháng. Khoảng một tỷ người hiện nay đang sống nhờ lượng dự trữ sẽ chết đói v́ chiến tranh giữa Pakistan và Ấn Độ.
[CENTER][B][SIZE=4]Nhiều sự cố lịch sử giúp kiểm tra kịch bản mùa đông hạt nhân[/SIZE][/B][/CENTER]
Lẽ dĩ nhiên những hệ quả đưa ra không thể kiểm tra được bằng thực nghiệm. Song chúng ta có thể suy ra các hệ quả đó từ những sự cố đă xảy ra trong lịch sử.
San Francisco bị đốt cháy năm 1906 v́ động đất, trong chiến tranh thế giới thứ II nhiều thành phố như Dresden, Hamburg, Tokyo, Hiroshima và Nagasaki cũng bị đốt cháy và khói muội đă bốc lên giống như trong kịch bản các tác giả đưa ra.
Những vụ bùng nổ núi lửa (Tambora năm 1815, Krakatau năm 1883, Pinatubo năm 1991) cũng dẫn đến những kịch bản tương tự. Nhiệt độ giảm đi theo độ dày của đám mây các hạt. Sau vụ Pinatubo nhiệt độ giảm 0,25oC giống như trong mô h́nh lư thuyết .
[CENTER][IMG]http://i1228.photobucket.com/albums/ee455/marissatran/HNa40.jpg[/IMG]
[I]Các sự cố lịch sử như núi lửa có thể giúp kiểm tra mô phỏng các
hệ quả của chiến tranh hạt nhân. Năm 1991 núi lửa Pinatubo đă bắn
tro bụi lên không khí (h́nh trên), làm thành những lớp gồm các hạt
bọc quanh hành tinh (h́nh dưới).
[/I][/CENTER]
Một tiểu hành tinh đă rơi xuống bán đảo Yucatan (Yucatan Peninsula), Mexico khoảng 65 triệu năm về trước gây nên sự tuyệt chủng của các khủng long. Bụi và khói từ các đám cháy đă tiêu diệt loài khủng long .
[CENTER][IMG]http://i1228.photobucket.com/albums/ee455/marissatran/HNa50.jpg[/IMG]
[I]Loài khủng long đă bị tiêu diệt bởi một tiểu hành tinh rơi
va chạm mặt đất gây nên một mùa đông tựa mùa đông hạt nhân.
[/I][/CENTER]
Các sự cố trên đă cho chúng ta thấy rằng một lượng sol khí (aerosol) lớn có thể làm thay đổi khí hậu một cách tai biến và giết chết các loài.
Các tác giả đă sử dụng các sự kiện trên để làm cơ sở minh chứng cho mô h́nh lư thuyết của họ.
[CENTER][B][SIZE=4]Loại trừ vũ khí hạt nhân là đường lối chính trị đúng đắn[/SIZE][/B][/CENTER]
Có thể nhiều người chưa h́nh dung hết thảm họa “mùa đông hạt nhân”. Có người cho rằng nếu có chiến tranh hạt nhân th́ sẽ có “mùa thu hạt nhân” chứ không phải mùa đông hạt nhân. Các tính toán và các mô h́nh những năm 1980 chưa tính được hết các hệ quả của khói phát sinh và chưa tính được các đại dương phải để một thời gian dài như thế nào để ấm trở lại. Các tính toán hiện đại dẫn đến thật sự một “mùa đông hạt nhân” mang tính hủy diệt. Số nước sở hữu hạt nhân đang tăng lên. Bắc Triều Tiên hăm dọa sử dụng hạt nhân nếu các tàu của họ bị ngăn cấm hoạt động và việc chuyên chở vật liệu hạt nhân của họ bị thanh sát. Hiện nay th́ Bắc Triều Tiên chưa có đủ một kho tàng hạt nhân song trong tương lai gần kho tàng đó sẽ đủ để gây nên một cuộc chiến lớn. Một số chính trị gia cực đoan Ấn Độ biện minh cho một cuộc tấn công hạt nhân để trả đũa các hoạt động khủng bố trên đất Ấn Độ. V́ lực lượng quân sự không hạt nhân của Ấn Độ mạnh hơn Pakistan nhiều cho nên dễ hiểu là Pakistan sẵn sàng sử dụng hạt nhân để đối phó.
Iran đă đe dọa thủ tiêu Israel là một nước đă có vũ khí hạt nhân, c̣n Israel th́ thề quyết không để Iran trở thành một nước sở hữu vũ khí hạt nhân. Tại những điểm nóng đó cuộc chiến hạt nhân có khả năng bùng nổ đột nhiên không lường trước được.
Một con đường duy nhất để tránh chiến tranh hạt nhân là loại trừ vũ khí hạt nhân. Sự giảm vũ khí hạt nhân của Mỹ và Nga có thể là một ví dụ cho quá tŕnh này.
Theo hiệp ước SORT (Strategic Offensive Reductions Treaty-Hiệp ước giảm vũ khí tấn công chiến lược), Mỹ và Nga cam kết giảm đầu đạn hạt nhân chiến lược xuống 1700 - 2200 vào năm 2012. Tháng 7/ 2009 Tổng thống Barack Obama và Tổng thống Dmitry Medvedev đă thỏa thuận giảm số lượng đó xuống c̣n 1500 - 1675 vào năm 2016. Song số lượng đó cũng đủ tiêu diệt nền nông nghiệp trên hành tinh chúng ta. Nếu số lượng đó bị ném vào các vùng thành thị th́ hàng trăm triệu người sẽ bị giết chết và một số lượng 180 teragam sẽ bị đẩy vào tầng b́nh lưu. Nhiệt độ sẽ hạ thấp dưới ngưỡng đông lạnh ngay trong mùa hè trong nhiều năm.
Sự lan truyền vũ khí hạt nhân, t́nh trạng chính trị không ổn định, dân số thị thành tăng mạnh là những nguy cơ của xă hội loài người kể từ ngày con người xuất hiện.
Tổng thống Obama đă phát biểu ngày 09/02/2009: Rất quan trọng là Mỹ và Nga phải nối lại các cuộc nói chuyện về giảm vũ khí hạt nhân một cách có hiệu quả để các nước khác sẽ cùng nhau kư kết hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân. Mô h́nh “mùa đông hạt nhân” của các tác giả bài báo này hy vọng góp phần vào quá tŕnh loại trừ vũ khí hạt nhân trên hành tinh chúng ta.
Tác giả Alan Robok và Owen Brian Toon trên Scientific American
