"Thần Giao Cách Cảm" và "Trí Tri Tại Cách Vật".
Nhân được đọc bài tóm lược phỏng theo cuốn phim tài liệu có tựa đề “[I]Người Con Gái Đà Nẵng[/I]” của đài truyền h́nh PBS được kể lại trên mạng và được trích lại ở phần cuối trong bài viết này. Có lẽ đây là một vấn đề nan giải cho đạo diễn hay tác giả nên mới được chọn làm chủ đề để thành cuốn phim này.
Bài tóm lược truyện phim có nội dung tương tự như nhiều trường hợp đoàn tụ gia đ́nh giữa cha mẹ với con cái, hay anh chị em, sau gần 40 mươi năm xa cách, ở hai phương trời khác biệt từ ngôn ngữ đến tư duy. Nên khi đối diện để trao đổi t́nh cảm đă tạo ra một sự vô cảm hoàn toàn, thành ra có thể nói là kinh hoàng cho người con hay người anh, người chị, người em từ hải ngoại trở về, và cũng thật là oái ăm bi đát cho gia đ́nh ở VN với đầy hy vọng để rồi thất vọng ê chề.
V́ vậy nếu ai không có một cái nh́n nhất quán về ư nghĩa con người, th́ tự nhiên ḿnh sẽ trăn trở với đầy thắc mắc cho vấn đề, như tác giả của cuốn phim tài liệu và của bài tóm lược, đă muốn có một cuộc thảo luận về tâm trạng của kẻ ở lại trong nước và người được đi ra hải ngoại, từ sau biến cố tháng 4 năm 75 của thế kỷ trước.
Vấn đề được đặt ra cho người con (hay anh/chị/em) ra được nước ngoài là có bổn phận hay không để bảo lănh cha mẹ ra đi hay tại sao lại phải giúp đỡ tài chánh cho gia đ́nh c̣n ở lại ?
Trước hết với nhận định bề ngoài, th́ nói về sự vô cảm giữa hai bên khi đối diện lúc đoàn tụ, tuy có mối liên hệ máu mủ cũng chỉ là hệ quả tự nhiên. V́ có những yếu tố ngăn trở như thời gian và không gian xa cách, với ngôn ngữ và suy nghĩ bất đồng, thành thử nếu không hiểu ư nhau th́ làm sao có thể cảm được cái t́nh dành cho nhau để mà thông, bằng thông tin với thông giao, thông cảm, để thông đồng…? Vả lại người Việt ḿnh hay nói : “[I]Hữu duyên thiên lư năng tương ngộ / Vô duyên đối diện bất tương phùng[/I].”, v́ vậy muốn có cảm thông trước hết phải có cảm t́nh, và muốn có cảm t́nh trước tiên phải có duyên với nhau để gặp nhau, hay để hiểu nhau rồi yêu nhau… nên tiếng Việt ḿnh mới nói là duyên ngộ và duyên số hay duyên phận. Hoặc nói cách khác là “[I]đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu[/I]”. Và nếu trong trường hợp liên hệ thân thiện bằng tâm t́nh chân thật th́ sẽ vượt mọi trở ngại, vượt cả không gian lẫn thời gian tức là với chiều kích vô biên, c̣n gọi là tâm linh, th́ người Việt ḿnh nói là “[I][B]thần giao cách cảm[/B][/I]”.
Câu này cũng giống như nhiều câu khác như : “[I]tiên học lễ, hậu học văn[/I]” hoặc “[I]nhân chi sơ, tính bổn thiện[/I]” hay “tiên trách kỷ, hậu trách nhơn” hay “[I]mưu sự tại nhơn, thành sự tại thiên[/I]” hoặc “[I]thiên thời, địa lợi, nhân ḥa[/I]”, v.v… hoàn toàn là tiếng Việt cổ c̣n gọi là tiếng Nôm hay chữ Nho (có trước chữ Hán như đă có nhiều tài liệu dẫn chứng, xem ‘[URL="http://www.anviettoancau.net/anviettc/index.php?option=com_content&task=view&id=2135"]Nguồn Gốc Chữ Nôm[/URL]’), mà mọi người Việt ḿnh từ ngàn xưa đến giờ vẫn nói thuộc ḷng, và khi “[I][B]xuất khẩu thành văn[/B][/I]” th́ không ai bảo câu này là chữ Nho hay tiếng Hán. Trong khi đó những câu nói khác cũng bằng tiếng Việt cổ, tương tự như “[I]nhân giả kỳ thiên địa chi đức[/I]” hay với chữ ‘[B]cách[/B]’ như “[I][B]trí tri tại cách vật[/B][/I]”, v.v… th́ đa số trí thức người Việt ḿnh không c̣n hiểu thấu được ư nghĩa của những câu nói đó. V́ ḿnh không chịu học hỏi cho cùng lư tận tính thành thử với thời gian tự nhiên đâm ra ngu dốt, rồi thiển cận nên làm cho những câu nói đó bị mai một đi. Và v́ với cái học ngoại lai duy lư một chiều nên thành ra nửa vời làm cho ḿnh vong bản, rồi vong thân. Cho nên khi có người khác nói ra như “[I]thiên lư tại nhân tâm[/I]” hay “[I]thiên địa chi tâm[/I]” th́ ḿnh y như là bị điếc hay nói kiểu tục ngữ là như “vịt nghe sấm”, v́ nghe mà chẳng hiểu chi cả. V́ vậy với đầu óc của kẻ không thông hiểu được nghĩa của “[I][B][COLOR="#0000FF"]tính chi đức dă, hợp ngoại nội chi đạo dă[/COLOR][/B][/I]”, th́ thường là tiểu nhân nên dĩ nhiên là đâm ra ganh tị, rồi đi chỉ trích kẻ khác là xổ Nho, là cổ hủ, là phù Tàu, là pḥ Hán, là phong kiến… nên tự nhiên là hành động theo chủ quan của kẻ ngu si với đầy thiện chí. Thiện chí v́ sợ Việt tộc bị Hán hóa cho nên mới đi cổ vũ cho việc “thoát Á” bằng cách kêu gọi “[I]Tổ Quốc Ăn Năn[/I]” hay băi bỏ học chữ Nho hay tiếng Nôm. Mà không biết rằng đó chính là tiếng “mẹ đẻ” và làm như vậy quả thật là phá hoại, là tự ḿnh đi hủy diệt dân tộc tính của ḿnh !
V́ vậy người viết có bổn phận cần nhấn mạnh điểm này cho những ai c̣n chủ trương thoát Á. V́ với đầu óc duy lư một chiều chỉ biết có vật chất với khoa học kỹ thuật hiện đại là văn minh và là cứu cánh của con người ; mà không hề biết rằng “[B][COLOR="#FF0000"]vật chất chính là tinh thần[/COLOR][/B]” như Chúa Giê-su đă nói: “[I][B]Thần Khí mới làm cho sống[/B], chứ xác thịt chẳng có ích ǵ[/I].” (Gioan 6, 63) hay như Kinh Dịch có câu “[B]Tinh khí làm nên muôn vật[/B]” : [I]Tinh khí vi vật[/I]. (Hệ Từ).
Do đó, khi nói “[B][I]thần giao cách cảm[/I][/B]” có nghĩa là không c̣n một trở ngại nào bên ngoài và bên trong, hay c̣n nói là “[B][I]chí thành như thần[/I][/B]” tức là tâm trí phải ngay thẳng, thành thật th́ tâm mới có thể tác động nơi ḿnh bằng tương giao, để tương ḥa, tương hợp… th́ mới tương cảm, tương [B]thông đến tận tâm[/B] nên mới gọi là “[B]thần giao[/B]” th́ mới có t́nh, để rồi t́nh làm cho nhớ ngày, nhớ đêm, nhớ măi nên mới bảo là tương tư…. Nói cách khác t́nh có thể ví như những ống dẫn vào tâm, nên tổ tiên quen nói [B]tâm t́nh[/B]. V́ vậy mà tổ tiên c̣n nói đôn hậu t́nh người chính là con đường dẫn tới tâm bao la ([I]vũ trụ chi tâm[/I]), cũng là con đường hiện thực chiều kích đại ngă của ta vậy. V́ vậy nếu liên hệ máu mủ gia đ́nh chỉ là vô cảm, tức là chưa “cách cảm” được, nghĩa là c̣n đầy ngăn cách, mà [B]sự ngăn cách chính đó là cái [COLOR="#0000FF"]Tâm[/COLOR] của ḿnh chưa có chí [COLOR="#0000FF"]Thành[/COLOR] nên không thể như [COLOR="#0000FF"]Thần[/COLOR] được[/B]. [B]Đó mới là lư do và là giải đáp của mọi vấn đề nhân sinh. [/B]
Tương tự như muốn “[I]cách vật[/I]” th́ phải thấu hiểu cùng lư tận tính của sự vật, nên tiền nhân mới nói là “[I][B]trí tri tại cách vật[/B][/I]”. V́ vậy ở ngay chương đầu sách Đại Học có câu : “[I][B]Vật cách, nhi hậu tri chí. Tri chí, nhi hậu ư thành. [COLOR="#0000FF"]Ư thành, nhi hậu tâm chính. Tâm chính, nhi hậu thân tu.[/COLOR][/B] [B]Thân tu, nhi hậu gia tề. Gia tề, nhi hậu quốc trị. Quốc trị, nhi hậu thiên hạ b́nh. Tự thiên tử dĩ chí ư thứ dân, nhứt thị giai, dĩ tu thân vi bổn[/B][/I].” có nghĩa là “Khi đă nghiên cứu cùng lư tận tính sự vật th́ sau đó mới có trí thức (trí tri và ư thức), nghĩa là cái trí thức mới được chu đáo. Cái trí thức có chu đáo th́ cái ư ḿnh mới thành thật. Cái ư ḿnh có thành thật, th́ ḷng dạ ḿnh mới ngay thẳng. Ḷng dạ ḿnh có ngay thẳng, th́ mới tu sửa ḿnh được. Có tu sửa ḿnh, th́ mới tề gia được. Có tề gia được, th́ mới sửa trị quốc được. Có trị quốc được th́ thiên hạ mới thái b́nh. Cho nên từ vua đến thứ dân, mọi giai cấp như một, ai nấy đều phải lấy việc tu tập lấy ḿnh làm gốc.”
[B]V́ vậy nếu ai nấy đều đi theo con đường “[I]tồn tâm dưỡng tính[/I]” c̣n gọi là tu thân hay tu kỷ, cho tới khi “[I]trí tri tại cách vật[/I]” th́ tự nhiên sẽ sống an nhiên tự tại v́ biết cách yêu thương hết mọi người[/B]. Cho nên tổ tiên có câu : “[I][B]An thổ đôn hồ nhân cố năng ái[/B][/I]”. (Hệ Từ). Và dĩ nhiên nếu trong mọi sự ai nấy đều đạt “[I][B]chí thành như thần[/B][/I]” th́ đương nhiên “[B][I]thần giao cách cảm[/I][/B]” sẽ là giải đáp cho mọi vấn đề. Hay nói cách khác là sẽ không c̣n vấn đề kẻ ở người đi hay vô cảm với vô t́nh giữa những thành phần trong một gia đ́nh, để đặt ra những câu hỏi như trong bài tóm lược câu chuyện “[I]Người Con Gái Đà Nẵng[/I]” sau đây :
[SIZE=4]Người Con Gái Đà Nẵng.[/SIZE]
Tác Giả : Giao Chỉ - San Jose
DVD phim tài liệu "Người Con Gái Đà Nẵng" của đài truyền h́nh PBS, một phim tài liệu kết hợp với chuyện kể có tên là Người Con Gái Đà Nẵng (Daughter From Danang). [URL="http://www.saigonocean.com/PPSchonloc/html/congai.htm"]BẤM VÀO ĐÂY để xem phim[/URL].
Phim bắt đầu bằng các tài liệu liên quan đến những chuyến bay di tản trẻ em mồ côi và cả trẻ em có cha mẹ, được gửi đi Hoa Kỳ làm con nuôi vào những ngày cuối tháng 4 năm 1975.
Một trong các em bé năm 75 nay đă hơn 30 tuổi, lai Mỹ, t́nh cờ t́m được tin tức bà mẹ và gia đ́nh hiện ở Đà Nẵng. Sợi dây t́nh nghĩa mong manh được nối lại.
Lẫn với các phim tài liệu, đạo diễn đă dựng lên một câu chuyện kể lại tâm sự bà mẹ ở Việt Nam và cô con gái lai tại Hoa Kỳ. Cô bé hoàn toàn không biết tiếng Việt, không c̣n nhân dáng Việt, không biết tin tức về người cha là lính Mỹ một thời ở miền Trung. Cô kết hôn với một sĩ quan Hải Quân Hoa Kỳ đă có hai con. Bà mẹ Việt Nam ở Đà Nẵng ngày nay kết hợp lại với người chồng Việt Nam cũ, có nhiều con trai và gái. Đó là anh chị em với cô gái lai đă được gửi đi làm con nuôi tại Hoa Kỳ. Tất cả đều là các nhân vật thật, đóng lại cuộc đời của họ.
Cả nhà chờ đợi ngày về thăm quê của người con gái Đà Nẵng. Từ hai đầu câu chuyện, nói tiếng Anh, có nhiều đoạn bằng Việt ngữ được phụ đề Anh ngữ, việc gặp gỡ tại Việt Nam được thực hiện. Đó là chuyến trở về quê hương lần đầu và rất có thể là lần duy nhất. H́nh ảnh gia đ́nh Việt Nam ở Đà Nẵng là h́nh ảnh rất thông thường như đa số người Việt hiện nay đă biết. Đại gia đ́nh nhiều anh em, bần hàn nhưng không quá nghèo đói.
Hoàn cảnh gia đ́nh cô gái lai tại Hoa Kỳ cũng thuộc giới trung lưu, không giàu có ǵ. Tuy nhiên rơ ràng là hai nếp sống khác biệt. Cô gái lai trở về tuy đă có chuẩn bị học nói những lời thương yêu bằng Việt ngữ: "Con yêu mẹ. Con xin chào mẹ" v.v... Nhưng rơ ràng là cô đang ở tâm trạng ṭ ṃ và không hề được hướng dẫn tâm tư cho việc đoàn tụ. Đó có thể là diễn tiến tự nhiên, hoặc là đạo diễn muốn câu chuyện cứ xẩy ra như vậy.
Sau buổi gặp gỡ cảm động tại phi trường, tiếp đến những ngày sống bên nhau tuy ngắn ngủi nhưng rất nhiều gượng gạo. Cô gái không thích ứng được cuộc sống thiếu tiện nghi tối thiểu. Không khí nóng nực, những buổi đi chợ quê mùi thịt cá hôi tanh, trong khi bà mẹ muốn khoe con gái ở Mỹ mới về, nên cứ la cà đây đó. Người con gái Đà Nẵng chỉ muốn ra khỏi ngôi chợ xa lạ.
Trong câu chuyện kể lại, các anh chị nói về những ngày thơ ấu, vất vả nuôi cô em lai, rồi lo cho bà mẹ mà cô gái đă bỏ lại. Đă có những lời lẽ kể công và những đ̣i hỏi ràng buộc trách nhiệm mà cô gái lai ngày nay, đă hoàn toàn trở thành một phụ nữ Mỹ vô tư, không thể cảm nhận được.
Buổi họp mặt gia đ́nh lần cuối trước khi chia tay đă đưa câu chuyện lúc mở đầu trùng phùng cảm động sau 30 năm xa cách, nay trở thành một bi kịch.
Các anh chị em, qua thông dịch viên, đă đặt thẳng vấn đề yêu cầu cô em lai đưa mẹ qua Mỹ để lo cho bà có cuộc sống đă từ lâu mong đợi. Và trong hiện tại th́ cô em cần cho biết là mỗi tháng giúp cho gia đ́nh được bao nhiêu. Xin nói cho cả nhà được rơ.
Và người con gái Đà Nẵng không thể hứa hẹn, không thể tài trợ được, nên đă gần như khóc lóc và bỏ chạy.
Rồi chuyến trở về Hoa Kỳ được tiễn đưa gượng gạo. H́nh ảnh đưa người con gái lai về Mỹ khác xa cảnh những đứa trẻ ngày xưa lên máy bay qua Hoa Kỳ. Đạo diễn tiếp tục cho hai đầu câu chuyện nối tiếp. Người con gái Đà Nẵng trở về Mỹ, thất vọng với quá khứ và cũng không thể chia sẻ với chồng con. Trong khi đó tại Việt Nam, anh em than thở v́ cho là ngôn ngữ bất đồng. Bà mẹ Đà Nẵng vẫn tiếp tục khóc. Và câu chuyện ngưng lại ở đó. Khán giả sẽ tự t́m ra câu trả lời.
Vâng, khán giả sẽ t́m ra ngay. Câu chuyện đưa đến kết luận là đám bà con nghèo khổ ở Việt Nam chỉ nh́n thấy người ở Mỹ là một cái kho bạc. Họ chỉ nă tiền. Tất cả lời nói t́nh cảm thương yêu đều là đầu môi chót lưỡi. Đó không phải là thương yêu thực. Chuyện phim đă đưa ra một thông điệp như thế.
Đạo diễn của phim truyện "Người Con Gái Đà Nẵng" cũng đă có cùng một cảm nhận và đă dựng nên câu chuyện theo chiều hướng này để bảo vệ cho luận án. Đó là một đề tài hấp dẫn. Và cuốn phim đă được khen ngợi. Nhưng v́ đây là phim tài liệu nên chúng ta có thể thắc mắc. Thực sự gia đ́nh cô gái lai này đă có trắng trợn đ̣i hỏi như vậy hay không. Cô gái có v́ vậy mà chán nản cho t́nh nghĩa gia đ́nh mẹ con anh em ở Việt Nam hay không? Chúng ta không biết.
Duy có điều đáng lưu ư là phần kết luận của cuốn phim. Phần thông điệp chính của cuốn phim có thể làm cho chúng ta bất b́nh và đau đớn. Phải chăng đây là cuộc sống thực sự của các gia đ́nh Việt Nam tan tác trong chiến tranh và đoàn tụ trong ḥa b́nh.
Chúng ta cần có sự thảo luận. Hơn 30 năm qua, tất cả chúng ta đều đă có kinh nghiệm của bản thân, của bà con, bè bạn về cái chuyện kẻ ở người đi. Gửi tiền về Việt Nam cho bà con. Đem tiền về Việt Nam làm quà. Đó là chuyện đời thường của dân tỵ nạn. Việc bảo lănh anh em, vợ chồng, cha mẹ, con cái, bạn bè qua Mỹ. Tại sao lại bảo lănh? Tại sao lại không? Thậm chí vấn nạn được đem cả vào văn nghệ: "Anh đă lầm đưa em sang đây..." Và có thực sự là những bà con, bạn bè, anh em, cha mẹ của chúng ta nghèo khổ ở Việt Nam không có t́nh nghĩa ǵ cả, chỉ biết xoay xở t́m mọi cách xin tiền?
Trên thực tế thư từ xin tiền, trực tiếp, gián tiếp, xa gần với ngàn vạn lư do: "Cần bung ra làm ăn, cần đóng tiền học, cần mua máy khâu, cần đi mổ ruột." Tất cả đều thường t́nh. Người ở nhà cầu cứu người đi trước. Đến lượt người ở nhà ra đi lại nhận thư xin tiền của người c̣n lại. Bao nhiêu giận dữ tranh căi đă xảy ra. Chúng ta chẳng xa lạ ǵ.
Nhưng đó chỉ là bề mặt. T́nh cảm sâu xa nếu có, vẫn luôn luôn tiềm ẩn. Đó là kinh nghiệm mà trải qua 30 năm trong ngành xă hội dân sinh chúng tôi đă ghi nhận được.
Sau đây là các điểm căn bản đưa ra để quư vị cùng suy nghĩ:
- Cô gái Đà Nẵng nói rằng chuyện đưa bà mẹ qua Mỹ là chuyện không thể thực hiện được. Điều đó có thể đúng, bởi v́ ở thị trấn hẻo lánh nơi cô ở toàn người Mỹ trắng, đưa bà mẹ quê mùa Đà Nẵng qua đó làm ǵ?
Chỉ cần một cô gái Hậu Giang ở San Jose với 200 đồng US cho hồ sơ dịch vụ là đưa bà mẹ Hà Tiên qua Mỹ dễ dàng. Dù rằng cô mới nhập tịch và c̣n đang học ESL.
C̣n chuyện gửi tiền về giúp bà con ở Việt Nam. Mỗi năm bây giờ người Việt gửi về ba tỷ Mỹ kim. Đó không phải là t́nh mẫu tử, t́nh anh em ruột thịt, t́nh vợ chồng th́ chúng ta phải gọi là cái ǵ? Tại sao người ta làm được mà ḿnh lại không làm được?.
Một bà cụ cao niên ở đường Bascom đă nói với các con rằng: "Mẹ không muốn các con thương mẹ mà để trong ḷng. Mẹ cũng không muốn các con thương mẹ rồi chỉ nói ra lời như người Mỹ. Các con thương mẹ th́ mỗi tháng đưa tao hai trăm. Đứa nào thương nhiều hơn th́ tùy ư. Tao góp tiền dành dụm gửi cho hai đứa ở nhà." Bà cụ nói tiếp: "Tôi làm thế là để anh chị em nó phải đùm bọc lẫn nhau. T́nh nghĩa nói mồm, th́ ăn thua ǵ. Chính phủ có nói ǵ thương yêu ruột thịt mà mỗi tháng c̣n phát cho tám trăm." Tao không cần hoa trắng hoa đỏ cho ngày của Mẹ. Cứ đưa tao tiền mặt".
Và thước đo t́nh nghĩa tỷ lệ thuận với việc gửi quà, gửi tiền và mở hồ sơ đoàn tụ.Chẳng cần làm thống kê, chúng ta cũng biết giới b́nh dân gửi quà, gửi tiền và mở hồ sơ đoàn tụ mạnh hơn giới trí thức. Càng học giỏi, càng tài cao, càng đắn đo. Thiếu ǵ ông giáo sư nghe vợ nói gần nói xa đành phải im lặng giữ chữ hiếu ở trong ḷng. Để bà mẹ già chờ mong trong nhà dưỡng lăo Thị Nghè. Trong khi đó anh chồng thợ sơn, để nhẹ cô vợ lèo nhèo hai cái bạt tai, rồi đi gửi cho ông bố ở Hóc Môn dứt khoát năm trăm để ông cụ chạy giấy xuất cảnh.
Đợt di tản 75, tuy cũng có sự cố gắng nhưng nói chung hoạt động t́nh nghĩa hướng về quê nhà rất yếu.
Phải đến khi cánh thuyền nhân ra đi mới có sứ mạng rơ ràng. "Con ra đi một là con nuôi má, hai là con nuôi cá." Và biết bao phen, vượt biên bị bể năm lần bảy lượt đi tù th́ lại nhờ má nuôi con.
Bao nhiêu dân di tản nghèo, một chữ bẻ đôi không có, làm thật, làm chui. Welfare khai đúng, khai sai, chấp hết. Mỗi tháng là một thùng đồ. Sau này mỗi tháng đều gửi tiền chui. Những đồng tiền đầy mồ hôi và nước mắt tủi nhục đă mở thêm đường cho các con thuyền ra biển Đông, cho các chuyến vượt biên đường bộ qua Cam Bốt.
Biết bao nhiêu tiền cho đủ để người Việt trở thành người Việt gốc Hoa, ra đi có công an địa phương dẫn đường, công an biên pḥng hộ tống.
Rồi tiền gửi về nhà để dựng vợ gả chồng, làm mồ, làm mả, xây nhà, mua ruộng.
Có ông già cải tạo đă không chịu đi, c̣n bạo gan điện qua là bây giờ cánh của ông không cần phục quốc. Ông nói các con gửi tiền về để ông mua tất cả. Cộng sản nó bán lại gần hết miền Nam rồi.
Các cơ sở dịch vụ, gửi tiền mở ra khắp các thương xá Việt Nam tại Hoa Kỳ. Hoạt động của họ là thước đo t́nh nghĩa của cộng đồng. Họ càng phát đạt là t́nh quê hương càng rạt rào. Người con gái Đà Nẵng không thể hiểu được cô phải có nghĩa vụ gửi tiền về Việt Nam v́ cô không đọc được báo Việt ngữ và không nghe được radio Sài G̣n ở San Jose.
Nếu không thực sự nhường cơm sẻ áo th́ lời lẽ thương yêu đầu môi chót lưỡi kiểu khách sáo Hoa Kỳ e rằng không có ư nghĩa.
Trong cộng đồng của chúng ta cũng có rất nhiều ông bà học rộng tài cao. Nhưng thực sự h́nh như các bậc trí thức chuyên gia rất ít khi là khách hàng của các cơ sở dịch vụ Việt Nam. Họ không thích đóng hụi chết cho cái bát hụi hạnh phúc mà ḿnh đă hốt trọn một đời.
Chúng ta khó có thể h́nh dung các tiến sĩ, bác học, luật gia, nhân sĩ, chính khách của cộng đồng lại là người ít gửi tiền hàng tháng về cho thân quyến ở Việt Nam.
Khi chúng ta hội nhập thành công, ch́m sâu vào xă hội tiền phong của nước Mỹ, có vẻ như chút t́nh nghĩa lẩm cẩm đă nhẹ nhàng hơn. Và ta có quyền nghĩ rằng ḿnh đi làm đă phải đóng thuế. Rồi ra đă có Welfare của xă hội và EDD của Sở Thất Nghiệp lo cho anh em bà con. Phần bà mẹ già th́ đă có Nursing Home.
Trong cái nghề nghiệp xă hội hơn 30 năm, chúng tôi đă gặp rất nhiều gia đ́nh Việt Nam qua trước tiến bộ vượt bực. Có nhà sản xuất đến 4 bác sĩ y khoa. Hai con là khoa trưởng đại học ở Úc và Tân Tây Lan. Hai con làm cho các y viện danh tiếng ở Chicago và Boston. Giàu sang và danh vọng chẳng ai b́. Mỗi năm từ Thanksgiving đến Christmas, các cháu bận rộn vô cùng. Nên Xuân này con lại không về. Hai cụ ngồi bên nhau xem tấm ảnh màu rực rỡ của con cháu danh tiếng bốn phương trời.
Trong khi đó, cái đám mới qua ở nhà bên cạnh. Cứ vài tháng lại đón người đoàn tụ. Nghề nghiệp th́ đủ trăm thứ linh tinh. Từ Assembler đến bỏ báo. Chồng cắt cỏ, vợ may thuê. Mà sao đám này ăn nhậu tối ngày. Suốt bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông. Xe cộ đậu ngang dọc trên cả băi cỏ. Trẻ con ở đâu ra mà nhiều thế.
Bà cụ hàng xóm, mẹ của 4 ông bác sĩ chỉ muốn ôm một đứa vào ḷng. Hạnh phúc bỗng thật gần mà cũng thật xa. Uớc chi một trong các đứa con của hai cụ, học hành dở dang về làm điện tử ở San Jose để đẻ cho ông bà một đứa cháu tóc đen nói tiếng Việt như máy. Cũng như những đứa trẻ nhà bên cạnh mà thôi. Như vậy là ngày của Mẹ năm nay nhà ta lại chẳng có đứa nào dẫn cháu về chơi. Sao mà cái đám Mỹ nó làm ǵ mà quá ồn ào như vậy? (nguồn email)
[SIZE=1]Viết xong ngày 5 tháng 11 năm 2012.
Nguyễn Sơn Hà[/SIZE]
