Chuyện không tên thời chiến .
[color=red][size=5]Để thay đổi không khí , xin dẫn dắt các vị trở về thưở xa xưa : thời chiến . Bối cảnh : Nhà ga xe lửa miền Bắc . Xin mời :[/size][/color]
Chật vật lắm tôi mới kiếm được một chỗ ngồi... Ngay trên đầu tôi, đung đưa đôi chân to như chân voi và dơ dáy của một cô buôn chuyến.
Cô ta mắc vơng ngay toa tàu, rồi cứ nằm há miệng ngáy, mặc cho kẻ qua người lại. Con tàu thời chiến giống bát cơm chộp giật trong cơn đói lầm than, khốn cùng.
Tàu chỉ đỗ ở ga xép năm phút. Khách đi tàu chen lẫn nhau, đạp lên những băi phân lổn nhổn rác và đá, đạp lên các túi xách, ba-lô, sọt đựng hàng, đạp cả lên lưng và chân nhau...
Người ta cố phải t́m được một chỗ ngồi, dù trên ghế hay dưới sàn đầu toa, nước tiểu tràn lênh láng bốc mùi khai lợm.
Những chiếc ghế gỗ cứng, long lở, nhem nhuốc vết dao cứa và nhựa hắc ín. Ở cửa: cái c̣n, cái mất, phủ đầy bụi lẫn muối than. Tàu sơn loang lổ màu rêu ngụy trang.
Một người đàn ông gày g̣, mặt đen nhẻm, huưch tôi vào sát thành toa:
- Nhờ anh tí nhá.
Ông ta ghé mông ngồi xuống đồng thời đặt kê nửa chiếc bao tải nặng trĩu lên đùi tôi:
- Thông cảm tí nhá.
Tôi nói:
- Việc ǵ khó, tôi sẵn sàng giúp ông. Nhưng đi đường dài, mà đặt bao tải nặng như cùm sắt th́ làm sao chịu nổi !
Ông ta nhăn nhó:
- Bát. Toàn bát ăn cơm. Để dưới sàn vỡ mất.
Tôi bảo:
- Phải t́m cách thu xếp chứ ?
Ông ta lắc đầu quầy quậy:
- Anh thông cảm, vỡ mất, ở vùng tôi, bom phá vỡ hết.
Nhiều nhà phải ăn cơm bằng gáo dừa !
Tôi dịu giọng:
- Yên trí, tôi sẽ giúp ông.
Thương lượng với mấy cô buôn chuyến, tôi xếp được tải bát giữa những cuộn chiếu cói và sắn khô. Người đàn ông sung sướng nhoẻn miệng cười.
Hai hàm răng trắng làm sáng bừng gương mặt gầy choắt, đen như nhọ than. Ông ta thở phào:
- May quá là may. .
Đoạn, rút trong túi dết ra một ổ bánh ḿ khô cứng, ông ta bẻ làm đôi mời tôi:
- Làm một miếng cho đỡ đói ḷng.
Tôi lắc đầu:
- Cảm ơn, tôi vừa ăn cơm no.
Người đàn ông hể hả, cầm bánh ăn. Miếng bánh ḿ đă có vết mốc. Tôi nh́n những lằn gân nổi chằng chịt trên cổ ông ta, cả hai bàn tay khô khẳng như rê duỗi...
Trong chiến trường, có lúc đói trắng mắt, đói ră xương, mà lại có lúc thực phẩm dồi dào, ngập đũa ngập bát. Nhưng cái đói b́nh thường của người dân hậu phương là thứ đói triền miên vô tận !
Thấy tôi nh́n, người đàn ông nói vồn vă:
- Tôi hăy c̣n cái bánh nữa trong túi, anh ăn nhá?
Tôi vui vẻ đáp:
- Không, tôi nh́n cái mụn ruồi trên cổ ông. Nó giống hệt mụn ruồi của bố tôi.
Người đàn ông cười hề hề, đoạn cúi xuống cẩn thận nhặt từng mẩu bánh vụn rơi trên đùi, bỏ vào miệng. Xong xuôi, ông ta khoanh tay trước bụng, nhắm mắt ngủ. Chỉ một lát sau, tiếng ngáy đă cất lên đều đặn.
Con tàu thét lên hồi c̣i dài, nhưng vẫn chưa chuyển bánh. Cô buôn chuyến nằm vơng trên đầu tôi nói mê:
- Trả tiền tao ngay... Không cho khất được. Biết phiên chợ sau mày c̣n hay bom nó cắt hộ khẩu rồi... Trả tao...
Cô ta nói rành rẽ khiến đám buôn chuyến xung quanh ph́ cười.
Tàu rú hồi c̣i thứ hai. Một nhân viên hỏa xa bước vào toa:
- Yêu cầu đồng bào lùi ra... yêu cầu lùi ra...
Anh ta nói liên tục:
- Dẹp cho tôi một lối đi, yêu cầu...
Đám khách xô đẩy nhau, dạt sang hai phía, nhường đường cho anh ta. Một việc miễn cưỡng. Tuy nhiên, bộ đồng phục ngành hỏa xa, chiếc mũ kê-pi mới và chiếc túi giả da đeo bên hông khiến tấm thân lom khom của anh ta cũng có phần nào oai vệ.
Phía sau anh ta, hai người đàn ông bước theo. Cả hai đều to béo, nhưng một người lùn, một người cao. Ông lùn đeo kính gọng vàng, ông cao đeo kính cận dầy như trôn chén.
- Nào, nào... dẹp vào... dẹp vào lấy lối...
Người nhân viên hỏa xa tới dăy ghế đối diện với dăy ghế tôi ngồi. Ở đó, đă có hai hành khách đi từ ga nào chẳng rơ.
Khi tôi lên tàu, họ đang ngủ, đầu ngoẹo vào nhau, mũ cối úp lên mặt. Cả hai đều mặc quân phục cũ. Chàng nhân viên hỏa xa đập vào vai họ:
- Dậy, dậy... .
Hai thanh niên bừng tỉnh, giương những con mắt đỏ kè nh́n xung quanh. Khi nhận ra người đứng trước mặt, họ bỗng ngồi thẳng lên. Người nhân viên hỏa xa nói lạnh lùng:
- Yêu cầu cho kiểm tra vé.
Cả hai thanh niên đều giữ khư khư mũ cối trước bụng, người nọ đưa mắt nh́n người kia. Cả vẻ mặt lẫn toàn thân họ toát ra vẻ khúm núm:
- Dạ... thưa đồng chí... dạ...
Người soát vé nhắc lại:
- Yêu cầu cho kiểm tra vé...
Hai người đàn ông đeo kính vẫn im lặng quan sát từ đầu bỗng cùng lên tiếng:
- Thôi ... thôi...
Nhân viên nhà ga bảo hai thanh niên:
- Về pḥng vé giải quyết.
Đoạn, anh ta quay lại cúi đầu một cách lễ phép nói:
- Xin hai đồng chí cho ư kiến, ngồi đây có được không?
Người đàn ông lùn gật đầu:
- Được
Chàng nhân viên hỏa xa nói tiếp:
- Dạ, có cần ǵ xin các đồng chí t́m tôi tại pḥng vé. Tôi sẵn sàng phục vụ.
Người đàn ông lùn gật đầu:
- Được rồi.
Nhân viên hỏa xa nói:
- Tôi xin phép được đi ạ?... .
V́ phải cúi xuống nói với người lùn một cách kính cẩn, trông bộ dạng anh ta hệt như thằng gù có bướu lưng. Người đàn ông lùn sẵng giọng:
- Được rồi, cần ǵ tôi sẽ báo...
Anh chàng nhân viên hỏa xa cúi đầu chào lần nữa rồi đi . Hai người đàn ông không có hành lư ǵ đáng kể, ngoài một chiếc túi du lịch cỡ nhỏ chắc đựng đồ ăn.
Không ai dám ngồi chen thêm vào ghế của họ. Những con người béo múp, trắng như dế nhốt lâu ngày trong bao diêm trở thành bậc chúa tể vô danh giữa đám đông.
Người ta bắt đầu liếc nh́n họ một cách rụt rè, hoặc sợ hăi, hoặc muốn lấy ḷng. Ngay đám buôn chuyến trâng tráo là thế cũng không dám thản nhiên buông những lời thô tục.
Không khí trong toa tàu bớt ồn ĩ hẳn đi... Có một thứ quyền lực không tên khống chế mọi người!
Con tàu rít lên hồi c̣i thứ ba, xô lắc rồi chuyển bánh. Hai người đàn ông tựa đầu vào thành toa, nh́n nhau.
Ông lùn đeo kính gọng vàng cười ha hả:
- Thấy chưa? Cậu đă thấy chưa?...
Người cao lớn gật đầu, im lặng với vẻ như chờ đợi.
Người lùn nói tiếp:
- Cuộc đời không nhàm chán, mịt mù như văn chương, báo chí của các cậu. Chỉ bước lên toa tàu này mươi phút đă rơ.
Người đàn ông đeo kính cận nói:
- Chính v́ muốn thấy rơ nên tôi mới theo cậu đi chuyến tàu chợ này. Chưa chi vợ tôi nó đă đe: - - - Liệu đấy, đem rệp về nhà th́ tôi tống khứ !
Người đàn ông lùn cười :
- Vợ là kẻ thù không chính thức của mọi người đàn ông ha... ha... ha... Nhưng chúng ta không thể loại bỏ. Bây giờ trở lại vấn đề cậu quan tâm.
Người đàn ông cao lớn hỏi:
- Nội dung và h́nh thức.
Người đàn ông lùn gật đầu:
- Chính thế. Tôi khỏi cần bố trí diễn các tiểu phẩm làm minh chứng. Trước mặt chúng ta, vừa mới đây đă xảy ra một ví dụ hiển nhiên.
Cậu hăy nhớ lại: Hai thằng trốn vé tàu gọi cậu nhân viên hỏa xa là đồng chí. Cậu nhân viên hỏa xa cũng gọi chúng ta là đồng chí.
Nhưng thực chất mối quan hệ thứ nhất là mối quan hệ giữa những kẻ phạm pháp với người thừa hành pháp luật.
Mối quan hệ thứ hai là quan hệ đầy tớ với ông chủ. Nói rơ thêm: cậu nhân viên kia chỉ là đầy tớ của đầy tớ chúng ta... Đúng chưa?...
Vậy danh từ đồng chí là cái vỏ. Một h́nh thức chứa đựng những nội dung khác biệt nhau:
- Xét phương diện ngữ-nghĩa, đó là sự ngụy trá.
- Xét phương diện lịch sử, đó là sự thích ứng.
- Xét phương diện thực tiễn, đó là một mánh khóe của các nhà cai trị .
Vài hàng về trí thức XHCN
Sau khi cướp xong chính quyền . Trí thức miền Bắc quẳng súng cầm bút , đòi lại quyền được viết , quyền tự do tư tưởng của con người . Vâng của con người , vì con vật làm gì biết suy nghĩ mà ... mà tư với tưởng !
Phong trào Nhân văn Giai Phẩm ra đời . Bị đàn áp và trù đập đến mãi sai cả 1975 cũng chưa thả hết !! Xin được sơ lược vài dòng :
Thuỵ An, bị bắt trong vụ án Nhân Văn Giai Phẩm . “nữ sĩ Thuỵ An.” đă tự chọc mù một mắt ,sau 3 tháng bị Cộng Sản cầm tù với lời tuyên bố, “Chế độ này chỉ đáng nh́n bằng một con mắt ” Ôi, đúng là câu nói để đời, uy vũ có một không hai
nữ sĩ Thuỵ An, vị anh thư bất hạnh, thân bại danh liệt, đă bị vùi giập, bị bôi bẩn thành một tội phạm suốt mấy mươi năm dưới chế độ cộng sản, măi tới năm 1978, bà được thả ,sau khi được thả bà vào Saigon sống và chết ở đó nữ sĩ Thụy An, người nữ tù kiên cường, bất khuất, người đă hy sinh hạnh phúc riêng ḿnh trong mưu cầu đ̣i hỏi tự do cho dân tộc.
Hữu Loan, tên thật là Nguyễn Hữu Loan, sinh năm 1916 tại làng Vân Hoàn, xă Nga Lĩnh, huyện Nga Sơn, Thanh Hóa trong một gia đ́nh nông dân nghèo. Sau khi đỗ tú tài, ông sinh sống bằng nghề dạy học. Từ những năm 1940, nhà thơ tham gia cách mạng và từng làm Phó chủ tịch Ủy ban khởi nghĩa huyện Nga Sơn.
Ḥa b́nh lập lại, ông về Hà Nội làm biên tập viên báo Văn Nghệ, tham gia nhóm Nhân văn Giai phẩm... Đi tù....đến năm 1958, ông về quê, sống bằng nhiều nghề như: làm ruộng, đánh cá, thồ đá... cho đến lúc qua đời. Ôi,một kiếp tài hoa trong cái gọi là XHCNVN !!
Còn nhiều ... nhiều nữa . Trong lúc tìm cà phê , mời các vị thưởng thức , vừ nhâm nhi vừa nhớ lại SaiGon thửơ ấy , nhớ lại trí thức VN của một thời xa xưa ... và sau này . Diệt xong NVGP , trí thức VN còn lại chỉ rặt là một loài hoa vạn thọ !!! xin tạm post mấy dòng về nhân vật Lê Đạt :
Đào Phương Liên, con gái Lê Đạt, đă ghi lại bối cảnh gia đ́nh, nhân ngày giỗ đầu của cha. Bài văn khơi động một cảnh sống mà người ngoại cuộc không thể h́nh dung nổi, chúng tôi xin trích lại ở đây:
(... Suốt tuổi thơ, con luôn trăn trở măi trong ḷng câu hỏi Bố là ai ? ...)
Nhưng con không dám hỏi Bố v́ sao , sau những buổi vui vẻ ấy, Mẹ lại lo lắng nhắc Bố: “Ông đừng có nói to, cười lớn như thế!”. Bố thế nào cũng nổi cáu, quặc lại: “Tôi có làm ǵ khuất tất đâu mà không được cười to, nói to?”
Con đă bênh Bố v́ nghĩ đó không phải là một tội nhưng lại thầm thắc mắc: “V́ sao nhỉ? Hay cười nói to thế là không lịch sự ?”
Rồi một hôm Mẹ đi làm về, nhỏ to th́ thầm: “Bà vợ ông Văn Cao dặn tôi nhắc ông vẫn có người theo dơi đấy. Ông phải cẩn thận. Đừng có cười to, nói to. Người ta để ư đấy!’’
Con đă quá quen với lời nhắc nhở đó, giờ chỉ c̣n mỗi bận tâm: “ Văn Cao nào nhỉ? Làm sao mà Bố quen được với tác giả TIẾN QUÂN CA cơ chứ?”
Trên chiếc thùng gỗ tạp mà bề mặt xù x́ dăm gỗ, chỉ rộng bằng tờ báo, kê dưới chiếc cửa sổ có chấn song nhỏ xíu của căn gác 3 như chuồng chim cu nhà ta, bố úp đáy làm bàn ngổn ngang giấy tờ, sách báo, Bố ngồi bệt dưới sàn, hư hoáy viết rồi gạch xóa.
Bố là nhà thơ, nhà văn ư? Con thoáng nghĩ đến cái nghề cao siêu đó. Con lén t́m đọc. Con chỉ thấy vài chữ nguệch ngoạc bên lề những mẩu báo, bên lề những bài kiểm tra của con hay ở mặt sau những tờ giấy đen x́ nổi gai: "chi chi…chành chành, rồng rắn lên mây, cái đanh thổi lửa"
… Mà mỗi khi con hỏi bố t́m ǵ v́ thấy bố hoảng hốt, cáu gắt loạn lên th́ bố chỉ im im rồi thở dài. Bố đâu biết mẹ con con khi lau dọn tưởng là rác vứt đi rồi ! Con vội gạt đi ngay v́ nhà ḿnh không có một quyển truyện, một quyển thơ nào.
Và con lại trăn trở với câu hỏi: Bố là ai? Làm nghề ǵ?
Cho đến tận năm 1975, năm lớp 10 cuối cấp, một cậu bạn cùng phố, học từ thời vỡ ḷng với con, con một cán bộ miền Nam tập kết cấp cỡ, đến lớp bô bô: “Bố cái Liên là phản động chúng mày ạ”.
Con nghe máu nóng bốc rát mặt nhưng cúi mặt vờ không nghe thấy. Một cậu bạn kế bên đế thêm: “Bố nó sỏ nhầm giầy à ?” Lúc đó, con chỉ muốn độn thổ v́ sợ.
Về nhà, con len lén để ư xem Bố có đúng là “phản động” không? Con không dám hỏi v́ sợ… đúng ???. V́ sợ… đụng phải nỗi đau cần phải che dấu của Bố dù con không hề tin !
Con đă tự trấn an ḿnh bằng những kiến thức thu nạp được qua biết bao chuyện công an bắt gián điệp những tối thứ bẩy, qua những câu chuyện trong các tạp chí QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN, qua những nhân vật phản diện xấu xa trong các tác phẩm văn học.
Con vừa là công an theo dơi Bố, vừa là luật sư phản biện, bảo vệ Bố. Con chịu khó lục t́m mọi chứng cớ có lợi cho Bố.
Con tự lư giải : Nếu Bố là “phản động” th́ Bố đă không khóc ngày Bác Hồ mất ! Nếu Bố “phản động” th́ đă không có thẻ thương binh ! (Lúc đó con không biết đó là thẻ Bố được tặng?)
Rồi con không được xét vào Đoàn dù lần kết nạp nào con cũng được giới thiệu . ... Rồi con làm hồ sơ thi đại học, anh con bác hàng xóm cười khẩy: “Rồi em cũng như tụi anh thôi. Có giỏi mấy cũng chẳng vào được đại học. Cùng lắm là Sư phạm. Mà mày chưa Đoàn viên th́ đừng mơ !”
Đem thắc mắc đó về hỏi, Bố cười gạt đi: “Làm ǵ có chuyện đó. Con cứ thi đi. Mà Bố thấy Sư phạm cũng tốt”.
Bố chợt trầm ngâm: “Chắc không có chuyện ǵ đâu. Bút danh của Bố là Lê Đạt cơ mà. Có phải Đào Công Đạt đâu mà lo?”.
Rồi Bố lo lắng hỏi lại: “Thế có thật không phải Đoàn viên th́ không được vào Sư phạm không con?”. Và bố lại tất tả dắt xe đi…
Cho đến lúc ấy con mới được nghe từ Bố cái bút danh Lê Đạt nhưng quả thật không gây ấn tượng ǵ với con v́ con chưa bao giờ nghe tới phong trào Nhân Văn Giai Phẩm .
Và Bố không biết đâu, ngay những ngày đầu của năm thứ nhất Sư phạm ngoại ngữ, trong một giờ văn học sử Pháp, thầy giáo không biết sao lại nhắc đến “bọn Nhân văn Trần Dần, Lê Đạt” với những câu “bôi xấu chế độ”.
"Tôi bước đi
Không thấy phố ,
Không thấy nhà
Chỉ thấy mưa sa
Trên nền cờ đỏ"
Của bác Trần Dần
Và của Bố (Lê Đạt ) :
"Đặt bục công an giữa trái tim người
Bắt t́nh cảm ngược xuôi theo chế độ".
Con đă cúi gằm mặt, người nổi gai v́ ngỡ cả hội trường dồn mắt nh́n ḿnh.
Cho tới ngày Bố "đi xa", cô chủ nhiệm của con mới móm mém : “tao đến khổ v́ chuyện vào Đoàn của mày”. Con thật thà: “v́ em chưa xứng đáng”. Cô vỗ vai: “v́ cái lư lịch”
trích Bố ơi, những câu chuyện của con... của Đào Phương Liên, in trên Tuổi trẻ cuối tuần, 12/4/2009
[size=5][color=red]Lê Đạt : CS đă giẻ rách hóa con người ! Biến con người thành hèn hạ ![/color][/size]