PHẠM DUY: ĐẠI NHẠC SỈ !?
Nhạc sĩ Phạm Duy sẵn sàng cho sự ra đi!
(NLĐO) – Vị khách mời của Cà phê với sao tuần này là nhạc sĩ Phạm Duy. Đă 92 tuổi nhưng người nghệ sĩ tài hoa của làng nhạc Việt vẫn cần mẫn làm việc, góp hương cho đời. Ông chia sẻ về những công việc đang làm, những hoài băo khi tuổi già…
Nhạc sĩ Phạm Duy nói rằng nhiều khi nghĩ lại ḿnh thấy ḿnh cũng may, sướng hơn khối ông đấy chứ. Chắc ǵ những ông Hoàng Cầm, Văn Cao, Trịnh Công Sơn,… c̣n sống ở cái tuổi này mà đă sướng nhỉ.
Phóng viên: Thêm 14 ca khúc nữa của Phạm Duy được cấp phép phổ biến trên thị trường. Ngày càng nhiều ca khúc của ông được cấp phép, ông thấy vui chứ?
-Nhạc sĩ Phạm Duy: Tôi thấy cũng b́nh thường thôi. 10 năm chẵn, tính từ ngày tôi về Việt Nam sinh sống mà được phép phổ biến 100 ca khúc, thế cũng vui lắm rồi. Có ông bạn tôi nói vui: “Ông có 1000 bài hát, vậy tính ra đến năm 2102, số ca khúc của ông mới được phổ biến hết”. Lúc ấy tôi cũng chết rồi, đâu c̣n điều kiện để nghe lại trọn vẹn các tác phẩm của ḿnh. Kể ra cũng tiếc thật!
* Trong số 14 ca khúc được phép phổ biến lần này có tác phẩm Mùa thu chết (thơ Apollinaire; dịch lời Việt: Bùi Giáng), một thời bị nhiều ư kiến quy kết là nói đến mùa thu cách mạng nay được Nhà nước cho phép phổ biến ông có thấy ḿnh như được giải oan?
- Tôi chẳng nghĩ ǵ cả, ai từng hiểu sai là quyền của họ, tôi cũng không cần phải giải thích ǵ v́ điều đó cả.
Tôi vẫn hăng say làm việc
*Như vậy, thời gian này ông chỉ ngồi đợi những ca khúc của ḿnh được phổ biến thôi sao?
- Không. Đó là những ca khúc đă cũ rồi. Và bạn bè chúng tôi nói chuyện với nhau cũng để vui thế thôi. Tôi vẫn làm việc đấy chứ! Tôi đă hoàn thành trọn vẹn Truyện Kiều, 10 bài Hương ca và 10 bài hát phổ thơ Bích Khê. Tính ra th́ mấy bài hát mới của tôi cũng đă phổ biến rồi. Thôi thế cũng xong.
Phạm Duy trong đêm "Phạm Duy - Người phiêu lăng". Nguồn ảnh: Ngọc Trần (Tin Mới)
*Ông c̣n nghĩ đến việc làm một đêm diễn cho riêng ḿnh trong thời gian tới nhân có thêm những bài hát cũ đựơc phổ biến và cả những bài hát mới đă hoàn thành?
- Nghĩ lại, tôi thấy ḿnh là người may mắn đấy chứ! Tôi cũng có nhiều đêm diễn của riêng ḿnh rồi. Nhưng, tôi cũng là một người tham. Được một tôi lại muốn có hai, và nhiều hơn nữa. Nếu bây giờ tôi làm một đêm diễn cho riêng ḿnh, chắc phải tốn cả tỷ đồng nhỉ. Tôi có phải tỉ phú đâu mà làm được điều ấy. Tôi cũng thường đề nghị Công ty Phương Nam (đơn vị độc quyền các ca khúc của Phạm Duy- PV) làm thêm những đêm diễn cho ḿnh nhưng có vẻ khó. Cuộc sống hiện đang khó khăn lắm. Thế cũng được rồi. May ra, khi tôi chết đi, t́nh h́nh sẽ khá hơn. Nhiều người lại thích làm những đêm nhạc cho tôi nữa chứ chẳng chơi.
*Ở tuổi 92, ông vẫn hăng say làm việc. Có sự thay đổi nào trong tư duy, cách nh́n của ông về sáng tác, cuộc đời không?
- Tôi tự thấy ḿnh tiến bộ hơn trong sáng tác. Trước đây, tôi được tiếng lăng mạn trong ca khúc th́ bây giờ tôi c̣n lăng mạn gấp nhiều lần. Tôi già đi th́ cảm xúc luôn đạt điểm cực, buồn th́ cũng buồn hơn trăm lần nhưng vui cũng vui hơn vạn lần. Nếu xem đây là sự thay đổi th́ có lẽ đó là thay đổi của tôi ở cái tuổi này. C̣n mọi thứ vẫn b́nh thường. Tôi vẫn viết về những thứ mà tôi cho là hay nhất, đúng nhất.
*Có lẽ ông may mắn thật v́ ở tuổi này nhiều người c̣n không nhớ nổi tên ḿnh trong khi ông vẫn c̣n làm việc được?
- Chắc vậy thật. Cơ bản th́ tâm hồn tôi lúc nào cũng đầy nhiệt huyết cả, nhất là trong âm nhạc. Tôi chọn sự b́nh dị và cứ sống một cách b́nh dị thế thôi. Ai yêu nhạc của tôi họ cứ hát và nếu không thích th́ chịu vậy. Ở tuổi này, tôi cũng có một ít tiền để tự lo cho cuộc sống của ḿnh.
Nhạc sĩ vẫn hăng say làm việc. Nguồn ảnh: Ngọc Trần (Tin Mới)
Tôi chẳng phải làm việc để kiếm tiền, chẳng để t́m danh. Về gia đ́nh, con cái cháu chắt đều trưởng thành và có thành tựu. Nhiều khi nghĩ lại ḿnh thấy ḿnh cũng may, sướng hơn khối ông đấy chứ. Chắc ǵ những ông Hoàng Cầm, Văn Cao, Trịnh Công Sơn,… c̣n sống ở cái tuổi này mà đă sướng nhỉ.
Sống ở quê hương làm tim tôi an nhàn
*Nếu nói về một sở thích, đam mê ở thời điểm này, ông sẽ thích ǵ nhỉ?
- Tôi chẳng c̣n thích ǵ nữa đâu. Bây giờ, thời gian của tôi để dành để chống đỡ với bệnh tật thôi. Tuổi già khổ lắm. Nếu bất chợt tôi thấy hứng thú việc ǵ th́ làm nấy thôi chứ vui thích ǵ nữa bây giờ.
*Sao lại khổ khi ông bảo ông đă có mọi thứ rồi kia mà?
Phạm Duy sinh ngày 5 - 10 – 1921, tên thật Phạm Duy Cẩn là một nhạc sĩ, ca sĩ, nhà nghiên cứu âm nhạc của Việt Nam. Ông được coi là một trong những cây đại thụ của nền Tân nhạc Việt Nam với số lượng sáng tác đồ sộ và đa dạng về thể loại, trong đó có những bài đă trở nên rất quen thuộc với người Việt. Ngoài sáng tác, Phạm Duy c̣n có nhiều công tŕnh khảo cứu về âm nhạc Việt Nam có giá trị. Ông cũng từng giữ chức giáo sư nhạc ngữ tại trường Quốc gia Âm nhạc Sài G̣n. Năm 2005, ông về Việt Nam định cư và một số ca khúc của ông mới bắt đầu được cho phép phổ biến.
- Tuổi trẻ th́ làm sao mà biết được cái khổ của người già. Tôi ăn ǵ cũng phải nghĩ. Một ngày phải có người đến mát-xa tay chân mới thấy đỡ mệt. Một đêm chỉ ngủ được 3 tiếng, c̣n lại mắt cứ trơ ra đấy. Khổ lắm chứ!
*Cái khổ của thể xác có làm cho trái tim của một nhạc sĩ tài hoa mệt theo không?
- Có chứ. Cách đây 10 năm, tôi có thể đáp ứng được những yêu cầu của thời đại. Một sự kiện xă hội, tôi có thể ngồi hàn huyên sôi nổi. Nhưng giờ th́ thôi rồi, tôi già quá rồi. Tôi biết thân biết phận rồi. Cứ lấy một ví dụ thế này, trái tim một nghệ sĩ dễ rung cảm lắm. Nếu cách đây 20 năm, một người đẹp đi ngang sẽ làm tôi xao xuyến ngay và có thể tôi c̣n theo cô ấy nữa ấy chứ. Nhưng giờ già rồi, tôi quay lưng, chạy trốn với cả người đẹp.
*Cũng buồn nhỉ nếu mọi điều diễn ra theo chiều hướng mà bản thân không c̣n kiểm soát được nữa, ông có thấy thế không?
- Nhiều người hỏi “Tôi về Việt Nam làm ǵ khi tôi đă già?”. Tôi bảo, tôi làm thinh thôi. Tôi già nên cần một nơi b́nh yên, nơi làm cho trái tim tôi an nhàn nhất. 5 năm trở lại đây, tôi ở hẳn Việt Nam rồi. Sự an nhiên là điều tôi cảm nhận được từ nơi này. Hơn hết, tôi đă mơ ước được về lại quê hương và giờ ước mơ thành sự thật. Tôi thấy vui! Thế là quá đủ cho một đời người rồi. Con người dù có xuất phát điểm khác nhau, trở thành những người khác nhau nhưng khi về già, họ sẽ có chung một mơ ước giống nhau là trở về với một cuộc sống b́nh dị nhất, cuộc đời an nhiên nhất. Tôi có đựơc điều ấy rồi, vui!
*Ông luôn bảo đă xong rồi là ư chỉ về điều này?
- Tôi hạnh phúc và vui. Nếu “nổ” một tí th́ gọi là viên măn cho nó óach. Nhưng viên măn khó lắm, cuộc đời ai được trọn vẹn và tṛn đầy. Chỉ là ḿnh chấp nhận cuộc sống với những quy luật của riêng nó thôi. Thế th́ ḿnh sẽ vui.
Phạm Duy nhận hoa từ ca sĩ Ư Lan. Nguồn ảnh: Thiện Hùng (Pháp Luật TPHCM)
*Tức là ông vẫn c̣n điều chưa được vẹn toàn?
- Ở tuổi này, người ta sống cùng con cháu th́ sẽ vui hơn nhiều. Nhưng tôi đang sống một ḿnh cũng cô đơn và cô độc lắm. Ai mà chả sợ cái cô đơn hay cô độc. Nhưng nhiều khi tôi lại gật gù, cô độc cũng hay. Nghĩ thế tôi lại thấy thích cuộc sống cô độc của riêng ḿnh.
Chuẩn bị trước cho sự ra đi
*Có khi nào ông cố gắng thay đổi một điều ǵ đó hay làm một cái ǵ đó mà ông chưa hài ḷng trước đây không?
- Không. Bất cứ niềm vui, nỗi buồn nào tôi cũng thấy ổn cả. V́ chính những điều ấy tạo nên cuộc sống của ông Phạm Duy bây giờ đấy thôi. Việc duy nhất mà tôi phải làm và đang làm lúc này là chuẩn bị sẵn sàng cho sự ra đi của ḿnh thôi. Tôi phải chuẩn bị trứơc v́ biết đâu mai tôi đi rồi th́ sao. Ai biết được giờ khắc ra đi của ḿnh bằng chính ḿnh, nhất là khi tôi đă già thế này rồi.
Phạm Duy và con rể Tuấn Ngọc trong đêm nhạc "Cỏ hồng". Nguồn ảnh: Ngọc Trần (VNExpress)
*Sao phải chuẩn bị khi ông đă cảm nhận được sự an nhiên?
- À không. Tôi chỉ muốn chủ động hơn cho quăng thời gian c̣n lại của ḿnh thôi. Tôi phải sắp xếp để dặn ḍ con cái ḿnh biết làm ǵ chứ. Tôi muốn ḿnh đựơc chôn cất ở đâu đó và con tôi đưa mẹ chúng về bên cạnh tôi. Chỉ thế thôi.
Mong đây là cuộc phỏng vấn cuối đời
*Sống một cuộc sống nổi tiếng, điều đó có bao giờ làm ông thấy phiền?
- Phiền chứ nhưng chẳng lẽ tôi nói ra điều ấy, người ta mắng tôi chết. Phiền v́ sự tự do của tôi chẳng c̣n. Nhưng nói đi cũng phải nói lại, cũng nhờ nổi tiếng mà mọi người biết và yêu mến tôi. Nhưng, nói thật, tôi mong đây là cuộc phỏng vấn cuối cùng của cuộc đời tôi. Tôi không thích ai đó nhắc đến ḿnh nữa. Ngay cả khi chết đi, tôi cũng mong con cái ḿnh chôn cất hay đốt xác tôi một cách lặng lẽ, âm thầm thôi. Cứ phô trương lên chẳng để làm ǵ. Cuộc sống c̣n nhiều thứ phải lo phải làm lắm, cứ quan tâm đến một người như tôi để làm ǵ nhỉ. Chỉ phô trương phản cảm thôi.
*Ông nổi tiếng với những bản t́nh ca, đến giờ có khi nào ông nghĩ về những bản t́nh thật của đời ḿnh?
- Không, tôi quên hết rồi. Thời gian trôi đi th́ những thứ khác cũng phải phai mờ đi. 92 tuổi mà c̣n nhắc đến những cuộc t́nh thưở đôi mươi th́ có khác nào cả dở hơi. Tôi chẳng dở hơi thế đâu! Bây giờ, tôi chỉ nghĩ mỗi ngày ḿnh phải uống 10 viên thuốc để cơ thể chống đỡ được ngày nào hay ngày ấy thôi. Thế cũng đủ với tôi rồi.
Cục Nghệ thuật Biểu diễn vừa có quyết định số 151/QĐ-NTBD và 166/QĐ-NTBD cho phép phổ biến thêm 14 ca khúc của nhạc sĩ Phạm Duy trong số 40 bài theo đề nghị của Công ty Phương Nam phim (đơn vị đại diện khai thác nhạc Phạm Duy tại VN).
Trong số các ca khúc được cấp phép lần này chỉ có Nắng chiều rực rỡ (1988) được Phạm Duy viết cả nhạc và lời, 7 bài được nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc từ thơ Bích Khê: Hoàng hoa, Tôi chết rồi tiếng nói như châu, Một cơi trời, Huế đa t́nh, Thi vị, Sầu lăng tử, Mơ tiên. Các ca khúc c̣n lại đều được nhạc sĩ phổ nhạc từ thơ của các tác giả khác, trong đó nhiều bài được ông sáng tác khi c̣n ở Sài G̣n vào thập niên 1960-1970 như: Thú đau thương (thơ: Lưu Trọng Lư), Con quỳ lạy Chúa trên trời(thơ: Nhất Tuấn), Mùa thu chết(thơ: Apollinaire; dịch lời Việt: Bùi Giáng), Huyền thoại một vùng biển(thơ: Thái Phương Thư), Hăy yêu chàng (thơ :Nguyễn Tất Nhiên) và nhạc phẩm duy nhất được sáng tác ở hải ngoại năm 1985 là Màu thời gian(thơ: Đoàn Phú Tứ).
Giám đốc Phương Nam phim - ông Lê Lam Viên cho biết sẽ sớm tiến hành việc thu âm các ca khúc này cho album tiếp theo của nhạc sĩ Phạm Duy, cũng như tổ chức những chương tŕnh giới thiệu ca khúc vừa được cấp phép của ông với công chúng.
Thùy Trang (thực hiện)
Bookmarks