C̣n tôi. cũng như bao người lính khác, sau cuộc chiến tranh giải phóng miền Nam trở về với một cái chảo úp lên đầu che mưa và một con búp bê bằng nhựa mang về làm quà cho con cái. Trong khi đó biết bao kẻ tận hưởng kỳ thành không hề hao tổn tâm trí, xương máu trong những năm chiến tranh đằng đẳng ấy, lại lượm lặt được vô vàn chiến lợi phẩm, trở nên giàu có, vênh vang, mà chắc các anh chị ngồi đây cũng biết.
Tôi nhận thấy người ta nêu lên một lư tưởng cao đẹp, nhưng trong quá tŕnh thực thi lư tưởng đó có ǵ trục trặc đẩy sự vận hành xa ra khỏi mục tiêu, thậm chí có khi ngược chiều.
Những điều bức bối day dứt ấy thôi thúc tôi phải t́m hiểu, suy ngẫm, nói và viết lên. Tôi không phải là nhà triết học hay chính trị, tôi đành trút tâm tư của tôi lên trang sách.
Câu 2 : Trong điều kiện xă hội hiện nay, nhà văn nữ có thể đóng góp cái ǵ cho xă hội, mang tính nữ và tính thời đại ?
Trong khi viết văn tôi không nghĩ ḿnh là phụ nữ và phải có cái ǵ khác nam giới. Có thể phụ nữ nhạy cảm hơn với t́nh yêu nên viết về đề tài đó có nhiều cái hay. Tôi cũng có lúc thích viết truyện t́nh v́ t́nh yêu cũng chứa đựng tất cả và đề tài t́nh yêu rất hấp dẫn với công chúng, nhất là thanh niên. Một nhà văn lớn đă nói : “Bi kịch lớn nhất của loài người là t́nh yêu”.
Nhưng đối với tôi, tôi đang sống trong một đất nước hàng ngày vẫn diễn ra những cảnh đau khổ, những điều oan khuất, c̣n có gia đ́nh nông dân tự tử cả nhà bằng thuổc trừ sâu th́ bi kịch t́nh yêu phải lui xuống hàng thứ yếu. Tôi không thể không viết những vấn đề khác cấp bách hơn.
Câu 3 : Quan niệm của chị về t́nh yêu và phương thức thể hiện t́nh yêu trong văn học ?
Khi bước vào viết văn, tôi ít nghĩ về cách làm văn chương. Tôi viết văn do thôi thúc nghĩa vụ của một công đân đối với tổ quốc ḿnh. Về t́nh yêu tôi tôn trọng những quan niệm truyền thống, có người cho có tính chất phong kiến. V́ vậy tôi cũng muốn lui lại để xem xét ḿnh kỹ hơn. Thời đại này, nhiều niềm tin bị đổ vỡ, nhiều nếp sống cũng đổ vỡ, không sức kiềm chế. Có người coi quan hệ nam nữ không khác những nhu cầu ăn uống.
Nhưng với riêng tôi, tôi vẫn tôn trọng t́nh yêu theo chuẩn mực truyền thống. Quá khứ đau thương trong chiến tranh đè nặng tôi , làm tôi dị ứng với mọi lối sống phá phách. Vả lại tôi đă từng biết những người đàn ông và đàn bà sống buông thả nhất cũng không giảm bớt đau khổ trong t́nh yêu. Tôi cho rằng có lẽ dần dần người ta sẽ quay về với những quan niệm cổ truyền về t́nh yêu, coi t́nh yêu thiêng liêng như tôn giáo.
Câu 4 : Ư tưởng của chị khi viết “Bên kia bờ ảo vọng” và “Những thiên đường mù”?
“Bên kia bờ ảo vọng” là cuốn tiểu thuyết đầu tay của tôi, nó chứa đầy những khuyết nhược điểm, thậm chí c̣n ẩu tả. Khi viết nó tôi muốn nói rằng con người không nên bán ḿnh cho những ảo lư tưởng để rồi ḿnh sẽ trở thành vật hy sinh cho chính nó. Thời gian viết “Những thiên đường mù”, một ḿnh tôi đối diện với trang sách và những h́nh ảnh vẫn day dứt trong kư ức tôi sống dậy.
Hồi cải cách ruộng đất, tôi lên 9 tuổi, nhà tôi ở thị xă Bắc Ninh ven đường quốc lộ, mảnh vườn sau nhà tôi trồng xu hào và ở sát đường tàu. Một buổi sáng ngủ dậy, tôi và mọi người thấy xác một người đàn ông tự sát nằm kẹp đầu giữa hai thanh ray, thân ông nằm song song với vườn nhà tôi.
Đó là một đảng viên cộng sản ở làng Đại Tráng bị quy là địa chủ trong cuộc đấu tố. Bốn hôm sau lại có một xác người tự treo cổ lủng lẳng. Người này cũng là đảng viên cộng sản được tổ chức cách mạng gài vào làm lư trưởng làng tề để hoạt động cho dễ, không ngờ trong cuộc đấu tố bị quy kết là địa chủ và phản động. Trí óc non nớt của tôi lưu lại măi những h́nh ảnh kinh hoàng đó.
Còn tiếp ...
Bookmarks