Chuyện người vô gia cư tại Mỹ
26/05/2009
Ở Mỹ, khi lái xe đến đèn đỏ ở những ngă tư, người ta dễ thấy một người đàn ông cầm tấm biển có ghi một ḍng chữ "Thất nghiệp, vô gia cư, xin cứu giúp" đi dọc theo dăy xe. Có người tḥ tay ra cửa với tờ bạc trên tay. Người đó đến, cầm tờ bạc, nói lời cảm ơn, lại c̣n thêm "Xin Chúa phù hộ ông!".
Không rơ cảnh sát có bắt những người đi xin như thế không, nhưng khi có đèn xanh, xe chạy th́ ông ta cũng lặn mất để rồi tái xuất hiện khi có đèn đỏ. Có thể cảnh sát thông cảm ngó lơ, cũng có thể cảnh sát không bắt được, v́ khi có đèn đỏ th́ xe đậu cả dọc, làm sao chạy xe đến bắt?
Người đi ăn xin không có nhà. Dễ nhận biết nhất là thỉnh thoảng thấy trên đường phố có người mang trên vai một cái bọc to tướng, cúi đầu đi không phải v́ mặc cảm, mà v́ không thèm nh́n thiên hạ. Cái bọc bự trên vai là tài sản gồm túi ngủ, vài cái áo quần và vật cần dùng. Tối đến, họ t́m một chỗ trong công viên, hiên nhà hay dưới tàu điện ngầm rồi chui vào túi ngủ.
Cuộc sống của người vô gia cư
Hiện nay, toàn nước Mỹ có 754.000 ngựi không nhà cửa. Khoảng 60% là người thiểu số trong đó hơn một nửa là người da đen.
Một chỗ trú ngụ ven đường
Vậy những người vô gia cư là ai? Một số có vấn đề về tâm thần, nhưng hiền lành, bỏ gia đ́nh đi hoang. Một số khác cũng có vấn đề tâm thần, nhưng là những cựu chiến binh. Bị khủng hoảng trên chiến trường sau khi giải ngũ, ám ảnh của chiến tranh khiến họ trở nên bất thường. Đa số thuộc thành phần này là cựu chiến binh đă tham chiến tại Việt Nam.
Người lính Mỹ khi về xứ, giải ngũ, được hưởng đầy đủ quyền lợi của người cựu chiến binh. Nhưng tiền lương chỉ đủ cho mấy ngày cùng bạn bè say bí tỉ. Hầu như họ say suốt ngày, say để xua đi ám ảnh chiến tranh. Họ tự biết, gia đ́nh có thương yêu bao nhiêu, họ vẫn chỉ là gánh nặng cho người thân, nên họ bỏ nhà đi lang thang, không làm phiền ai. Khi không có tiền, họ đến các ngă tư xin tiền để mua rượu uống, say rồi chui vào túi ngủ đánh một giấc.
Cựu chiến binh có rất nhiều ở Washington DC. Họ từ các bang tụ họp về đây, nơi có bức tường tưởng niệm, ghi danh gần sáu chục ngàn lính Mỹ chết ở Việt Nam.
Thỉnh thoảng họ đến đấy t́m tên đồng đội. Bức tường đá đen, mài láng. Người cựu binh thấy h́nh ḿnh thấp thoáng trong bức tường đó, tưởng như bạn ḿnh hiện về, đang đối diện với anh ta. Chỉ có t́nh đồng đội là nguồn an ủi duy nhất cho anh ta trong những ngày c̣n lại của kiếp người. Rồi hoặc anh ta đứng lặng hoặc th́ thầm tṛ chuyện với hồn người bạn xưa.
Mùa đông tới, tuyết phủ khắp nơi, gió thổi lạnh buốt. Những người vô gia cư được mời về các nơi tạm trú có sẵn của chính phủ. Họ chỉ ở tạm, trời hơi ấm lên là lại ra đi. Họ thích lang thang hơn là có chỗ ở đàng hoàng. Những ngày lễ mùa đông như Thanks Giving, Christmas, New Year, họ được mời những món ăn truyền thống như gà tây, gà quay...
Chó cưng cũng vô gia cư theo chủ
Nhiều người không thuộc diện vô gia cư cũng kéo cả gia đ́nh đến chung vui với họ. Có lần trên tivi, một bà người châu Á, giống người Việt, đem mấy đứa con đến, ăn uống vui vẻ lắm. Các món ăn rất ngon, nếu ở tiệm ắt phải trả nhiều tiền mà không đựoc ăn thoải mái như ở đó.
Mùa đông, nhiều người thiện nguyện lái xe đi khắp nơi, thấy ai lang thang ngoài đường hoặc nằm co ro trên hiên nhà th́ đón họ về các nơi tạm trú. Ở đó có sẵn giường nệm, có máy sưởi, có nhà vệ sinh tắm rửa, có áo quần sạch sẽ và nhất là lúc nào cũng có thức ăn nóng, vậy mà nhiều người không thích vào đó.
Tờ Washinton Post vừa rồi có đăng h́nh một người Mỹ da đen, tuổi cỡ 40, mặc áo da, quần jeans, đội mũ trùm đầu, đi giày nằm ở lề đường, có cái mền bên cạnh, dưới tấm h́nh ghi: "Anh ta nhận mền và phiếu uống cà phê miễn phí nhưng không chịu vào nhà tạm trú". Trên trang khác có h́nh chụp mấy lều vài trong một công viên đầy tuyết phủ, những người trong đó đốt lửa, để sưởi, nấu nướng, ăn uống với nhau chứ nhất định không vào nhà tạm trú.
Người vô gia cư gốc Việt
Có người Việt Nam nào vô gia cư không? Có! Báo đăng ở California có bà mẹ từ Việt Nam qua Mỹ t́m con. Con bà sang Mỹ đă vài chục năm mà không tin tức. Bà đến bang California, đi lang thang, gặp ai cũng đưa tấm ảnh con ra hỏi. Có người cho biết rằng anh ta bị bệnh tâm thần, đưa vào bệnh viện th́ trốn ra đi lang thang, ai cho ǵ ăn nấy hoặc moi thùng rác kiếm ăn. Bà mẹ ráng t́m gặp được con và đă khóc hết nước mắt.
Bữa tiệc giáng sinh trong một trại tạm trú
Ở San Francisco (cũng thuộc bang California), có mấy người Việt vào rừng căng lều sống với nhau. Buổi sáng, họ ra một chỗ hẹn nào đó, có xe của bạn đón đi làm việc cắt cỏ, phụ xây dựng, dọn nhà, chuyển đồ đạc... kiếm chút tiền công, chiều về lều nấu nướng, nhậu nhẹt với nhau. Nghe nói thỉnh thoảng có vài cô bạn Mỹ đến tạm trú chung vài bữa rồi đi.
Thực ra, họ cũng có gia đ́nh, nhưng thích sống như vậy. Họ chẳng phải triết gia, chẳng phải người lập dị, cũng không tu hành. Họ là những người rất b́nh thường, nhưng họ không thể sống trong nhà v́ quen ngủ lề đường từ thuở nhỏ. Ở nhà, bị mấy bức tường vây kín chung quanh, mở mắt ra mà thấy trần nhà là họ ngủ không được v́ cảm thấy bất an.
Đó là những cậu bé Mỹ lai, xưa kia không gia đ́nh, lang thang kiếm sống ở các bến xe miền Tây, miền Đông Sài G̣n, tối ngủ lề đường. Khi có chương tŕnh con lai, họ được một người nào đó nhận làm con. Đến Mỹ, họ lại tiếp tục ngủ ngoài trời, sống kiểu không nhà.
Người Mỹ nhận thức được nỗi đau
Có một người Việt tên là Nguyễn Duy An, là người Á châu đầu tiên đảm nhận chức vụ Phó Chủ tịch National Geographic - tổ chức văn hoá, khoa học lớn nhất thế giới có trụ sở ở Washington DC.
Một buổi sáng, ông An đi tàu điện ngầm đến nhiệm sở. Lúc ra khỏi trạm Favagut West, ông ta nghe tiếng kèn saxophone do một người Mỹ thổi bài Hạ trắng của Trịnh Công Sơn. Giống như những người nghe khác, ông An bỏ vào mũ người nghệ sĩ mười đô la. Sau bản nhạc, họ quen nhau. Đây là một anh chàng Mỹ vô gia cư, thường ra đó thổi kèn kiềm tiền. Anh ta mặc quân phục có bảng tên Norman Walker, trên túi áo có gắn một số huy chương.
Anh ta kể bằng tiếng Việt rằng đă chiến đấu tám năm ở Việt Nam, hiện sống với một số cựu chiến binh vô gia cư khác ở Washington DC. Ông An và anh ta thường đi ăn trưa trong giờ nghỉ. Một hôm, Walker xin ông An một số vé xem phim Inside the Viet Nam War do cơ quan của ông An chiếu duyệt trước ngay tại trụ sở National Geographic.
Ông An kể rằng: "Để giữ thể diện cho tôi, cả ba người bạn cựu chiến binh đều mặc tươm tất, đầu tóc gọn gàng, đứng chờ ngoài hành lang Explorer Hall cả giờ trước khi tôi xuống dẫn vào xem phim. Tôi đă liên lạc nhờ mấy người của cơ quan sắp xếp cho chỗ ngồi trong góc cuối của hội trường, tránh xa những vị tai to mặt lớn từ Bộ Quốc pḥng, Bộ Cựu chiến binh, Quốc hội và Chính phủ".
Người làm việc thiện nguyện của tổ chức Vision House
đang phát bánh mỳ cho người vô gia cư
Sau những lời giới thiệu, những bài diễn văn theo thủ tục, phim bắt đầu chiếu. Những người cựu chiến binh chăm chú xem, mắt ngấn lệ, cùng siết chặt tay nhau để nén những xúc động đang trào dâng.
Thỉnh thoảng có vài tiếng sụt sùi nho nhỏ vang lên đâu đó trong hội trường. Ba người bạn yên lặng chăm chú theo dơi từng bước chân, từng tiếng súng, từng câu nói, từng tiếng khóc của những nhân vật trên màn ảnh... Đến đoạn phim chiếu cảnh những người lính trở về từ Việt Nam bị dân Mỹ và có khi cả gia đ́nh và bạn bè miệt thị, anh chàng tên Bob bật khóc thật lớn, rồi đến Bernie, Norman và những người chung quanh cùng khóc theo.
Ai đó đă lệnh tạm ngưng. Đèn hội trường bật sáng. Ông An vội xin lỗi mọi người rồi kéo ba người bạn cựu chiến binh ra khỏi hội trường. Cả ba vừa đi vừa khóc, lững thững bước đi như người không hồn.
Mấy ngày sau, ông An nhận được điện thoại từ nhóm thực hiện bộ phim tài liệu ấy nhờ sắp xếp một cuộc gặp gỡ giữa ba người cựu chiến binh trên cùng những bạn bè họ với các viên chức Bộ Quốc Pḥng, Bộ Cựu chiến binh và Chính phủ.
Đă đến lúc người Mỹ phải nhận thức được những món nợ phải trả...
Nguồn: Phạm Thành Châu
Bookmarks