Sau Brexit, Anh nhắm tới Việt Nam để mở rộng ảnh hưởng tại Đông Nam Á
Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố lớn nhất Việt Nam đang phát triển nhanh chóng. Reuters
Ngày 12/02/2020, Nghị Viện Châu Âu đă phê chuẩn Thỏa thuận Tự do Mậu dịch với Việt Nam (EVFTA) và Thỏa thuận Bảo hộ Mậu dịch (EVIPA) với Việt Nam. Một thành công mà Luân Đôn không được hưởng v́ đă chính thức chia tay với Bruxelles từ ngày 31/01/2020. Tuy nhiên, trong thời gian đàm phán Brexit, Anh Quốc đă từng bước tăng cường mối quan hệ với Việt Nam về chính trị và kinh tế.
Năm 2019, Luân Đôn đưa ra chính sách « All of Asia » (Toàn Châu Á) nằm trong khuôn khổ chiến lược « Global Britain » (tạm dịch : Chiến lược toàn cầu của Anh Quốc), mà một trong những trọng tâm là khu vực Đông Nam Á. Anh có thể thông qua Thái Lan, một kênh trao đổi truyền thống giữa Đông Nam Á và phương Tây, hoặc Malaysia và Singapore, hai nước nằm trong Hiệp ước Pḥng thủ Ngũ cường (Five Power Defense Arragements) để tăng cường hợp tác với khối ASEAN. Tuy nhiên, theo phân tích của nhà báo David Hutt trên Asia Times (04/02/2020), có lẽ sẽ khôn ngoan hơn nếu như Anh Quốc hướng sang Việt Nam.
Thứ nhất, năm 2020 có lẽ là thời điểm thuận lợi. Việt Nam giữ chức chủ tịch luân phiên của ASEAN và Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc. Như vậy, Việt Nam có thể giành nhiều thời gian trao đổi với Anh Quốc hơn. Ngoài ra, năm 2020 cũng đánh dấu kỷ niệm 10 năm đối tác chiến lược giữa hai nước. Chính v́ vậy, trong chuyến công du Hà Nội ngày 15-17/01, bà Heather Wheeler, thứ trưởng Ngoại Giao Anh phụ trách châu Á-Thái B́nh Dương, khẳng định : « Chúng tôi quyết tâm duy tŕ và tăng cường mối quan hệ với ASEAN, đặc biệt là với Việt Nam ».
Thứ hai, trên lĩnh vực thương mại, Anh Quốc và Việt Nam có thể sẽ dễ dàng kư được thỏa thuận tự do trao đổi mậu dịch, dựa trên nền tảng những điều kiện được xác định trong thỏa thuận kư giữa Việt Nam và Liên Hiệp Châu Âu. Cả Hà Nội và Luân Đôn đều được lợi khi mở cửa thị trường cho nhau. Nền kinh tế Việt Nam dựa vào xuất khẩu nên mở rộng sang thị trường Anh Quốc là một ưu tiên của Hà Nội sau khi Anh không c̣n là thành viên của Liên Âu. Về phía Luân Đôn, sau Brexit, cần phải đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường thông qua một loạt các hiệp định song phương, trong lúc quá tŕnh đàm phán một thỏa thuận thương mại mới với Bruxelles được cho là khó khăn và phức tạp hơn.
Thứ ba, Việt Nam trở thành một đối tác quan trọng về mặt địa chính trị đối với Anh Quốc trong khu vực Đông Nam Á và rộng hơn là ở vùng Ấn Độ-Thái B́nh Dương. Trong vài năm gần đây, sau Pháp, Anh Quốc đóng vai tṛ năng động trong việc bảo vệ tự do lưu thông hàng hải ở Biển Đông, khu vực mà Trung Quốc đ̣i sở hữu hơn 80% diện tích. Năm 2018, chiến hạm HMS Albion từng tham gia chiến dịch « tự do hàng hải » gần quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam bị Trung Quốc chiếm. Vấn đề an ninh tại Biển Đông tiếp tục được thứ trưởng Ngoại Giao Anh Heather Wheeler nhấn mạnh khi trả lời báo chí tại Hà Nội (17/01), là « phải được giải quyết dựa trên luật lệ, và việc có lực lượng hoạt động có hiệu quả trên biển là điều quan trọng ».
Việc Hà Nội hướng theo chính sách « thêm bạn bớt thù », đa dạng hóa và giữ cân bằng giữa các đối tác quân sự cũng là một lợi thế cho Anh Quốc. Việt Nam là nước Đông Nam Á đầu tiên kí một thỏa thuận khung về hợp tác an ninh với Liên Hiệp Châu Âu. Bên cạnh đó, Nga vẫn luôn là nguồn cung cấp vũ khí chính cho Hà Nội. Anh Quốc, với tư cách là một thành viên của Liên Hiệp Châu Âu, từng hợp tác với quân đội Việt Nam để đào tạo lực lượng ǵn giữ ḥa b́nh và tham gia các nhiệm vụ của Liên Hiệp Quốc ở Nam Sudan. Nếu như Luân Đôn muốn tăng cường hiện diện tại Đông Nam Á, th́ Việt Nam có lẽ sẽ quan tâm đến một nước đối tác mới có thể giúp Hà Nội giữ cân bằng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Theo nhà báo David Hutt, có lẽ Luân Đôn nên khôn khéo tập trung nhiều hơn vào quan hệ an ninh với Việt Nam, ví dụ một liên minh chặt chẽ hơn với Hà Nội có thể sẽ giúp Anh nhanh chóng can thiệp vào vấn đề nóng nhất hiện nay trong khu vực, đó là tranh chấp ở Biển Đông giữa Trung Quốc và các nước láng giềng. Đây là một cơ hội để Luân Đôn chứng minh « chiến lược toàn cầu » của ḿnh thông qua sức mạnh hàng hải trong việc duy tŕ an toàn cho tuyến đường biển huyết mạnh của thương mại thế giới.
Bookmarks