V́ đâu Jeffrey Delisle phản bội Canada?
Vị Nhân
Tuần đầu tháng 01, 2013, Jeffrey Delisle bán tài liệu mật của đồng minh cho Nga đă được đưa ra trước ṭa Halifax để định h́nh phạt cho tội phản bội liên bang Canada. Đây cũng là thời điểm dư luận sôi nổi trước một vụ gián điệp được coi như lớn nhất kể từ Cuộc chiến tranh lạnh đă xảy ra ở ngay Canada chứ không phải chỉ diễn ra trong các tiểu thuyết t́nh báo quen thuộc với nhân vật James Bond hay trong phim ảnh loại Tom Clancy và Jason Bourne. Một câu hỏi được đặt ra, tại sao Delisle lại bán mạng cho Nga với giá rẻ mạt mấy chục ngàn? Trước ṭa, nhiều tin tức đáng buồn đă được tiết lộ khi người ta biết v́ chuyện gia đ́nh tan vỡ đă dẫn tới bi kịch chung thân của một sĩ quan hải quân vốn được khen là cần cù và kín đáo của Canada.
Jeffrey Delisle là ai?
Jeffrey Delisle, 41 tuổi, là một sĩ quan hải quân trung cấp của Canada với chức vụ thiếu úy. Ông ta là một con người b́nh thường, không đẹp trai, không lực lưỡng, chẳng giàu có, không thú vị xe đua, không quấn quưt với bóng hồng tại các trà lầu tửu quán. Delisle là người chủ một gia đ́nh có bốn con, một quân nhân ch́m vào hàng trăm ngàn quân nhân khác. Ông ta cũng phải là người có lư tưởng chống phe này ủng hộ phe kia, cũng chưa từng bất măn với cấp trên và bị cấp trên “trù dập”. Đời người quân nhân vốn bề ngoài ḥa nhă, cổ điển này cho tới những năm giữa thập niên đầu thế kỷ 21 chỉ biết bà vợ đă sinh cho ông bốn đứa con chứ chẳng có giai nhân Siberia có “cao nguyên ngực Thái b́nh dương mắt biếc” nào quyến rũ. Thế mà Jeffrey Delisle phản bội chiến hữu. V́ đâu?
Có người cho rằng v́ ông ta hoang tưởng và v́ hạn chế bởi cuộc sống tầm thường chẳng khác kẻ “sáng vác ô đi, tối vác về”, “hết lo cho vợ lại nợ đàn con” nên chỉ có thể bung ra trong lúc nhàn rỗi bằng sở thích chơi game loại bạo hành, nhiều màn ly kỳ, hấp dẫn và khi có cơ hội th́ dấn thân vào tṛ chơi nguy hiểm là làm gián điệp.
Nguyên nhân thực được phơi bày trước ṭa lại tầm thường hơn nhiều: bị vợ bỏ nên Delisle chán đời muốn hủy hoại cuộc sống. Trước ṭa, Delisle nh́n nhận vợ ông, đă phản bội ông và lúc chia tay đă nói rơ rằng chẳng hề yêu thương ông ngay cả lúc đầu gối tay ấp. Delisle choáng váng trước sự thực phũ phàng và có lúc muốn tông xe vào gốc cây để chết theo trái tim đă tan nát. Nhưng ông ta, lệ lưng tṛng, cho biết không thể làm thế v́ c̣n con, có đứa c̣n thơ dại nên chỉ c̣n biết trả thù đời bằng hủy sự nghiệp bản thân hay làm một “cuộc tự sát nghề nghiệp” (professional suicide).
Quyết định thế, một hôm vào 2007 Delisle bước vào ṭa đại sứ Nga ở Ottawa gặp một tùy viên quân sự Nga. Nhân vật này thuộc ngành quân báo Nga GRU, mừng rỡ v́ đă t́m được một kẻ bán tin có giá trị, đă chỉ cách cho Delisle bán tin và hứa sẽ trả tiền tùy theo nguồn tin cung cấp. Điệp viên Nga cho biết hắn ta muốn biết bất cứ việc ǵ liên quan đến an ninh Nga, trong đó có thông tin về các điệp viên ngoại quốc hoạt động ở Nga cũng như những bí mật liên quan đến giao thương thuộc khu vực dầu khí của Canada và mối liên lạc giữa Canada và Trung hoa.
Tuy cấp bậc không cao nhưng Delisle lại làm việc ở một bộ phận t́nh báo quan trọng là HMCS Trinity của hải quân Canada ở Halifax. Trinity ở căn cứ Stadacona, là trung tâm cực kỳ bảo mật của binh lực Canada, nơi có nhiệm vụ thu thập tin tức t́nh báo cho đồng minh và mở rộng hơn là cho NATO (Minh ước Bắc Đại tây dương).
Được biết HMCS Trinity là cơ sở được bảo vệ cực kỳ nghiêm ngặt. Hệ thống máy móc ở đây điều hành từ xa những trung tâm thu phát ở Newport Corner và Mill Cove của khu vực phía đông Canada. Nơi đâysĩ quan t́nh báo Canada theo dơi việc vận chuyển tàu thuyền trong khu vực hải dương bao quanh Canada, nhất là ở Đại tây dương và cung cấp thông tin quư giá cho NATO. Nó được thành lập vào 1994 và cũng có vai tṛ trợ lực cho hải quân Mỹ. Delisle có cơ hội tiếp xúc với các hồ sơ về CSIS (t́nh báo Canada), CIA (t́nh báo Mỹ), cũng như MI6 (của Anh) và ASIS (của Úc)...
Trong gần năm năm trời, Jeffrey Delisle lần lượt hàng tháng cung cấp tin mật cho quân báo Nga, đă gây cho đồng minh và Canada nói riêng “tai hại nghiêm trọng và khó văn hồi” (severe and irreparable).
Bằng cách nào? Delisle bên cạnh computer chỉ việc thu nhặt những tin liên quan đến hoạt động t́nh báo của đồng minh trên mạng bí mật của đồng minh có tên là Stone Ghost và ghi vào một đĩa mềm. Mang về nhà ông ta giấu tài liệu trong các game đồ chơi của con cái và sau đó cho tin cần bán vào USB và gửi email cho gián điệp Nga.
Cách nhận tiền bán tin ra sao? Gián điệp Nga khuyên Delisle đừng cho tiền này vào trương mục ngân hàng mà phía đối tác Nga sẽ nhờ Western Union chuyển cho ông ta và ông ta có thể rút ra từ Money Mart.
Thực là đáng buồn. Số tiền Delisle “bán nước” thu được đâu có bao nhiêu. Ông ta khai, tiền bán lương tâm cho quỹ chỉ thu được tất cả là 72.000 Gia kim. Rồi cúi đầu, ông ta khai tiếp: “Tôi đă xài hết... trả hóa đơn”. Trước khi bị bắt Delisle toan gửi hai phúc tŕnh hoạt động t́nh báo của CSIS ở Nga cho GRU nhưng chưa kịp.
Trong suốt những năm hoạt động cho GRU, Delisle chỉ ra ngoại quốc một lần là lần tới Rio vào năm 2011 để gặp một điệp viên Nga tại một công viên. Điệp viên này đưa tiền cho Delisle và yêu cầu Delisle sang Úc và dự một lớp huấn luyện ngắn hạn để có thể trở thành “bồ câu” (pigeon), một khâu nằm vùng liên lạc với các nhân viên khác.
Từ Brazil trở về, Delisle bị một nhân viên của cơ quan an ninh biên giới Canada CBSA (Canada Border Services Agency) hỏi ông ta sao lại mang theo nhiều tiền mặt như thế. Delisle giải thích lúng túng nhưng rồi cũng qua. Gián điệp Nga biết tin này nên đă ra lệnh cho Delisle “ngủ yên” (sleep) trong một năm. Nhưng đă muộn v́ FBI vào cuộc và thông báo cho Canada rằng nghi ngờ Delisle nội phản. Vụ Delisle bị khám phá tiếp theo vụ trung sĩ Bradley Manning tiết lộ hàng ngàn tin mật cho Wikileaks bị bắt, đă đưa ra câu hỏi rằng “phải chăng một số kẻ được tiếp xúc với các tài liệu mật đă được xếp lại đă có cơ hội phản bội quốc gia, trong đó có Manning và Delisle?”
Sau vụ 11 tháng 9, 2001, tài liệu giữa các cơ quan phản gián đồng minh được mở rộng trao đổi giữa các quốc gia Âu Mỹ v́ cho rằng trước đó thiếu thông tin với nhau nên Mỹ đă không tránh được vụ 11/9. Nhưng vụ Delisle bị bắt, các chuyên viên t́nh báo phải xét lại cách “thông tin mở” giữa các cơ quan t́nh báo đồng minh. Chuẩn tướng hồi hưu James Cox, thư kư của hiệp hội nghiên cứu an ninh và t́nh báo Canada (Canadian Association of Security and Intelligence Studies) đă chê cách thông tin mở rộng sau vụ 11 tháng 9 và đề nghị thay thế bằng cách “các quốc gia Âu Mỹ chỉ chia sẻ thông tin nào thích hợp (appropriate sharing) mà thôi”.
Vụ Delisle bán tin trong thời gian lâu như thế mà không bị phát giác cũng đặt thành vấn đề là việc rà soát nhân viên có khả năng tiếp xúc với tài liệu mật của cơ quan t́nh báo Canada có phần sơ sót v́ bị cáo chỉ bị kiểm tra lư lịch vào 2006 nghĩa là trước khi ông ta phản bội liên bang.
Hơn nữa Jeffrey Delisle là một quân nhân gương mẫu, tuân hành kỷ luật và làm việc cần cù, từng được khen ngợi kể từ gia nhập quân đội cuối thập niên 1990 và làm tại Trinity từ 2001 tới 2005. Ông ta lại được chuyển về Trinity từ 2010. Trước khi về Trinity, Delisle có thời gian làm ở Bộ quốc pḥng ở Ottawa và Học viện quân sự của Canada ở Kingston, Ontario ít lâu. Cuộc điều tra của cảnh sát liên bang Canada tức RCMP cho rằng hoạt động gián điệp của Delisle đă diễn ra từ 2007 và kéo dài 4 năm rưỡi ở kế cận Ottawa, Kingston, Ont., Halifax, Bedford, N.S, và nhiều nơi khác.
Thực là không ai học được chữ ngờ.
Vào 10 tháng 10, 2012 Delisle nhận tội phản quốc, bán thông tin quốc pḥng cho địch. Được biết Delisle là người Canada đầu tiên bị truy tố v́ vi phạm đạo luật về an ninh có tên là Security of Information Act ra đời sau biến cố 11 tháng chín, 2001 ở Mỹ. Trong tương lai gần Delisle khó tránh được bản án tù chung thân
Liên bang Nga phủ nhận việc tuyển dụng Delisle làm nội gián nhưng nhiều viên chức ngoại giao của Nga ở Ottawa đă bị trục xuất sau đó.
Vụ Delisle ở Canada khiến báo chí Úc làm rùm beng. Tờ Morning Herald ở Sydney tường thuật rằng trong khoảng thời gian hơn bốn năm làm việc tại pḥng mật, Jeffrey Delisle đă bán một số lượng tài liệu thuộc loại tối mật hơn cả mức tiết lộ cho Wikileaks, trong đó có “những thông tin cực kỳ quan trọng mà cộng đồng t́nh báo đồng minh đă thu thập được”.
Báo Úc lo rằng vụ Delisle đă làm nguy hại tới an ninh của Úc.
Ngay sau khi Jeffrey Delisle bị bắt hồi đầu năm th́ giới t́nh báo Úc đă tỏ ra bối rối và lo lắng. Louise Hand, cao ủy Úc ở Canada đă gặp Stephen Rigby cố vấn an ninh của Thủ tướng Stephen Harper để bàn bạc về nguy cơ chung của đồng minh nếu tin bảo mật bị tiết lộ cho quốc gia đối lập.
Về phía Canada không những một phần bí mật quốc pḥng bị ṛ rỉ, lại mang tiếng v́ có nhân viên thuộc cấp của cơ quan t́nh báo bán bí mật tối quan trọng của Âu Mỹ cho địch, gây bối rối với các quốc gia bạn bè về mặt ngoại giao. Bài học c̣n đó, mất gà rồi vẫn có thể rào giậu cũng chưa muộn!
TBCanada
Bookmarks