Ngay chiều hôm đó, cả nhà hiệp lực đào hầm lại. Măi tới ngày hôm sau hầm mới dựng xong. Cái hầm cũ ở trong nhà vẫn c̣n giữ lại v́ nhà quá đông. Chúng tôi đă mua được ít thức ăn, và mỗi lần ông Minh xuống chúng tôi lại gửi lên được một ít tiếp tế cho trên gia đ́nh anh chị.
Nhà ga Huế by manhhai, on Flickr
Cách ngày sau, một gia đ́nh ở Từ Đàm bạo gan đi ngả Tây Thiên, trốn về được An Cựu. Nhà này gánh gồng theo được nhiều thứ lắm, v́ hai vợ chồng ông ta là chủ một quán tạp hóa. Ngang nhà tôi, họ tràn vào và xin ở tạm. Má tôi bằng ḷng ngay. Họ chiếm ngay căn nhà bếp, lật đật giở hết cửa ra làm hầm. Ông chủ nhà này c̣n đem theo được cả xe gắn máy, cả dầu hôi, ông có đứa con gái bằng tuổi Hà. Vậy là hai cô nhỏ bàn nhau t́m cách trở lên Từ Đàm, liên lạc với những người c̣n kẹt lại để trốn về An Cựu.
Ba bốn lần đi về không, mới có một lần đi lọt được. Anh Lễ tôi nhắn về là thế nào cũng thoát xuống An Cựu, nhưng đợi cho quân giải phóng rút bớt đă, sợ họ để ư.
Má tôi sốt ruột nhất, suốt ngày ngồi đứng không yên. Bà đi ra đi vào hỏi thăm những người từ phía Bến Ngự, Từ Đàm tản cư về. Ông Minh bị cắt đứt liên lạc trong mấy hôm. Đường núi đại bác câu nhiều quá, Hà và cô gái nhỏ tên Nga không dám mạo hiểm nữa. Nhưng vài ngày sau, ông Minh trở lại, ông vất chiếc xe đạp gẫy ghi đông ra giữa sân, rồi vừa thở vừa đi vào nhà. Má tôi hỏi ngay:
"Răng, trên đó ra răng rứa ôn?"
"Nguy lắm. Họ dàn quân, sắp đánh nhau rồi. Đại bác bắn như mưa, chừng vài bữa nữa là nát hết."
"Trời ơi, rứa vợ con thằng Lễ ra răng hả trời."
Ông Minh thở dài:
"Tui cũng đương lo. Dù răng cũng phải cứu gia đ́nh nó."
"Rứa ôn đi ngả mô về?"
"Đi dọc mé sông, đạn bắn như mưa. Người chạy loạn bị thương đầy. Tui vừa chở một người bị thương tới bệnh viện Huế rồi vô đây. Bên ni yên rồi, đi lại được rồi. Nơi bưu điện, nơi ngân khố c̣n ch́nh ́nh mấy xác Việt cộng chân bị cột nơi đại liên, thấy ớn quá."
Hai anh sinh viên chạy ra, ông Minh nói:
"Ủa, tụi bây chưa ra nhà thương. Ra nhà thương mà giúp đỡ dân chớ. Ngoài nớ yên rồi có chi mô."
Ông quay lại Hà:
"Con đi t́m coi có ở chỗ mô sửa được, sửa cái ghi đông xe cho ôn con."
Hà vác xe đi rồi vác xe về:
"Đă có ai mà sửa. Ôn lấy xe con mà đi."
"Ừ, thôi, bác cho tui miếng trầu. Tui phải đi chừ đây."
Má tôi lại gửi ít đồ ăn lên Từ Đàm. Mấy ngày nay ở Trường Bia đă có chợ, người ta hạ cả heo để bán thịt, có rau dưới chợ Mai gánh lên bán. Tôi cầm tay Hà đưa ông Minh ra tận ngoài đường. Hà có vẻ dùng dằng, cứ dặn ông hoài:
"Ôn, nhớ rảnh là xuống đây nghe ôn. Ôn đừng ở trên nớ nữa."
Ôn Minh quay lại mắng Hà:
"Con nhỏ ni hư thiệt. Đừng có buồn, ôn c̣n lo cho nhiều người trên đó nữa chớ . Để ôn đưa anh chị với mấy cháu về cho. Yên trí, yên trí."
Ông nói xong, trèo lên xe đạp, đạp thẳng ra phía cầu An Cựu. Thái chạy ra, ba chị em lại đi bộ ra ngả cầu. Mỹ đă gác ở đây, nơi đồn vận tải cũng có lính gác. Khu vực chúng tôi hoàn toàn yên rồi, chỉ lo cho anh chị tôi đang ở khu nguy hiểm nhất. Các thanh niên chạy loạn trở về , đă đạp xe đạp đi ra ngoài trường Kiểu Mẫu coi đánh nhau bên phố. Chiến trận phía bên kia có vẻ ác liệt lắm. Chắc phía trên Từ Đàm cũng thế. Chúng tôi đang đi bộ th́ gặp một đoàn người từ phía cầu đi lại, người đi xe có, đi bộ có. Có tiếng xe gắn máy dừng lại sát chị em tôi. Tôi ngẩng lên nh́n và kêu mừng rỡ:
"Anh Trai."
Ông anh họ của tôi đang ngồi trên xe gắn máy, mừng rỡ hỏi thăm tíu tít:
"Lễ về được chưa? Nhà yên hết há?"
Tôi buồn bă:
"Nhà yên nhưng anh chị Lễ c̣n kẹt trên Từ Đàm."
Anh cười. Tính anh vẫn vui nhộn như thế đối với chúng tôi:
"Anh về nhà rồi. Tới chơi nghe. Đừng có lo cho Lễ, không răng mô. Có tin chi cho anh biết hí."
Anh định dợm đi, rồi lại thắng xe lại:
"Ê, tụi bây, tao có cái ni."
Anh đưa tay vô túi áo măng tô. Có vật ǵ phồng lớn ở trong đó. Hà đưa tay móc túi lôi ra một quả hột vịt lộn c̣n nóng. Anh lôi tiếp mấy quả nữa:
"Mỗi đứa một cái hột vịt lộn."
Trước khi đi, anh dặn:
"Đừng có ra ngoài cầu. Mỹ nó gác nó bắn tùm lum đó. Người ta chạy loạn khóc như ri ở ngoài."
"Ở mô chạy xuống?"
"Anh cũng chạy bất chết, không có hỏi."
Có mấy tiếng súng nổ lẻ tẻ, Thái kéo tôi đi về.
Ngay hôm đó, Bé xuống nhà, giúp chúng tôi đắp đất thêm lên hầm và nói là sẽ đi tŕnh diện. Nó nói trong ngày mai sẽ đưa gia đ́nh về dưới Phù Lương vào trại tỵ nạn, v́ nhà đă hết gạo ăn. Thái cũng nóng ruột đ̣i đi tŕnh diện. Một vài người lính địa phương đạp xe đạp qua cho biết tin tức là quân đội đă đóng ở hữu ngạn, dẹp xong xuôi Việt cộng rồi, dân chúng hăy trở về và ai là quân nhân, công chức phải đi tŕnh diện ngay. Có thể lên Ṭa tỉnh hoặc ở trường Kiểu Mẫu cũng có văn pḥng. Vậy là Thái thay quần áo đi ngay, mặc dù má tôi và tôi ngăn trở hết sức cũng không được.
Hue refugees by manhhai, on Flickr
U1584875 by manhhai, on Flickr
Hue, South Vietnam --- Residents, refugees and soldiers file through the messy ruins of a street in Hue
Hai tiếng đồng hồ sau Thái trở về, nói là dường như phía hữu ngạn đi được rồi, quân Mỹ và Việt đă đóng hết. Bên phố bắn nhau như mưa, lửa bốc mù trời. Ở Từ Đàm vẫn chưa dẹp xong, quân Việt Mỹ vẫn chưa dám xông qua cầu Bến Ngự, hay cầu Nam Giao. Dân chúng chạy loạn ở bên kia cầu kêu khóc như ri. Thái c̣n kể là ở trên ṭa tỉnh, trên Nha đại biểu, c̣n đầy xác Việt cộng chưa ai chôn.
Hai anh sinh viên từ giă gia đ́nh chúng tôi để đi ra nhà thương Huế săn sóc những kẻ bị nạn. Thấy hợp lư, chúng tôi cũng không giữ. Tôi hỏi Thái đă tŕnh diện chưa, Thái nói rồi, ngày mai đi lĩnh vũ khí và công tác. Thái cho biết cấp chỉ huy của hắn đă bị giết, một người đàn bà khác, có chức vụ nhỏ trong đoàn cán bộ xây dựng nông thôn bị chặt đầu, cắt hết tay chân. Ṭa tỉnh vắng ngắt và h́nh như ông tỉnh trưởng cũng đă bị giết. Nhiều tin đồn lung tung ghê gớm lắm.
Cũng ngay chiều hôm đó, Thái đi một hồi, khi trở về, nhờ tài ăn nói hoạt bát, hắn đem về cho nhà nửa bao gạo. Má tôi nh́n bao gạo mừng đến chảy nước mắt. Tôi th́ từ hôm liên lạc được với sở một lần rồi bị kẹt đường mất liên lạc luôn. Tôi mượn cái xe gắn máy của gia đ́nh người ở tạm căn nhà bếp, rủ Thái xuống Thanh Lam một lần nữa. Lần này may mắn hơn, tôi liên lạc được với Sài G̣n và yên trí một trăm phần trăm là gia đ́nh tôi vẫn yên ổn.
Tôi chỉ chờ có máy bay là thoát được. Một ngày nữa trôi qua, Từ Đàm vẫn kẹt trong khói lửa, bom đạn, và chúng tôi hoàn toàn không biết tin tức ǵ của anh tôi hết. Rồi những người ở Bảo Quốc chạy về, những người ở Bến Ngự chạy được về. Ông Minh cũng biệt tăm dạng. Ai lo việc người đó, tôi cố ḍ hỏi hết sức, nhưng không có kết quả. Hai ngày sau, một cậu em đi ngang qua, ghé thăm, cho hay tin cậu Đội Ḥa đă chết.
Cậu Đội Ḥa là người điều khiển ban nhạc đại nội. Cậu đă già nhưng vẫn c̣n khỏe lắm, nhà cậu ở sát dưới chân bực cấp chùa Bảo Quốc. Một túp lều tranh đơn sơ, trước sân bày đầy chậu hoa, chậu kiểng. Trong nhà cậu, đủ các thứ đàn, từ những cây đàn thật cổ, tới những cây đàn mới nhất. Tôi thường ao ước được cậu cho một chiếc đàn tranh như thủa nhỏ cậu vẫn nói:
"Con học được, cậu cho cái đàn hồi trước của ngài ngự đàn, ngài đàn hay đến nỗi ma nó đứng ngoài nó nhịp."
Nhưng tôi lại không biết ǵ về quốc nhạc, và cũng không dám xin cậu chiếc đàn quư giá đó.
Bây giờ cậu Đội Ḥa đă chết. Cậu chết ở đâu? Trong lúc chạy loạn hay ở nhà? C̣n số phận những cây đàn, túp lều tranh nữa. Tôi run giọng hỏi cậu em. Khánh kể là cậu Đội Ḥa chạy loạn tới trước nhà Khánh ở gần bưu điện. Ở đó đang yên, bỗng một trái đại bác bắn sai rơi xuống. Cậu chỉ trúng có một miểng đạn nhỏ nơi thái dương, và cứ thế, cậu nằm xoải người, tâm trí rất tỉnh táo, đợi máu chảy hết, khô người là chết.
Tôi ứa nước mắt. Tôi đă khóc quá nhiều. Trước biến cố Mậu Thân, tôi đă khóc cho cái chết của ba tôi. Trong lúc thành phố tan nát, tôi đă khóc cùng với bao nhiêu người, bây giờ tôi khóc cho ông cậu nghệ sĩ hiền lành, thường cố làm vẻ nghiêm trang, cổ xưa trước mặt con cháu. Và những cây đàn nữa, bao nhiêu vốn liếng của cậu tôi, cũng là những vốn liếng cuối cùng của quốc nhạc, thôi thế đă theo cậu chôn vùi trong khói lửa.
Má tôi cũng ngồi lặng người đi một giây. Chắc má tôi nhớ lại thời nào cùng ở với cậu trong hoàng thành rực rỡ. Những tiếng đàn, tiếng phách. Những buổi sáng nhạc nhă vang lừng. Những áo mũ, những thanh âm ngày vua ngự triều. Má tôi cũng từng học đàn với cậu thủa nhỏ và được cậu che chở cho trong những lúc ông ngoại giận dữ v́ má tôi không có khiếu về âm nhạc, học dở hơn cậu.
"Mà có chắc là ông Đội Ḥa thật không, hay con nghe ai nói lại?"
"Không, chính mắt con thấy mà. Ông chết trong nhà con."
Tôi nắm chặt bàn tay má tôi. Bàn tay má tôi run run. Măi lúc sau, má tôi mới nghẹn ngào:
"Rứa c̣n bà th́ răng?"
"Dạ không can chi, bác gái c̣n sống."
Má tôi quay sang tôi:
"Mần răng mà đi đón mợ con về đây."
Nhưng Khánh lắc đầu. Ở ngoài đó hay ở đây cũng có thể yên ổn mà cũng có thể ăn đại bác rơi lạc bất cứ lúc nào. Với lại chắc ǵ mợ tôi đă đi. Khánh cho biết là gia đ́nh cậu tôi ra khỏi nhà trong lúc căn nhà c̣n đang bốc cháy. Cậu tôi vừa quay lại vừa kêu trời kêu đất, muốn lao trở vào để cùng cháy với mấy cây đàn. Người ta phải lôi cậu tôi đi. Từ đó cậu không nói với ai một câu nào , cho tới khi cậu trúng miểng đạn chết.
Như vậy là hết, từ người già cả, cổ xưa nhất như cậu tôi, tới đứa nhỏ lai Mỹ đều đă bị quật chết trong trận chiến. Mỗi ngày có bao nhiêu tấn bom đạn, đă trút xuống đầu thành phố Huế. Mấy ngày nay, máy bay bay nhiều vô số. Đứng ngoài quốc lộ, chúng tôi có thể nh́n thấy những chiếc phản lực liệng nhanh như chớp và thả xuống từng loạt bom, tiếp theo những tiếng nổ, dù dội xa, nhưng vô cùng kinh khủng.
Ra xa hơn, đứng ở bên này sông nh́n sang, chợ Đông Ba trở thành b́nh địa, nhà cửa bên phố như quấn chặt trong đám khói mù. Mỗi tiếng nổ, cát bụi, gạch ngói lại bay tơi tả như một trái pháo khổng lồ nổ tung xác.
Má tôi nghe tin cậu Đội Ḥa mất, rồi bặt luôn tin tức ông Vơ Thành Minh, bắt đầu hoảng hốt. Đôi khi đang ngồi ăn cơm, bà bỏ chén đũa ôm mặt khóc. Tôi sợ đầu óc má tôi trở nên bất b́nh thường. Trong hoàn cảnh này, ai cũng có thể điên được. Như , một người quen cũ của gia đ́nh tôi chạy loạn về ngang qua, má tôi níu lại. Bà ta đang khóc mùi mẫn, đi vào nhà kể chuyện chẳng có đầu đuôi ǵ hết. Rồi bỗng bật cười:
"Chưa khi mô tui nh́n thấy đám cháy to như rứa. Người chết cháy cứ như heo quay."
Cười được rồi, bà ta ngạc nhiên và lại ôm mặt khóc. Bà ta điên được từng phút ngắn. Trưa hôm sau, Thái đă liên lạc được với đoàn của nó. Khi trở về, Thái báo tin:
"Người ta ở Từ Đàm, Bến Ngự chạy về đông lắm. Phía ḿnh đă gọi bằng máy bay, khuyên dân hăy chạy để quân đội tràn lên đánh địch."
Má tôi nhảy choi choi như một đứa trẻ con:
"Rứa há. Đứa mô đi đón. Đi đón liền."
Tôi, Thái và Hà t́nh nguyện đi ngay. Chúng tôi ra tới cầu An Cựu. Tôi đoán chắc anh chị tôi có đi cũng chỉ đi được đường bờ sông, quân giải phóng sẽ rút lên phía núi, và ở đó, chắc súng đạn đang rền trời.
Chúng tôi đi bộ ra cầu. Nhiều người chạy loạn quá. Họ gồng gánh, bỏ cả trẻ con vào thúng mà gánh chạy. Thái la cà lại hỏi, nhưng không ai muốn trả lời, hoặc có trả lời th́ câu trả lời cũng chẳng giúp ích ǵ được chúng tôi. Mấy anh lính Mỹ gác ở hai đầu cầu nh́n đoàn người chạy loạn lôi thôi lếch thếch cười với nhau, chúng nheo mắt, làm tṛ, đôi khi đưa súng lên bắn chỉ thiên dọa nữa. Đoàn người nghe tiếng súng là bỏ chạy, những tràng cười thích thú nổi lên đằng sau lưng.
Người chạy với chó, chó chạy với người. Những con chó ở đâu chạy theo đoàn người mà nhiều thế không biết. Một con chó đen bị những bước chen lấn, chạy tràn xuống một đầu cầu mép sông. Bỗng một phát súng nổ, con chó kêu một tiếng thảm thiết, lăn tṛn và rơi xuống nước. Tiếng cười ồn ào nổi lên. Mấy người Mỹ đen, Mỹ trắng đứng trên cầu tiếp tục bắn ngăn không cho con chó lội lên bờ. Con chó cứ xa dần bờ, kêu oẳng oẳng, hết sức thảm thương.
Những viên đạn vẫn bắn tới tấp nhưng h́nh như không định giết con chó, mà chỉ giữ không cho nó vào bờ. Có những viên đạn bắn trệch lên bờ đường, những viên khác dội xuống nước. Đoàn người tản cư chạy tới hỗn loạn, kêu khóc rền trời. Tiếng kêu khóc càng to th́ tiếng cười của một số người Mỹ bên kia sông cũng càng lớn.
Ngă xuống rồi đứng dậy, đứng dậy rồi chúi nhủi. Dân tộc tôi đấy sao? Con chó đang cố lóp ngóp lội vào bờ t́m sự sống đó sao? Đáng thương cho dân tôi, nước tôi, thân phận người dân không bằng một tṛ đùa, không bằng một con chó. Tôi cúi xuống nhặt ḥn đá cầm chặt trong tay. Tôi bóp chặt ḥn đá như bóp chặt tim ḿnh. Quăng đi, liệng vào mặt chúng. Đồ dă man, tàn bạo.
Trong một lúc, nh́n đoàn người lúc nhúc chạy, la khóc, sợ hăi, tôi bỗng uất hận tràn người. Dân tộc da vàng nhỏ bé thật, nhưng c̣n ǵ béo bở nữa đâu? Con chó chạy rong dài trong bao ngày đă khô nước miếng, đă lở loét, rụng lông. Tôi đưa ḥn đá lên. Liệng đi. Liệng vào mặt chúng rồi ra sao th́ ra. Nhưng không, ḥn đá mà làm được ǵ!
Con chó đă xa bờ lắm. Nó cố kêu lên mấy tiếng nữa, rồi hai chân trước không phải bơi mà đập nước lung tung. Tôi thả rơi ḥn đá xuống đất. Đoàn người la hét khóc lóc đă đi qua được đoạn đường, một vài gói đồ rơi lại không kịp nhặt. Đoàn người khác tiếp tục đi tới. Con chó bây giờ đă ch́m cả ḿnh xuống nước, mặc cho gịng nước lặng lẽ cuốn đi cùng những gịng máu đỏ thấm hồng mặt nước sông xanh. Tôi nuốt nước miếng, cổ họng khô đắng, nước mắt như muốn trào lên. Thái đứng cạnh tôi im lặng. Mặt nó và Hà cùng tái nhợt trong một nỗi thống khổ, nhục nhă như không bao giờ gột rửa được.
Một bàn tay đen đui đưa lên vẫy chúng tôi. Một hộp thịt ném tới lăn lóc dưới chân. Không biết nghĩ sao, Thái đá mạnh vào hộp thịt. Hộp thịt lăn lóc rơi xuống sông và ch́m nghỉm. Vài tiếng cười khả ố vang lên. Tôi đưa khăn lên chùi nước mắt, nghẹn ngào bảo các em:
"Ḿnh về đi."
Trước khi đi, tôi lại nhặt viên đá cầm trong tay để rồi không làm ǵ hết. Chỉ một viên đá này mà đổi tới ba phát súng, ba mạng người, dám lắm. Lúc này, ai chả có thể là kẻ địch da vàng dưới lối nh́n của những con mắt xanh.
Khóc lên đi, gào to lên nữa đi, khóc với quê hương yêu dấu đang quằn quại, đang gẫy xương sống. Đoàn người đi qua, rồi đoàn khác tiếp tục. Những đôi mắt vàng úa, thất thần, những bàn tay níu chặt bọc quần áo, gia tài c̣n lại và đi măi. Cỏ đă cháy, cây đă ngă, nhà đă sập. Gịng sông xanh thơ mộng mùa xuân đă loang đầy máu người, máu chó. Đống gạch càng ngày càng cao. Ḥn đá cầm chặt trong tay để làm ǵ. Tôi ném nó vào một ngôi nhà đổ. Ḥn đá mất tăm luôn dấu vết.
Mai tiếp ....
Bookmarks