Ban biên tập của chương tŕnh phát thanh gồm có: đại uư Thịnh, chủ bút; thiếu uư Nguyễn Triệu Nam, cây viết và linh hồn của chương tŕnh: và ba cô thơ kư đánh máy. Xướng ngôn có Thảo, một người đẹp không biết từ đâu giáng xuống Cần Thơ. Mỗi lần Thảo bước vô cổng trại Lê Lợi, xe Jeep ngừng chạy, gác cổng bị trặc cổ, lính Mỹ ở các văn pḥng huưt gió, chim trên cành cũng phải giựt ḿnh vỗ cánh bay xa.
Tôi được làm đệ tử của thiếu uư Nam. Chúng tôi ngồi cái bàn viết của ông đại uư Mỹ. Ông là nhiếp ảnh viên trưởng, nên tới ba tuần ông mới về Phòng V một lần. Khi ông về, thiếu uư Nam và tôi chuyển ra cái bàn bên ngoài, hoặc chúng tôi đem giấy xuống câu lạc bộ làm việc. Tuần lễ đầu tiên, thiêu uư Nam cho tôi đọc báo quân đội do ông lựa chọn. Tôi phải đọc những bài ông làm dấu X bằng mực đỏ. Đó là những bài b́nh luận của cấp chỉ huy các binh chủng, và những bài của những cây viết “có tiếng” của Nha chiến tranh tâm lư.
Tôi c̣n là học tṛ tḥ ḷ mũi xanh, làm sao biết được những cây viết “có tiếng” trên Sài g̣n. “Có tiếng”, với tôi thời đó là Khái Hưng, Nhất Linh, Hồ Biểu Chánh chuyện ma. Lê Xuyên nổi tiếng như cồn, nhưng má cấm tôi đọc. Tôi chỉ được đọc những sách má cho phép mà thôi. Thiếu uư Nam muốn tôi bỏ cách viết văn mà tôi đă học ở trường.
Ông muốn tôi hít thở cái không khí của tuyên truyền. V́ vậy, suốt tuần lễ đầu tôi phải cố gắng “nuốt” những bài báo viết khô khan trong đống báo quân đội mà thiếu uư Nam giao cho. Ông muốn tôi mau chóng “trưởng thành” như một người lính. Tôi thầm tự hỏi, một cô gái mới 18 vừa chân ướt chân ráo ra khỏi trường, dù có ăn gian thêm một tuổi cũng mới có 19, làm sao có thể rượt thời gian để trưởng thành như một người lính được.
Rồi ai hưởng cái tuổi mới dậy th́ giùm tôi đây? Mà làm sao tôi có thể trưởng thành như một người lính của Quân Lực Việt Nam Cộng hoà được? Các anh ra chiến trường, luôn luôn nằm kề bên cái chết với cây súng, gối đầu bằng cô đơn, với những giấc mơ gia đ́nh, đất nước và ḥa b́nh? Tôi biết cái can đảm của tôi lớn bằng hai lá gan, những chưa thể so sánh với cái can đảm của người lính chiến. Nghĩ vậy, tôi tự nhủ phải ráng học với ông thiếu uư để làm việc.
Tôi gọi thiếu uư Nam bằng “ông Nam”, dù ông không bằng ḷng, v́ tôi chưa quen dùng cấp bậc để gọi một người trong quân ngũ. Ông rất kiên nhẫn, tử tế, và thích dậy học. Sau những giờ gấp rút để hoàn tất một chương tŕnh cho cô Thảo thâu gởi xuống đài phát thanh Sóc Trăng, thiếu uư Nam và tôi thật sự làm quen với nhau. Ông sanh trưởng trong một gia đ́nh Nho giáo ở Hà Nội, di cư vào Nam cùng với hơn 800.000 người muốn sống tự do. Tôi không biết ǵ nhiều về quá khứ của ông, nhưng tôi có cảm tưởng ông không có nhiều cảm t́nh với đàn bà. Mỗi khi nói đến đàn bà, ông thường có giọng cay đắng. Một hôm, thấy tôi nhăn mặt khi nghe ông kể một chuyện tình, ông vội nói:
- Cô là con gái, chưa phải là đàn bà. Dù có già thêm vài tuổi cô vẫn giữ được cái ngây thơ của cô.
Thỉnh thoảng, ông cho tôi xem những bài thơ ông ca ngợi đàn bà. Có bài nói về một người con gái với lời thơ nhẹ nhàng, có bài với những lời âu yếm dành cho một mối t́nh. Ông là người đa t́nh, đa cảm, nên dễ rung động trước vẻ đẹp của phụ nữ . Có người đáp lại t́nh ông, mà cũng có người đă phụ t́nh ông. Tôi cũng vẫn nghĩ rằng đa t́nh như thơ của ông có vẻ “mệt quá”. Những mối t́nh của ông, tôi ví như những sợi dây trói buộc ông lại, làm cho ông héo hắt. Nếu cứ mỗi lần yêu là “chết trong ḷng một ít”, không biết ḷng ông c̣n sống được bao lâu nữa? Hèn chi vọng cổ mới có câu hát “yêu là đau khổ, t́nh là dây oan”.
Riêng tôi, tôi nghĩ rằng t́nh yêu đẹp như trăng rằm, sáng như sao trên trời, vui như những ngày hội lớn, thơm như hoa bưởi, hoa cam … Khi thấy con gái Cần Thơ định nghĩa về t́nh yêu như trên, thiếu uư Nam chỉ nói:
- Chúc cô may mắn.
Ông hút thuốc liên miên, nên hai ngón tay vàng khè, môi thâm ś. Sau tuần lễ đầu, ông hỏi tôi có ghét khói thuốc không? Tôi nói ǵ bây giờ, v́ tôi biết nếu không có khói thuốc lá , là không có thầy, mà “không có thầy, đố mày làm nên”. Tôi trả lời:
- Miễn ông đừng đổi hiệu thuốc khác là tôi chịu đựng được.
Từ ngày đó, ông bớt nghiêm nghị với tôi, ông tỏ vẻ thân mật với tôi hơn, coi tôi giống như mấy ông thượng sĩ, thiếu uư ở pḥng V coi tôi . Nhưng ông vẫn c̣n nghiêm nghị với ba cô thơ kư đánh máy và cô xướng ngôn viên. Ông cho tôi đề tài để viết; c̣n tin tức, tôi sẽ lấy trong báo cáo bên Trung tâm hành quân. Tôi viết b́nh luận những trận đánh trong vùng Chương Thiện, Sóc Trăng. Mỗi khi viết xong, tôi đưa cho thiếu uư Nam duyệt. Trong khi ông đọc, tôi ngầm theo dơi phản ứng của ông. Có lúc ông nhíu mày, có lúc ông lắc đầu nhè nhẹ. Điều làm tôi mắc cở nhứt, là cây viết mực đỏ của ông không ngừng di chuyển trên những trang giấy tôi viết. Có trang ông vo tṛn liệng vô thùng rác, sắp những trang c̣n lại cho ngay ngắn, rồi cất vào tủ của ông.
Ngày qua ngày như vậy cả một tháng dài. Tôi không biết ai thử tánh kiên nhẫn của ai, nhưng tôi vẫn nhớ “không thầy đố mày làm nên”. Vậy là tôi cứ tiếp tục viết, thiếu uư Nam tiếp tục liệng thùng rác, và cất giữ.
Một hôm, sau khi đưa chương tŕnh phát thanh cho cô Thoa, thiếu uư Nam kêu tôi theo ông xuống câu lạc bộ uống nước. Tôi thấy ông ôm một xấp giấy dầy cộm, xếp trong một b́a cứng, tôi đoán xấp giấy đó là những bài tôi viết; tôi hồi hộp đi theo ông. Một là tôi lên đoạn đầu đài; hai là tôi chính thức trở thành biên tập viên. Tôi tự trấn an: “Hổng sợ. Ḿnh đă từng sống trong rừng U Minh, muỗi cắn không chết, rắn, cá bông chưa cắn chết, cũng không bị máy bay của thằng Tây bỏ bom trúng, th́ những khó khăn sắp tới nên coi nhẹ như lông hồng."
Thiếu uư Nam phê b́nh những bài tôi viết một cách thẳng thắn, chính đáng, và xây dựng. Vấn đề lớn nhứt là tôi viết như viết báo cáo, nghĩa là quá trung thực. Ông nói:
- Chúng tôi có cả ngàn, cả vạn tay viết báo, những tiếng nói của Quân Lực Việt Nam Cộng hoà tại vùng 4 Chiến thuật cần họ. Nếu cô chưa biết ǵ về cộng sản, tôi sẽ dậy cho cô biết về chúng. Nếu cô không thù ghét cộng sản, cô cũng phải cho cả ngàn cả vạn thính giả biết quân ta nơi chiến trường can đảm mức nào để diệt chúng. Không những thế, cô c̣n phải cho người ta thấy rơ bộ mặt thật tàn bạo của Việt Cộng. Chúng không phải là bạn của người dân, v́ chúng thẳng tay giết hại đàn bà con trẻ .
Thiếu uư Nam chỉ một tấm h́nh lớn của trung sĩ Mai Hoà chụp mấy ngày trước. Đó là h́nh một người đàn bà nằm trên vũng máu với một bầy con nít, đứa lớn nhất chừng mười tuổi, đứa nhỏ nhất chưa biết đi, đang khóc bên xác mẹ. Tôi đă từng nếm mùi chia ly, đă chứng kiến cảnh nhà tan cửa nát, và đă thấy những xác nạn nhân chiến tranh trôi lềnh bềnh trên sông. Vậy mà chưa bao giờ tôi phải đứng trước cảnh mấy đứa con nhỏ khóc bên xác mẹ. Tôi cắn môi, cúi mặt để cố nén cơn xúc động trong ḷng, và gật đầu.
Thiếu uư Nam nói tiếp:
- Cô viết được, nhưng tôi muốn cô nhớ rằng cô không phải là một nhà báo, mà là một cán bộ tuyên truyền. Chúng tôi có phóng viên chiến trường, tin tức được chuyển thẳng từ mặt trận về. Cố khai thác những tin đó để cổ vũ, động viên tinh thần người lính Quân lực Việt Nam Cộng hoà. Đồng thời, cô phải làm nản bọn cán binh Việt Cộng bằng cách cho chúng thấy tương lai của chúng mờ mịt, v́ chúng tranh đấu cho một Chánh phủ ma.
Tôi giựt ḿnh khi nghe thiếu uư Nam gọi Chánh phủ của ba tôi là “Chánh phủ ma”. Nhưng tôi không dám phát biểu một lời nào. Thiếu uư Nam không biết ǵ về lư lịch của tôi. Ông nói tiếp:
- Cô giầu tưởng tượng, nên ng̣i bút của cô có thể trở thành vũ khí sắc bén để đánh giặc này.
Tôi nh́n thiếu uư Nam bằng cặp mắt cương quyết, rồi hỏi:
- Ông muốn nói là đánh thằng giặc này? _ Tôi muốn cho ông biết tôi đă hiểu nhiệm vụ của tôi.
- Cô nói đúng! _ Ông trả lời bằng một giọng nửa ngao ngán, buồn rầu _ Đôi khi tôi thấy ḿnh quen với chiến tranh như quen với cái áo cũ, hay với một người đàn bà đă chung sống lâu dài, đến độ chán ngấy, nhưng nếu không có cô ta th́ tôi lại không sống được.
Ông lắc đầu nh́n xuống ly cà phê, nói thêm:
- Thật ra tôi cũng chả biết làm ǵ khi hết giặc!
Tôi ḍ ư ông:
- Ông có thể xuất bản thơ của ông hoặc ông viết tiểu thuyết và sống một cuộc đời hạnh phúc bên người đàn bà ông yêu.
Quả thật, viễn tưởng một cuộc sống như vậy cũng làm tôi ham muốn, ao ước. Sống thanh b́nh bên người ḿnh yêu không phải là một cuộc sống chứa chan hạnh phúc sao? Nhưng thiếu uư Nam vẫn có giọng buồn buồn:
- Tôi làm thơ chỉ để giăi bầy tâm sự của riêng tôi. Tôi cũng không biết sống hạnh phúc là sống làm sao?.
Tôi nói:
- Là không có những trái hoả châu ban đêm, không có phục kích giữa ban ngày, không c̣n nhận được tin những người thân của ḿnh chết bất ngờ tức tưởi …
Thiếu uư Nam khẽ thở dài, chán nản:
- Cuộc chiến này sẽ không bao giờ dứt.
Thiếu uư Nam dậy tôi về tuyên truyền như sau:
- Tuyên truyền là một nghệ thuật, làm với đầu óc chớ không phải làm với con tim.
Rất may là tuyên truyền không làm với con tim, v́ trái tim nhà thơ Nguyễn Triệu Nam mềm xèo.
Một buổi sáng, tôi ngồi ngoài pḥng thâu băng để nghe Thảo đọc bản tin tôi mới viết. Tận đáy ḷng, tôi hănh diện vô cùng. Rồi tôi cũng được chấp nhận góp sức với quốc gia mà tôi đă lựa chọn và hết ḷng tin cậy. Trước đó, dù được đi học trường công, nhưng lúc nào tôi cũng thấy hai chân tôi chưa đứng vững trong xă hội này. Bất cứ lúc nào người Quốc gia cũng có thể hất chân con cái của Việt Cộng ra khỏi cuộc sống. Bất cứ lúc nào trường Phan Thanh Giản cũng có thể đuổi con cái của Việt Cộng ra khỏi trường.
Còn tiếp ...
Bookmarks