Nhà văn Xuân Vũ, sinh quán tại Mỏ Cày, Bến Tre, ngày 19 tháng 3 năm 1930, lớn lên trong một gia đ́nh nông dân từng học tại trường College Mỹ Tho. Ông theo chân cậu ruột, một nhà trí thức đi kháng chiến chống Pháp lúc 15 tuổi và gia nhập đoàn thiếu nhi cứu quốc dưới sự điều khiển của Trần Bạch Đằng. Được nhà thơ Tâm Điền tức nhà thơ vàng Xuân Tước cố vấn lúc ban đầu, ông Xuân Vũ đă đăng bài thơ đầu tiên lên báo ở Hà Nội năm 1947. Năm 1950 ông làm cho báo "Tiếng Súng Kháng Địch" của khu 9 và tập kết ra Bắc vào năm 1954 sau hiệp định Genève. Ông tham gia hội nhà văn (cùng khóa với Phùng Cung (có bài viết là Phùng Quán [Thực ra Phùng Cung và Phùng Quán là hai người khác nhau. Phùng Cung là tác giả "Con ngựa của chúa Trịnh", c̣n Phùng Quán là tác giả "Tuổi thơ dữ dội". Cả hai nhà văn đều vướng vào vụ án Nhân văn Giai Phẩm]) 1958. Năm 1965 ông vươt Trường sơn trở về miền Nam và đă ra hồi chánh Chính quyền Việt Nam Cộng Ḥa vào năm 1968.
Ít ra , ông cũng để cho đời sau , biết rõ một phần sự thật trong cái gọi " xẻ dọc Trường sơn đi cứu nước " . Mời bạn đọc xem , sự "thần thánh" của nó !!!!
....................
Đêm xuống nặng nề ảm đạm đến chết người. Chúng tôi đă xa Hà Nội ngót bốn mươi ngày. Cứ hễ đêm đến là sự sợ hăi tăng lên. Bởi v́ đêm thường có chuyện bất ngờ mà chẳng làm sao đối phó được.
Và đêm nay chúng tôi đụng phải sự bất ngờ đó. Vào lúc gần nửa đêm, Họa sĩ Núi bỗng nhiên ngâm thơ:
Đường đá chập chồng đồi cao thấp
Núi vẫn đôi mà anh thiếu… em!
Tôi đang thức trăn trở v́ cái dạ dày đồng khởi. Có lẽ v́ mấy cục thịt khỉ ngoan cố chăng. Đau th́ cắn răng chịu chứ không kêu ai mà cũng không có thuốc. C̣n mấy chục viên át-pi-ŕn nhưng không dám uống, sợ hết, khi cần chính nó th́ lại không có. Tham thực cực thân, quả có đúng !
Tôi đâm ra hối hận v́ đă nuốt càn ba cái thịt con khỉ chết oan. Nhưng ai lại có thể tự chế ḿnh , trong một t́nh huống như vậy ? ..
Tôi nằm nh́n dăy gà mèn mập mờ ngoài lều, trong đó nằm yên giấc ngàn thu những cái xương khi đă được cụ Hoàng ta gọt rửa sạch những gân và thịt c̣n sót ở những đầu xương. Cụ ta hăng hái tuyên bố nấu cao vậy thôi chứ thực sự th́ chắc không ai có đủ kiên nhẫn và có sức nấu. Phải hai ba ngày đêm liền chi đó th́ mới có thể biến mớ xương này tan ra nước chứ đâu phải như nấu cơm nấu cháo. Rồi c̣n phải pha chế nó mới thành cao… khỉ!
Đang nằm suy tính t́m sáng kiến giúp cụ Hoàng , th́ nghe ông họa sĩ trẻ ngâm thơ. Giọng ngâm khá hay, nó uốn éo ngắt quãng rất đúng điệu và lại đúng chữ nữa. Đặc biệt lại có một sự chơi chữ đầy ư nghĩa trong câu cuối “Núi” vẫn “Đôi.” Đôi là người yêu của Núi. Có lẽ hai câu thơ này chàng ta đă làm để tặng người yêu, nhưng sao lại “thiếu em?”
Như vậy chắc Núi ứng khẩu ngâm lên.
Nghĩ đến đây, tôi rùng ḿnh. Thằng bé này sắp theo ông theo bà đây! Tôi nghĩ vậy v́ lúc c̣n đi chung với Năm Cà Dom, anh ta có nói cho tôi biết đại khái về sốt ác tính. Đặc tính của nó là bệnh nhân nóng đến phát khùng và nói nhảm. Chỉ trong ṿng từ ba đến năm ngày th́ óc bệnh nhân bị vi trùng đột nhập.
Có khi nằm liệt câm luôn rồi chết nhưng cũng có khi nói năng tỉnh táo như người thường. T́nh trạng này rất ít xảy ra nhưng hễ xảy ra th́ chắc chết. Người bị sốt ác tính ít khi sống sót, nếu có th́ cũng trở thành phế nhân. Chứng bịnh ngặt nghèo này vừa mới thấy xuất hiện ở núi rừng, hiện ở Hà Nội người ta đang nghiên cứu cho nên chưa có cách chữa trị hiệu quả. Cách tốt nhất là làm cho bệnh nhân xuống nhiệt độ. Nhưng đó là nói chuyện ở Hà Nội, trong các bệnh viện cơ, c̣n ở đây lấy ǵ ?
B12 của Phẩm đem ra cho tụi này có thể giúp Núi khá lên lắm nhưng lại không có kim và ống chích. Chẳng lẽ lại đập ra mà uống ư?
Bên lều của Núi, tiếng ngâm thơ lại lè nhè:
Anh muốn đưa em đến cổng trường
Cho đời em hiểu nghĩa yêu đương
Ngờ đâu sóng gió đời tôi đă
Giam hăm thân trong bốn mảnh tường.
Trời đất, y như người khỏe. Nó c̣n nhớ thơ Tố Hữu, bài Tặng Nàng Trinh Nữ *. Trong đêm tối mịt mùng, giữa rừng sâu câm lặng, tôi tưởng như nghe tiếng t́nh yêu. Tôi đập vơng quát:
– Núi ! Núi !
-…
– Núi, Núi ! Ngủ đi ! Khát nước không?
Biết chăng em hỡi ḷng anh hận
Anh đă. . . chẳng đưa em đến cổng trường
Nó lại ngâm tiếp nhưng lần này lại sai một chữ. Có lẽ vỏ năo của nó bi vi trùng tấn công nên hư hỏng rồi. Nó chỉ c̣n như cái máy ghi âm cũ được quay lại được khúc nào hay khúc ấy, cho nên không phản ứng với những câu hỏi của tôi.
Tôi cố trắc nghiệm thêm:
– Mày có muốn uống cao khỉ không Núi ? Mày có định sáng mai hành quân không Núi?
Lần này nó không ngâm thơ nữa, cũng không ư e. Tôi sợ quá bèn đập vơng kêu Hoàng nhạc sĩ.
– Anh Bảy ? Anh Bảy ! Anh có nghe không ?
– Có, tao nghe tự năy giờ.
– Làm sao anh?
– C̣n biết làm sao ! Một chốc .
- Để sáng coi chứ bây giờ th́ chịu thôi. Không có cách ǵ !
Cả hai nằm chờ sáng để xem cái chết đến với bệnh nhân chứ chẳng phải để chữa chạy bệnh tật.
Tôi không có trách nhiệm ǵ với Núi. Tôi cũng chỉ là một kẻ vượt Trường Sơn bị bỏ rơi như nó. Những thằng bị bỏ rơi tự dán ghép lại với nhau bằng một thứ hồ đặc biệt muốn dính bao lâu th́ dính, muốn ră lúc nào th́ ră như đối với một tên đồng hành tôi đă kể ở trên kia.
Núi vẫn Đôi , anh thiếu em !
Câu thơ đó có thể là lời trăn trối của nó ! Tôi đang miên man suy nghĩ th́ bỗng đâu trời gầm to làm tôi giật ḿnh suưt bật ra khỏi vơng. .
Chớp nhoáng nh́ nhằng một chập rồi mưa đổ như trút ở vùng này mưa thường đến nhanh, to và kéo dài. Có lẽ hơi nước từ biển Đông trôi lên đây bi núi chặn lại và rơi xuống thành mưa, không phải châu du đi đâu, nên giọt mưa hơi mặn mặn.
Tôi ngồi bật dậy và bước xuống đất giật ngay mấy sợi dây căng lều rồi ôm ba lô ngồi lên vơng trùm chiếc lều lên. Đó là kinh nghiệm chống mưa đêm trên đường này. Nếu không mở lều th́ gió sẽ giật đứt hết các góc buộc dây căng, có thể nó bi xé toạc ra làm nhiều mảnh. (Vài đứa trong đoàn đă bi rồi. Chúng nó phải dùng kim chỉ vá víu bậy bạ xài đỡ). Cái kinh nghiệm này cũng đắt giá như kinh nghiệm chặt cột buồm của người đi biển , khi gặp gió to có thể lật úp thuyền.
Nếu không mở lều cứ nằm vơng th́ càng bị ướt và lều bị xé nát, c̣n trùm kiểu này th́ cũng ướt nhưng ướt ít hơn và chắc chắn không bi hư hao tài sản. Ngoài ra chiếc ba lô cũng như chủ nó sẽ khỏi dầm mưa. Ba lô mà ướt th́ sáng mai hành quân chủ nó sẽ mang nó như “đeo đá” trên lưng vậy.
Tôi ngồi trên vơng với chiếc lều phủ kín mà nghe mưa nện trên đầu như những ngón tay gơ loạn trên phím dương cầm. Nhưng sự hưởng lạc đó không kéo dài được bao lâu: Nước mưa từ hai đầu vơng trút xuống đáy vơng. V́ vơng kaki nên nước đọng lại và dâng lên dần . Số nước chảy ra chậm hơn số nước xuống , cho nên nửa người tôi bị ngâm trong nước. Lâu lâu tôi phải đè mép vơng nghiêng qua để trút nước ra. Đó là một cách chống úng của dân Trường Sơn bắt chước theo kiểu hợp tác xă “nghiêng đồng đổ nước , thay trời làm mưa” do báo Đảng phổ biến.
Chống úng như vậy không nhớ được mấy lần th́ trời tạnh. Tôi mừng quá tốc tấm ni lông ra, bước xuống đất, vừa mắc chiếc ba lô lên đầu vơng vừa hỏi:
– Anh Bảy có ướt không?
Tôi ngó bốn bề th́ thấy nhiều chiếc lều bị gió lật, có cái bị tốc hẳn treo trên nhánh cây, có chiếc một đầu th́ chụp lên vơng một đầu lại c̣n treo trên cành cây giống như chiếc xuồng ch́m c̣n nghếch mũi lên. Té ra không có mấy người rút kinh nghiệm như tôi. Cũng có thể họ biết nhưng họ lười, cứ năm lỳ ra, tới đâu hay đó. Nhất định là họ bị ngâm trong cái vơng nước như con mắm sống.
Tiếng “mắm” trong ư nghĩ làm cho tôi nhớ đến cách làm hạ nhiệt độ của ông Tôn Thất Tùng trước khi đưa bệnh nhân lên bàn mổ.
Và tôi nghĩ tới thằng Núi. Tôi vội vàng bước sang với ư nghĩ hăi hùng: Nó đă chết trong cơn mưa đêm qua.
Tấm tư ni lông nâu của nó đứt cả dây căng một bên che bít cả chiếc vơng. Tôi buộc căng lại và nh́n nó. Các bạn hăy tưởng tượng cảnh vật nào hiện ra trước mắt tôi. Thằng Núi nhắm tít đôi mắt. Và cả người nó ngâm trong nước. Chiếc vơng kaki hữu nghị không biết của nước bạn nào tặng, vải thật tốt. Nước mưa không rỉ ra được nhiều, cho nên nó như nằm trong chiếc xuồng nước ngập lé đé đến be.
Tôi sờ đầu nó và kêu thét lên:
– Anh Bảy! Anh Bảy ! Thằng Nú…úi!!
Ngữ tốc lều chạy sang, Hoàng vọt tới. Thằng bé chỉ c̣n thoi thóp thở. Chúng tôi nh́n nhau. Tót sờ trán sờ ngực nó lần nữa. Như t́m được một phát minh mới, tôi nói:
– Nhiệt độ nó xuống rồi. Sờ coi !
Ba bàn tay ch́a vào ḿnh vào đầu Núi:
– À à nó nguội bộn !
– Chắc b́nh thường rồi !
– Coi chừng nhiệt độ xuống quá thấp lại phải hơ lửa cho coi!
Chúng tôi bàn luận oang oang rồi đi đến kết luận khá rơ rệt là nhờ ơn Trời mưa móc , nên thằng nhỏ đă xuống nhiệt độ rất nhiều. Nhưng vẫn c̣n mê man, gọi không thưa, cũng không mở mắt.
Chúng tôi cứ để cho hắn tắm biển nước mưa như thế.
Cái cục nợ thứ hai là Thu. Thu trông bèo nhèo như con gà té mương. Lúc nào cũng rên rẩm xuưt xoa cái chân đau. Bây giờ lại càng thê thảm.Lều của Thu rách toạc một góc. Đây là một vấn đề. Vá th́ không có chất liệu để vá, c̣n buộc túm góc th́ cái lều không thành cái lều như trước nữa.
Dù sao ban ngày th́ phải cuốn lều và vơng. Bữa nay th́ phải phơi vơng cho khô để tối ngủ. Rồi c̣n cái ba lô nữa. Tuy được bảo vệ kỹ lưỡng như thế nhưng không c̣n một vật ǵ khô. Áo quần, chăn màn phải lôi ra cả , t́m nơi kín đáo mà căng ra, trông như những cửa hàng chợ trời tŕnh bày của quí. Tất cả khách đều làm y một kiểu cho nên cái chợ trời kéo dài cả cây số.
Ai có món ǵ muốn giấu cũng phải xổ hết bầu tâm sự hết ra , cho người khác xem. Nếu cái ba-lô là tâm tư của mỗi người th́ mỗi lần mưa trời đều bắt những người Trường Sơn này phản tỉnh, phản tỉnh một cách thật thà, muốn che giấu cũng không che giấu được.
Không có món ǵ khô và không có món ǵ c̣n nguyên, cũng như tư tưởng và t́nh cảm con người. Tất cả đều ră bèng – từ những lưỡi dao cạo râu tới những trang kư sự viết lở dở, từ những mớ bông g̣n tới những viên kư-ninh trong túi thuốc cá nhân được bọc ni lông hai lần. Tội nghiệp chiếc máy ảnh mà tôi đă mang trên lưng lâu nay đă tróc hư, nay càng hư tróc. Các thứ đều phải được phơi khô trước khi tôi dồn chúng trở vào cái “bao tử trâu”.
Qua một đêm mưa, con người già hẳn lên. Tôi nghe như có tóc bạc và nh́n Hoàng nhạc sĩ tôi thấy tóc anh ta như bạc hơn nhiều. Tôi nói:
– Thế này th́ mai làm sao hành quân anh Bảy!
Hoàng Việt hiểu tôi muốn nói ǵ, nên lắc đầu:
– Cứ giữ “nguyên tắc” cũ thôi.
– Bỏ nó lại đây th́ nó chết mất !
– Vậy làm sao bây giờ ?
– Nó có mạnh th́ cũng hai tuần lễ mới leo núi được, ấy là nói trường hợp nó được bồi dưỡng, c̣n như t́nh trạng hiện giờ th́ có hai tháng nó cũng chưa lại sức. Ngược lại càng sụp xuống thêm. Nói tới đó, tôi thấy càng đau khổ.
Những đồ vật bi ướt không đáng kể, cái vật đáng kể nhất là ruột tượng gạo. Gạo c̣n có một nửa ruột tượng bị ngâm nước suốt đêm, bây giờ lấy tay bóp đă thành bột. Cố phơi nắng để cứu văn t́nh thế nhưng không kết quả.
Ngữ là tay hay chế biến thức ăn, nên đề ra một kết hoạch cấp tốc để giải quyết mớ gạo mắc mưa kia. Bọc từng nắm vào ni lông dùng đá đập cho nát ra rồi phơi để dự trữ. Chỉ có cách đó mới giữ được lâu, băng không th́ phải ăn cho hết ngay, nếu để tới ngày mai nó sẽ śnh và phải bỏ.
Thế là mỗi một người đều biến thành một cái nhà máy xay bột mà số lượng bột được sản xuất chưa được hai cân.
Nhưng trong lúc thi hành ư kiến của Ngữ th́ có người gặp khó khăn. Ông nhạc sĩ số một về dương cầm và sáng tác ở Bungai tưởng ḥn đá cũng nhẹ nhàng như ngón dương cầm của chàng , nên bọc gạo vào mảnh ni-lông dùng làm áo đi mưa rồi phệnh cật lực một nhát. Ni- lông vỡ, gạo tóe ra. Ông nhạc sĩ nổi đoá nói mát:
– Ê nè Ngữ, mày đem cái sáng kiến của mày thi đua với các sáng kiến của nhà máy dệt kim 8 tháng 3 được đấy!
– Sao thế hả?
– Ngó đây nè, đổ mẹ nó cả chén gạo , lộn với đất, sỏi làm sao lượm lên ?
– Nện khẽ thôi bố!
– Nện khẽ cũng không được đâu. Mày bọc gạo bằng cái giống ǵ đó?
– Bằng ống quần !
– Cái thằng! Sao không phổ biến cho người ta với .
– Tự động thay đổi kế hoạch lấy , chứ ai biết ông cần ǵ.
– Thủng mẹ nó cái áo mưa của tao rồi !
Thế là mọi người thất kinh, bèn bỏ ni lông xoay qua kế hoạch dùng ống quần làm “cối” để giă gạo.
Gạo giă nát xong rồi, tôi và Hoàng vốn vụng về nên chỉ biết đem ra phơi khô, riêng Ngữ th́ nhồi thành bánh rồi thái ra như con phở, c̣n Thu th́ tay mềm thân yếu lại khuấy hồ bỏ tí đường cát, cái mớ đường mà mỗi đứa được phát cho hai lạng rưỡi khi xuất phát. Tôi và Hoàng đă gần hết từ lâu, nhưng Thu th́ c̣n đến những nửa hộp. Cũng may Thu đựng nó trong hộp, nếu không th́ cũng đă tiêu ra nước … đường rồi.
Còn tiếp ....
Bookmarks