KẺ KHÓC - NGƯỜI MỪNG : Từ chuyện Venezuela , nghĩ tới chuyện nước Việt Nam
H́nh Tổng thống Hugo – Chavez của Venezuela được vẽ khắp nơi trên đường phố.
Cái chết của một Tổng thống:
Như vậy, dù là một tổng thống đầy quyền lực đến mức có thể sửa hiến pháp để băi bỏ qui định giới hạn thời gian cầm quyền nhưng ông đă không thoát khỏi qui luật của tạo hóa. Ông đă qua đời ở tuổi 58 vào hôm 5.3, sau thời gian dài chống chọi với căn bệnh ung thư, giai đoạn cuối bị liệt nửa người. Ông đă trải qua 4 lần phẫu thuật v́ ung thư kể từ tháng 6. 2011 đến nay. Đau yếu đến vậy nhưng ông nhất quyết không trao chức tổng thống cho người khác lănh đạo đất nước. Ông là Hugo Chavez- tổng thống Venezuela trong suốt 14 năm, kể từ năm 1998, có lẽ là trọn đời nếu ông không bị căn bệnh quái ác này.
Cái chết của ông làm nhiều Venezuela đổ ra đường thương khóc tương tự như dân Triều Tiên đă khóc khi lănh tụ Kim Jong Il chết. Lănh đạo nhiều nước gửi điện chia buồn và cử người đến dự lễ tang ông. Trong khi đó, một số người đấu tranh cho dân chủ lại vui mừng trước tin này, xem đó như một cơ hội cho quá tŕnh dân chủ hóa, tôn trọng nhân quyền ở Venezuela.
Tổng thống Hugo Chavez-nhân vật tự phong là cách mạng và theo xă hội chủ nghĩa đă giành được ủng hộ của người nghèo trong nước. Nhưng các nhà chỉ trích nói ông không biết quản lư kinh tế và độc tài.
Thông tin về Venezuela và Tổng thống Hugo Chavez:
Chúng ta có thể tóm tắt như sau :
Venezuela là một quốc gia ở Nam Mỹ diện tích gần 1 triệu Km2 (gấp 3 lần nước ta) với dân số 28 triệu người (thua ta 3 lần), là nước có sinh hoạt chính trị dân chủ từ năm 1958.
Đất nước này rất giàu tài nguyên thiên nhiên, có một nguồn dự trữ dầu mỏ và khí đốt to lớn. Hiện nay, Venezuela là một trong 10 nước xuất khẩu dầu thô lớn nhất thế giới (thứ 4). Dầu mỏ được phát hiện tại Venezuela đă mang lại sự thịnh vượng cho nền kinh tế đất nước, thu nhập quốc dân được nâng cao.
Từ thập niên 1950 đến thập niên 1980, Venezuela là một trong những cường quốc kinh tế tại Mỹ Latinh. Thu nhập b́nh quân của nước này gia tăng nhanh chóng đă thu hút rất nhiều lao động từ khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên khi giá dầu thế giới giảm mạnh trong thập niên 1980, nền kinh tế Venezuela đă bị một phen điêu đứng, đói nghèo gia tăng đến mức 49% năm 1998, bất ổn xă hội và nạn tham nhũng trầm trọng
Hugo Chavez xuất thân từ địa vị thấp kém, chịu cảnh bần cùng, sự đau khổ, đôi khi không có bất kỳ thứ ǵ để ăn. Lớn lên ông là một quân nhân có tinh thần dân tộc và hướng đến người nghèo. Ông được truyền cảm hứng từ ư tưởng của tướng Velasco (Tổng thống cánh tả Peru) rằng quân đội phải hành động v́ lợi ích của các tầng lớp lao động khi giai cấp thống trị tham nhũng. Khi đất nước lâm vào nghèo đói do khủng hoảng kinh tế và tham nhũng, ông đă thực hiện đảo chính năm 1992 nhưng thất bại phải đi tù. Hành động này gây tiếng vang rất lớn trong tầng lớp dân nghèo, điều này giúp ông đắc cử tổng thống qua bầu cử năm 1998.
Nắm quyền tổng thống, ông đă lănh đạo đất nước Venezuela theo đường lối cánh tả với học thuyết của chủ nghĩa Bolivar và chủ nghĩa xă hội thế kỷ 21 cho châu Mỹ. Ông quốc hữu hóa một loạt ngành kinh tế then chốt, đứng đầu là ngành công nghiệp dầu mỏ, ngành kinh tế đóng góp nhiều nhất cho kinh tế Venezuela, tới 1/3 GDP, 80% giá trị xuất khẩu và hơn một nửa ngân sách nhà nước. Ngoài ra ông c̣n quốc hữu hóa tài sản của các tập đoàn Cargill Inc., Gruma SAB và hăng bán lẻ của Pháp là Casino Guichard Perrachon nhằm kiểm soát các chuỗi sản xuất và phân phối thực phẩm. Từng bước ông quốc hữu hóa các ngành truyền h́nh, báo chí, điện thoại, năng lượng,….Ông trao các chức vụ lănh đạo công ty nhà nước cho các thành viên đảng cầm quyền của ḿnh nắm giữ.
Ông thực hiện trợ cấp xă hội trên qui mô lớn, duy tŕ giá xăng ở mức dưới 0,1 USD/gallon (tương đương hơn 500 VND/lít), trợ cấp miễn phí giáo dục, y tế, nhà ở. Các chương tŕnh kinh tế xă hội này đă làm giảm đáng kể tỷ lệ đói nghèo, theo số liệu của chính phủ từ mức 49% năm 1998 xuống c̣n 12,3% năm 2007. Bí quyết để thành công là do giá dầu đă tăng cao khi ông nắm quyền, từ 10 USD/thùng lên 100 USD/thùng (10 lần) nên ông có nguồn tài chính dồi dào để tài trợ cho các chương tŕnh trên.
Ông mạnh mẽ lên tiếng chống Mỹ và bọn nhà giàu, thiết lập liên minh với các chính phủ cộng sản của Fidel Castro và sau đó là Raúl Castro tại Cuba và các chính phủ xă hội của Evo Morales tại Bolivia, Rafael Correa tại Ecuador và Daniel Ortega tại Nicaragua, ông cũng xúc tiến quan hệ ngoại giao với những quốc gia chống Mỹ như Belarus hay Iran thậm chí là Bắc Hàn, kết thân với các nước Trung Quốc, Libi, Syria, Việt Nam. Ông cung cấp dầu giá rẻ và viện trợ cho một loạt nước đồng minh, nổi nhất trong đó là Cuba. V́ điều này ông đă tạo ra được một đồng minh chống Mỹ xung quanh ḿnh.
Mặc dù các chính sách của Chavez làm phật ḷng nhiều người, số người vẫn ủng hộ ông cũng không phải ít. Ông chinh phục được trái tim của người nghèo trong nước.
Các chương tŕnh kinh tế XHCN của ông gây ra nhiều hệ quả nghiêm trọng cho đất nước: tỷ lệ lạm phát đă tăng 30,9% năm 2008 và tăng 25,1% trong năm 2009, cao nhất trên toàn khu vực châu Mỹ. Kinh tế tŕ trệ, tăng trưởng âm 2,9% trong năm 2009. Đầu tư tư nhân và nước ngoài sụt giảm nghiêm trọng do lo ngại các vụ quốc hữu hóa.
Đi đôi với t́nh trạng lạm phát cao nhất nh́ thế giới, đất nước này c̣n mất kiểm soát đối với tội phạm khiến cho Venezuela đang có tỷ lệ tội phạm cao nhất thế giới.
Đô thị hóa nhanh và mất cân bằng nghiêm trọng trong phân bố dân cư. Khoảng 85% dân số Venezuela sống tập trung tại các đô thị miền bắc, nhất là thủ đô Caracas. Venezuela là một trong những nước có tỉ lệ dân cư sống tại thành thị cao nhất Nam Mỹ.
Hugo Chavez cũng không diệt trừ được tham nhũng. Bằng cách cho giới quân sự quản lư bộ máy ngân sách cồng kềnh, ông Chavez đă tạo điều kiện cho tham nhũng lan rộng ngay trong giới quân sự. Điển h́nh như công ty nhà nước Fonden được thành lập năm 2005, đến nay nó đă ngốn hết 100 tỷ USD tiền bán dầu của Venezuela, rất nhiều tiền trong số trên bị lăng phí và tham nhũng. Các thể chế mới không đem lại điều ǵ ngoài việc đẻ ra một loạt chức sắc bất tài do ông chỉ định. Ngoài ra Venezuela là nước bị thâm thụt trong chi tiêu công rất cao, lên đến 12% GDP/năm tài khóa. Đồng tiền liên tục phải phá giá làm cho cuộc sống người dân ngày càng khó khăn.
Tuy có bầu cử tự do, có nhiều đảng phái tham gia nhưng với truyền thông khổng lồ do nhà nước nắm và các chương tŕnh xă hội có lợi cho dân nghèo, ông luôn đắc cử tổng thống trong các cuộc bầu cử. Nhiều lănh tụ đối lập bị ông tống giam với cáo buộc tham nhũng.
Dù có nhiều cuộc biểu t́nh phản đối, thậm chí đảo chính nhưng vẫn không làm lung lay chiếc ghế quyền lực của ông.
Ông đă tiếp tục vượt qua cuộc bầu cử Tổng thống năm 2012 để đắc cử nhiệm kỳ thứ 3 liên tiếp và sẽ nắm quyền tới năm 2019, mặc dù ông phát hiện bị bệnh ung thư phải điều trị trước đó và sức khỏe ngày càng tồi tệ. Ông chết mà chưa kịp tuyên thệ nhận chức nhiệm kỳ mới v́ sức khỏe quá yếu, có lúc bị tê liệt nửa người. Khi ông chết, phó tổng thổng là người cùng đảng đă lên tổng thống và đảng ông đă quyết định 7 ngày quốc tang và ướp xác ông như những lănh tụ: Lenin, Mao Trạch Đông, Kim Nhật Thành,…
Cuộc bầu cử đầy gay cấn trong năm 2012 tại thủ đô Caracas, Venezuela.
Trong khi các thành viên trong đảng và chính phủ (đảng ông nắm phần lớn) bận rộn quốc tang, lên kế hoạch ướp xác, đám đông người nghèo khóc thương và rầm rộ đi viếng th́ những người trí thức của đất nước có cái nh́n khác.
“Chúng tôi không cực đoan tới mức nói rằng ông ấy không làm được bất cứ điều ǵ, nhưng khi xem xét tất cả những vấn đề trên tầm vĩ mô, anh sẽ thấy chúng tôi đang phải sống trong một t́nh trạng tồi tệ”, Eduardo Perez, một luật sư 44 tuổi nói.
Hay Oscar-nhà kinh tế 23 tuổi nói rằng, anh coi Chavez, vị lănh tụ của phần đông người dân Venezuela, về mặt chính trị, chính là người đă phân tách đất nước ra làm nhiều mảnh.
C̣n tiếp...
Bookmarks