L’Express tuần này có bài viết về « Mùa xuân giả tạo ở B́nh Nhưỡng ». Theo tờ báo, việc trao đổi thương mại với Trung Quốc đă giúp cho giai cấp ưu đăi hưởng lợi, và làm thay đổi bộ mặt thủ đô B́nh Nhưỡng. Nhưng chế độ của tân lănh tụ vẫn siết chặt gọng ḱm.
Bài viết mô tả khung cảnh êm đềm khi mùa xuân đến tại thủ đô B́nh Nhưỡng : các gia đ́nh pic-nic bên bờ sông Potong, một số dạo chơi bằng thuyền, trẻ em lướt trên những đôi giày roller. Những h́nh ảnh trái ngược với những ǵ người ta biết đến về Bắc Triều Tiên : độc tài gia đ́nh trị, tôn sùng lănh tụ, nạn đói, đàn áp tàn bạo…
Có nhiều ṭa nhà mới dọc bờ sông. Với số tiền tương đương 10 euro, những người thuộc giai cấp ưu đăi có thể vào Soldong Center để mát-xa, bơi lội, cắt tóc sau khi mua sắm. Gần quảng trường Kim Il Sung, vươn lên những ṭa nhà cao khoảng 50 tầng, và có một loạt trung tâm thương mại như Potongan mới được khánh thành năm 2010. Tại đây có thể mua được ti-vi màn h́nh phẳng Philips, giày Nike, mỹ phẩm, rượu ngoại…Từ năm 2008 đến 2010, nhập khẩu hàng xa xỉ đă tăng gấp đôi.
Những đổi thay này cho thấy sự trỗi dậy của giai cấp thương nhân, xuất hiện với nền kinh tế ngoài quốc doanh từ những năm 2000, nhờ thương mại với Trung Quốc phát triển (tăng 62,4% chỉ riêng trong năm 2011). Thu hoạch nông nghiệp tăng 7,2% trong năm ngoái, nhưng đa số dân chúng vẫn thiếu thốn lương thực thực phẩm.
Nếu không có sự hiện diện đông đảo của các quân nhân trên đường phố, và các bức tượng, bức chân dung lănh tụ khắp nơi, người ta sẽ quên rằng ḿnh đang ở Bắc Triều Tiên. Nhưng thực ra đây chỉ là bộ mặt bên ngoài, nông thôn vẫn đói khổ, và ngoại ô thủ đô th́ xuống cấp trầm trọng. Thu nhập b́nh quân đầu người tại Bắc Triều Tiên, theo Ngân hàng Hàn Quốc là 1.073 đô la, c̣n theo Liên Hiệp Quốc là 504 đô la.
Về mặt chính trị, khuôn mặt mùa xuân vô tư của B́nh Nhưỡng không thể làm quên đi nghị quyết ngày 22/3 của Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, quan ngại đến « các vi phạm thường xuyên về nhân quyền » và « hoàn toàn không có tự do ». Các tổ chức từ thiện quốc tế ước tính hiện có khoảng 200.000 người đang bị giam giữ trong các trại cải tạo, trong những điều kiện sống « vô nhân đạo ».
Hai khuôn mặt của Bắc Triều Tiên – mà chỉ có khuôn mặt tươi cười mới được tŕnh diễn – đặt ra những câu hỏi về tương lai của đất nước này, hiện nay đang dưới sự lănh đạo của Kim Jong Un.
Việc Kim Jong Un lần đầu tiên phát biểu trước công chúng và báo chí quốc tế hôm 15/4, là một bước ngoặt mới v́ người cha là Kim Jong Il rất hiếm khi xuất hiện công khai. Bên cạnh ngoại h́nh giống người ông là Kim Il Sung từ kiểu tóc, cách ăn mặc một cách cố t́nh, nhà nghiên cứu Nhật Narushige Michishita c̣n nhận ra trong bài diễn văn của Kim Jong Un một số dấu hiệu thay đổi. Tân lănh tụ trẻ tuổi đă nêu ra vấn đề cải thiện đời sống người dân, và tiếp tục chính sách Shogun, đặt quân đội là ưu tiên hàng đầu, có thể là để cân bằng với phía đảng
Người ta cũng ghi nhận các chân dung Mác – Lênin đă biến mất trên quảng trường Kim Il Sung, thay thế bằng biểu tượng của đảng Lao động Bắc Triều Tiên : búa, liềm và cây bút lông. Nếu c̣n quá sớm để cho rằng B́nh Nhưỡng đă phủ nhận chủ nghĩa Mác-Lê, th́ biện pháp này cho thấy khuynh hướng « quốc hữu hóa » của chế độ. Trong Hiến pháp 1998, chủ thuyết Mác- Lênin cũng đă biến mất. Cuối cùng, các nhà quan sát nhận thấy ư hướng minh bạch, qua việc nh́n nhận thất bại của việc phóng hỏa tiễn Unha-3. Liệu đây có phải là dấu hiệu của mở cửa ? Câu hỏi này thật khó trả lời, khi mà B́nh Nhưỡng vẫn tiếp tục đe dọa Seoul.
Bài báo kết luận, tương lai của chế độ Bắc Triều Tiên vẫn c̣n mù mờ. Theo Narushige Michishita, th́ Kim Jong Un trước mắt có khởi đầu thuận lợi, nhưng về lâu về dài, nếu không giữ được lời hứa cải thiện cuộc sống nhân dân, rất có thể người dân sẽ bất b́nh, gây bất ổn cho chế độ.
Bản dịch : Thụy My
RFI
Báo Pháp :
Corée du Nord: le double visage de Pyongyang
De notre envoyé spécial Philippe Mesmer, publié le 28/04/2012 à 15:21
Les importations de produits de luxe ont quasi doublé en Corée du Nord, mais la population demeure pauvre.
Iliya Pitalev/RIA Novosti
Les échanges commerciaux avec la Chine profitent à une caste privilégiée, et la capitale se transforme. Mais le régime, même avec un nouveau "leader respecté", maintient son étau.
Il fait doux sur les rives de la rivière Potong, qui serpente au coeur de Pyongyang. En ce mois d'avril, le printemps bourgeonne, et les habitants de la capitale nord-coréenne en profitent. Sur les berges, des familles pique-niquent, le plus souvent de viande grillée sur des petits barbecues. D'autres s'adonnent au plaisir d'une promenade en barque. Des enfants font du roller. Des images qui tranchent avec celles que l'on a de ce pays -dynastie familiale, culte de la personnalité, famine, brutale répression...
Parmi les bâtiments alignés en retrait du cours d'eau, plusieurs sont neufs. Au Soldong Center, pour l'équivalent de 10 euros, les privilégiés peuvent se faire masser, avant d'aller nager dans la piscine aménagée en sous-sol ou se faire coiffer après quelques courses à la boutique à l'entrée. Des jeunes y viennent en voiture après s'être extirpés d'un trafic qui se densifie depuis cinq ou six ans, dans une ville de trois millions d'habitants en pleine évolution.
Gratte-ciels et centres commerciaux...
Construits à deux pas de la place Kim-Il-sung en moins d'un an, des immeubles d'une cinquantaine d'étages aux lignes légères et arrondies veulent illustrer l'émergence d'un nouveau Pyongyang. La tendance s'accompagne d'une floraison de centres commerciaux comme le Potongan, inauguré en 2010. Etrangers et membres de la nomenklatura du régime s'y fournissent en téléviseurs à écran plat Philips, chaussures Nike, produits de beauté, alcools... Entre 2008 et 2010, les importations de produits de luxe ont quasi doublé.
Dans la capitale, de nouveaux équipements voient le jour. ici, la piscine de l'université Kim-Il-sung.
REUTERS/Bobby Yip
Ces changements illustrent l'émergence d'une classe de marchands, apparue avec le développement d'une économie parallèle dans les années 2000, portée par les échanges avec la Chine (+62,4% en 2011) -unique partenaire commercial depuis l'effondrement de l'URSS et l'adoption de sanctions économiques par l'ONU. Les récoltes ont crû de 7,2% en 2011, mais la majorité de la population souffre toujours des pénuries alimentaires.
N'étaient la forte présence de militaires dans les rues, les portraits et statues omniprésents des dirigeants et les fresques à la gloire du régime, on en oublierait presque que l'on est en Corée du Nord, du moins selon l'image que l'on s'en fait. En réalité, le visage avenant du centre de Pyongyang ne représente qu'une réalité de la République populaire démocratique de Corée (RPDC).
Les campagnes souffrent, et la banlieue de la capitale frappe par sa vétusté. Le revenu annuel par habitant est difficile à établir. La Banque de Corée, établissement central sud-coréen, l'estime à 1073 dollars; l'ONU, à 504 dollars. La population demeure majoritairement pauvre, malgré d'importantes aides de l'Etat, comme la gratuité du logement.
Un double visage, dont il n'est donné à voir que la face souriante
Sur le plan politique, l'apparente insouciance printanière ne saurait faire oublier la résolution du 22 mars du Conseil des droits de l'homme de l'ONU, préoccupé par les "violations constantes des droits de l'homme" et l'"absence générale de liberté". Les organisations humanitaires internationales estiment à près de 200 000 le nombre de détenus dans des camps de travail aux conditions de vie "inhumaines".
Ce double visage de la Corée du Nord, dont il n'est donné à voir que la face souriante, soulève des interrogations sur l'avenir de la RPDC, désormais sous la direction de Kim Jong-un. Agé de moins de 30 ans et arrivé au pouvoir à la mort de son père, Kim Jong-il, en décembre 2011, il a vu ses attributions renforcées à la faveur du centenaire de son grand-père Kim Il-sung, fondateur du pays, célébré en grande pompe le 15 avril. Désormais baptisé "leader respecté" ou "leader suprême", le voilà aujourd'hui premier secrétaire du Parti du travail, président de la Commission militaire centrale et premier président de la Commission de défense nationale, considérée comme l'organe suprême de l'Etat depuis l'adoption de la Constitution de 1998.
L'avenir du régime reste flou
Les célébrations du centenaire ont permis de parfaire son image et d'affirmer l'entrée dans une ère inscrite dans la lignée des précédentes. Ponctuées d'une parade militaire, de feux d'artifice et de spectacles à la gloire du "père de la nation", elles ont donné lieu à quatre jours de congés. Les fêtes devaient se poursuivre le 25 avril, pour le 80e anniversaire de l'Armée populaire.
Une volonté d'établir un lien avec Kim Il-sung
Le discours prononcé le 15 avril par Kim Jong-un fut l'occasion pour les Coréens du Nord d'entendre pour la première fois leur nouveau "leader respecté". Une rupture, car son père, Kim Jong-il, ne s'exprimait guère en public. "Le travail sur l'apparence de Kim Jong-un, sa coupe de cheveux et sa mise, observe Narushige Michishita, de l'Institut national des hautes études politiques (Grips), un centre de recherche japonais, montre qu'il y a une volonté d'établir un lien avec Kim Il-sung."
Plutôt "impressionné" par la qualité de la prestation, d'autant qu'il s'exprimait pour la première fois et devant les médias internationaux, l'analyste nippon a décelé dans ce discours quelques signes de changement. "Il a évoqué l'amélioration du quotidien de la population et la volonté de poursuivre la politique du Songun ["l'armée en premier"], slogan de l'ère Kim Jong-il [1994-2011]. Il pourrait s'agir d'un rééquilibrage en faveur du parti, de retour au premier plan depuis le début du processus de succession, en 2010."
S'il ne parvient pas à améliorer la vie des gens, il pourrait y avoir des manifestations
Par ailleurs, les portraits de Marx et de Lénine sur la place Kim-Il-sung ont disparu et ont été remplacés par l'emblème du Parti du travail: la faucille, le marteau et le pinceau. S'il demeure prématuré de parler de suppression définitive, cette mesure refléterait la "nationalisation " progressive du régime. La référence marxiste-léniniste avait déjà disparu de la Constitution de 1998. "C'est une affirmation dynastique, estime Narushige Michishita. Sur le plan idéologique, les néologismes "kim-il-sungisme" et "kim-jong-ilisme" ont fait leur apparition, démontrant que les fondements idéologiques émanent bien des leaders."
Enfin, les observateurs ont noté une volonté de transparence. L'échec, le 13 avril, du lancement de la fusée Unha-3 a été admis le jour même: "Le satellite d'observation de la Terre n'est pas parvenu à entrer en orbite, avait annoncé l'agence officielle KCNA. Les scientifiques, les techniciens et les experts cherchent la cause de cet échec." Le signe d'une certaine volonté d'ouverture? Difficile à dire, d'autant que Kim Jong-un a également insisté sur l'importance du rôle de l'armée, chargée de "protéger la dignité et la souveraineté", et évoqué la fin de l'époque "où l'ennemi nous menaçait et nous faisait chanter avec des armes nucléaires". En outre, le 23 avril, le régime nord-coréen a soudain attisé l'attention dans la région en menaçant de détruire "en trois ou quatre minutes" plusieurs cibles en Corée du Sud.
Au vrai, l'avenir du régime reste flou. "A court terme, juge Narushige Michishita, Kim Jong-un devrait profiter de ces bons débuts." A plus long terme, ajoute-t-il, "s'il ne parvient pas à remplir son engagement d'améliorer la vie des gens, il pourrait y avoir des manifestations de mécontentement". De quoi -qui sait?- fragiliser la dynastie, voire la déstabiliser.
http://www.lexpress.fr/actualite/mon...g_1108974.html
Bookmarks