Đoàn quân xa của QĐ Mỹ triệt thoái khỏi Syria (07/10/2019) bỏ rơi đồng minh của ḿnh, những chiến binh người Kurd
Sự kiện này khiến chúng ta, những người Việt Nam Cộng Hoà, liên tưởng về những ngày đen tối cách nay gần nửa thế kỷ khi mà Mỹ bỏ rơi đồng minh của họ từng cùng sát cánh kề vai trên mảnh đất mà chính họ gọi là "Thành Tŕ Bảo vệ Tự Do" chống lại sự bành trướng của chủ nghĩa CS. Không phân tích không bàn luận quanh co nhưng đây chính là chính sách rơ ràng sai lầm của Trump trên khía cạnh lương tâm và đạo đức, đó là sự PHẢN BỘI. Ông ta có thể tiết kiệm tài lực và trí trên mặt trận chống Trung Quốc nhưng nên chọn đường thoái mà vẫn bảo vệ đồng minh của ḿnh, những chiến binh người Kurd chứ không thể phủi tay phũ phàng như thế. (BH)
Chỉ vài tháng sau trận đánh cuối cùng trong chiến dịch chống khủng bố IS bên bờ sông Euphrates, thành quả cuộc chiến đă đổ sông đổ biển khi Thổ Nhĩ Kỳ tiến quân vào Syria.
Khi tổ chức vũ trang Các lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do Mỹ chống lưng tiến đánh thị trấn Baghouz đầu năm 2019, nhiều người đă nghĩ đó sẽ là trận đánh cuối cùng trong cuộc chiến chống khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).
IS từng làm chủ một đế chế rộng lớn trải dài từ ngoại ô thủ đô Baghdad của Iraq đến phía tây Syria với hơn 10 triệu người. Đến tháng 2, IS chỉ c̣n kiểm soát một thị trấn nhỏ bên bờ sông Euphrate ở phía đông Syria.
Trận đánh kết thúc sau gần 2 tháng, kéo dài hơn dự kiến v́ sự chống cự quyết liệt của các tay súng cực đoan. Thành tŕ cuối cùng trong "vương quốc Hồi giáo" của IS chỉ c̣n những đống đổ nát, xe bán tải vũ trang cháy rụi và rải rác trên đường phố là thi thể những phần tử cực đoan quyết tử thủ.
IS đă trở lại
Baghouz hóa ra không phải trận đánh cuối cùng, dù đó là thành tŕ duy nhất c̣n lại của IS.
Gần 7 tháng sau chiến dịch, Tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh rút lực lượng đặc biệt khỏi Syria. Nh́n nhận động thái là quyết định "bật đèn xanh" của Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ cùng đồng minh ở Syria mở chiến dịch "Mùa xuân Ḥa b́nh" tiến đánh vào lănh thổ người Kurd, lực lượng chủ lực của SDF trong cuộc chiến chống IS.
SDF quản lư những nhà tù và trại tập trung với hàng ngh́n tay súng, người thân của các thành viên IS và cảm t́nh viên IS với lư tưởng cực đoan. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Recep Tayyip Erdogan phát lệnh tiến công vào miền Bắc Syria, IS đă lợi dụng thời cơ để giải thoát hàng trăm tù binh.
Với sức ép từ cuộc chiến lên nguồn lực hạn hẹp của người Kurd, toàn khu vực đối diện nguy cơ c̣n nhiều đợt đào tẩu khác của tù binh IS trong tương lai.
Tại trại tập trung al-Hol, gia đ́nh những phần tử khủng bố IS đă gia tăng áp lực lên lực lượng lính gác. Một quan chức SDF ngày 11/10 cảnh báo phụ nữ tại đây bắt đầu đốt phá lều trại, tấn công người của SDF và nhân viên quản lư.
Vũ khí cũng được tuồn vào trại. Những tù binh trong al-Hol t́m cách thiết lập lại hệ thống luật pháp tàn bạo của IS ngay trong trại tập trung. Người nào chống đối có thể phải trả giá bằng mạng sống.
IS có thể đă mất hết thành tŕ của ḿnh, nhưng lư tưởng cực đoan vẫn cháy âm ỉ , vẫn c̣n đó và chỉ chờ cơ hội bùng phát.
Ngay cả khi Baghouz sụp đổ, nhiều tay súng và người thân các thành viên IS bị bắt giữ vẫn không chấp nhận thất bại.
"Thượng đế đang thử chúng tôi. Những kẻ không xứng đáng sẽ ra đi, nhưng chân lư không thay đổi", một người phụ nữ ủng hộ IS trả lời CNN vào tháng 3.
"Người Mỹ có thể thống lĩnh thế giới ngày hôm nay, nhưng Thượng đế toàn năng đă hứa với người Hồi giáo rằng cuối cùng th́ thế giới sẽ được lănh đạo bởi Hồi giáo", Omar, một người tị nạn Palestine lớn lên ở Syria và tham gia IS, khi đó khẳng định.
"Phản bội và bỏ trốn"
Chiến dịch được trả giá với sinh mạng của gần 11.000 thành viên SDF, gồm lực lượng dân quân người Kurd cùng đồng minh người Arab và người Cơ đốc giáo tại Syria.
Chỉ trong chưa đầy một tuần sau khi Mỹ tuyên bố rút quân và Thổ Nhĩ Kỳ tiến đánh người Kurd, mọi thành quả và hy sinh trong của cuộc chiến chống IS bị đảo ngược. Tổ chức cực đoan rộng đường quay trở lại chiến trường.
Bị áp đảo bởi quân Thổ Nhĩ Kỳ và đồng minh của họ tại Syria, người Kurd quay sang quân chính phủ t́m kiếm hỗ trợ. Một thỏa thuận giữa SDF và Tổng thống Bashar al-Assad đă mở đường cho quân chính phủ trở lại vùng biên giới phía bắc, cùng theo đó là khả năng lực lượng thân Iran mở rộng hiện diện.
Bộ trưởng Quốc pḥng Mark Esper tuyên bố "chủ động rút quân khỏi phía đông bắc Syria" v́ không muốn lực lượng đặc biệt của Mỹ "kẹt giữa hai lực lượng quân sự đối đầu, trong một t́nh thế không thể tự vệ". Thực tế là Tổng thống Trump đă hối thúc rút quân khỏi Syria từ tháng 12/2018 mà không mấy quan tâm đến hệ quả.
"Mỹ chọn cắt nợ và bỏ chạy, quay lưng lại với những người từng kề vai sát cánh trong cuộc chiến đánh bại IS... Và dĩ nhiên, khái niệm 'chủ động rút lui' chỉ là cách nói của chính phủ cho một thực tế dễ hiểu hơn: phản bội và bỏ trốn", Ben Wedeman, phóng viên của CNN từng có mặt tại trận chiến ở Baghouz, nhận định.
Thủ lĩnh IS đang ẩn náu, Abu Bakr al-Baghdadi, đầu tháng 9 phát đoạn ghi âm kêu gọi những người ủng hộ lư tưởng cực đoan của ông ta phá vỡ tường thành các nhà giam và trại tập trung để giải thoát cho "những anh em" của ḿnh.
Đó chính xác là những ǵ đă diễn ra tại Hasakeh, phía đông bắc Syria, vào ngày 12/10. Các phần tử cực đoan dùng xe bom đánh vào nhà giam ở quận Ghuwaran t́m cách giải thoát tù binh. Liên tiếp các vụ tấn công tương tự đă xảy ra ở nhiều nhà giam của SDF kể từ khi chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu.
Giới chức Lầu Năm Góc từ lâu đă cảnh báo c̣n hàng ngh́n tay súng cùng các phần tử cực đoan của IS đang ẩn náu tại Syria và khu vực. Những vụ đột kích rồi rút lui nhanh chóng được tổ chức thường xuyên. IS không c̣n kiểm soát lănh thổ, nhưng chưa bị loại khỏi ṿng chiến.
Tổ chức khủng bố này xây dựng đế chế nhờ vào khả năng lợi dụng tinh vi những khoảng trống quyền lực. Với cuộc chiến mới ở phía bắc Syria, cánh cửa hồi sinh một lần nữa mở ra. Cuộc chiến của Mỹ chống lại IS, bắt đầu từ thời Tổng thống Barack Obama và tiếp nối dưới thời Tổng thống Donald Trump, quay trở về điểm xuất phát sau gần 5 năm.
Lính Mỹ thấy 'xấu hổ' khi người Kurd bị Washington phản bội.
Nhiều lính Mỹ cảm thấy xấu hổ khi họ bỏ rơi đồng minh cũ là những người Kurd trước đợt tấn công của lính Thổ Nhĩ Kỳ vào phía bắc Syria.
“Họ tin tưởng chúng ta, nhưng chúng ta đă phá vỡ ḷng tin đó”, một sĩ quan quân đội Mỹ từng chiến đấu bên cạnh người Kurd ở đông bắc Syria nói với New York Times. “Đây là vết nhơ đối với lương tâm người Mỹ”.
Sự áy náy trên là tâm trạng của một số lính đặc nhiệm Mỹ, sau khi được lệnh từ Nhà Trắng là phải bỏ rơi những đồng minh người Kurd, những người mà họ đă cùng chiến đấu chống lại nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng trong những năm qua.
“Tôi thấy xấu hổ”, một sĩ quan khác nói. Hai người đều giấu tên để không gặp vấn đề với cấp trên.
"Điều tồi tệ nhất là sự phản bội !"
Việc Mỹ rút quân khỏi đông bắc Syria đang đặt lực lượng người Kurd vào nguy hiểm khi Thổ Nhĩ Kỳ mở chiến dịch tấn công qua biên giới giáp Syria. Sự hỗ trợ của đặc nhiệm Mỹ là thế mạnh của người Kurd trước các lực lượng đối địch khác.
Năm ngoái, khi người Kurd đang bị tấn công bởi nhiều đoàn xe tăng và binh lính của chính phủ Syria, bao gồm lính Nga, người Mỹ điều máy bay ném bom chiến lược B-52. Chỉ vài giờ, cuộc tấn công dừng lại.
“Điều tồi tệ nhất trong quân sự, giữa những người đồng đội là sự phản bội”, Shervan Darwish, quan chức có liên hệ với Lực lượng Dân chủ Syria (SDF), nhóm do người Kurd dẫn đầu, nói.
Đó cũng là phản ứng chung của người Kurd trước việc Tổng thống Trump đột ngột rút hỗ trợ dành cho họ vào tuần trước.
Đến ngày 13/10, Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Mark T. Esper thông tin thêm rằng ông Trump đă ra lệnh rút 1.000 lính Mỹ khỏi đông bắc Syria trong thời gian tới. Ông thừa nhận rằng Mỹ đă cố yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ dừng tấn công người Kurd, nhưng Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan đă bỏ ngoài tai.
Và như vậy, trong khi binh lính người Kurd di chuyển về phía bắc để chi viện cho đồng đội đang chống chọi cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ, lính Mỹ chỉ có thể quan sát từ sau các bao cát. Lệnh từ Washington chỉ đơn giản là: hăy để người Kurd tự cứu ḿnh.
Cho đến trước lệnh rút quân đột ngột, lính Mỹ và lính Kurd đă phối hợp chặt chẽ, chung sống trong những khu nhà bụi bặm, sẻ chia với nhau từ bữa ăn đến những hiểm nguy. Họ sát cánh trong chiến trận, và giúp sơ tán những binh lính Kurd chết và bị thương.
“Khi họ tiếc thương đồng đội, chúng tôi tiếc thương cùng họ”, Tướng Joseph Votel, chỉ huy Bộ Tư lệnh Trung tâm của Quân đội Mỹ, đặc trách vùng Trung Đông, nói tại Viện Trung Đông, ngày 11/10.
Trước đây, Mỹ đă làm trung gian cho một thỏa thuận để giảm căng thẳng giữa người Kurd và quân Thổ Nhĩ Kỳ, theo đó người Kurd đồng ư rút khỏi biên giới, phá hủy các căn cứ và trả lại một số vũ khí hạng nặng.
Những động thái đó nhằm chứng tỏ họ không là mối đe dọa đối với lănh thổ của Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng giờ đây lại làm họ yếu đi khi bị Ankara tấn công.
Trong cuộc chiến chống IS, phía Mỹ và người Kurd đă phối hợp từ chỉ huy cao nhất đến những người lính ngoài trận địa, theo New York Times.
Chỉ huy của Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) cùng sĩ quan Mỹ lên chiến lược và kế hoạch tác chiến tại bộ tư lệnh chung ở một nhà máy xi măng gần thị trấn Kobani phía bắc Syria.
“Đơn vị chống khủng bố tinh nhuệ của SDF là những binh lính cứng rắn được tôi luyện trong cuộc chiến chống khủng bố IS. Người Mỹ đă chứng kiến họ chiến đấu và tin tưởng hoàn toàn”, Nicholas Heras, nhà nghiên cứu ở Trung tâm An ninh Mỹ Mới, người từng tới thăm và cố vấn cho SDF, nói với New York Times.
“Trong hai năm qua, sự phối hợp khá sâu sắc”, Mutlu Civiroglu, nhà phân tích về vấn đề người Kurd ở Washington từng làm việc tại đông bắc Syria, cho biết. “Sự tin tưởng lẫn nhau là rất cao, v́ sự hợp tác đă mang lại kết quả to lớn”.
“Liên minh (do Mỹ dẫn đầu) không có lính trên mặt đất, c̣n lực lượng người Kurd không có hỗ trợ trên không, v́ vậy họ cần nhau”, ông nói.
Lực lượng đặc biệt của Mỹ phối hợp với người Kurd tại cứ điểm Manbij vào năm 2018. Ảnh: New York Times.
Chẳng hạn, để tấn công một thị trấn, lính SDF được máy bay của liên quân thả xuống đằng sau chiến tuyến của IS. Trong trận chiến khác, đặc nhiệm Mỹ giúp người Kurd lên kế hoạch và thực hiện kế hoạch tiến công vượt sông Euphrates.
Sau khi Nhà nước Hồi giáo mất gần hết diện tích kiểm soát, Mỹ đào tạo cho các đơn vị chống khủng bố người Kurd về chiến thuật truy quét các điểm ẩn náu c̣n lại của IS, và cung cấp thông tin t́nh báo phục vụ các chiến dịch này.
Lính người Kurd cũng thường lái xe trước và sau để hộ tống các đoàn xe Mỹ khi đi qua các thị trấn Syria, và tạo thành hàng rào an ninh bên ngoài các cơ sở mà quân nhân Mỹ làm việc.Zing
Bookmarks