Giáng sinh đang đến gần, tiết trời cũng bớt se lạnh khi trận mưa đông cuối mùa sắp dứt.
Nh́n người người nô nức chuẩn bị, khiến ḷng hằng mơ ước, mùa yêu thương vĩnh cửu sẽ luôn tới với mọi người, để xin Chúa Hài Đồng ban b́nh an thật sự cho nhân loại
. Hàng khối quà tặng giữa những tấm thiệp chúc tụng bay như bươm bướm và các tiệc yến linh đ́nh , biến tuần lễ cuối tháng 12 Dương lịch , thành mùa lễ nhộn nhịp và quan trọng nhất trong năm.
Có một sự lạ lùng mà ít người để ư tới. Đó là khi những cơn gió mùa đông bắt đầu thổi về lành lạnh, chỉ đủ làm ửng hồng những đôi má đẹp hay làm rạng rỡ thêm mấy chiếc áo len hương ấm.
Cũng là lúc có một loài hoa , đang âm thầm chuyển mấy cánh lá noăn , từ xanh ra màu đỏ.
Mọi người bảo đó là Hoa Giáng Sinh và ngoài kia Hoa cũng đang rực rỡ , báo hiệu một mùa giáng sinh sắp tới.
1-Đi t́m tung tích của các danh từ, liên hệ tới Giáng Sinh :
Xưa nay nhiều người hay lẩn lộn về nguồn gốc của các danh từ ngoại quốc liên hệ tới ngày lễ Giáng sinh như Noel hay Christmas.
Trước hết “ Noel” là Pháp ngữ, thoát thai từ tiếng La Tinh “ Natalis “.,chứ không phải là tiếng Do Thái cổ.
Sự lầm lẫn trên, phần lớn là do bản gốc của Kinh Thánh, trong phần Cựu Ước, hoàn toàn được viết bằng chữ Do Thái Cổ. Về sau mới được dịch ra tiếng Hy Lạp và La Tinh.
Theo từ nguyên, chữ “ Natalis dies “ của latin, có nghĩa là Ngày sinh nhật hay Sự ra đời.
Về sau, để tiện gọn, các nhà Ngôn ngữ học, đả bỏ bớt chữ “ Dies “, mà nói tắt là “ Natalis “, để chỉ ngày sinh.
H́nh thức nói tắt này, chính là nguồn gốc (Étymon) của danh từ “ Noel” mà ta dùng tới ngày nay.
Đây là Luật biến đổi ngữ âm, của văn phạm La Tinh, dùng hoán chuyển các tiếng gốc sang Pháp ngữ ngày xưa, chẳng hạn như Natalis ố Nael ố Noel..
Từ tiếng gốc có nghĩa chung là “ Sinh Nhật “, dần dần người ta viết hoa chữ Noel, đồng thời bỏ thêm hai chấm trên đầu chữ E, một h́nh thức phủ nhận chữ e này không thể kết hợp với chữ O đứng trước, để trở thành một Nhi Trùng Âm (Diphtongne), như các chữ thông thường khác. Dụng ư của người xưa là vậy.
Từ đó chữ Noel, trên đầu có hai chấm, viết hoa, chỉ dùng để chỉ ngày sinh của Chúa Jesus mà thôi.
Riêng chữ Christmas cũng là một tiếng Anh cổ, được kết hợp bởi hai thành tố : Christ chỉ Chúa Jesus, c̣n “ Mas “ , qua biến thể của chữ Mass cổ, có nghĩa là Lễ của Nhà Thờ hay Lễ Hội
. H́nh thức của Mas (mass), một thứ tiếng Anh cổ, cũng có gốc từ chữ Latin là Missa với nghĩa “ Lễ nhà thờ
“.Trong tiếng Pháp , cũng có chữ “ Messe”, được Việt hoá thành “ Misa”, cũng có nghĩa là Lễ Nhà Thờ.
Cuối cùng là vấn đề biến dạng từ chữ “ Christmas “ sang “ Xmas “.Như ta biết, danh từ Christ tuy là tiếng Anh nhưng có từ nguyên là tiếng La Tinh “ Christus “ mà ra
Nhưng chữ La Tinh này lại được mượn từ tiếng Hy Lạp “ Khrislos “ , có nghĩa là Người được xức dầu thành, chỉ Chúa Jesus. Do các quy luật phức tạp chuyển ngữ các chữ cái, giữa hai ngôn ngữ trên, nên mới có biến thể từ Christmas sang Xmas, nhưng khi đọc, vẫn là Christmas, chứ không bao giờ là Xmas.
Nói chung dù các chữ Noel, Christmas, Xmas xuất phát từ đâu chăng nửa, th́ tựu trung đều có nghĩa, chỉ ngày giáng sinh của Chúa Jésus,mà theo truyền thuyết nhằm ngày 25-12 năm 1 tại Bethleem, cách thành phố Jerusalem của Do Thái, độ 9 km.
Riêng chữ Advento của La Tinh, mà các tín đồ Thiên Chúa giáo quen gọi là mùa Vọng, một nghi thức truyền thống, cũng được cử hành riêng biệt tuỳ theo tập quán của các nhà thờ.
Theo đó qua thánh lễ lâu đời, trước một tháng lễ sinh nhật, có tục đặt bốn cây nến, tượng trưng cho sự trong lành của Thiên Chúa, soi sáng nhân loại.
Cũng trong mùa Vọng, giáo đồ không hát kinh GLORIA, cũng như khi cử hành thánh lễ, các linh mục và bốn cây nến mùa vọng, đều mang màu tím , là một biểu tượng của sự sám hối , đối với người theo đạo Ky Tô.
2-Những Tập Tục Trong Đêm Giáng Sinh :
Trải qua 200 năm đầu của Tây Lịch, theo sử liệu cho biết các nhà thờ lúc đó đang kiểm soát gắt gao đạo Thiên Chúa, đă không tổ chức Lễ Giáng Sinh.
Lư do là lúc đó, không có ai biết được một cách chính xác, ngày sinh của Chúa Jésus, ngay cả trong bốn “ Sách Tin Mừng “, cũng không hề nhắc tới.
Do trên các Giáo hôi lúc đó, chỉ để ư tới Cuộc Tử Nạn và Mùa Phục Sinh của Chúa mà thôi.
Từ sau năm 201, mới bắt đầu có tổ chức mừng sinh nhật Chúa Hài Đồng. Tuy vậy giữa hai Gíao Hội Ky Tô tại La Mă và Đông Phương, cũng không thống nhất.
Nói chung, các nước lúc đó thường tổ chức Lễ Giáng Sinh vào các ngày 6-1, 25-3 và 25-12.. tùy theo tập quán lễ hội của quốc gia ḿnh. Phải đợi tới giữa thế kỷ thứ 4, năm 335 sau Tây Lịch, cả hai Giáo Hội Thiên Chúa La Mă và Đông Phương, mới nhất thống, cử hành Lễ Giáng sinh vào đêm 25-12 hằng năm, cho tới bây giờ.
LỄ GIÁNG SINH :
Mùa Giáng Sinh được người Đức gọi là “ Weihnachten”, tức là những đêm Thánh vô cùng. Riêng những danh từ “ Natale “ của Y’, “ Noel “ của Pháp, “ Natividad “ Tây Ban Nha hay “ Christmas của Anh, Mỹ, Canda.. đều có nghĩa là Sinh Nhật Chúa.
Đây là một lễ hội, được gắn liền với nhiều tục lệ cổ truyền, đă có từ ngàn năm trước nhưng tới nay vẫn được chấp nhận
. Nhờ đó đă giúp cho lễ Giáng Sinh đầy ư nghĩa và thêm vui nhộn.
Lễ này bắt đầu từ các lễ hội dân gian truyền thống hằng năm của các dân tộc Âu Châu.
Năm 335, Hoàng Đế La Mă là Constantin khởi xướng, lấy ngày 25-12 làm sinh nhật Chúa Jésus và đă trở thành ngày sinh nhật hằng năm của Đấng Cứu Thế.
Thật ra lư do chọn ngày 25-12 rất hợp lư, nhất là đối với các dân tộc sống bên hai bờ Địa Trung Hải như Ai Cập, Syrie, Hy Lap, La Mă.. v́ đây cũng là ngày kỷ niệm Vị Thánh Bổn Mạng của Họ, tức là Vị Thần Mặt Trời Chiến Thắng Sol Invictus.
C̣n đối với các xứ Bắc Âu, sau khi đă trải qua một mùa đông giá băng lạnh cóng, suốt những ngày thu phân cho tới 25-12. Đây là thời điểm sắp giao mùa, giữa đông sang xuân, ngày dài đêm ngắn, mà ai cũng thích, nên họ mở hội ăn mừng.
Ngay người Ba Tư tận Nam Á, cũng có phong tục mừng sinh nhật của Thần Ánh Sáng Mithras vào đúng vào ngày 25-12 hằng năm. Nhưng lư so chính, khiến cho Hoàng Đế La Mă Constantin, cũng như nhân loại, đă hân hoan chọn ngày trên làm ngày sinh nhật Chúa, nguyên do v́ năm đó, có ngôi sao Bethlehem đầu tiên, đă xuất hiện rực rỡ giữa bầu trời đông băng giá.
- TỤC KÉO CỦI VÀ ĂN ĐẦU HEO :
Trong đêm Giáng Sinh, người Bắc Âu sẽ cùng nhau kéo một khúc gỗ sồi , được mang từ rừng về, gây nên cảnh tượng rất vui nhộn khi mọi người gặp nhau đều ngả nón hay cười vui chào hỏi.
Tại nhà, khúc củi được đốt lên bằng mồi lửa được giữ từ tro than năm ngoái. Khúc lửa này sẽ được chủ nhân giữ trọn năm, v́ mọi người đều tin rằng lửa sẽ giữ được cho ngôi nhà của họ quanh năm được ấm cúng hạnh phúc, tránh được tật bệnh thiên tai từ bên ngoài đem tới.
Cũng ở Bắc Âu ngày xưa, người ta tin rằng Vị Thần Điều Khiển Ngũ Cốc cư ngụ ở trong đầu heo, nên cứ đến ngày lễ Giáng Sinh, lại có tục giết heo làm thịt ăn, với hy vọng mùa màng thêm trúng.
Ngày nay vùng này, trong đêm lễ, chiếc đầu heo thật được thay bằng những ổ bánh h́nh con heo.
HOA GIÁNG SINH :
Tại VN, người ta gọi nó là hoa Trạng Nguyên, theo truyền thuyết từ một câu chuyện cổ tích diễm t́nh. Ngày xưa có một sĩ tử trên đường vào kinh đô ứng thí, đă nh́n thấy một giống cây lá xanh, mọc tha thướt bên vệ đường.
Khoa đó ông đỗ trạng nguyên và trên đường về vinh quy bái tổ, bất chợt gặp lại cây lá xanh bên đường hôm nào. Nhưng hôm đó nó đă biến đổi một cách kỳ diệu, v́ những cánh lá xanh nơn nường trên ngọn, nay trở thành màu đỏ thắm, như đang đồng điệu với thế nhân, chúc người thi đổ.
Cảm khái, ông đă không ngần ngại ban cho giống hoa t́nh nghĩa trên một mỹ danh “ Hoa Trạng Nguyên “ và được lưu giữ tới ngày nay.Đây chính là giống cây, mà hằng năm trên thế giới, người ta dùng trang trí trong ngày sinh nhật và họ gọi là Hoa Giáng sinh (Christmas Flower).
Đây là một loại hoa rất đặc biệt, v́ hoa cũng là lá và lá cũng là hoa với một cụm lá màu đỏ ở trên đỉnh, được bao quanh bởi đám lá xanh. Ở Đông phương, giống hoa này cũng rất được yêu thích và được gọi bằng những cái tên khả ái như “ Nhất Phẩm Hồng “ (Trung Hoa) hay “ Tinh Tinh Mộc “ (Nhật Bản ).
Nhưng dù mọc ở đâu hay được gọi bằng một cái tên nào chăng nửa, nó vẫn là biểu tượng của sự cao quư, dịu dàng và mộc mạc, rất phù hợp với tâm lư của người đàn bà VN.
Có lẽ vậy, nên ở miền quê, hoa này thường được trồng trước ngơ hay trên rào giậu như dâm bụt, với ngụ ư chào mừng khách quư. Là giống cây thân mềm,lá xanh ẻo lă rất giống các thiên kim tiểu thư và chỉ chuyển đổi màu lá từ xanh sang đỏ, trong thời gian nhất định, giữa tuần lễ từ Giáng Sinh tới Tết Nguyên Đán mà thôi. Ngoài ra, thời tiết càng lạnh lẻo, th́ hoa càng có màu sắc rực rỡ.
Theo truyền thuyết của phương tây, th́ hoa này có liên hệ với Chúa Jésus,bởi chúng được tạo thành từ những giọt máu cuối cùng của Ngài, khi bị đóng đinh trên cây thập giá.
Chính màu máu tươi đă nhuộm màu lá xanh thành đỏ thắm và chính giữa có những nhụy vàng.
Cũng do tính chất thần thánh trên, mà hầu hết các thiệp chúc và bánh giáng sinh, gần như đều có in h́nh cánh hoa truyền thống
NHỮNG BỨC TRANH VÔ GIÁ VẼ MẸ MARIA VÀ CHÚA JÉSUS :
Ngoài người Ai Cập, La Mă và Trung Hoa, dân tộc Hy Lạp cũng mang tính nghệ sĩ độc đáo qua mọi thời đại và đă đạt tới đỉnh cao của nghệ thuật ngay từ thế kỷ thứ 5 trước TL.
Nhưnng từ khi Ky Tô giáo từ vùng cận đông du nhập vào Âu Châu, đă làm có nhiều thay đổi quan trọng trong nghệ thuật, suót thời trung cổ, kéo dài từ thế kỷ thứ V ố XV sau TL.
Đây cũng là giai đoạn các nhà nghệ sĩ đă chuyển từ chủ nghĩa Duy Nhiên sang vẽ Bích và Minh Họa các vị Thánh, đạt tới mức hoàn mỹ.
Tuy nhiên v́ các đề tài đều do đơn đặt hàng của Ṭa Thánh hay nhà thờ, cho nên hầu hết đều mang tính ước lệ , kiểu mẫu từ h́nh thức cho tới nội dung.
Sau thời trung cổ, nhờ các họa sư người Ư như Giotto, Leonard de Vinci, Raphael Santi.. đă có công lớn trong việc làm sống đọng nghệ thuật Ky Tô giáo, từ thời phục hưng cho tới ngày nay, qua các họa phẩm về Mẹ Maria, Chúa Jésus,bằng cách mượn ngay h́nh ảnh của người b́nh thường, để làm mẫu vẽ.
Với Leonard de Vinci, ông đă thành công tuyệt mỹ , qua bức tranh “ Đức Mẹ Thành Benoir “ , khi mượn h́nh ảnh hiền dịu khả ái của một thiếu phụ trẻ, đang mỉm cười nh́n cánh hoa đang hé nở trong tay đứa bé.
Toàn bộ bức tranh thật linh hoạt sống đọng, qua h́nh ảnh người thiếu phụ tượng trưng cho mẹ Maria.
Nhưng ư nghĩa nhất vẫn là đôi mắt của Chúa Hài Đồng, lúc chăm chú nh́n vào cánh hoa, đồng thời đưa một ngón tay khẻ chạm vào nó, như sợ vuôt mắt niềm tin quư báu. Bức tranh này về sau được gọi
“ Tranh Đức Mẹ Với Cành Hoa “, khác biệt với những tranh mẫu trước thời phục hưng.
Ngoài ra Vinci c̣n sáng tạo nhiều tuyệt tác phẩm khác như “ Đức Mẹ Lita, Đức Mẹ và Thánh Ana “ , tới nay cũng vẫn c̣n là đỉnh cao của nghệ thuật.
Đồng thời với Leonard De Vinci, c̣n có họa sư Raphael Santi, cũng là người Ư và cũng sáng tạo chung một đề tài về Đức Mẹ và Chúa Jésus.
Tuy nhiên phong thái của hai người hoàn toàn khác biệt, do tính chất nghệ sĩ cá nhân của mỗi người.
Trong lúc Vinci sống nơi phố phường đô hội, trái lại Raphael th́ sinh và trưởng thành tại Urbino, một miền quê thơ mộng và xinh đẹp của miền Bắc Ư.
V́ vậy sau này dù ở tại các thành phố lớn như Florence hay Rome, ông vẫn lấy khung cảnh đồng quê để hoàn thành các tuyệt tác phẩm như Đức Mẹ Cadatempi, Đức Mẹ với Hài Nhi, , Cậu Bé Jean Baptist và Người Mẹ Elizabeth.
. Bức họa nào cũng tuyệt đẹp và thơ mộng, qua cảnh vườn cây băi cỏ xanh mượt, chen lẫn giữa muôn hoa. Nhưng nổi bật hơn hết, vẫn là h́nh ảnh của tháp chuông nhà thờ cao ṿi vọi, đứng im ĺm soi bóng trên mặt hồ phẳng lặng.
Năm 37 tuổi sắp qua đời, ông lại hoàn thành một tác phẩm vĩ đại lưu danh thiên cổ, đó là “ Đức Mẹ Ở Sixtine “
. Đây là một nghệ thuật độc đáo, đă dung ḥa được tinh thần nhân văn, thời phục hưng và truyền thống cổ.
3-Đêm Thánh Vô Cùng Khắp Thế Giới :
Theo sử liệu, cách đây hơn 2000 năm, vào một đêm đông lạnh lẻo, Chúa Jésus đă được sinh trong một máng cỏ, nơi cánh đồng cô quạnh. Nguyên do là bà Maria tuy sắp tới ngày sinh đẻ nhưng v́ có lệnh kiểm tra dân số của chính quyền La Mă, nên phải rời thành phố đang ở là Nazareth, về quê hương tận Bethlehem, v́ vậy đă sinh Chúa giữa đồng
Bookmarks