Ba vấn đề lớn từ một chiếc thẻ lên tàu… rất nhỏ


Cách đây mấy ngày, tôi nh́n thấy trên facebook của thầy giáo tôi, thầy Nguyễn Tích Lăng, những tấm biển chỉ dẫn các nhà ga của tuyến đường sắt trên cao Hà Đông – Cát Linh. Tôi sững sờ. Trên các tấm biển chỉ dẫn đó ghi 2 thứ tiếng: Trung và Việt. Tiếng Trung ở trên và tiếng Việt ở dưới.



Tôi ṃ vào t́m đọc thông tin này thấy một tờ báo online chính thống nói thông tin từ Ban quản lư (phía Việt Nam) giải thích đó là lỗi của nhà thầu (phía Trung Quốc) chứ không phải của Ban quản lư và lư do họ đề tiếng Trung Quốc v́ để cho các chuyên gia Trung Quốc đang giúp vận hành thử tàu. Tờ báo cũng nói những biển chỉ dẫn đă được tháo bỏ. V́ thế tôi không định bàn về việc đó nữa.

Nhưng tối qua tôi thấy trên một số facebook đưa chiếc “thẻ lên tàu” cũng in 2 thứ tiếng Trung và Viêt. Và tiếng Trung vẫn in trên phần tiếng Việt. Đến lúc này, câu chuyện ngôn ngữ đă cho thấy ba vấn đề quan trọng.

Vấn đề thứ nhất: Đó là nguyên tắc sử dụng song ngữ trong các văn bản, biển hiệu, tên các công tŕnh, các khu du lịch, địa điểm văn hóa… Khi sử dụng song ngữ hay nhiều ngữ trong một văn bản th́ tiếng của nước sở tại (ở đây là Việt Nam) phải được đưa lên đầu tiên. Đấy là văn hóa, là chủ quyền quốc gia. Mọi sự là khác đi là vô t́nh (có thể hữu ư) xúc phạm đến chủ quyền của nước sở tại cho dù chỉ là vấn đề ngôn ngữ. Sau này khi nhà ga chính thức họa động th́ hai thứ tiếng được sử dụng đầu tiên là Việt và Anh. Nếu thêm các tiếng khác th́ phải tính đến các nhu cầu cần thiết và hợp lư của ngôn ngữ đó cho sinh hoạt và kinh doanh.

Vấn đề thứ hai: Đường sắt trên cao Hà Đông – Cát Linh được làm bằng tiền vay của Trung Quốc và do nhà thầu Trung Quốc thi công. Nhưng Việt Nam vay tiền th́ Việt Nam phải trả nợ. Có những món nợ bằng tiền mà người ta đôi khi phải trả bằng cả vận mệnh của cả quốc gia. Và nhà thầu Trung Quốc chỉ là một người làm thuê không hơn không kém cho dù bởi bất cứ lư do nào. V́ thế, Trung Quốc không được quyền quyết định tùy tiện các văn bản đang sử dụng trong lănh thổ Việt Nam nếu không được luật pháp của Việt Nam cho phép. Đặc biệt đơn vị quản lư dự án này phải hiểu và yêu cầu nhà thầu (người làm thuê) chấp hành các qui định của nước sở tại. Câu chuyện về biển chỉ dẫn các nhà ga và chiếc thẻ lên tàu diễn ra cách nhau có mấy ngày. Như vậy không hề có sự “rút kinh nghiệm” của Ban quản lư và nhà thầu. Chính điều đó làm cho người dân thấy một điều ǵ đó không b́nh thường ẩn sau những biển chỉ dẫn nhỏ và cái thẻ lên tàu c̣n nhỏ hơn.

Vấn đề thứ ba: Cho dù tuyến đường sắt trên cao đang trong thời gian vận hành thử và tiền xây dựng tuyến đường này là vay của Trung Quốc th́ các nguyên tắc, qui định… vẫn phải được chấp hành nghiêm túc như treo một cái biển nhà ga. Nếu không th́ với một ít tiền thôi chúng ta sẽ có nguy cơ đánh mất ḷng tự trọng hay nói rộng hơn là đánh mất chủ quyền của một quốc gia trong một việc làm tưởng như nhỏ nhặt. Vấn đề Trung Quốc từng bước lấn chiếm chủ quyền một số biển đảo của chúng ta lâu nay không cho phép người Việt Nam nh́n nhận mọi hành vi của Trung Quốc với con mắt b́nh thường được nữa. Người Việt có câu “một sự bất tín, vạn sự bất tin”. Trong khi đó, chính quyền Trung Quốc từ thời phong kiến đến nay đă có hàng ngàn sự bất tín với Việt Nam. Việc lấy lại ḷng tin của người dân Việt Nam đối với Trung Quốc quả là một thách thức giống như tát cạn biển Đông vậy.

Việc vận hành thử cho dù do các chuyên gia Trung Quốc tiến hành nhưng họ đang thực hiện việc đó trên lănh thổ Việt Nam, có sự tham gia của các chuyên gia GTVT Việt Nam và dưới sự giám sát của Ban quản lư. Vậy mà khi các biển chỉ dẫn của hầu hết các nhà ga từ Hà Đông đến Cát Linh được treo lên mà Ban quản lư không hay biết cho đến khi báo chí có ư kiến. Rồi tiếp đến các “thẻ lên tàu” lại tiếp tục sử dụng ngôn ngữ như các biển chỉ dẫn nhà ga. Tuyến đường sắt trên cao là quá xấu, quá đắt, thi công quá chậm như báo chí và dư luận công chúng đă từng lên tiếng. Một tuyến đường xấu có thể đập đi làm lại, nhưng khi ḷng tự trọng dân tộc, chủ quyền của dân tộc bị đánh mất th́ hàng trăm năm chưa chắc đă giành lại được.

Theo Facebook Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều

https://www.facebook.com/thieu.nguye...30925843895081

Toan Trinh chuyen


Bàn ra tán vào (1)
T NGUYEN
Nói nhiều cũng vô ích...Mọi việc đã được thực thi nhưng qua cách mà mắt nhân dân..VGCS cứ lập lờ giưã quên và thực...Bô lô ba la một hồi thành thật...?? --Cờ ̉6 sao TQ khi đón quốc khách cũng lộn do kỹ thuật..?? --Cờ 6 sao TQ trên báo đảng. tren VNTV cũng lộn kỹ thuật..?? --Chữ TQ xuất hiện đại trà trên các bảng hiệu tại nhiều tỉnh, cũng lộn do thiếu kiểm xoát..?? ---Loa địa phương nói tiếng TQ cũng do lỗi kỹ thuật...?? --Bắt nhân viên đi học tiếng TQ vì lợi ích giao tiếp..cũng lộn..?? Rút cục mọi việc vẫn như cũ ..dân VN có cái tật phê bình nhiều nhưng thực thi thì không tích cực...do tính hay quên hay du di mọi chuyện mà ra...?? Dân biết cái gì sai, đã phê bình thì làm ơn theo dõi cho tới cuối..đừng chơi màn đánh trống bỏ dùi.....?? Vì vậy nhiều chuyện sai trái vẫn thành hiện thực vì màn lập lờ cố ý của VGCS do dân phản đối mà không tích cực.