Mỹ nhập hàng Trung Quốc: Mất nhiều hơn được.

Nhiều năm qua, các nhà kinh tế đă chỉ ra rằng người Mỹ đang rất lo lắng hàng xuất khẩu giá rẻ của Trung Quốc sẽ giết chết việc làm ở Mỹ, trong khi lợi ích từ buôn bán với Trung Quốc không bù được chi phí phải bỏ ra.


Đồ chơi sản xuất tại Trung Quốc được bày bán tại một cửa hàng ở Washington. Ảnh: Reuters

Nghiên cứu mới cho thấy thiệt hại cho Mỹ là sâu hơn những ǵ mà các nhà kinh tế đă nghĩ. Vấn đề là do tốc độ xuất khẩu của Trung Quốc tăng quá nhanh, không đúng như một quá tŕnh để kịp thời thích ứng.

Nghiên cứu đánh giá thực hiện trên 722 quận, hạt của Mỹ có liên quan đến thương mại với Trung Quốc, cho thấy những khu vực làm ăn nhiều nhất với Trung Quốc không chỉ mất việc làm trong lĩnh vực sản xuất nhiều hơn, mà c̣n làm giảm việc làm nói chung. Thương mại với Trung Quốc càng nhiều th́ số công nhân nhận bảo hiểm thất nghiệp, tem phiếu thực phẩm và các khoản trợ cấp bệnh tật càng cao.

Từ khi Trung Quốc gia nhập tổ chức Thương mại thế giới (WTO) năm 2001, đến năm 2010, Mỹ đă mất 2,8 triệu việc làm do thâm hụt thương mại. Theo viện Chính sách kinh tế, gần 70% những công việc bị mất đi, tương đương 1,9 triệu việc làm là thuộc khu vực sản xuất, trong đó 51,5% thuộc lĩnh vực sản xuất hàng hoá bền.

Để bù lại những khoản chi tiêu này, Chính phủ Mỹ phải đánh thuế cao hơn, cắt giảm các khoản trợ cấp xă hội, và việc mất đi nguồn trợ giúp trong thời gian này càng khiến người dân mất đi động lực làm việc, nền kinh tế v́ thế càng kém hiệu quả hơn.

Thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc là 278,3 tỉ USD trong năm 2010, tăng 194 tỉ USD kể từ năm 2001. Theo kinh tế gia Robert Scott, một trong những nguyên nhân chính là Trung Quốc đang thao túng thị trường tiền tệ bằng cách giữ đồng nhân dân tệ thấp hơn so với giá trị thực, làm cho hàng hoá của Trung Quốc rẻ hơn rất nhiều so với hàng hoá các nước.

Nếu chia lợi nhuận đạt được từ thương mại với Trung Quốc làm ba phần th́ chi phí mà Chính phủ Mỹ bỏ ra v́ hậu quả này đă chiếm mất từ một đến hai phần. Nói cách khác, giao dịch với Trung Quốc (ví dụ như cung cấp các mặt hàng giá rẻ cho người tiêu dùng Mỹ) đă làm các sản phẩm cùng loại của Mỹ gần như bị xoá sổ trên thị trường, c̣n chưa kể đến những tổn thất về kinh nghiệm mà những người mất việc làm phải gánh chịu.

Kinh tế gia đại học Princeton, cựu phó chủ tịch hội đồng quản trị cục Dự trữ Liên bang Mỹ, Alan Blinder, cho biết những năm gần đây các công ty Mỹ đă tăng gia công phần mềm cho các nước có mức lương thấp như Trung Quốc khiến hàng triệu người Mỹ có nguy cơ mất công ăn việc làm. Tuy nhiên, cũng có những lợi ích thương mại không thể đo lường được như sự tăng trưởng của Trung Quốc đă thúc đẩy nhu cầu lớn hơn việc sử dụng hàng hoá cao cấp của Mỹ.

Nếu Trung Quốc tăng giá trị đồng nhân dân tệ và các nước như Malaysia, Hong Kong, Singapore và Đài Loan đi theo hướng của Trung Quốc th́ Mỹ sẽ có thể tăng GDP lên 285,7 tỉ USD, thêm 2,25 triệu việc làm cho nền kinh tế và giảm thâm hụt ngân sách quốc gia đến 857 tỉ USD trong ṿng mười năm.

Khả Anh (WSJ, Fdlreporter)