“Thần đồng” Hà Nội trở thành nhà vật lý nổi tiếng ở Mỹ

[CảThộn]

“Thần đồng” Hà Nội trở thành nhà vật lý nổi tiếng ở Mỹ

•

Xem thêm: thần đồng, đàm thanh sơn, vật lý, nghiên cứu khoa học, giải thưởng

Người được gọi là "thần đồng" ở Hà Nội là Đàm Thanh Sơn, 25 tuổi đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ. Tháng 5/2010, tờ Physics Today (Mỹ) đăng ba bài liền ca ngợi kết quả của nhóm Đàm Thanh Sơn. GS Phạm Xuân Yêm coi kết quả ấy là “kỳ diệu”...
Đàm Thanh Sơn sinh năm 1969 tại Hà Nội trong một gia đình trí thức và thanh bạch. Bố là giáo sư dược học Đàm Trung Bảo, mẹ là phó giáo sư sinh hoá Nguyễn Thị Hảo, chú ruột là giáo sư vật lý Đàm Trung Đồn.

Đàm Thanh Sơn
Từ bé, Sơn đã nổi tiếng là một “thần đồng”: mới học lớp 2 (tương đương lớp 3 hiện nay) đã giải được toán lớp 10 (tương đương lớp 12 hiện nay). Do vậy, Sở Giáo dục Hà Nội đặc cách cho Sơn học “nhảy cóc” lên năm cuối cấp II.
Lên cấp III, Sơn thi đỗ vào Khối Phổ thông chuyên toán Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.
Năm 1984, mới 15 tuổi, lần đầu dự Olympic Toán Quốc tế ở Prague, Sơn đoạt ngay huy chương vàng với số điểm tối đa 42/42.
Rồi Sơn được gửi sang Moskva học vật lý tại Đại học Lomonosov. Chịu ảnh hưởng của người chú ruột Đàm Trung Đồn, Sơn mơ trở thành một nhà vật lý lý thuyết lỗi lạc. Muốn thế, phải học thật giỏi toán. Được giữ lại trường, Sơn bảo vệ thành công luận án tiến sĩ năm 25 tuổi. Người hướng dẫn Sơn là giáo sư Valery Rubakov, giám đốc Viện Nghiên cứu Hạt nhân Moskva. Nhưng, bỗng Liên Xô sụp đổ!
Yêu Sơn như con đẻ, thầy Rubakov khuyên anh nên sang Mỹ, nơi có điều kiện tốt hơn nước Nga đang khủng hoảng, để khỏi thui chột mất tài năng. Thế là Sơn bay sang New York, Mỹ, vào làm việc trong nhóm nghiên cứu của giáo sư Lý Chính Đạo (Tsung-Dao Lee), người cùng chia sẻ Giải thường Nobel năm 1957 với một nhà bác học khác, cũng người Mỹ gốc Hoa, là giáo sư Dương Chấn Ninh (Chen Ning Yang), do khám phá hiện tượng không bảo toàn tính chẵn lẻ trong tương tác yếu. Nhưng rồi, mấy năm sau, Sơn đành từ biệt giáo sư Lý để chuyển tới Đại học Washington ở Seattle, bên bờ Thái Bình Dương vì ở đó ấm áp hơn.
Tháng 7/2008, Olympic Vật lý quốc tế diễn ra tại Hà Nội, thu hút 82 nước và vùng lãnh thổ đến dự thi. Có ba nhà vật lý người Việt Nam ở nước ngoài được mời tham gia Ban Tổ chức: Trần Thanh Vân, Trương Nguyễn Trân (ở Pháp), và trẻ nhất là Đàm Thanh Sơn (ở Mỹ).
Đầu năm 2005, P. K. Kovtun, D. T. Son và A. O. Starinets (về sau được goi là nhóm KSS) công bố một công trình mới về một mô hình lỗ đen lỏng (liquid black hole) trong không gian 10 chiều (10-dimensional space) trên tạp chí vật lý đỉnh cao thế giới Physical Review Letters (tập 91, trang 111601).

Từ phải sang trái: GS Trịnh Xuân Thuận, GS Đàm Thanh Sơn, và GS Phạm Xuân Yêm tại Gặp gỡ Việt Nam năm 2004.
Ngay lập tức, khám phá này gây tiếng vang trong giới bác học chuyên sâu. Các tạp chí thông tin khoa học có ảnh hưởng rộng như New Scientist (tháng 4-2005), Physics Today (tháng 5-2005) đều có bài viết về công trình ấy, một phát minh lý thuyết quan trọng.
Tờ Physics World, tờ tạp chí hằng tháng của cộng đồng vật lý quốc tế, trong số tháng 6-2005, mời Đàm Thanh Sơn (D. T. Son), một nhà vật lý hàng đầu, viết bài về vấn đề mới này. Đó là bài Liquid Universe Hints at Strings (Vũ trụ lỏng gặp các dây) mà ta có thể tìm đọc qua Internet.
Tờ New Scientist đăng bài của Jenny Hogan nhan đề Exotic Black Holes Spawn New Universal Law (Những lỗ đen ngoại lai dẫn tới quy luật mới phổ quát). Tác giả dùng từ exotic (ngoại lai) là vì đây chưa hẳn là lỗ đen có thật trong thực tại, mà chỉ là một “lỗ đen” được mô hình hoá bằng lý thuyết dây (string theory) trong không gian 10 chiều, nhằm mô tả một chất lỏng tương tác mạnh, chất lỏng quark-gluon, vẫn được coi là tồn tại trong không gian 3 chiều.
Tháng 11-2005, trên tạp chí Scientific American, Juan Maldacena, nhà vật lý Mỹ rất nổi tiếng, cho in một bài tổng quan, trong đó, sau khi nhắc tới khám phá của nhà bác học Anh lừng danh Stephen W. Hawking về lỗ đen, liền nhắc đến phát minh của Đàm Thanh Sơn, nhà bác học người Việt Nam làm việc tại Mỹ, về thể lỏng của “Vũ Trụ sơ sinh”.
Ta còn có thể đọc bài Cỗ máy Big Bang của Tim Folger trên tờ Discover. Tác giả trực tiếp phỏng vấn Đàm Thanh Sơn, dành nhiều trang để thuật lại khám phá của anh, cũng như lời bình của nhiều nhà vật lý tài danh.
Đáng mừng, các tạp chí thông tin khoa học ở nước ta như Vật lý Ngày nay, Hoạt động Khoa học... cũng đã kịp thời và trân trọng đưa tin về phát minh của Đàm Thanh Sơn.
Mấy năm gần đây, Trung tâm Máy Va chạm ion nặng tương đối tính (Relativistic Heavy Ion Collider/ RHIC) của Phòng thí nghiệm Quốc gia Brookhaven ở Upton, New York, đã tạo ra được vật chất ở nhiệt độ cao chưa từng có trên Trái Đất. Mục đích của thí nghiệm này là tái lập trạng thái từng tồn tại trong 10 micro giây đầu tiên sau Big Bang từ đó dần dần hình thành Vũ Trụ của chúng ta.
Sử dụng lý thuyết siêu dây (superstring theory) trong không gian 10 chiều, nhóm Đàm Thanh Sơn đã tính toán được chính xác rằng vật chất do RHIC tạo ra đúng là một chất lỏng, gần như lý tưởng, có tỷ số độ nhớt với mật độ entropy là một hằng số (constant) liên quan với các hằng số cơ bản trong thế giới lượng tử, như hằng số Planck, hằng số Boltzman.
Các kết quả của Brookhaven công bố tại Hội nghị Hội Vật lý Mỹ tháng 4-2005 ở Tampa, Florida, lưu ý về những tính toán tương thích của lý thuyết dây do nhóm Đàm Thanh Sơn thực hiện. Đây là lần đầu tiên lý thuyết dây được nhắc tới trong thông báo của một cuộc thí nghiệm lớn, kéo dài hàng năm…
Mới đây, tháng 5-2010, tờ Physics Today đã in ba bài trong cùng một số tạp chí, ca ngợi công trình của nhóm KSS - đó là điều rất hiếm thấy. Những tính toán lý thuyết của giáo sư Đàm Thanh Sơn và các cộng sự đã được kiểm chứng bằng hai thực nghiệm ở hai thái cực trái ngược nhau, một bên ở nhiệt độ cực lớn (hàng triệu độ K), một bên ở nhiệt độ cực nhỏ (một vài phần triệu độ K). Cả hai thực nghiệm ở hai đối cực đều quan sát được một dòng chảy gần như hoàn hảo và đo lường được độ nhớt của nó. Độ nhớt này chỉ phụ thuộc vào hai hằng số cơ bản là hằng số Planck và hằng số Boltzmann.
GS Phạm Xuân Yêm, nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng ở Đại học Paris 6, đã viết một bài bình luận dài về sự kiện này dưới nhan đề: Một quy luật phổ quát trong vật lý? GS Yêm nhận định: “Những thí nghiêm kiểm tra của RHIC và Đại học Duke đã xác nhận sự đúng đắn của công trình lý thuyết của Đàm Thanh Sơn và hai cộng sự (nhóm KSS), một công trình phong phú, mang tính phổ quát, đáp ứng được nhiều hệ thống vật lý rất khác biệt. Nó đòi hỏi các tác giả phải có một kiến thức vừa sâu sắc vừa tổng thể, bao trùm nhiều ngành vật lý và thấu triệt nhiều phương pháp tiếp cận khác nhau để đặt đúng vấn đề và giải thích thoả đáng, cũng như tiên đoán những hiện tượng mới mẻ quan sát, đo lường được bởi thực nghiệm. Công trình của nhóm KSS mở đường cho một loạt nghiên cứu về những địa hạt tưởng chừng không chút liên hệ với nhau (thuỷ động lực học, vũ trụ học và thiên văn vật lý, siêu dây và hạt, siêu dẫn và vật lý chất đặc, chất hạt nhân) nhưng mang một đặc tính chung, phổ quát và cơ bản.”
Giáo sư Phạm Xuân Yêm coi kết quả mà nhóm KSS đạt được là “kỳ diệu”, và các tác giả của nó đã sử dụng một cách thuần thục lý thuyết siêu dây, nguyên lý toàn ảnh, và lý thuyết lỗ đen lượng tử.
Theo VTC, http://www.khoahoc.com.vn/cau-chuyen/29285_Than-dong-vHa-Noi-tro-thanh

[Tigon]

Có con cái thuộc loại " thần đồng " là một vinh hạnh cho các bạc cha mẹ , nhưng các vị ấy có biết , cho con " nhảy cóc" như vậy là làm mất tuổi xuân của con ?
Là một nhà giáo , tôi đã thấy rất nhiều em " thần đồng " , và tôi luôn luôn phản đối khi cha mẹ đòi cho con em mình " nhảy " quá nhiều lớp ( một cấp thì OK ). Dĩ nhiên là em " thần đồng " đó có thể theo kịp lớp mà em nhảy tới , nhưng cuộc sống riêng tư của em sẽ có nhiều xáo trộn .
Trước hết , em không có thì giờ giải trí , một điều rất cần cho cho mọi lứa tuổi , vì phải " chạy đua " với bài vở ở trình độ cao .
Thứ hai , em học chung với những người lớn tuổi hơn em nhiều , không get along được với các " bạn " đó . ( Thí dụ như khi họ kể chuyện bạn trai , bạn gái , hoặc ...hơn thế nữa , dĩ nhiên họ không cho người bạn quá trẻ kia nghe ). Em " thần đồng" đó sẽ không bơi trong lớp học , nhưng sẽ bơi trong bối cảnh của sân trường , em sẽ rất khó có bạn để tâm sự , một yếu tố cần thiết của con người .
Còn nhiều nữa , nhiều vấn đề thuộc phạm vi tâm lý , mà em " thần đồng " phải đối phó với .
Cứ từ từ , quý vị phụ huynh ạ .
Có một bộ óc " thần đồng " , con quý vị sẽ không phải tốn quá nhiều sức lực trong khi học hành , sẽ được thày cô và các bạn kính nể , sẽ được đề nghị vào những trường đặc biệt dành cho các trẻ xuất sắc , sẽ dễ dàng lấy học bổng khi lên Đại Học , và chắc chắn , em đó sẽ có một địa vị đáng kể khi ra ngoài đời .

Tigon

[kimanh]

Tôi thấy thần đồng này rất xuất sắc, tuy nhiên, còn rất nhiều thần đồng ở VN ta ngày nay giỏi hơn nhiều, đề nghị trang
báo ;khoahoc .com .vn nên đưa tên tuổi lên để người Việt trong lẫn ngòai nước biết mà ngưỡng mộ, đó là mấy thần đồng chỉ cần lấy cái bằng Tiến sĩ chỉ trong vòng 6 tháng, ý là chỉ học online thôi đó, bái phục, bái phục

[Tony Nguyen]

Nếu ở lại VN hay quay về VN thì trở thành thần đồng trồng khoai mì trên vùng kinh tế mới !


Que huong XHCN - Tham canh dan ngheo :

http://vietnamville.ca/article.3333

[Trần Bài]

Tại VN có rất nhiều thần đồng và được bằng khen, chẳng hạn như có người tay không bắt cướp có súng, mới đây có một thần đồng : một cô gái tay không vật ngã cướp có súng, may mắn khẩu súng là khẩu súng giả bằng nhựa, sau khi cô gái vật ngã cướp, khẩu súng tên tay kẻ cướp rớt xuống đất vở tan, và cô gái được đề cử cấp bằng khen vì đã anh dũng tay không mà bắt được tên cướp.

[DuongHyVong]

Tại VN có rất nhiều thần đồng và được bằng khen, chẳng hạn như có người tay không bắt cướp có súng, mới đây có một thần đồng : một cô gái tay không vật ngã cướp có súng, may mắn khẩu súng là khẩu súng giả bằng nhựa, sau khi cô gái vật ngã cướp, khẩu súng tên tay kẻ cướp rớt xuống đất vở tan, và cô gái được đề cử cấp bằng khen vì đã anh dũng tay không mà bắt được tên cướp.

Chuyện thần đồng này có chi đáng để xuýt xoa đâu nào! Năm xưa đấy, bộ đội "bác" chỉ cần khẩu AK47/50 gì đó, phục kích trên mây bắn pháo đài bay B-52 rụng như sung là chuyện cơm bữa thôi! Mình tìm hình ảnh bộ đội phục kích trên mây để cho các bác tỏ... nhưng tìm mãi không thấy, chắc hồi đó chưa có Inh-tạch-nát nên không ai chụp ảnh chăng! Thật vậy, nói đến thần đồng thì VN không thiếu!

[kimanh]

Tại VN có rất nhiều thần đồng và được bằng khen, chẳng hạn như có người tay không bắt cướp có súng, mới đây có một thần đồng : một cô gái tay không vật ngã cướp có súng, may mắn khẩu súng là khẩu súng giả bằng nhựa, sau khi cô gái vật ngã cướp, khẩu súng tên tay kẻ cướp rớt xuống đất vở tan, và cô gái được đề cử cấp bằng khen vì đã anh dũng tay không mà bắt được tên cướp.

Ủa, thiệt sao ?tui tưởng mấy cái vụ này chỉ có trong thời úynh Mỹ thôi chứ (mấy cô du kích bắn máy bay Mỹ rớt ngay cửa mình đó )
Đúng là anh hùng thời nào cũng có
Thua

[CảThộn]

#2 , Góp ý của Thành viên Tigon thật hưũ ích.
Quí vi còn nhớ phim "BIG" do Tom Hanz thủ vai chính không? Từ một cậu bé tí hon thích ăn kẹo bỗn nhiên thân hình lớn vọt lên như một thanh niên đẹp trai cường tráng khiến một cô minh tinh màn bạc đâm yêu. Nhưng dưới mắt anh bạn tí hon cùng xóm chẳng là cái gì cả qua câu nói "Who do you think you are, big asshole?". Cô đào về sau cũng cảm thấy mình đã lầm đặt tình yêu vào một đứa con nít hỉ mũi chưa sạch, ngô nghê đối với rung cảm của tình yêu . Tâm sự của cô minh tinh này giống như các cô vợ hơ hớ dậy thì trong tục tảo hôn ngày xưa, sáng sáng ẵm chồng ra đầu hè suy đái, đái không nên thân bị vợ phát vào đít khóc nhè.
- Có con thông minh thần đồng, cha mẹ nào không vui, không hãnh diện.
Nhưng các bậc cha mẹ ấy phải ý thức trọng trách làm cha mẹ sẽ nặng thêm: Trồng người, cũng như trồng cây, phải chăm bón sao cho hợp với thuỷ thổ khí hậu bốn mùa, vun trồng cẩn thận. Không thẻ gò ép trái với thiên nhiên v.v.

[Dân Vệ]

"...thầy Rubakov khuyên anh nên sang Mỹ, nơi có điều kiện tốt hơn nước Nga đang khủng hoảng, để khỏi thui chột mất tài năng...."

Không biết các trường đại học Mỹ mà thần đồng VN thọ giáo có phải bắt buộc sinh viên phải đủ điểm đậu bộ môn thi cuối khoá " Triết Học Mác Lê Nin"không nhỉ ?

Các trường đại học tại VN có hết đấy ,chính vì thế mà cả 35 năm nay không có trường đại học VN nào đạt được một văn bằng sáng chế được Quốc Tế công nhận cả . ( xây cầu bê tông cốt tre tại quốc nội thì có )

[sở không]

Ở đây tôi xin đưa ra một vài nhận xét để bạn đọc tham khảo góc nhìn của cá nhân tôi:
Ở đây đưa ra khái niệm lỗ đen lỏng và mô tả vũ trụ sơ sinh có thể là trước hoặc sau vụ nổ Bigben ở trạng thái lỏng.

Dùng từ lỏng ở đây theo tôi nghĩ không chính xác lắm mà nên gọi là chuyển động dòng của vũ trụ trước và sau vụ nổ Bigben thì chính xác hơn.

Nếu như trước vụ nổ bigben (theo phương tây) tồn tại một dạng chuyển động dòng của vật chất thì câu hỏi đặt ra là điều gì khiến chuyển động dòng của tập hợp vật chất phát sinh sự sáng tạo.

Nếu chỉ phân tích (đồng ý) dựa trên một khái niệm duy nhất là một sự ngẫu nhiên hoặc là một tính quy luật thì điều đó đồng nghĩa với việc chuyển động dòng này sẽ sảy ra sau khi sự Sáng Tạo bắt đầu mà phương Tây gọi là vụ nổ Bigben.

Nếu chuyển động dòng này bao gồm tất cả các yếu tố quy luật và phản quy luật cùng tồn tại trong một thì nó phải tuân theo Chân Lý nhất thể tuyệt đối và chuyển động dòng này chỉ dừng lại ở chỗ một trạng thái khái niệm “ Chuyển động dòng” của thủa chưa có sự sáng tạo xảy ra.

Về ý nghĩa của việc xác định trạng thái chuyển động dòng này của thủa ban đầu cũng giống như một sự tồn tại của nước trong ngũ đại( Không địa thuỷ hoả phong) trên trái đất- có rất nhiều sự biến hoá về trạng thái và muôn vàn sự ứng dụng..

Ví dụ nếu thủa ban đầu trước vụ nổ Bigben theo Tây Phương có tồn tại chuyển động dòng thì về lý thuyết nhất thể cũng sẽ tồn tại trạng thái kết, trạng thái giãn nở,trạng thái bất định, và việc tạo nên một mặt đối lập với chuyển động dòng sẽ tạo ra hàng tỷ tỷ sự biến hoá khác nhau.

Nếu theo Tây phương có vụ nổ Bigben có nghĩa là có trung tâm của vụ nổ, vậy riêng về sự hình thành nên trung tâm này là do chuyển động dòng hay không do chuyển động dòng hay do chuyển động dòng và các nhân tố khác nữa.

Và quan trọng hơn nữa khi chưa có chuyển động dòng của vật chất vũ trụ tồn tại điều gì

Về mặt lý thuyết đây vẫn là một câu hỏi lớn đối với vật lý lý thuyết hiện đại.