Ngô Nhân Dụng

Trung Quốc đă chịu lùi một bước, trước mặt 10 bộ trưởng quốc pḥng Asean và 6 nước khác ở Hà Nội. Robert Gates, bộ trưởng Quốc Pḥng Mỹ nhắc lại những lời Ngoại Trưởng Hillary Clinton đă nói hồi Tháng Bẩy vừa qua, cũng tại thủ đô Việt Nam.

Lần này ông Gates nói mạnh hơn, cứng rắn hơn. Hồi Tháng Bẩy, các viên chức chính phủ và báo nhà nước ở Trung Quốc phản đối mạnh mẽ những ư kiến của bà Clinton. Nhưng Trung Quốc phải đáp lễ một cách ôn ḥa.

Quan điểm của Mỹ được ông Gates nhắc lại rất rơ ràng: “Hoa Kỳ luôn luôn sử dụng quyền (tự do lưu thông đường biển) của ḿnh và bảo vệ quyền của các nước khác được thông thương và hoạt động trong hải phận quốc tế. Điều đó không thay đổi, cũng như sẽ không thay đổi các cam kết của chúng tôi về những hoạt động chung với các đồng minh và những nước cộng tác.” Những lời này, tuy không nói đến tên Trung Quốc, nhưng phản bác tất cả những điều mà Bắc Kinh đă nêu lên để chỉ trích bà Clinton, khi họ nói Mỹ là người ngoại cuộc muốn xen vào chuyện nội bộ của Á Châu. Robert Gates đă phát biểu trước mặt bộ trưởng quốc pḥng các nước Đông Nam Á và các quốc gia khác gồm Nga, Nhật Bản, Ấn Độ, Nam Hàn, và Lương Quang Liệt, bộ trưởng Quốc Pḥng Trung Quốc. Ngay sau đó, Lương Quang Liệt đă ngỏ lời mời Gates sang thăm Bắc Kinh vào năm tới. Đầu năm 2010, Bắc Kinh đă băi bỏ một cuộc thăm viếng của Gates và ngưng mọi liên lạc về quốc pḥng với Mỹ, để phản đối việc Mỹ bán hơn 6 tỷ đô la vũ khí tối tân cho Đài Loan.

Bắc Kinh đă chịu thua trong cuộc đấu ngoại giao này, v́ họ nh́n thấy các nước Đông Nam Á đang phản ứng bất lợi v́ mối lo sợ về mối đe dọa của nước cộng sản Trung Hoa. Từ khi Đặng Tiểu B́nh quyết định cải tổ kinh tế năm 1978, ông vẫn chủ trương thân thiện với ngoại bang, đặc biệt là các nước Á Đông. Trung Quốc đă thành công khi kư được hiệp ước thương mại tự do với khối ASEAN, nhận tiền đầu tư từ Đài Loan, Nhật Bản và Nam Hàn. Năm nay, tất cả các nước Đông Nam Á đă đổi thái độ khi Bắc Kinh tuyên bố Nam Hải thuộc loại “quyền lợi cốt lơi” của họ - ngang tầm quan trọng với Đài Loan và Tây Tạng. Nghĩa là coi vùng biển Đông của nước ta cũng thuộc lănh thổ của họ, mặc dù có nhiều quốc gia khác c̣n đang tranh tụng về chủ quyền trên các ḥn đảo. Trong vùng quần đảo Trường Sa, có 29 đảo do Việt Nam, 8 đảo do Phi Luật Tân và 3 đảo do Mă Lai Á chiếm, nhiều đảo đủ lớn có thể xây phi trường; và Đài Loan chiếm đảo Itu Aba lớn nhất, mặc dù Trung Quốc chỉ chiếm đóng 9 ḥn đảo nhỏ nhưng họ lại biểu diễn lực lượng hải quân rất xa với khả năng đe dọa đánh đuổi các nước khác. Lời tuyên bố về “hạch tâm quyền lợi” trên không những làm các nước Đông Nam Á phải lo đề pḥng mà cả Nhật Bản, Nam Hàn, Úc, Mỹ đều coi là một mối đe dọa đối với con đường biển quốc tế này. Chính v́ vậy, khi chính quyền Barack Obama bắt đầu tỏ ư bảo vệ quyền thông thương này, các nước Đông Á đều hoan nghênh.

Trước thái độ và phản ứng của khối ASEAN, đáng lẽ chính phủ Trung Quốc phải trấn an, tỏ ra mềm dẻo hơn để trấn an họ; nhưng Bắc Kinh đă làm ngược lại. Một biến cố khiến tất cả khối Đông Nam Á thêm lo sợ về thái độ hung hăng của Bắc Kinh, là phản ứng dữ dội của họ sau khi Nhật Bản bắt một thuyền trưởng Trung Hoa v́ tầu của ông này đâm vào hai tầu tuần duyên của Nhật, trong vùng đảo Sensaku mà người Trung Hoa gọi là Điếu Ngư Đài, ngày 7 Tháng Chín. Năm 1978, Đặng Tiểu B́nh đă nói: “Hy vọng thế hệ tương lai sẽ khôn ngoan hơn chúng tôi để giải quyết vấn đề này.” Thế hệ Ôn Gia Bảo cũng chưa biết giải quyết vấn đề đảo Điếu Ngư ra sao nhưng nhân cơ hội này chứng tỏ họ rất cứng rắn. Đây là một ḥn đảo Nhật chiếm của Trung Quốc năm 1895 cùng lúc chiếm Đài Loan. Năm 1945, Mỹ đă chiếm đóng sau khi đánh bại Nhật. Mỹ trả lại cho Nhật cùng với Okinawa, thay v́ trả cho Đài Loan, cho nên sinh tranh chấp. Trung Quốc đă ngưng mọi tiếp xúc ngoại giao, băi bỏ cấp visa cho 1,000 sinh viên Nhật thăm Hội Chợ Thượng Hải, không bán một số kim loại hiếm cần cho kỹ nghệ điện tử. Nhật Bản lo nhất là Bắc Kinh có thể nhân ngày kỷ niệm Sự Biến Lư Cầu Kiểu, 18 tháng 9 năm 1931, khi quân Nhật khiêu khích để tiến đánh chiếm Măn Châu, thanh niên Trung Quốc sẽ biểu t́nh chống Nhật khơi lại mối hận thù!

Sau khi Nhật Bản chịu nhường, trả tự do cho viên thuyền trưởng Trung Hoa, một hậu quả bất ngờ là cuộc tranh chấp tay ba ở đảo Sensaku trở thành rắc rối hơn. Chính phủ Mỹ bỗng phải xác nhận rằng hiệp ước an ninh Mỹ Nhật bao gồm cả ḥn đảo này, một điều trước đây vẫn để cho mập mờ ai muốn hiểu sao cũng được. Một hậu quả khác là v́ Trung Quốc ngưng bán một số nguyên liệu cho Nhật để làm áp lực trong vụ Điếu Ngư Đài, các công ty Nhật Bản lo đi đặt mua ở nước khác. Các nước Đông Á bỗng nhiên cảm thấy mối đe dọa của Trung Quốc tăng cường độ, hậu quả là họ sẽ phải thân thiết với Mỹ hơn!

Có thể nói Bắc Kinh rất vụng về, dại dột trong vụ Sensaku, làm cho các nước Á Đông lo ngại và đề pḥng. Rồi sau đó, Bắc Kinh lại tỏ ra rất nhún nhường, ḥa hoăn với Mỹ và trấn an các nước khác trong cuộc gặp gỡ tại Hà Nội vào ngày hôm qua; khi Tướng Lương Quang Liệt nói rơ chính sách quốc pḥng của Trung Quốc chỉ có tính chất pḥng thủ, họ không nhắm thách thức hoặc đe dọa ai, và muốn tăng cường niềm tin cẩn của các nước khác. Từ Điếu Ngư Đài, tới hội nghị ASEAN, ta thấy chính sách ngoại giao của Trung Quốc có vẻ lúng túng, không nhất quán.

Nhưng cũng có thể nh́n theo cách khác để thấy là thật ra không phải giới lănh đạo Trung Quốc đă dại dột, vụng về. Một lư do gây ra t́nh trạng lúc cứng quá, lúc mềm quá trên đây là v́ trong nội bộ đảng cộng sản Trung Quốc đang có những tranh chấp ngấm ngầm. Phe quân đội trong chính quyền cộng sản đang t́m cách lấn áp phe dân sự, ngay cả trong diễn tŕnh quyết định các vấn đề ngoại giao. Chính giới lănh đạo quân sự ở Trung Quốc đang muốn tạo ra mối đe dọa cho các nước chung quanh, tác động trên tinh thần ái quốc của người dân, để gia tăng uy quyền của họ trong nội bộ, so với phe dân sự. Đây là một thủ đoạn để các tướng lănh tăng thêm ảnh hưởng, chuẩn bị cho việc sắp xếp các vai tṛ chủ chốt trong đảng Cộng Sản trong kỳ đại hội đảng vào năm 2012 sắp tới.

Trong thời gian gần đây, giới tướng lănh Trung Quốc xuất hiện rất nhiều trên các diễn đàn quốc tế, được báo chí nhắc nhở đến luôn luôn; v́ họ lúc nào cũng có luận điệu rất diều hâu, nhân danh “quyền lợi dân tộc.” Ngày 24 Tháng Chín vừa qua, tại một hội nghị ở Singapore, khi một cựu nhân viên ngoại giao Nhật, ông Hitoshi Tanaka báo tin chính phủ Nhật sắp trả tự do cho viên thuyền trưởng trong vụ Điếu Ngư Đài, trong khi các người tham dự đều vỗ tay, th́ một vị tướng Tầu bày tỏ một thái độ thù hằn và đe dọa, sau khi cựu Ngoại Trưởng Đường Gia Toàn tỏ thái độ ôn ḥa. Tướng Chu Thành Hổ (Zhu Chenghu) giám đốc Nghiên cứu Chiến lược thuộc Đại học Quốc pḥng ở Bắc Kinh, đă đứng lên cảnh cáo chính phủ Nhật rằng đừng tưởng chỉ tuyên bố như vậy là đủ để xây dựng mối bang giao tốt đẹp giữa hai nước. Hành động của Tướng Chu Thành Hồ làm nhiều người ngạc nhiên, nhưng đó không phải là lần đầu tiên. Vào Tháng Năm vừa qua, khi tiếp đón một phái đoàn viên chức ngoại giao Mỹ, Phó Đề Đốc Quan Hữu Phi (Guan Youfei, người Trung Quốc gọi là thiếu tướng Hải Quân) đă lớn tiếng cảnh cáo nước Mỹ đang có hành động bá quyền và coi Trung Quốc là thù địch; câu nói của ông khiến các nhà ngoại giao Trung Quốc có mặt đều bối rối. Ông Quan Hữu Phi cũng có mặt trong phái đoàn Trung Quốc tại hội nghị tại Hà Nội tuần này. Vào Tháng Sáu, Tướng Chu Thành Hồ cùng tướng Mă Hiểu Thiên (Ma Xiaotian), phó tổng tham mưu quân đội Trung Quốc là những người đứng lên chỉ trích ông Robert Gates tại một hội nghị ở Singapore, về vụ Mỹ bán máy bay và hỏa tiễn cho Đài Loan. Ông Chu Thành Hồ đă từng bị cấp trên phê b́nh nặng vào năm 2005, sau khi ông tuyên bố với nhà báo rằng bom nguyên tử của Trung Quốc có khả năng tiêu diệt hàng trăm thành phố ở Mỹ, nếu Mỹ can thiệp vào việc giải phóng Đài Loan! Nhưng tới nay, ông vẫn tiếp tục xuất hiện trong các diễn đàn quốc tế, khiến các nhà ngoại giao dân sự Trung Quốc phải bối rối, không biết ai là người quyết định chính sách ngoại giao.

Trên các diễn đàn quốc nội, các vị tướng lănh Trung Quốc c̣n mạnh miệng hơn nữa. Tướng Trương Triệu Ngân (Zhang Zhaoyin), viết trong nhật báo Quân Đội Nhân Dân là Trung Quốc phải từ bỏ chủ trương lỗi thời là xây dựng một quân lực cho thời b́nh. Ông nói, nhiệm vụ chủ yếu của quân đội là “chuẩn bị chiến tranh, chiến đấu và thắng trận.” Ông là phó tư lệnh khu quân sự Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên. Trung Tướng Kim Nhất Nam (Jin Yinan), phó giám đốc Nghiên Cứu Chiến Lược trong Đại Học Quốc Pḥng đă nêu lên chủ trương là Trung Quốc phải là một quốc gia vĩ đại, và “khi một quốc gia và một dân tộc bước vào một giai đoạn khẩn trương, quân đội luôn luôn đóng vai tṛ chủ yếu” để đạt được mục tiêu của ḿnh. Một giáo sư khác tại Đại Học Quốc Pḥng là Phó Đề Đốc Dương Nghị (Yang Yi), ông từng viết: “Một quân đội hùng mạnh là điều quan trọng nhất để bảo vệ quyền lợi quốc gia... Hải Quân Trung Quốc là lực lượng mạnh nhất để ngăn không cho các nước khác xâm phạm quyền lợi hàng hải của Trung Quốc.” Ông Dương Nghị cũng cảnh cáo các nước khác, không nêu rơ tên, là họ không nên lầm tưởng rằng Trung Quốc sẽ không dám dùng vũ lực chỉ v́ muốn phát triển kinh tế một cách ḥa b́nh. Ông nói hiểu lầm như vậy là rất nguy hiểm! Ông cũng từng nói Nhật Bản và Nga không có khả năng nhưng nước Mỹ là nước duy nhất đe dọa an ninh của Trung Quốc.

Một luận điệu đáng sợ nhất của giới tướng lănh Trung Quốc là quan niệm về “biên cương quyền lợi quốc gia” mà một nhà b́nh luận trên nhật báo Quân Đội Nhân Dân ở Bắc Kinh nêu lên. Ông Hoàng Côn Luân (Huang Kunlun) đă viết rằng quyền lợi của Trung Quốc vượt ra ngoài lănh thổ, hải phận của họ, mà phải bao gồm cả những vùng biển mà tầu thủy Trung Quốc lưu thông, cũng như trong không gian. “Với sứ mạng lịch sử của chúng ta, quân đội Trung Quốc không những phải bảo vệ lănh thổ mà c̣n phải bảo vệ ‘biên cương quyền lợi’ của nước ḿnh.” Nói như vậy là bành trướng nhiệm vụ và phạm vi hoạt động của quân đội Trung Quốc lên gấp bội, không khác ǵ ông Robert Gates nói về nhiệm vụ của quân đội Mỹ! Chính quan niệm “biên cương quyền lợi” này đưa tới việc coi Biển Đông của Việt Nam là vùng quyền lợi cốt lơi của người Trung Hoa.

Với những vị tướng hay lớn tiếng như trên, giới quân sự Trung Hoa đang lấn quyền các người lănh đạo dân sự. Không những họ thường xuất hiện trên hệ thống truyền thông của nhà nước, mà họ c̣n viết sách bán rất chạy, khi bàn về các vấn đề quyền lợi quốc gia! Hiện nay trong guồng máy quyền lực Trung Quốc, bộ phận nắm quyền rất lớn là Quân Ủy Trung Ương. Mà trong số 11 người thuộc hội đồng này chỉ có một người dân sự là Chủ Tịch Hồ Cẩm Đào. Trong tuần này, ông Tập Cận Đ́nh sẽ được bầu làm phó chủ tịch quân ủy, để chuẩn bị cho ông thay thế Hồ Cẩm Đào vào năm 2012. Giới lănh đạo dân sự mải lo các vấn đề kinh tế, xă hội, cho nên không đủ thời giờ và mưu trí mà đặt giới quân nhân vào khuôn khổ, như giới tướng lănh Mỹ vẫn phải nằm dưới sự chỉ huy của các nhà lănh đạo chính trị dân sự.

Cho nên, mối đe dọa lớn nhất đối với vùng Đông Nam Á không phải là tất cả guồng máy chính trị của đảng cộng sản Trung Quốc mà chính là giới tướng lănh của nước này. Theo nhật báo Wall Street, trong Tháng Chín năm 2010, chính các tướng lănh Trung Quốc đă yêu cầu giới lănh đạo phải điều động hải quân để đe dọa Nhật Bản trong vụ Điếu Ngư Đài, và họ cũng đề nghị Bắc Kinh hăy đẩy đồng Yen của Nhật lên cao để ảnh hưởng trên việc xuất cảng của Nhật. Khi Bắc Kinh đứng ra mua mấy tỷ công trái của chính phủ Nhật, đồng Yen đă lên giá, sau đó bộ trưởng Tài Chánh Nhật phải chính chức đặt câu hỏi Trung Quốc có ư đồ ǵ khi đem đô la mua Yen, cho nước Nhật vay nợ một cách hào phóng như vậy? Lập tức, chính phủ Nhật đă in thêm đồng Yen để đi mua đô la Mỹ, giảm giá đồng tiền của họ xuống!

Nếu các tướng lănh gây được ảnh hưởng trên chính sách ngoại giao của Bắc Kinh, th́ đó là một mốt đe dọa cho cả vùng Châu Á. Họ có thể thay đổi đường lối ngoại giao từ ḥa hoăn sang gây hấn; đặc biệt là đối với một nước nhỏ lân bang như Việt Nam th́ từ gây hấn có thể chuyển tới hành động xâm lăng!

Ngô Nhân Dụng

(nguồn : anviettoancau.net)