Quân lực Việt Nam Cộng ḥa
Quân Đoàn II Quân Khu II và Vùng II Chiến Thuật
KONTUM
T́nh h́nh chiến sự trong giai đoạn 1968-1975
Đơn vị tham chiến
● 4/1971 - Tỉnh Kontum phía đông giáp Quảng Ngăi và B́nh Định, phía tây giáp với Lào và Căm Bốt, phía nam giáp với Pleiku và phía bắc giáp Quảng Tín (See map). Địa h́nh Kontum phần lớn là đồi thấp thoai thoải từ tây bắc xuống đông nam. Đường giao thông chính đến Kontum là đường bộ và hàng không. Từ Pleiku theo quốc lộ 14 đến thị xă Kontum, tỉnh lỵ của tỉnh Kontum, độ 50km và từ thành phố Qui Nhơn, B́nh Định, theo quốc lộ 19 lên Kontum hơn 200km. Thị xă Kontum nằm về hướng bắc bờ sông Dak-Bla, là một chướng ngại vật thiên nhiên ngăn chận không cho địch tiến quân một cách dễ dàng. Ḍng sông uốn khúc quanh co, cảnh trí hai bên bờ rất thơ mộng, nước sông chảy mạnh từ đông qua tây. Dân số Kontum trước năm 1975 vào khoảng 25.000 người, cả Kinh lẫn Thượng, đa số sinh sống trong thị xă và các vùng phụ cận.
Vào cuối tháng 3/1971, CSBV điều động hai trung đoàn chủ lực quân, một tiểu đoàn Đặc công, một tiểu đoàn Pḥng không, tăng cường thêm một tiểu đoàn Pháo binh, để đánh chiếm căn cứ hỏa lực số 6 ở phía tây bắc thị xă Kontum. Lực lượng VNCH trú pḥng tại căn cứ này do một đơn vị của Sư đoàn 22 Bộ binh đảm trách với quân số chưa đến một tiểu đoàn. Theo tin t́nh báo, Cộng quân bố trí một trung đoàn bao vây và tấn công căn cứ, một trung đoàn chận đánh quân tăng viện. Để giải tỏa áp lực địch, Bộ Tổng Tham mưu tăng viện lực lượng tổng trừ bị cho Quân đoàn 2.
Ngày 4 tháng 4/1971, Lữ đoàn 2 Nhảy dù, do Đại tá Trần Quốc Lịch chỉ huy, với các tiểu đoàn TD 2 ND, TD 5 ND, TD 6 ND và TD 2 PB/ND được điều động tăng phái cho SD 22 BB. Ngày 5 tháng 4/1971, TD 2 ND được điều động chận địch ở sườn phía bắc của căn cứ hỏa lực số 6.
Sau đó, vào sáng ngày 6 tháng 4, TD 5 ND và TD 6 ND được trực thăng vận đổ quân xuống ngay khu vực mà Cộng quân đang bố trí các cụm súng pḥng không. Sau khi cuộc đổ quân tại sườn phía tây hoàn tất, Thiếu tá Nguyễn Văn Đỉnh, Tiểu đoàn trưởng TD 6 ND, ra lệnh đánh chiếm những vị trí pḥng không của địch. Tiếp theo là đợt đổ quân của TD 5 ND ở sườn phía đông do Trung tá Nguyễn Chí Hiếu chỉ huy. Sau khi toàn bộ tiểu đoàn đă nhảy xuống trận địa, Trung tá Hiếu cho lệnh xung phong tấn công địch. Một đại đội đánh thẳng vào để bắt tay với đơn vị bạn tại căn cứ hỏa lực số 6. Ba đại đội khác cùng Đại đội Chỉ huy tiếp tục thọc sâu bên sườn địch. Do bị đánh từ phía sau, Cộng quân không kịp phản ứng, tháo chạy tán loạn, bỏ lại cả xác một tiểu đoàn trưởng.
Sang ngày 7 tháng 4/1971, các đơn vị LD 2 ND tiếp tục bung rộng truy kích Cộng quân. Chấm dứt cuộc hành quân, LD 2 ND trở về Sài G̣n.
● 3/1972 - Chiến trường Tây Nguyên vào tháng 3/1972, sau khi Bộ Tư lệnh Quân đoàn 2 cho biết ư đồ của CSBV muốn chiếm thị xă Kontum, Bộ Tổng Tham mưu liền tăng phái LD 81 BKD cho Sư đoàn 22 BB để thực hiện những cuộc hành quân thám sát hầu kiểm chứng chính xác đường đi nước bước của địch quân. Các toán Thám sát BKD được thả sâu trong vùng hoạt động của địch để thực hiện các nhiệm vụ thám sát. Dọc theo tuyến đường ṃn Hồ Chí Minh, tại khu vực Tam biên, dẫn đến gần căn cứ hỏa lực số 5 và 6, các toán Thám sát đă phát hiện được là hàng đêm, sau khi không c̣n các máy bay VNCH quan sát trên vùng, hàng đoàn xe Molotova, xe thồ, và bộ binh CSBV với vũ khí nặng, lũ lượt di chuyển từ khu vực Tam biên hướng về Kontum.
Theo yêu cầu của Quân đoàn 2 và SD 22 BB, Bộ Chỉ huy LD 81 BKD đang đóng tại phi trường Kontum quyết định sẽ thực hiện một cuộc phục kích đoàn xe tiếp liệu để bắt sống tù binh khai thác tin tức chiến lược. Biệt đội 4 BKD do Đại úy Đào Minh Hùng chỉ huy sau đó đă được thả vào mật khu để phối hợp với các toán Thám sát. Đây là lần thứ hai mà QLVNCH đă thực hiện thành công một cuộc đột kích tiêu diệt đoàn xe xâm nhập của CSBV ngay tại mật khu địch (Cuộc phục kích lần đầu xảy ra vào năm 1968 tại vùng thung lũng A Shau). Ngay sau khi Biệt đội 4 hoàn tất kế hoạch, hai phi vụ B-52 được gọi tới phá hủy kho tiếp liệu khổng lồ của CSBV trong vùng.
Sau chiến tích này, Đại tá Lê Đức Đạt, Tư lệnh SD 22 BB, đă đến khen thưởng các chiến sĩ BKD hữu công.
● 4/1972 - Trong trận chiến Mùa Hè Đỏ Lửa 1972, để bảo vệ Kontum, Sư đoàn Nhảy dù đă thiết lập dọc theo dẫy Rocket Ridge một chuỗi cao điểm chiến lược ở giữa Tân Cảnh và Kontum chạy dài theo trục bắc nam, phía tây quốc lộ 14.
Đầu tháng 3/1972, tin tức t́nh báo Pḥng 2 Quân đoàn 2 ghi nhận CSBV sẽ sử dụng ba sư đoàn chủ lực để mở một mặt trận lớn tại Kontum, trong đó hai sư đoàn sẽ có nhiệm vụ cầm chân SD 22 BB tại khu vực Dakto-Tân Cảnh, riêng Sư đoàn 320 CSBV sẽ tiến quân vào Kontum. Sư đoàn CSBV này từ Thanh Hóa vượt vĩ tuyến 17 theo đường ṃn Trường Sơn di chuyển vào vùng Tam biên vào tháng 12/1971, và sau đó được điều động vào khu vực Bắc Kotum. Để đối phó với t́nh thế mới, Tướng Ngô Dzu, Tư lệnh Quân đoàn 2, khẩn cấp điều động Lữ đoàn 2 ND vừa được Bộ Tư lệnh SD ND tăng cường, tiến chiếm các dăy đồi chiến lược phía tây sông Polco (hay Po-ko) dọc theo dẫy Rocket Ridge, để thiết lập thêm hai căn cứ hỏa lực mới Charlie và Delta, ngăn chận Sư đoàn 320 CSBV. (See map)
Theo sự phối trí của Bộ Tư lệnh Quân đoàn 2, Bộ Chỉ huy LD 2 ND sẽ đóng tại Vơ Định, sát với quốc lộ 14 trên đoạn Kontum đi Dakto, vị trí này cách căn cứ Tân Cảnh, bản doanh của Bộ Tư lệnh Hành quân Sư đoàn 22 BB gần 20km về hướng nam. Lữ đoàn trưởng LD 2 ND lúc bấy giờ là Đại tá Trần Quốc Lịch. Trong cuộc tiến quân này, lực lượng thuộc quyền điều động của Bộ Chỉ huy LD 2 ND gồm năm tiểu đoàn TD 1 ND, TD 2 ND, TD 7 ND, TD 9 ND, TD 11 ND, cùng TD 1 PB/ND, DD 2 TS/ND và DD 2 CB/ND. Theo phối trí, năm tiểu đoàn tác chiến của LD 2 ND được phân nhiệm án ngữ chận địch dọc theo cụm tuyến pḥng thủ theo h́nh cánh quạt, bắt đầu từ căn cứ Alpha (Anh Dũng) ở hướng bắc đến căn cứ Yankee (Yên Thế), lần xuống hướng nam có căn cứ Charlie, Delta, Hotel, Metro, cuối cùng là căn cứ Bravo ở phía đông Vơ Định, trách nhiệm bảo vệ phi trường Phượng Hoàng (căn cứ Dakto 2) và tuyến pḥng thủ ngoại vi cho căn cứ Tân Cảnh.
Ngày 15 tháng 3/1972, TD 1 ND được trực thăng vận vào khu vực hoạt động, lập căn cứ hỏa lực Alpha. Tiếp đó, TD 2 ND đổ quân xuống lập căn cứ hỏa lực Charlie. Năm ngày sau, TD 11 ND được trực thăng vận vào Charlie để thay thế TD 2 ND giải vây cho DD 2 TS/ND tại căn cứ Delta. Cuối tháng 3/1972, TD 9 ND được đổ xuống phi trường Phượng Hoàng và TD 7 ND đổ quân xuống phía bắc căn cứ Delta.
● 5/1972 - Ngày 24 tháng 4/72, Dakto-Tân Cảnh thất thủ, Đại tá Lê Đức Đạt, Tư lệnh SD 22 BB, tử trận. Một số sĩ quan trong Bộ Tham mưu Sư đoàn, cũng như nhiều binh sĩ chết hoặc bị bắt làm tù binh, chỉ có một số rất ít chạy được về Kontum. Sư đoàn 22 Bộ binh tan ră, v́ thế pḥng tuyến kiên cố nhất để bảo vệ thị xă Kontum coi như không c̣n nữa. Dân chúng trong tỉnh Kontum hoang mang giao động, chuẩn bị tản cư. Tướng Ngô Dzu phải cho tái phối trí lực lượng, điều động hai trung đoàn bộ binh từ Ban Mê Thuột lên cố thủ Kontum, chỉ để lại một trung đoàn pḥng thủ bảy tỉnh phía nam của Quân đoàn 2.
Sau khi căn cứ Tân Cảnh thất thủ, CSBV thừa thắng tràn xuống uy hiếp thị xă Kontum. Đại tá Lư Ṭng Bá, Tư lệnh SD 23 BB, được chỉ định làm Tư lệnh Mặt trận Kontum. Tướng Ngô Dzu chỉ mong Cộng quân tŕ chậm tấn công vào Kontum 5 ngày thôi, th́ ông và Đại tá Bá sẽ đủ thời gian tái phối trí quân và xây dựng tuyến pḥng thủ thị xă. Trong thời gian này, do xúc động khi được tin Đại tá Đạt chết tại mặt trận v́ những bất đồng giữa ông và John Paul Vann, và thành kiến không tốt đẹp của John Paul Vann đối với Đại tá Đạt khiến bệnh tim của ông tái phát.
TRD 44 BB được không vận lên Kontum ban đêm bằng C-130. Lúc này Cộng quân đă có mặt một số nơi trong thành phố và pháo kích thường xuyên vào phi trường, một vài phi cơ bị trúng đạn phải nằm ụ tại chỗ. TD 1/44 BB của Đại úy Đặng Trung Đức và TD 2/44 BB của Đại úy Nguyễn Xuân Phán được chở thẳng tới pḥng tuyến tây bắc, thay thế cho một liên đoàn BDQ vừa bị tiêu hao quân số.
Gần sáng, chiến xa T-54 Cộng quân tập trung tiến đánh vào pḥng tuyến TD 2/44 BB. Mặc dù đây là lần đầu tiên trực chiến với xe tăng địch nhưng các chiến sĩ của tiểu đoàn này không hề nao núng. Đại úy Phán b́nh tĩnh vừa gọi Pháo binh tác xạ ngăn chận, phân tán và tiêu diệt bộ binh địch, vừa ra lệnh cho đơn vị chỉ khai hỏa khi những chiếc T-54 tới gần trước mặt, trong tầm bắn chính xác hữu hiệu của những khẩu M-72, loại vũ khí chống tăng duy nhất mà đơn vị được cấp. Chiếc T-54 đầu tiên bị bắn hạ do chính Đại úy Nguyễn Văn Hướng, Tiểu đoàn phó. Tiếp theo đó, hàng loạt xe tăng địch bị bắn cháy. Cộng quân bị đánh bất ngờ, khiếp sợ bỏ chạy. Một chiếc T-54 ủi thẳng vào hầm Bộ Chỉ huy Tiểu đoàn, bị ta bắt sống cả xe lẫn người, trong đó có một Đại đội trưởng. Sau đó, bị TD 1/44 BB ngăn chận đánh bất ngờ bên hông, đám tàn quân CSBV đành buông súng đầu hàng.
Chiến công hiển hách này đă mở đầu cho hằng loạt chiến thắng khác của tất cả những đơn vị tham chiến để bảo vệ Kontum và giữ vững vùng địa đầu Tây Nguyên trong suốt cuộc chiến Mùa Hè Đỏ Lửa 1972. Sau chiến thắng lẫy lừng này các đơn vị trưởng SD 23 BB đều được vinh thăng một cấp.
● 3/1975 - Sau quyết định bỏ Cao nguyên theo lệnh Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu, ngày 16 tháng 3/1975, Không quân đă thả bom, bắn dọn đường cho lực lượng thuộc hai tỉnh Pleiku-Kontum theo liên tỉnh lộ 7B rút về tỉnh Phú Yên.
Tuy đă bị bỏ ngỏ nhưng măi đến ngày 18 tháng 3/1975, Kontum mới thực sự rơi vào tay địch khi Sư đoàn 968 CSBV bắt đầu tiến vào thị xă Kontum.
Kontum
● Đại tá Nguyễn Hợp Đoàn
Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng Kontum (1965)
● Thiếu tướng Nguyễn Khoa Nam
Thăng cấp Đại tá sau trận đánh đồi Ngok Van, Kontum (11/1967) và cuộc hành quân Lam Sơn 207, Khe Sanh (3/1968)
● Trung úy Từ Bá Thọ
Hy sinh tại tiền đồn Ben Het, Kontum (1969)
● Chuẩn tướng Nguyễn Bá Liên
Chuẩn tướng Tư lệnh Biệt khu 24 Chiến thuật, tử nạn trực thăng tại đỉnh Dat-Rekat, Kontum (6/12/1969)
● Trung úy Lê Văn Thọ
Hy sinh tại căn cứ hỏa lực 5 (đồi 1338) Tân Cảnh, Kontum (5/1971)
● Trung úy Nguyễn Tường Vân
Phi công trực thăng PD 215, hy sinh trong một phi vụ tiếp tế và tải thương cho TD 11 ND tại đồi Charlie, Kontum (1972)
● Trung tá Bửu Hạp
Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng Kontum (1972)
● Đại tá Nguyễn Bá Th́n
Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng Kontum (1972)
● Đại tá Vi Văn B́nh
Chỉ huy trưởng Căn cứ Tân Cảnh, Kontum, bị bắt khi căn cứ thất thủ (2/1972)
● Chuẩn tướng Lư Ṭng Bá
Tư lệnh Mặt trận Kontum (4/1972)
● Đại tá Lê Đức Đạt
Tử trận tại căn cứ Tân Cảnh, Kontum (24/4/1972)
● Đại tá Nguyễn Đức Dung
Vinh thăng Đại tá tại mặt trận Kontum (5/1972)
● Đại úy Nguyễn Văn Hướng
Tiểu đoàn phó TD 2/44 BB, bắn hạ chiếc T-54 đầu tiên trên chiến trường Kontum (5/1972)
● Trung úy Nguyễn Đ́nh Xanh
Phi công khu trục cơ Skyraider A-1 Phi đoàn 530 Thái Dương, bị bắt sau khi phi cơ bị bắn rơi tại Kontum (9/5/1972)
● Trung tá Ngô Văn Xuân
Thăng cấp Trung tá sau mặt trận Kontum (14/5/1972)
● Đại tá Trần Quang Tiến
Thăng cấp đặc cách Đại tá tại mặt trận Kontum (14/5/1972)
● Trung tá Phạm Văn Thặng
Trưởng phi tuần chiến đấu cơ AD-6, hy sinh khi bị bắn rớt cháy bên bờ sông Dakbla, Kontum, trong phi vụ một yểm trợ quân bạn (26/5/1972)
● Đại úy Nguyễn Xuân Phán
Thăng cấp Thiếu tá tại mặt trận Kontum (7/1972)
● Thiếu tá Đặng Trung Đức
Thăng cấp Thiếu tá tại mặt trận Kontum (7/1972)
● Thiếu tá Vơ Anh Tài
Tử trận tại mặt trận Kontum (7/1972)
● Trung tá Vĩnh Hùng
Hy sinh tại Thanh An, giữa Pleiku và Kontum (1973)
● Đại tá Mai Xuân Hậu
Trung tá Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng Kontum (5/1974)
● Đại tá Phan Đ́nh Hùng
Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng Kontum (1975)
● Chuẩn tướng Phạm Duy Tất
Tư lệnh Mặt trận Kontum (3/1975)
● CD A/44
Cuối tháng 3/1972, Chiến đoàn lên Pleiku thay thế TRD 45 BB khai thông quốc lộ 14, đoạn đường từ Pleiku đi Kontum
. . .
Tháng 5/1972, Chiến đoàn nhận lệnh rời bỏ khu vực hành quân để được không vận đi Kontum
● DD 44 TS
Đại đội Trinh sát của TRD 44 BB bắn hạ nhiều chiến xa T-54 của địch trong trận chiến Kontum (1972)
● LD 1 ND
Giải tỏa căn cứ hỏa lực 5, Kontum (5/1971)
● LD 2 KB
Tăng cường cho pḥng tuyến Kontum (4/1972)
● LD 21 BDQ
Di chuyển từ Kontum về Buôn Hồ, Darlac (9/3/1975)
● LD 3 ND
Tháng 11/1967, LD 3 ND gồm các Tiểu đoàn 2, 3 và 5 ND tăng viện cho chiến trường Dakto-Tân Cảnh, Kontum, tiêu diệt Trung đoàn 24 CSBV tại đồi 1416 Ngok Van
● LD 4 BDQ
Trấn đóng Pleiku-Kontum (1974)
. . .
Từ Kontum di chuyển về Long B́nh tăng phái cho Quân khu 3 (12/1974)
● LD 6 BDQ
Di chuyển lên Pleiku-Kontum thay cho LD 2 ND (5/1972)
● PD 229
Mặt trận KonTum (4/1972)
● SD 23 BB
Tham dự mặt trận Kontum (4/1972)
● TD 1/42 BB
Thiệt hại nặng tại mặt trận Tân Cảnh, Kontum (4/1972) do bị hai tiểu đoàn CSBV vây hăm
● TD 19 KB
Tăng phái cho Thiết đoàn 14 KB (SD 22 BB) pḥng thủ căn cứ Tân Cảnh, Kontum (2/1972)
● TD 2/42 BB
Pḥng thủ căn cứ Tân Cảnh, Kontum (3/1971)
. . .
Trấn giữ căn cứ hỏa lực 5 (đồi 1338) Tân Cảnh, Kontum (5/1971)
● TD 251 DPQ
Thuộc Tiểu khu Kontum (1974)
● TD 254 DPQ
Thuộc Tiểu khu Kontum (1974)
● TD 3 ND
Thuộc quyền điều động của LD 3 ND tăng viện cho chiến trường Dakto-Tân Cảnh, Kontum (11/1967)
● TD 3/44 BB
Trấn giữ căn cứ 42, Pleiku-Kontum (4/1972)
● TD 4/42 BB
Pḥng thủ căn cứ hỏa lực 6 (đồi 1001) Tân Cảnh, Kontum (3/1971)
● TD 4/44 BB
Tăng phái bảo vệ pḥng tuyến Kontum (5/1972)
● TD 51 BDQ
Tháng 5/1972, dưới quyền điều động của LD 6 BDQ, Tiểu đoàn di chuyển lên Pleiku-Kontum trấn đóng căn cứ hỏa lực 42
● TD 60 BDQ
Tham gia trận đánh đồi Chu Pao, giải tỏa quốc lộ 14 giữa Pleiku-Kontum (1972)
● TD 62 BDQ
Trấn giữ trại biên pḥng Polei Kleng (Lệ Khánh), Kontum (1970-1972)
. . .
Hành quân giải tỏa chốt chận của Cộng quân trên quốc lộ 14, Pleiku-Kontum, và Chu Pao (6/1972)
● TD 70 BDQ
Trấn đóng căn cứ Gia Vực, Quảng Ngăi-Kontum (1974)
● TD 8 KB
Di chuyển về Pleiku và Kontum (1975)
● TD 88 BDQ
Tiểu đoàn Biệt động quân Biên pḥng trú đóng căn cứ Dak Pek (Đức Phong, A-242) thuộc tỉnh Kontum (8/1970)
. . .
Sau tháng 1/1973, QLVNCH chỉ c̣n kiểm soát được quốc lộ 14 từ thị xă Kontum lên đến Vơ Định, ở phía bắc Kontum
● TD 90 BDQ
Trấn giữ trại biên pḥng Dak Seang, Kontum (1970)
● TD 95 BDQ
Trấn giữ trại biên pḥng Ben Het, Kontum (1970)
. . .
Tham chiến mặt trận Tân Cảnh, Kontum (1972)
. . .
Bị thiệt hại nặng khi lọt vào trận địa pháo của SD 320 CSBV tại làng Thượng Konsolu (1974, 20km phía đông bắc thành phố Kontum)
● TRD 42 BB
Tái chiếm Trung Nghĩa, Kontum (9/1973)
● TRD 53 BB
Tiếp ứng mặt trận Tân Cảnh, Kontum (4/1972)
Reply With Quote
Bookmarks