Câu chuyện vừa rồi của người nữ nghệ sĩ mang tên Kim Chi đă làm những ngươi theo dơi các sự kiện trên Internet trong và ngoài nước sửng sốt và xúc động.
Sửng sốt v́ chị đă có một hành động rất anh dũng khi viết thư gửi cho Hội Điện Ảnh Việt Nam từ chối không chấp nhận một bằng khen có chữ kư của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và thẳng thắn viết rằng “Tôi không muốn trong nhà tôi có chữ kư của một kẻ đang làm nghèo đất nước, làm khổ nhân dân. Với tôi, đó là một điều rất tổn thương v́ cảm giác của ḿnh bị xúc phạm”.
Người biết chuyện xúc động v́ nữ nghệ sĩ Kim Chi là người tập kết ra bắc khi tuổi c̣n xanh đến nay đă hơn 70 nhưng tấm ḷng với đồng đội với đất nước của chị vẫn giữ vững như ngày đầu bước chân lên dăy Trường sơn tŕnh diễn những vở kịch giúp vui cho bộ đội. Những con người một thời cống hiến ấy nay đang sống thiếu thốn chật vật và thậm chí bị chính người đồng chí của ḿnh bóc lột, chèn ép.
Mặc Lâm tiếp nối câu chuyện của chị dưới những góc nh́n khác để chúng ta hiểu thêm cá tính một con người như thế nào mà lại đủ can đảm thốt lên một câu có sức mạnh lay động cả triệu con tim như thế.
Từ chối chứ không chống đối
Mặc Lâm: Thưa chị Kim Chi, rất cám ơn chị đă nói giúp rất nhiều người cái ư nghĩ của họ đối với một lănh đạo đă đánh mất toàn bộ niềm tin trong ḷng nhưng do lo sợ bị trấn áp cách này cách khác đă không đủ can đảm để phát biểu như chị. Xin chị cho biết bắt đầu từ yếu tố nào khiến chị phản ứng mănh liệt đến như thế?
Nghệ sĩ Kim Chi: Phản ứng vừa rồi của chị v́ chị nghĩ là một ông Thủ tướng mà ông ấy làm ra bao nhiêu vụ như Vinashin rồi thứ nọ thứ kia, tỷ này tỷ kia bây giờ kư một cái bằng để khen chị th́ chị cảm giác tổn thương nên chị từ chối vậy thôi chứ không phải là thái độ chống đối hay ǵ cả.
Cuộc đời này “sắc sắc không không” lắm nhưng dẫu như vậy th́ cũng không nên để cho người dân khổ. Chị đa cảm lắm, khi nh́n thấy ngày ngày những chuyện người ta bị mất đất mất đai, bị tranh giành bởi một nhóm người nào đó th́ nhiều khi chị ngồi chị khóc ngon lành. Chị nghĩ nếu người điều hành đất nước mà để xảy ra những việc đó th́ đâu có giỏi, đâu có hay mà nắm quyền làm ǵ?
Chính xuất phát từ xem TV, đọc báo thấy những chuyện ấy nó đau ḷng quá nên chỉ mong mỏi nếu bỗng dưng ngủ dậy nghe ổng làm đơn từ chức th́ ḿnh cảm ơn ổng lắm. Để ai đó có năng lực có tâm, có tài người ta thay thế. Chính v́ thấy những điều đó nên chị hành động như vậy thôi.
Mặc Lâm: Chị có thể cho biết việc làm ngoại mục này của chị chỉ một ḿnh chị thôi hay có sự đồng cảm của gia đ́nh, đặc biệt là người bạn đời của chị hiện nay, người mà nếu có ǵ xảy ra cho chị th́ anh ấy cũng không thể tránh phiền hà…
Nghệ sĩ Kim Chi: Ông xă bây giờ của chị ổng dạy tại Đại học Bách khoa ổng rất là ủng hộ chị. Khi cái thư của chị viết “Tôi không muốn trong nhà tôi có chữ kư của người làm nghèo đất nước”, ổng bảo cho anh thêm một câu nữa là “làm khổ nhân dân”…Chị bảo đúng, đúng, hay quá! Cho nên ngay trong gia đ́nh th́ ông chồng chị rất là ủng hộ chị với một thái độ cương trực thẳng thắn như vậy.
Mặc Lâm: Vậy th́ cũng phải chia lời cám ơn và sự ngưỡng mộ đối với ông xă của chị nữa! Sau khi câu chuyện lan rộng trên Internet chị có nhận được những phản hồi ǵ hay không?
Nghệ sĩ Kim Chi: Từ mấy hôm nay rất nhiều người gọi điện tới hầu hết tỏ ḷng ủng hộ, ngưỡng mộ chị. Có một vài bạn hơi lo lắng cho chị nhưng chỉ chả thấy sao cả. Quan niệm đầu tiên của chị là: sống phải tử tế. Sống trung thực, không cúi đầu trước bất cứ cái ǵ. Nói về sự nghiệp điện ảnh th́ chị có đóng góp nhưng chị thấy không có ǵ quá nhiều đâu nhưng nếu cộng với lĩnh vực sân khấu th́ rơ ràng là ḿnh có con số cộng.
Mặc Lâm: Chị có thể cho thính giả biết một ít về những hoạt động trong lĩnh vực phim ảnh và sân khấu cũng như quá tŕnh công tác sau khi chị tập kết hay không?
Nghệ sĩ Kim Chi: Sau khi chị tốt nghiệp lớp diễn viên đầu tiên, lúc đó chị đi tập kết ba chị là liệt sĩ chống Pháp. Sau đó chị thi vào trường điện ảnh, tốt nghiệp khóa diễn viên đầu tiên nhưng thấy miền Bắc lúc đó rất là ít phim, mỗi năm chỉ có một phim thôi, ḿnh chen lấn chờ đợi th́ khó mà lúc ấy chiến trường miền Nam th́ cần văn nghệ, thế là chị xung phong ra chiến trường nên chị là người nữ nghệ sĩ đầu tiên vượt Trường sơn.
Hồi đó có cái vui là chị đóng nhiều vai chính làm MC cho nhiều đoàn Văn công Giải phóng. Đi đến đâu th́ bộ đội rất yêu quư và đặt cho biệt danh là “Người đẹp rừng xanh”! Chị hay nói giỡn là xanh với khỉ dọc th́ em đẹp hơn là cái chắc rồi đó…
Nói vui để em thấy rằng chị có những kư ức lớn lao và sâu xa nhiều th́ phải nói là sân khấu. Chị ở sân khấu chiến trường 10 năm, phục vụ đồng bào và chiến sĩ, đuổi giặc ngoại xâm dành lại đất nước.
Nghệ sĩ ưu tú
Mặc Lâm: Được biết chị đă từng nhận danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú”, cảm giác khi nghe tin ḿnh được một giải thưởng danh giá như vậy của chị ra sao?
Nghệ sĩ Kim Chi: Chị phải nói như thế này, khi chị nghe ḿnh được phong “Nghệ sĩ ưu tú” th́ cảm xúc đầu tiên là chị khóc. Chị khóc không phải cho chị nhưng chị nghĩ ḿnh may mắn là chị c̣n trở về để thấy thắng lợi thấy mọi thứ. Hôm nay dẫu muộn màng vẫn c̣n được ghi nhận. Chị thương những người đồng đội của chị, những người mà đến bây giờ họ rất là thiệt tḥi thậm chí họ gửi hài cốt lại chiến trường. Có những người cho đến bây giờ họ không có một quyền lợi ǵ hết.
Thương chớ, xót xa chớ. Thương những người đồng đội của chị họ không được trở về như chị. Chị may mắn tốt nghiệp ở miền Bắc rồi đi vào chiến trường, đi diễn và có nghề có nghiệp c̣n các đồng đội của chị th́ họ ở dưới ruộng họ lên họ vào đoàn cho nên tŕnh độ họ thấp kém họ không được như chị. Cho nên khi hết chiến tranh các bạn chị chỉ về vườn v́ họ đi chiến đấu chỉ bằng tinh thần yêu nuớc thôi chứ c̣n sự nghiệp th́ họ không có cho nên rất tội nghiệp.
Tuy nhiên chị nghĩ rằng những người đă ra đi th́ không toan tính đâu. Hôm nay chị trả lời với em chị cũng nói rằng tuổi trẻ của chị không hề biết suy tính bất cứ cái ǵ được hay mất mà khi đi th́ bom đạn dọc đường cái chết nó ŕnh rập. Đă là dấn thân th́ cảm thấy rất tự hào v́ được hiến dâng cho đất nước, thật sự như thế.
Mặc Lâm: Có một quăng thời gian rất dài chị theo chân nhiều binh chủng trên con đường Trường Sơn, trong ngần ấy tháng năm kư ức lớn và sâu đậm nhất của chị c̣n lắng lại là ǵ?
Nghệ sĩ Kim Chi: Kư ức sâu đậm nhất trong cuộc đời của chị th́ đó là chị đă từng diễn trong lúc pháo bầy bắn tới, khán giả chết nhưng mà ḿnh không chết. Chị di chuyển với đồng đội th́ đồng đội bị bắt, bị giết, bị mổ vú bị Tàu ăn thịt nhưng chị vẫn c̣n sống. Tất cả những cái đó nó thành kư ức rất sâu đậm. Chiến tranh khắc khoải trong ḷng chị cho nên chị nghĩ bây giờ ḿnh sống th́ phải tiếp tục làm điều ǵ đó cho con người khỏi giết hại lẫn nhau. Để cho người với người thương nhau cho nên kư ức sâu đậm nhất của chị là kư ức chiến trường.
Mặc Lâm: Chị đóng phim cũng nhiều mà diễn trên sân khấu cũng không ít. Xin chị nhắc lại cho người hâm mộ một vài tác phẩm mà chị có tham gia.
Nghệ sĩ Kim Chi: Phim th́ chị đóng hơn 20 phim mà trong đó các vai bà Chín trong “Biển sáng”, Sáu Hiền trong “Bài ca không quên”, rồi “Biệt Động Sài G̣n” đóng vai vợ của tướng Nguyễn Ngọc Liên, rồi một loạt những vai mà chị kể ra không hết…nếu em hỏi vai nào làm chị hài ḷng nhất th́ chị buồn cười lắm không biết sao cứ mỗi lần xem lại th́ chị thấy ḿnh có những cái dở. Lại không bằng ḷng ḿnh, lại muốn một cái ǵ mới hơn…tức là thật t́nh mà nói chưa bao giờ chị bằng ḷng với những cái vai nào của ḿnh hết.
Những năm đi chiến trường chị đóng một số vai trên sân khấu như Bà giáo Minh Tú trong “Trận đấu thầm lặng”, hay “Đêm nay ngày mai” đóng vai cô gái diễn viên không chuyên nghiệp, rồi đóng một loạt các vai khác.
Khi chị ốm th́ không ai thay thế được hết! Coi như chị không diễn th́ vở đó bỏ! Có những hôm chị đang nằm bệnh viện th́ cơ quan, đoàn hát phải đến xin phép rồi phải d́u chị đến sân khấu, bắt vơng cho chị nằm…tới vai th́ nhảy ra… lúc đó tự nhiên như lên đồng không c̣n thấy ốm đau ǵ nữa. Diễn xong th́ lại sốt đùng đùng và mọi người lại đưa về! Đấy là những kư ức sâu đậm.
Mặc Lâm: Cuộc sống nghề nghiệp của chị hiện nay ra sao? Chị đă về hưu chưa và đời sống kinh tế của gia đ́nh như thế nào? Chị có sống nổi với tiền nhuận bút mà nhiều nghệ sĩ vẫn cho là đồng lương rất hạn hẹp hay không?
Nghệ sĩ Kim Chi:Bây giờ công việc của chị hiện nay là viết. Chị viết kịch bản nhiều tập, rồi chị viết sân khấu. Năm rồi chị cũng được cái giải nho nhỏ đó là giải khuyến khích cho vở “Sao hôm sao mai”. Công việc của chị bây giờ chủ yếu là viết nhưng chị viết chủ yếu để tự hoàn thiện ḿnh và cũng để kiếm sống nếu như người ta dàn dựng th́ ḿnh cũng có thu nhập. Đồng lương của đất nước ḿnh đối với mọi người, đối với văn nghệ sĩ nó rất khiêm tốn như em đă biết.
Ḿnh nằm chung trong cái mặt bằng chung của đất nước th́ mọi gnười đều như thế chứ không phải riêng ḿnh nên chị không thấy thiệt tḥi ǵ bởi v́ ḿnh đâu thoát ra khỏi cái cộng đồng người Việt ḿnh. Mọi người đều giống như thế trừ những người buôn bán người ta giàu có th́ ḿnh phải chấp nhận thôi.
Bằng ḷng với hiện tại
Mặc Lâm: Hiện nay chị đang giảng dạy bộ môn ǵ và công tâm mà nói chị có bằng ḷng với những ǵ chị đă và đang có hay không, đặc biệt là sự nghiệp sân khấu và điện ảnh?
Nghệ sĩ Kim Chi: Năm qua chị mới đựơc xét là nghệ sĩ ưu tú thôi c̣n trứơc đây không được bởi v́ người ta đ̣i hỏi phải có huy chương, huân chương vàng hay bạc nhưng như em biết chiến tranh th́ ai người ta dại ǵ tổ chức hội diễn để cho bom đạn giết chết! Cho nên chị chả có huân chương huy chương ǵ cả.
Sau này khi chị đi học đạo diễn sân khấu ở Bungary th́ chủ yếu chỉ giảng dạy. Giảng dạy về diễn viên và học tṛ chị bây giờ đă rất nhiều em thành đạt có cả nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú nữa. Thành ra chị thấy rất vui, hạnh phúc nên tóm lại nếu em hỏi chị ấn tượng ǵ trong cái nghề nghiệp của ḿnh th́ chị nói chung như thế.
Chị có thời gian giảng dạy tại thành phố Hồ Chí Minh, vừa giảng dạy vừa đi đóng trong những vai nó vừa phải thôi chứ không có ǵ lớn cho nên chị thấy là thành tựu đóng phim ḿnh không có nhiều đâu. Nếu so với chị Trà Giang th́ chị không bằng người ta đâu cho nên có lần báo chí hỏi chị tại sao chị đi chiến trường, chị có nghĩ là nếu ở lại th́ chị cũng vượt lên đỉnh vinh quang như chị Trà Giang…
Chị bảo không đâu, mỗi người có một số phận, chị không dám so sánh, hơn nữa chị thấy chị Giang rất là giỏi và khi cái may mắn nó đến nó c̣n có việc qua tay đạo diễn giỏi, kịch bản tốt nữa chứ không phải ai ở lại miền Bắc đóng phim cũng đều đạt đỉnh cao như vậy hết.
Chị bằng ḷng về ḿnh, bằng ḷng mọi cái bởi v́ thế này, không phải chị thỏa măn nhưng v́ chị đă cố gắng hết ḿnh nhưng chỉ tới được mức đó thôi, chị rất vui và không có sự bất măn nào hết.
Thật ḷng chị rất yêu đất nước yêu nhân dân và yêu tất cả. Chị làm nghệ thuật cho tới bây giờ sáng tác, viết lách cũng với cái tâm làm thế nào cho con người biết yêu thương nhau. Chứ bây giờ người ta đang xâu xé, tranh dành mọi thứ khiến chị đau đớn khắc khoải lắm.
Mặc Lâm: Chị cũng biết đấy, “lời nói thẳng cho một nhà độc tài không khác ǵ thọc tay vào ổ kiến lửa để t́m sự thật”! Chị có lo lắng về những ǵ sắp xảy ra sau khi câu nói nổi tiếng của chị được hàng triệu người biết tới hay không?
Nghệ sĩ Kim Chi: Cũng có người lo là bây giờ người ta đưa lên mạng như thế th́ có thể bị tù, bị bắt, bị c̣ng đầu hay không th́ nói thẳng ra là chị không sợ. Chị tin vào chân lư. Nếu thật ra một chính quyền mà bắt chị bỏ tù th́ đúng là cái chính quyền đó có vấn đề lắm rồi phải không? V́ vậy chị không sợ, chị không tin là có chuyện đó xảy ra.
Chị vững tin như thế v́ con người có lương tri c̣n nhiều lắm. Lẽ phải c̣n nhiều lắm v́ vậy những người mong cái ǵ tốt đẹp cho quê hương cho đất nước vẫn c̣n rất nhiều.
Chị với tư cách của một người cộng sản, mà một người cộng sản chân chính th́ mong những đ́ều tốt đẹp cho dân tộc ḿnh, cho nhân dân ḿnh. Chị hành động như một người cộng sản v́ chị nghĩ rằng nếu họ rút lui th́ đó là hành động yêu nước. Yêu nứơc lớn lắm chứ không phải lúc nào nhận nhiệm vụ cũng là yêu nước đâu. Nhiều khi rút lui lại càng yêu nước hơn.
Hiện nay bất ngờ chị thấy mấy ngàn người lên mạng ủng hộ, thế th́ chị rất vui v́ thấy rằng ḿnh không cô đơn và trong cuộc sống này nếu ḿnh nói tiếng nói phải th́ được rất nhiều người đồng t́nh.
Mặc Lâm: Dựa vào niềm tin nào mà chị cho rằng ḿnh sẽ không thể bị bách hại hay ngay cả ném đá nếu người ta muốn, trong đó có cả yếu tố chụp mũ cho rằng chị bị mua chuộc bởi nước ngoài?
Nghệ sĩ Kim Chi: Khi chị hành động th́ chị nói thật với Lâm là chị tin vào lẽ phải, tin vào số đông người. Chị đă nói người tốt c̣n nhiều lắm. Cũng có thể ai đó người ta lo lắng người ta nói em làm cho đài hải ngoại có thể em khai thác thế này thế kia nhưng chị không tin, v́ nếu ḿnh cứ nghĩ như thế th́ măi măi thế giới này không bao giờ hiểu nhau hết.
Chị không sợ ǵ cả v́ chị có chính kiến, có suy nghĩ riêng của chị. Đừng nghĩ là người ta ở nước ngoài là người ta xấu. Hiện nay Việt kiều bao nhiêu người gửi tiền gửi của về ủng hộ xây dựng đất nước, làm bao nhiêu điều lớn lao. Chị rất cảm phục, ngưỡng mộ bởi v́ chị coi là người ta yêu nước bằng nhiều con đường, nhiều cách.
Mặc Lâm: Xin cám ơn nghệ sĩ Kim Chi về cuộc nói chuyện ngày hôm nay.
Mặc Lâm, biên tập viên RFA
2013-01-2013
* Âm thanh buổi phỏng vấn ở link: http://www.rfa.org/vietnamese/in_dep...013163505.html
Reply With Quote
Originally Posted by TuDochoVietNam
Bookmarks