Nghe Chuyện Hà Nội

[Nguyễn Mạnh Quốc]

... nmq môt người miền Bắc, trôi nổi để rồi về sống nơi miền đất phương Nam. Nam kỳ, vùng đất mới, Pháp chiếm đoạt từ nhà Nguyễn, rồi trở thành thuộc địa của Pháp, cách cai tri khác hẳn hai miền Trung kỳ và Bắc kỳ, hai xứ này thuộc thể chế bảo hộ/Protectorat. Tại Nam kỳ, không có bóng dáng của quan lại triều Nguyễn, không có guồng máy cai trị của Nam triều. Nhờ khai hoang, lập ấp, nên nhiều người trở nên địa chủ, điền chủ, hội đồng giàu có. Nông nghiệp phát triển, thương nghiệp mở mang, giao tiếp phóng khoáng, ngoại giao tốt. Lớp trẻ du học,một lớp trí thức mới thành hình, giáo dục nâng cao, không còn từ chương cổ lỗ.. rồi do quy chế thuộc địa, nhà giàu đua nhau gia nhập quốc tịch mẫu quốc Pháp, nay lại được báo chí tự do truyền thông tin tức, cổ võ tinh thần.. vận động, thành lập Đảng Lập hiến Đông dương.

09-03-1945, Nhật chiếm đóng toàn bộ Đông dương, chỉ huy quân đội Nhật vào Huế, báo lên vua Bảo Đại sự kiện Pháp bị đánh bại, nhượng quyền cho Nhật ở Đông dương. nay trao trả quyền dân sự cho triều Nguyễn.
Vua Bảo Đại mời học giả Trần trọng Kim ra lập chính phủ đầu tiên, TTKim nhận lời...
17-04-1945. Chính phủ đầu tiên của VN Thủ tướng Trần trong Kim trình diện , việc đầu tiên la đưa ra sắc lệnh thâu hồi các vùng đất nhượng địa cho Pháp trước đây, đồng thời xoá bỏ hiệp ước Patenotre 1884. Lần đầu tiên toàn vẹn lãnh thổ.
15-08-1945 ; Nhật hoàng thuận theo điều khoản của Thoả ước Postdam, quyết định đầu hàng Đồng minh...
.... riêng cho Miền Nam.......
Nhật đầu hàng Đồng minh, theo thoả ước, phần đất miền Nam/VN, từ vĩ tuyến 17 trở xuống giao cho Anh quốc tiếp quản, sau đó sẽ chuyển cho Pháp....
Sau khi được tin, người Pháp còn lại ở miền Nam, một mặt tự tìm kiếm vũ khí , phương tiện để chờ.. quân Pháp từ chính quốc qua,nhưng thiếu phương tiện tàu biển để vận chuyển sang đến vùng biển VN, để rồi theo chân quân đội Anh tiếp quản vùng , miền Nam/VN.
tháng 02-1946 .. Ủy viên Cộng hoà Jean Cedile cho lập Hội đồng Tư vấn Nam kỳ gồm; 4 người Pháp, 8 người Việt để quyết định tương lai của Nam kỳ. Họ lập kiến nghị, đưa lên Cao uỷ Đông dương D'Argenlieu xin lập một xứ Nam kỳ Tự trị. Các đảng phái như Nam kỳ của Beziat, nhóm Đông dương tự trị..VietNam tân đảng, và Tân Dân chủ của bs Nguyễn văn Thinh đang có thế lực ủng hộ.. cũng đã thu hút được sự yểm trợ của quần chúng....
31-05-1946....
Hội đồng Tư vấn Nam kỳ đổi thành Hội đồng Nam kỳ với 42 uỷ viên.
Trong khi hội nghị Fontainebleau giữa HCM và Moutet đang tiến hành thì, Cao ủy D'Argenlieu tán thành giải pháp Nam kỳ tự trị ngày 27-05-1946, .....
D'Argenlieu ra tuyên cáo tại công viên trước cửa nhà thờ Đức Bà Saigon ngày 01-06-1946 về Nam kỳ tự trị.. đến ngày 05-06-1946 thì công văn của thủ tướng Pháp Moutet gởi qua, chấp nhận hành động của D'Argenlieu, nhằm bảo vệ quyền lợi của dân Nam kỳ.
Theo đề nghi của các đảng phái và cầm quyền Pháp, bác sĩ Nguyễn văn Thinh được mời ra làm Thủ tướng và lập ra chính phủ Cộng hoà Nam kỳ tự trị đầu tiên của miền Nam , T/tướng NV Thinh ký kết với Ủy viên Cedile một Hiệp ước nhìn nhận Nam kỳ là một xứ Tự do,, riêng biệt trong khối Liên bang Đông dương.....
Ít lâu sau đó, bs Nguyễn văn Thinh tự sát..... còn tiếp..........

[Tigon]

Cám ơn những tài liệu lích sử cận đại mà Dr. NMQ đang post

Tigon

[Nguyễn Mạnh Quốc]

nmq trai Bắc mà, về Việt Nam.. lại là miền Nam, bao nhiêu xa lạ.. làm việc chung với người miền Nam.. cái nhận xét đầu tiên.. sự nhiệt tình và thân thiện.. làm cho nmq cảm động..
ben cạnh những người được đề cao trí thức của miền Nam.. cũng bảo thủ, nề nếp và khuôn phép như thời phong kiến, tuy nhiên vẫn mở rộng cửa..
Làm quen với phong thổ miền Nam/Saigon, với dân tình Saigon, thật dễ mến, trực tính, không để bụng.. và nét đặc trưng của Saigon của nếp sống binh dân... cà phê đổ đĩa..
Một nhân viên độc thân, các đồng nghiệp trước cũng e dè.. nhưng sau vài lần tiếp súc, không ngần ngại.. khoác tay " dung dăng ", ôm eo dạo phố Sài thành.. và nhất là.. làm người hộ tống các "nường" đi ăn hàng ở ngoài chợ.. nhưng rồi cũng quen đi..
.... cái mà nmq thích nhất là; trái cây miền Nam, từ cam Cái bè/Mỹ tho.. đến soài Cần thơ.. và xa hơn.. vú sữa màu tím đậm Long xuyên.. để rồi... sau ít tháng quen biết gia đình Đốc phủ quê Long xuyên... nmq đã gặp được hiền thê Tương Vân.. một ngày hè, TV dắt nmq về dưới " xứ " để ra mắt bên ngoại.. trong quê.. nhờ vậy mà nmq biết đến xe đò.. tắc rán.. ghe bàu....
Quý bạn còn nhớ nhiều về trái cây xin hãy tô điểm thêm để gìn giữ chút tàn hương, dư vị của một thời đi !! nhà Bè ; nước chảy chia hai...
ai về.... Gia định.. Đồng nai thì.....di.ề (về) !!!!! ..... còn tiếp.....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Nhật vừa mới chiếm đóng VN, thay người Pháp, trao trả độc lập của VN cho triều đình Huế ngày 11-03-1945 thì vụ đói năm Ất dậu tràn tới, đáng lẽ không xảy ra, nhưng vì vùng quê bị một đám giặc cỏ phá phách, doạ dẫm nông dân, dân sợ không dám ra đồng, mặc cho vụ chiêm bị cỏ lấn..lại thêm nước lũ về sớm , hầm chông, hố bẫy.. gây thương tích, tạo khó khăn cho nông dân.. và người dân đành bỏ quê, chạy ra tỉnh.. dù có chết đói nhưng trước khi chết cũng an thân, không lo nơm nớp. Vùng quê Thái bình Nam định.. cho đến Phủ lý.. Ninh bình cũng bỏ ruộng.. cả một vùng phì nhiêu, lẫm lúa mà bỏ hoang !! Gạo miền Nam đưa ra không được vì nạn Đồng minh bỏ bom, triệt hạ giao thông !! Chính phủ Trần trọng Kim không thể nào xoay sở, gạo dự trữ xuất kho.. cũng cạn kiệt.. Thanh niên, Sinh viên.. ngay cả Phụ nữ cũng mang bát đi xin từng nhà bớt một bát cơm để cứu đồng bào nạn nhân... đến khi chính phủ TTKim sửa soạn ra mắt sĩ phu Bắc hà, dự định trung tuần tháng 8-1945 tại nhà hát lớn.. lúc này Việt minh còn ở tuốt mù xa, chỉ có một vài thành phần trước đây vận động dân chúng phá chính sách cứu đói.. hay như vận động dân chúng chống lại việc tham gia Bình dân học vụ để xoá nạn mù chữ... trộn lẫn trong đám đông tạo rối reng trước ngày ra mắt CP, để có cơ hội đưa cờ đỏ sao vàng ra cổ võ cho VM.. và dấy lên phong trào cướp chính quyền mà Việt minh che dấu dưới câu chữ " tổng khởi nghĩa.. Cách mạng mùa Thu..1945", Viet minh chỉ cướp được miền Bắc,......
..... còn miền Nam.. ảnh hưởng Pháp nặng nề.. có nhiều khó khăn..

Hoàng đế Bảo Đại sau khi trao ấn kiếm cho phái đoàn Việt minh, ngày 25-08-1945 Bảo ddaij tuyên bố thoái vị.. rồi sau được Hồ chí Minh mời làm cố vấn tối cao cho Việt Nam DCCH. It lâu sau, Bảo Đại từ chức cố vấn và lưu lại Trùng Khánh, sau đến Hong Kong.
Quân Anh trao Nam ky cho Pháp 10-1945.
02-1946, Ủy viên Cộng hoà Pháp Jean Cedile cho lập Hội đồng Tư vấn Nam kỳ gồm 4 người Pháp và 8 người Việt. Họ lập kiến nghị đưa lên Cao uỷ Đông dương D'Argenlieu, xin lập một xứ Nam kỳ tự trị. Ý kiến này được nhiều đảng phái như Nam kỳ của Beziat, Đông dương tự trị đảng, Việt nam tân dân đảng , Tân dân chủ của bác sĩ Nguyễn văn Thinh... đã thu hút được nhiều sự ủng hộ của quần chúng.
31-05-1946, Hội đồng Tư vấn Nam kỳ đổi thành Hội đồng Nam kỳ với 42 uỷ viên.
Trong lúc này, hội nghị Fontainebleau đang tiến hành thì D'Argenlieu đơn phương tán thành giải pháp Cộng hoà tự trị Nam kỳ, ngày 01-06-1946 Cao uỷ D'Argenlieu cho tu họp dân chúng tại công viên nhà thờ Đức Bà Saigon về Cộng hoà Tự trị Nam kỳ, ngày 05-06-1946, thủ tướng Pháp Moutet chấp nhận hành sử của Cao uỷ D'Argenlieu, nhằm bảo vệ quyền lợi của Nam kỳ.
Tháng 6-1946, bác sĩ Nguyễn văn Thinh được đề cử và bs chấp nhận lên làm Thủ tướng của Nam kỳ tự trị.. Ít lâu sau ông tự sát (nghi vấn ??) lên thay thế là bác sĩ Lê văn Hoạch.
Bs Hoach lên làm Thủ tướng từ 1947.
07-12-1947. Pháp và Bảo Đại ký hiệp ước Hạ Long, nhưng bị chê là qua hạn chế.
1947- xxxx Pháp đã kiểm soát được miền Bắc trên diện rộng, có Thủ hiến đầu tiên là ông Nghiêm xuân Thiện.
XX-03-1948 Bảo Đại và Mặt trận thống nhất, kể cả các đảng phái gặp nhau ởtại Hong Kong, đồng ý thành lập chính phủ Nguyễn văn Xuân.
05-08-1848 ; Vietnam/Pháp ký kết hiệp ước vịnh Hạ Long.
08-03-1949 ; Tổng thống Pháp V. Auriol và Bảo Đại ký Hiệp ước Elysee
01-09-1949 ; Pháp đồng ý trả lại đất Nam kỳ và đặt Nam kỳ nằm trong Quốc gia VN.
............... còn tiếp..........

[Nguyễn Mạnh Quốc]

khí thế nhân dân, niềm khát vọng tự do được bộc lộ, lợi dụng cơ hội, Việt Minh thừa cơ hội tạo ra việc cướp chính quyền. Yêu cầu CP/TTKim trao quyền cho Việt Minh, VM bao gồm nào là Việt nam độc lập đồng minh hội, Tổ chức Liên minh chính tri và Võ trang..các đảng phái Việt quốc, Việt Cách....cùng các tầng lớp nhân dân có chung mục đích đánh đuổi Thực dân Pháp, Phát xít Nhật.. dành lấy Độc lập cho một VN Tự do, dựng lên Việt nam Dân chủ Cộng hoà. Việt Minh tuyên bố giải thể Việt nam Độc lập Đồng Minh hội.
Ngay 02-09-1945 ; Hồ chí Minh tuyên bố Việt Nam độc lập....
Tháng 11-1945 ; quân dội Tàu do tướng Lư Hán dẫn qua VN để tước khí giới quân đội Nhật.
06-01-1946 ; bầu cử Quốc hội VNDCCH đầu tiên tại miền Bắc.
06-03-1946 ; HCM ký hiệp uóc Sơ bộ, cho Pháp ra Bắc...thay thế quân đội Tàu . Quân đội Tàu rút khỏi Băc VN ngày 15-05-1946. Hồ chí Minh dẫn phái đoàn qua Pháp điều đình.
12-07-1946 ; Vo nguyên Giáp ra lệnh tấn công VNQDD; vụ Ôn như Hầu trước hồ Halais.
13-07-1946 ; Võ nguyên Giáp công bố mở màn viêc thanh trưng, triệt hạ đảng phái,
10-1946 ; Pháp trở lại Bắc VN, đầu tiên cập bến Hải phòng, đưa quân vào chiém đóng Sáu kho, một vài cơ sở chủ yếu, bên du kich gây hấn, bắn phá Pháp, thuyền tiếp tế xăng dầu cho VN bị Pháp ngăn cản và nổ súng...
Cũng trong tháng 10.. Pháp tiến về Hà nội, tiếp quản các công sở, các điểm trú đóng như Thành cổ, Đai học, Đồn thuỷ, phà Đen.. bên VNDCCH cho các lưc lượng Tự vệ.. Thanh niên khiêu khích, vụ nổ súng điển hình ở phố hàng Bún/Hà nội... để rồi đi đến Tiêu thổ kháng chiến(sự việc này, bên phía ViêtMinh đã dự liệu từ trước, hồi tháng 5-1946,, đã ra lệnh cho các đoàn thể nào đục tường..di tản dân ra khỏi Hà nội.. rồi đến đào đường, đắp ụ ngăn chặn... các cơ quan đầu não..cũng đã ra khỏi Hà nội từ cả tháng trước.. bác Hồ đọc lời kêu gọi kháng chiến qua đài phát thanh chứ "bác đã ra chiến khu lâu rồi !!! tất cả... sửa soạn.. sẵn sàng; cho ngày tấn công trước quân Pháp... đúng 8 giờ tối ngày 19-12-1946, VNDCCH ra lệnh tắt điện nhà máy điện Yên phụ, toàn thành phố tối om và các súng đại bác, thần công của Việt minh, dặt ở ngoại ô (pháo đài Láng) bắn vào nơi trú đóng của Pháp. Súng nổ ầm ầm, chớp nhoáng như sấm sét.. gây nên nhiều đám cháy.. và cháy toàn khu nhà dân ở.. dân tình hoảng loạn.. đồng thời lính Pháp trong thành ùa ra đánh trả.. hơn một ngày sau, các phái bộ ngoại giao ở Hà nội như Pháp, Anh, Mỹ, Trung hoa.. kêu gọi ngưng bắn để cho dân ra khỏi vòng lửa đạn.. cũng thừa dịp này các toán Tự vệ chiến đấu, Bộ đội còn sót chưa chạy kịp có cơ may thoát khỏi vòng kiểm soát của Pháp. Tuy nhien dây dưa phá phách như bắn tỉa.. vẫn còn cho đến 17-02-1947(coi như ba tháng Hà nội thực sự khói lửa, tàn phá đến hoang tàn đổ vỡ..)
Ghi chú ; kể từ đây, quý Bạn đọc hãy tìm đọc tiếp câu truyện lịch sử qua những bài gõ về Hà nội trong ký ức I, II. một thoáng hương xưa, đã đươc đăng bên diễn đàn
DCVOnline.org.. cách tìm dễ dàng như sau ;
hiển thị DCOnline.org
ngay trang đầu, nơi cột bên trái.. tìm đến " thư mục " click mở.
trang " thư mục " mở ra cho chi tiết ngày, tháng, năm..
tìm đến tháng Tư năm 2010.. click mở..
trang "tháng Tư 2010 " mở ra...
tìm đến #90. Đất nước và con người; Hà nội trong ký ức... ngày 05-04-2010... click mở
trang Hà nội trong ký ức được hiển thì...
cùng một cách tìm.. bạn sẽ tìm được các bài nối tiếp... xin cảm ơn quý Bạn.
...... còn tiếp............

[Tigon]

Tiêu thổ kháng chiến ?

Xin hỏi Dr NMQ : Nhà cũ của Ba Me Tigon ở phố Lê Văn Hưu ( Hà Nội ), từ nhà trên xuống nhà bếp là một cái sân , hai bên tường gạch của sân bị đập một khoảng lỗ lớn , đủ cho người chui qua , thông từ sân nhà này sang sân nhà kia , Dr. có thể cho biết nguyên do của những lỗ thông đó .

Hồi 1951 thì những lỗ thông đó vẫn còn , sau này dọn nhà về Ngô Quyền , thì không biết những lỗ thông đó có được xây kín lại không ?

tigon

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Trả lời thành viên Tigon.. khoàng tháng 10-1946, khi HM chấp nhận cho Pháp trở lại Hà nội thì đảng Cộng sản, Việt Minh cũng đã dự liệu, đường đi nước bước một khi có giao tranh. Đầu tiên là mở lối giao thông từ nhà này sang nhà kia, tức là phá tường, trổ lối thông sang hàng xóm.. tất cả các nhà trong phố đều phải làm. Đến tháng một thì có lệnh đào đường đắp ụ chống chiến xa..Để di chuyển từ đầu phốquacác lỗ giao thông. Như thế, một khi Tự vệ nổ súng bắn giặc, xong chạy qua các nhà kế cận, Pháp không thể biết là Tự vệ sau khi bắn đã chạy đến đâu. Để chặn bắt được kẻ đã bắn, Pháp dùng hoả công , đốt nhà, hun chuột bằng chất dẫn lửa, anh chàng Tự vệ thò đầu ra là bị bắt, vì vậy chỉ vì một tên bắn tỉa, địch chưa chắc đã chết mà tài sản, nhà của nhân dân làm mồi cho bà hoả.
Ký hiệu để biết nhà nào chỉ khép cửa, hay không khoá, Tự vệ có thể chạy vào trốn và di chuyển đến nơi khác thì ngoài cửa có vẽ một vòng tròn đỏ bằng cái đĩa to và mũi tên chỉ.. Sau này Pháp biết và họ đã hun chuột hai căn, một ở đầu dẫy, một ở cuối dẫy thé là chuột chui ra hết..../.nmq

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Trở lại với mảnh đất phương Nam.. chính phủ mới thành lập phải trực diện với nào là thu xếp cho hơn một triệu dân di cư từ miền Bắc vô Nam. Nào cầu không vận, nào tàu biển.. đủ loại phương tiện cần phải có để di dân. Tiếp đến là ăn đâu?? ở đâu ?? các khu tiếp cư hình thành.. gần Saigon có Khánh hội, Gò vấp, khu rừng cao su Phú thọ, Vườn lài..xa hơn chút các khu Tam Hiệp, Hố nai, Gia kiệm, Định quán.. rồi Phước tĩnh Bà ria.. xa hơn nữa Chương thiện, Cái sắn.. Bảo lộc... cái ăn thì không lo mấy vì là vựa lúa.. lại sông ngòi chằng chịt.. nước sông xanh lơ... cá lội ngu ngờ...
Tiếp theo là vấn đề đảng phái, các giáo phái có võ trang.. sự kiện này có từ thời là thuộc địa của Pháp, trở nên nổi trội, phức tạp hơn... khi mà Nguyễn phan Long được Bảo Đại chỉ định làm Thủ tướng tướng,mảnh đất phương Nam chia ra làm nhiều mảnh, chẳng khác gì các sứ quân phong kiến...
Phật giáo Hoà Hảo do Trần văn Soái tứcNăm Lửa làm chủ tướng chiếm đóng vùng Cái vồn/Cần thơ.
Lê quang Vinh chiếm giữ vùng Chắc cà đào/ Long xuyên/Sadec. Lâm thành Nguyên giữ Cái dầu/Châu đốc.
Nguyễn giác Ngộ chiếm Cao lảnh/Kiến Phong,
Cao đài của giáo chủ Pham công Tắc chiếm vùng Tây ninh.. và ven biên giới Cam bốt.
Binh xuyên do Bảy Viễn(xếp Cong an..) cầm đầu cùng với anh em Tài& Sang(nội vụ)..cai quản vùng Chánh hưng/Chợ lớn.. kinh tài cho phe Nam kỳ tự trị và Bảo ddaij qua các song bạc Kim Chung, Đại thế giới.. Bình Khang( đĩ điếm)..

Để giảm bớt lộng hành của phe phái, CP ND Diệm ra sắc lệnh đóng cửa các nơi ăn chơi, cờ bạc, đĩ điếm.. va cham đến quyền lợi của nhóm này.. đến ngày...

21-03-1955 ; Bình xuyên khởi hấn.. pháo kích dinh Độc lập và ra mặt chống đối. CP ND Diệm đã dùng ngay quân đội từ miền Bắc vào Nam,.. các Tiểu đoàn Dù, các tiêu đoàn Commandos được tung ra để trấn áp, tiễu trừ.....
(cũng trong dịp nổ súng này, nmq mất đi một người thân; Yvonne yêu quí đầu đời của Q ! )
để rồi qua bao nhiêu trở ngại, nmq theo chân ông bà Bernard sang/về Bordeaux tư 04/1955 ở đến 06/1966.. nmq mới quay về lại Saigon/VN...

Phần còn lại là ; phần miền Nam trong giai đoạn Cộng hoà I và Cộng hoà II... cũng như thời gian mà hầu hết tất cả Dân, Quân, Cán chính VNCH dưới sự quản lý của MTGPMN và CS bắc VN.. thì đã có nhiều tác giả.. đã viết, in sách truyện phơi bày. Riêng nmq cũng có gõ trên diễn đàn Vietland dưới tiêu đề Góc trời riêng.. với tự đề "sau bức mành mành tre".. Quý Bạn tìm đọc thêm..

nmq có dịp may đến với Bạn đọc qua hai diễn đàn, nmq chỉ muốn ghi lại những gì nmq trải qua, nghe tận tai, nhìn tận mắt.. nmq hy vọng rằng; qua những giòng chữ hiển thị.. quí bạn sẽ hiểu ; giới cao niên có thể nhìn lại chốn xưa, kinh nghiệm sống còn sau những cơn mê quyền lực, những hãi hùng khi trốn chạy mong tìm được chốn dung thân mà gây dựng tương lai cho gia đình, cho con, cho cháu...
Lớp tuổi trưởng thành thấm thía sự đau khổ, gian nan trong khi ông, bà, cha mẹ.. người thân yêu phải trải qua để đi tìm hai chữ " tự do " và....
.. nhất là lớp trẻ, các con, cháu sinh trưởng ở nơi nước người đọc, hiểu, và nhận định được sự đúng/sai trên con đường tìm hiểu vận mệnh của quê hương bỏ lại.

nmq kính chúc Bạn đọc, thành viên và Diễn đàn mọi sự tốt đẹp ./.
Kính chào, nguyenmanhquoc

[Nguyễn Mạnh Quốc]

về đến nhà chiều hôm qua, nmq tưởng rằng sẽ ít dịp may trở về "gõ phím".. nay được cho về.. một buổi chiều thứ sáu, xum họp gia đình.. đàn cháu ríu rít bên ông..
.. ông ơi.. ở ngoài market người ta bán nhiều cái đèn giấy..đẹp lắm... bà GN lên tiếng ngay..
anh bạn già... các cháu bắt ông nội kể truyện cổ tích đi.. như tết Trung thu ý mà !!
Cả hai bà BT và GN nay cũng đã tim được nơi gọi là " đất lành chim .. đậu!!!" rồi.
thế bà Văn chương cao thủ mà quên hết truyện Trung thu hay sao ?? ..
.. nhưng mà.. độ này.. thấy anh hay lên diễn đàn gõ bài về Hà nội.. cho nên để ưu tiên cho anh đó... hai bà TV và BT..;... có thế chứ.. các cháu hãy "vòi.." ông đi..
Tháng Bảy mưa dầm.. mưa dầm xùi xụt... nền trời xám xịt.. cây cối ủ rũ vì hạt mưa nặng chĩu,, rũ xuống.. mưa cho nước đầy đồng..đôi khi lụt lội.. cuối tháng ngớt dần.. tiết trời đầu thu chớm lạnh.. đàn chim ngói bay về trên những cánh đồng lúa sớm đọng sữa..
Các cháu nhỏ cũng tung tăng cặp sách vở đến trường.. tiếng trống trường rộn ràng báo hiệu.. trời hửng nắng.. ánh sáng đầu Thu... tuyệt đẹp, tạo long lanh trên những cành lá ướt vì sương Thu đọng sớm..
Xuống chợ, khu hàng mã đã trưng bày ác loại lồng đèn chơi Rằm tháng Tám.. lại còn những "ông nghè, sắc mặt khôi ngô, chễm trệ ngồi trên bệ, trên ngai bằng giấy, đầu đội mũ có cánh chuồn, trên che lọng tía..những khuôn mặt nạ " ông địa".. những cái trống..to nhỏ đủ loại..rồi chũm choẹ ( chập choang).... xanh đỏ đủ màu, đủ vẻ cho các cháu vui chơi tết tháng Tám.
Qua đến phố hàng Đường.bánh kẹo Bảo Hiên rồng vàng.. Nguyên Hương Hải dương... hàng Buồm.. Nào Đông Hưng viên.. nào Mỹ kinh.. trưng bày các sản phẩm "nhâm nhi" tối ngày rằm tháng Tám..
Nói đến tháng Tám.. cũng là tháng mà các cô gái, các gia đình có con gái lớn.. đến tuổi " cập kê !".. thi đua tài ; nữ công gia chánh.. đúng vậy mà. Người Phụ nữ đảm đang VN.. đầy đủ; công/ dung/ ngôn/ hạnh... giờ đây có dịp khoe tài. Khoe tài nữ công.
Đó là các bông hoa tỉa bằng chính tay cô gái.. từ quả thu đủ xanh nhuộm màu..thành những bông hồng.. bông cúc... những con giống bằng những múi bưởi trắng.. bưởi đào.. nào chó bông trắng muốt.. hay như có hậu ý.. những mẫu hình như sư tử hí cầu.. anh hùng độc lập( con sư tử trắng đứng nghênh mặt.. chân trước vịn lên quả bưởi to).. bằng hoa quả tỉa gọt ghép lại thành... cầu kỳ... tỷ mỷ.. Tất cả được bày trên một cái bàn vuông rộng.. trước mặt ông tiến sĩ giấy. Không phải chỉ là bày làm đẹp.. mà còn là ước vọng mong con cháu sau này thành đạt.. phần nữ công phơi bày được sự giáo dục căn cơ của gia đình.
Cũng không thể thiếu, những hộp bánh Trung thu quí giá bày thêm cho ra vẻ giàu sang. Chiếc bánh dẻo to như cái mâm trắng muốt nằm ngay giữa bàn...
Các con cháu nhỏ xúm xít khen chọn cái này cái kia như đàn chim sẻ giành nhau.. thật vui.. đến khoảng nắng chiều ngả bóng.. tiếng trống tùng tùng của đám múa sư tử.. vọng từ xa.. làm háo hức các cháu bé... mẹ... mẹ... đèn của con... tíu tít... chúng đôi khi bỏ cả cơm chiều.. rồi quần áo săn sàng...
..... tết Trung thu rước đèn đi chơi..
em rước đèn đi khắp phố phường..
.. đèn ngôi sao.. với đèn cá chép...
mấy em lớn dắt mấy em nhỏ hơn.. tung tăng trên hè phố... rồi trăng lên.. mặt trăng ngày rằm thật to.. trắng ngà.. ánh sáng êm dịu như bàn tay của mẹ.. hò hét hoà cùng đám múa sư tử khi giật giải thưởng treo cao.. mệt rồi.. lững thững về nhà..vui cùng gia đình trong cảnh "phá cỗ.."..

ánh trăng trắng ngà có cây đa to ; có thằng Cuội già ôm một mối mơ !!
Cuội ơi; ta nói Cuội nghe....
Cuội ngồi bên gốc cây đa, bỏ mặc cho trâu la cà. ăn lúa.... Cuội có buồn không ?? Một năm cũng chỉ có một ngày, một lần... mà thế gian nhớ đến Cuội. Nhưng trước Cuội cũng còn có Ngưu Lang/ Chức nữ.. cũng nước mắt đầy vơi.. và cây cầu Ô thước cũng chỉ bắc ngang sông cho đôi người tình gặp nhau.. một năm cũng chỉ có một lần. ...

[Tigon]

..... tết Trung thu rước đèn đi chơi..
em rước đèn đi khắp phố phường..
.. đèn ngôi sao.. với đèn cá chép...
mấy em lớn dắt mấy em nhỏ hơn.. tung tăng trên hè phố... rồi trăng lên.. mặt trăng ngày rằm thật to.. trắng ngà.. ánh sáng êm dịu như bàn tay của mẹ.. hò hét hoà cùng đám múa sư tử khi giật giải thưởng treo cao.. mệt rồi.. lững thững về nhà..vui cùng gia đình trong cảnh "phá cỗ.."..

ánh trăng trắng ngà có cây đa to ; có thằng Cuội già ôm một mối mơ !!
Cuội ơi; ta nói Cuội nghe....
Cuội ngồi bên gốc cây đa, bỏ mặc cho trâu la cà. ăn lúa.... Cuội có buồn không ?? Một năm cũng chỉ có một ngày, một lần... mà thế gian nhớ đến Cuội. Nhưng trước Cuội cũng còn có Ngưu Lang/ Chức nữ.. cũng nước mắt đầy vơi.. và cây cầu Ô thước cũng chỉ bắc ngang sông cho đôi người tình gặp nhau.. một năm cũng chỉ có một lần. ...

" Mấy em lớn dắt mấy em nhỏ hơn..." > Đúng rồi , mấy em 20 ( trai ) dắt mấy em 16-18 ( gái) , vừa giung giăng giung giẻ , vừa thủ thỉ với nhau : " Tết Trung Thu anh dắt đào đi chơi , anh dắt đào đi khắp phố phường ".

Ôi nhớ làm sao những ngày xưa thân ái ấy !

Bây giờ thì đèn ca thu cá chép ...không còn mấy , nhưng bánh Trung Thu vẫn bầy bán khắp các chợ .

Với phong trào tẩy chay hàng từ các xứ Cộng Sản ( không hạp vệ sinh ), các hộp bánh Trung Thu chỉ để dòm chơi , hoặc mua biếu ( điếu đóm ) , chứ ít ai có can đảm mua để ăn ( ai mà không sợ ...chết )

Gia đình Tigon thay bánh Trung Thu bằng bánh in và kẹo đậu phọng làm tại địa phương , kèm theo tách trà " 103" , cũng thú vị lắm .

Tigon