Nghe Chuyện Hà Nội

[Nguyễn Mạnh Quốc]

... quét dọn sạch sẽ gian nhà ngang cho bàhangf giò.. thì lại thấy chiếc xe đạp đầm cũ kỹ của người chủ cũ bỏ lại.. trước đây cha tôi đã mang qua Cửa Nam để sửa chữa.. nên giờ đây xe, tuy phủ kín nhưng cũng đầy bụi ...anh Tư lại phải dắt sang garage để chiếc xe đạp bên đó... xe đầm già hiệu Rota..
Một buổi chiều tôi đem ra Cửa Nam nhờ mấy chú xem xét lại.. dầu mỡ .. rồi leo lên đạp thử...
Tuy rang đã hạ thấp hết mức nhưng vẫn phải chỏi chân mới đạp được.. nhưng xe đạp nhẹ vô cùng..
Chạy loanh quanh nào Cửa nam.. hang Bông.. rồi về Tiên sinh.. qua nẻo đường Thành. Kỳ Đồng rồi về nhà... bố tôi trong nhà nhìn ra...
Xe có tốt không con..? dạ xe nhẹ lắm.. con mới đưa qua chú Hiệp Thành lo dầu mỡ xong.. nên chạy thử.. mai mốt lên Secondaire... ba me mua cho con chiếc xe khác.. ai lại để cho con đạp xe xấu ..

Chúng tôi đi về hàng tuần.. và bác hàng giò cũng đã tạm ở trong gian nhà ngang.. và làm hàng tai đây.. Chúng tôi thì .. được cái là sẵn quà.. lại ngon miệng..

Mẹ Cả đã lân la hỏi chuyện này nọ.. bây giờ thì thân lắm.. Mẹ Cả lại nhân bác hàng giò là người thân... cùng làng.. và gọi là dì ( như em gái ).. mẹ Cả nghĩ xa... hai căn biệt thự, cái sân rộng lại dãy nhà ngang làm kho.. tuy nuôi có hai con chó.. con vàng con vện.. chó ta mà khôn đáo để.. chỉ dám loanh quanh ngoài san, vườn chứ không dám lên nhà trên.. mà ở trông nhà và giúp việc thì chỉ có vợ chồng anh Tư.. hơn nữa là mỗi lần về cứ phải đi ăn Cao lầu.. nay thì có cơm nóng canh ngọt tại nhà..

Mới sáu bảy giờ sang thì đã có tiếng mở cổng.. cho bác hàng giò đi giao hàng... bố tôi nghĩ ngay đến chiếc xe đạp....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Tờ giấy trắng đễ trước mặt, bố của tôi đang loay hoay vẽ.. rồi đo ngang.. đo dọc chung quanh chiếc xe cũ mèm.. tách nước trà sớm mai cũng đã nguội lạnh.. thay tách khác cho bố...
.. bố ơi.. có trà nóng đó bố... bây giờ con đến trường...
.. đi cẩn than nghe không con trai !! thưa bố con đi học....

Chiều đi học về.. vừa lúc chú Hiệp Thành chạy đến để hỏi bố..
.. ừ thì chỗ này hàn nối như thế này.. chỗ này bẻ góc như thế này.. vì ông là chuyên viên cầu cống..
.. bố tôi khoe với Mẹ cả rằng.. thấy tội nghiệp cho bác hàng giò.. nên ông muốn làm cái xe đạp thành cái xe chở hàng.. ... mẹ cả tôi cười... rồi chỉ vào phòng ăn.. mâm cơm nóng hổi......

Chiếc xe đem về trông khác hẳn.. với đằng sau xe bây giờ là cái bọoc baga (porte-baggages).. dằng trước tay lái lại cái giỏ để đựng nữa... Hai bên booc ba ga là hai cái thùng có nắp.. trên cũng là cái giỏ lưới... tha hồ mà chất hang.. còn quên chưa hỏi là bác ta có biết đi xe đạp hay chưa nữa đấy !!

Mất hai ngày tập dượt.. anh Tư giúp cho... vừa giữ cho thăng bằng... vừa đẫy cho chạy tới.. bây giờ bác hàng giò đã phom phom trên con ngựa sắt... thồ hàng đi khắp nơi rồi đó.. mặt bác rạng rỡ.. hết lời cảm ơn ân nhân... Vừa đúng dịp sửa soạn Tết.. trong nhà trước đây vắng tiếng người... nay nhộn nhịp hẳn lên công việc chăm lo Lễ Tết, mua bán này nọ đã có chi Bằng.. nay lại có bác hàng giò...
Lai lịch bác hàng giò.. sau khi gặp ông cụ thân sinh ra bác ta thì mới biết... nên được cả bố và mẹ Cả quí mến, và biết đến tên cúng cơm của bác hàng giò......

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. thế là cả nhà đuọc gọi bác hang giò là dì Ngoc.. tên cúng cơm là Vũ thi Ngọc... Dịp này vì chiến tranh lâm sản xuất khẩu kiếm về nhiều tiền.. Mẹ Cả tính thích hầu bóng.. thường hay đến đền Phủ Giày để dâng hương, lễ bái.. rồi vui nghe chuyện mây bà lên đồng... lại là dịp may....
Ông Hàn phố hang Giấy.. vợ lớn vợ nhỏ tranh chap.. đi đến chia gia tài.. ông Hàn đang tìm người mua cả hai căn nhà một ở hang Bông và một ở hang Bông lờ... Mẹ car về nhà.. vội bàn với Ong...
đi đến quyết định đến thẳng nhà ông bà Hàn.. hỏi giá cả..xem nhà...
Thế là ngày buổi chiều tối ông bà cho anh Tư đưa thư sang xin hen với ông bà Hàn.. ông bà Hàn cũng vội vàng không kém.. đi xe tay đến nhà ông bà chủ Đồn điền.. lại mang theo cả văn tự...

Nghe tiếng chó sủa.. dì Ngọc vội vàng chạy ra cùng lúc anh Tư cũng đạp xe về tới... anh Tư chạy vào thưa vớiBa, Mạ của nmq...
Không ngờ được cuộc mua bán lại chóng vánh như vậy... đôi bên đều hài long.. hen giải quyết trong vòng dăm bữa.. nửa tháng.....
Sau khi đén Chưởng Khế ( notaire) ở Truòng Thi về.. hai ông bà đi qua nhà ông bà Hàn để dắt đi coi hai căn nhà.. trước tiên là căn ở trước mặt nhà in Lê văn Tân.. mặt tiền khoáng đạt.. bên trong sáng sủa, nhà hình ống nhưng có hai sân lấy ánh sang.. sân sau thi rộng có thể trồng rau.. cây cảnh..

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Đi xem tiếp can nhà nữa cũng phố hang Bông.. căn này to hơn bên cạnh hang kính đeo mắt Winsoui
cũng rộng rãi.. mua để bán lại nên cũng không chú ý đến lăm.. Về gặp lại ong bà Hàn.. giá cả nhanh chóng thoả thuận.. Đôi bên hẹn ngày đên Notaire làm Giấy bán và chuyển nhượng Văn tự..

Tối hôm đó dì Ngọc lên đứng cạnh, thấy dì run lẩy bẩy.. Mẹ Cả vội trấn an..
Có ai làm gì dì đâu mà sợ đến run cả chân tay vây /? Mẹ Cả cười.. Bố cũng cười...
Dạ. dạ... ( lần đầu tiên xưng là em).... em....
Có chuyện là như vậy... dì ngồi xuống đây nghe cho rõ rồi về thưa với thày ở nhà..
... chúng tôi quyết định mua một căn nhà.. ở phố hàng Bông.. mà Dì thì tài năng bếp nước giỏi.. hãy ra mở hàng... thử thời vận...
... dạ em đâu có biết làm gì !! hai bác chỉ bảo cho em.. so thi em làm vậy...
Bố tôi nói ; Dì ra làm ăn buôn bán.. thấy Dì chân thật chúng tôi muốn giúp, đừng có ngại bề gi chăng nữa lúc nào cũng có chúng tôi đứng ở bên.... và rồi câu truyên người lơn tiếp tuc..
Thế là phố hàng Bông có cửa hang cơm tám với giò chả sành điệu Ước Lễ.. còn tên của hàng là Bạch Ngoc....lại đúng với dịp Tết.. khách an thử giò chả rồi đặt hàng bánh chưng Tết .. giò chả.... c/t

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Cửa hang Bạch Ngọc được nhiều khách kén ăn tìm đến.. tiếng chày giã giò thình thịch cả buổi ban mai.. thấy nhân công (2 thanh niên lực lưỡng giã..), bố tôi đi qua ngay Poinsard Veret cửa hang tạp phẩm của Pháp.. trong ngõ bên cạnh nha bán Tạp Hoa Goddarts Tràng Tiền.. hỏi đến dung cụ.. rồi ông thấy cái máy say của ai đó nhờ bán... ông mua lien và đem về giải quyết khâu say thô.. để bớt công phải giã... saan sau cũng được sửa lại.. lót gách mở rộng , làm mái tôn..
Nhờ cửa hàng này mà Mẹ Cả tôi nghe được nhiều tin.. Mẹ bàn với Bố là hiện nay thấy bóng của lính Nhật.. ông hãy nghe ngóng binh tình xem bên bon Tây có động tĩnh gì không ??
Rồi một hôm, một lũ các chú ( thường ở trong đồn điền để trốn mật thám. ).. nói rang; hiện tại Việt Minh đang có hậu thuẫn.. có lẽ sẽ tốt cho ta.. Mẹ Cả không tin.. Mẹ sửa soạn, thu don hành trang.. để một ngày nào đó.. sẽ phải bỏ dinh cơ mà đi không chừng ??
Dầu năm 1944, sau khi ăn teets ta xong. Giặc cỏ đã lẻn về tới Cầu hang.. giết chết kỳ hào.. bố tôi lo ngại rồi hỏi nhóm người ăn ở nhờ... vậy là sao ?? đủng đỉnh họ đáp ; đó là đám võ trang... chắc họ bị kháng cự nên họ.. mạnh tay với dân !!!
Mẹ Cả muốn tôi, sau khi thi xong diplome 1945 thì ở lại Hà nôi, còn Bố thì muốn tôi về Phú Xuân.. gia đình thân quyến thì ở xa.. còn mình thì chỉ có hai vợ chồng già và mụn con duy nhất...
Mẹ car gọi chú Lường dặn dò.. 5 con ngựa được sửa soạn.....
Boos tôi ở lại đồn điền.. Mẹ Cả và tôi về Thái nguyên, một buổi chiều Mẹ gặp bà Sumi......

[Nguyễn Mạnh Quốc]

... bà Sumi.. nói nhỏ gì đó với Mẹ Cả... chưa được mấy ngày.. thì xuất hiện mấy chú ở nhờ trên đồn điền đến nhà mời Mẹ Cả.. nói là đi dự đám cưới ai đó.. lúc đó tôi đang chơi bóng với mấy người Nhật buôn bán ở nhà Gauthier.. chợt cô giáo Oanh hơt hải tới tìm tôi rồi bảo... em trốn ngay vào nhà Gauthieer đi.. rồi cô nói với người Nhật.. thế là tôi đi vào trong nhà Gauthier.. có sự bảo vệ của Nhật..
Sáng hôm sau.. chị Hiền tờ mờ sang đã tìm đến Gauthieer.. quần áo.. bị đồ dung của tôi cũng được gói gọn trong cái bị cói.. hai chị em lâm lũi.. rảo bước bỏ lại Thái nguyên.. Đầu cầu trắng, đường vào thị xã đã có một vài người càm giáo mác đứng canh.. nhưng có lẽ sáng sớm.. họ cho là người đi làm ruộng nên chẳng hỏi han gì.. cứ thế.. bước đi cho nhanh.. mãi đến trưa mới tới phố Cò.. rồi đến chiều tối mới tới Phủ Lỗ..
Nhowf chị Hiền biết nói tiếng Nhật.. hơn nữa hình như chị làm gì cho Nhật nên bọn lính mới đầu cấm cản.. nhưng sau khi gặp tên đội trưởng, tên này đứng nghiêm chào rồi nhân tiện chiếc cam nhông chạy về Hà nội, chúng tôi được gửi đi theo ngay.. về đến Hà nội thì trời vừa tối.....tôi phải dấu mặt..

[Nguyễn Mạnh Quốc]

thế là cuộc song ngây thơ mà cũng bị đe doạ.. đe doạ vì được nhìn thấy những sóc, bản làng Thượng vì không hợp tác hay che dấu nay đến lượt được đội võ trang tham viếng để rồi được nhìn những than xác đổ xuống.. hay chiếc đầu rơi.. Mấy sóc Thượng vùng chợ Chu nay chính họ, tụ họp lại tự bảo vệ và con dao đi rung lưỡi dài nay làm khia giói chống lại.. nhưng cây nỏ cũng được dung, Nhungcungx không chống lại được với sung ống vừa mới cướp đuọc, như đồ chơi mới có.. Súng đan vô tình mà...
Không dám đến nhà các cô, các chú.. vì sợ liên luỵ.. đành vạ vật nơi đầu đường xó chợ cho qua ngày.. Rồi cũng có một ngày.. gặp được dì Quang ở chợ Đồng xuân.. phải đi luồn ngõ để về Gia Ngư.. nhà của Dì nay trên gác thì là chốn hút thuốc phiện.. bên dưới vaanx còn buôn bán lèo tèo.. nay thêm vào là nấu chè như lục tàu xá.. chí mà phù rồi chiều đến có mấy người Tàu chuyên đi bán lẻ đến lấy đem đi bán..
Ba dì cháu ngồi nhìn nhau mà khóc...

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Nhưng cũng nhờ gặp gỡ mà nmq còn có đường song, có chu cấp khi cần.. vất vưởng ở quanh chợ Mơ.. nay lại được chủ lò bánh tây cho làm việc.. cũng tốt.. chẳng ai biết đến lai lịch của thằng bé ốm yếu mồ côi....
Từ hò hét bạo động đến hoan hô ddoocj lập thắng lợi 02-09-1945..qua Tết trong ngờ vực lo âu.. rồi Tàu Lư Hán.. rồi Pháp trở lại.. rồi Pháp lên Hà nôi rồi sửa soan cho tiêu thổ kháng chiến.. nào đục tường.. nào đào đắp ụ ngang đường chận xe tăng địch.. hầm hố , chướng ngại vật trà lan trên khắp nẻo đường.. lại còn nạn tập .. một ..hai..một.. hai.. một đoàn Vệ quốc quân... ngày hai lần đi lên đi xuống Mai động.. hát vang lừng trên con đuòng bụi mù... nhưng rồi một ngày cuối tháng Chạp tây.. khi tiếng súng thần công từ các pháo đài của quân ta duong cao nòng sung để bắn vào quân dịch... thì tài năng của quân ta... hỡi ôi đạn rót vào khu dân sự nhiều hơn đến chân thành đóng quân của địch...
Và tôi đã vội tìm Mẹ Hai, dắt em gái... đi tìm đến gia đình người thân ở mãi đê Dại La gần Nguyeenx thượng Hiền... rồi từ đó bồng bế nhau đi về Thanh trì lánh nạn..
Từ lúc này trở đi, nmq đã gõ trên DCVOnline (Đàn chim Việt) trước đây đó là ; Hànội trong ký ức
rồi tiếp theo là ; Sau bức mành mành tre . .. còn tiếp.....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

1945.. cơm tám giò chả cũng vì thời cuôc.. mang số phận hẩm hiu.. 1944 thì lo.. lại nạn nguòi ngoại tỉnh.. rồi 1945.. nạn đói hoành hành... tối đến đèn tắt tối om.. sợ bị bỏ bom.. mùa hè nóng bức mà nhà thì phải đóng cửa cài then.. vì Nhật đầu hang.. cảnh binh lơ là canh gác..đôi khi chính họ cũng sợ mấy anh đồng chí đông rận. mấy ông ấy thì nhiều.. chỉ vài tên.. lăm lăm con dao găm.. với cái túi dết bên hông.. gọi là cảnh cáo..vieetj gian Việt ngay...
Cách mạng mùa Thu ào ào tràn tới.. mít tinh biểu tình.. la hét vang trời.. rồi đến lúc hết gạo hết tiền thì làm sao nuôi dân.. cảnh bóc lột dân bắt đầu.. sau khi kêu gọi nhà nhà một buổi chiều cuối năm mang mâm cơm ra ngoài đường ngồi ăn.. thì đã lộ rõ ra cái cảnh thiếu gạo.. thiếu cả những món mặn bình thường mà chỉ còn đĩa rau muống luộc với bát nước rau có quả sấu khô đánh cho trong nước và có vị chua chua....
Chiếc xe đạp giờ đây nằm chỏng trơ ngoài vườn sau.. rồi tiêu thổ kháng chiến.. hầm hố nhấp nhô.. chướng ngại vật như những tủ hang .. giuòng ghế tất cả đều lôi ra.. bừa bãi trên mặt đường.. ngay cả xe đạp.. phụ tùng cũng khan hiếm, nhà chế tạo láp ráp xe đạp Berset ở đường Tràng thi thì.. cảnh vô chủ.. nhìn sang Thư viện Hà nội thì từing đống sách chất gần bên gốc đa trước của Thư viện vẫn nghi ngút cháy..có lẽ đã hai tuần rồi mà đốt vẫn chưa vơi..
Làm Cách mạng để tháo goong cùm cho dân.. nhưng Cách mạng cần tiền mở đầu là Tuần lễ Vàng.. sau đó là đóng đảm phụ quốc phòng (thuế thân )..tt..

[Nguyễn Mạnh Quốc]

... Lần mò tìm đượcgia đình của người cô họ.. mootj mẹ với 4 đứa con thơ, bé nhất còn đỏ hỏn..
chú ấy đâu ??.... dạ ở trên uỷ ban... thế cô và các cháu có muốn chạy hay chờ chú về...
going nước mắt lăn dài trên má người mẹ trẻ... thôi lấy quần áo.. bị đâu.. túi đâu ?? nhanh lên..
Thế là chúng tôi dắt díu nhau về Thanh trì qua ngả quán Gánh.. tiếp theo.. được gõ trong mục; Hà nôi trong ký ức. Phần đầu của; " Sau bức mành mành tre" .

Về lại Hà nôi sau khói lửa khoảng 5/1947... cuộc đời nay lại tuỳ thuộc vào hai bàn tay, đôi vai lao động... Tôi lò dò đến tìm dì Ngọc.. nhà chỉ có một ông già ở nhà để giũ của.. dì Ngọc thì về Ước Lễ.. nhưng bình yên.. rồi tôi lại lang thang tìm đến dì Quang và dì Vinh.. phố Gia ngư.. hàng Đào rẽ vào..... canhs cửa khép hờ.. vẫn có khách hút.. tuy nhiên hàng họ thì chỏng chơ.. dì Vinh nghe tiếng động chạy ra.. mắt trợn tròn.. ngơ ngác rồi oà lên khóc.. chị Quang ơi.. chị Quang..!!!
.... gì vậy hả em... ai đó ??? bé Q nó về.. bé Q nó về... cháu nó về hả!! làm gì mà cuóng qúit lên thế
Tiếng chân chạy vội từ trong nhà chạy ra... ôm choàng lấy tôi... em lớn rồi.. sao mà gầy thế này.. đi đâu mà không báo cho Dì một tiếng... chúng tôi cả ba... đèu khóc..
Kể lể mọi truyên cho hai Dì nghe.. cũng đã chiều rồi.. tôi đứng dây xin phép ra về.. Dì dúi cho tôi mấy đồng bạc...... lặng lẽ cúi đầu cảm ơn..
Cuộc sống tuy vất vả nhưng êm xuôi.. tháng 8..dì Ngọc hồi cư.. dì tìm tôi.. lại nước mắt chan hoà..
Dắt chiếc xe đạp cũ mèm trong tay mà trong đầu đầy những kỷ niệm.. máu và nước mắt...../.