PHAN KẾ BÍNH
Phan Kế Bính (1875 – 1921), hiệu là Bưu Văn, bút hiệu Liên Hồ Tử, là một nhà báo, nhà văn nổi tiếng của Việt Nam đầu thế kỷ 20.
Tiểu sử
Phan Kế Bính quê ở làng Thụy Khê, huyện Hoàn Long, tỉnh Hà Đông (nay thuộc phố Thụy Khuê, quận Tây Hồ, Hà Nội). Năm Bính Ngọ (1906), Phan Kế Bính dự thi Nho học và đỗ Cử nhân, nhưng không ra làm quan, mà ở nhà dạy học. Trong thời gian này, ông công khai hưởng ứng phong trào Duy Tân, nhưng không trực tiếp chỉ đạo. Từ 1907, ông bắt đầu viết báo cho nhiều tờ báo trong nước, trong vai tṛ là một trợ bút, chủ yếu là dịch thuật, biên khảo sách chữ Hán. Sau đó ông lần lượt cộng tác với các tờ báo: Đông Dương tạp chí, Lục tỉnh tân văn, Trung Bắc tân văn. Đặc biệt là với tờ Đông Dương tạp chí, ông có thời gian làm trong ban biên tập Đông Dương tạp chí, và tác phẩm của ông phần lớn đều từng đăng trên tạp chí này.
Phan Kế Bính mất lúc mới 46 tuổi vào năm Tân Dậu (1921).
Tên của ông hiện được đặt cho một con đường ở phường Cống Vị quận Ba Đ́nh Hà Nội, cắt vuông góc với đường Liễu Giai. Ngày 29 tháng 5 năm 2005, tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam đă tổ chức Lễ tưởng niệm 130 năm ngày sinh và 85 năm ngày mất của ông.
HỊCH TƯƠNG SĨ CUẢ TRẦN HƯNG ĐẠO
Phan Kế Bính dịch the văn vần
(Thể song thất lục bát)
Ḱa Kỷ tín, Do-vu thủa trước,
Liều một ḿnh thoát được nạn vua.
Nuốt than Dự-nhượng báo thù,
Chặt tay, Thân-khoái đền bội quốc-ân.
Đường Kính-đức đem thân cứu chúa,
Nhan Tường-khanh mắng quở nghịch thần.
Từ xưa nghĩa sĩ trung thần,
Đă ḷng vị nước biết thân là ǵ!
Nếu cứ giữ nữ-nhi thường thái,
Chỉ khu khu biết cái thân ḿnh,
Ở đời một cơi phù sinh,
C̣n đâu là tiếng hiển vinh đến rầy?
Thôi chẳng kể việc ngày tiền cổ,
Hăy xem ngay kia việc rơ Tống, Nguyên.
Ḱa như Nguyễn-lập Vương-kiên,
Điếu-ngư thành ấy quân quyền được bao?
Đương trăm vạn ào ào quân giặc,
Giữ cho dân nay được hàm ân.
Ngột-lương một chức vơ thần,
Tu-tư, tỳ tướng xuất thân đó mà!
Đường muôn dặm xông pha chướng dịch,
Trong vài tuần quét sạch Vân-Nam,
Lập công tuyệt vực đă cam,
Khiến cho vua chúa tiếng thơm để đời,
Nay gặp buổi trong thời nhiễu loạn,
Ta cùng ngươi đương đoạn gian truân
Nghĩ sao sánh với cổ-nhân,
Cũng nên hết bụng trung quân mới là!
Ḱa thử ngắm sự nhà Mông-cổ,
Sứ văng lai nhặng bộ xôn xao,
Cú diều uống lưỡi thấp cao,
Bẻ bai triều bệ xiết bao nhục nhằn,
Tuồng dê chó cậy rằng đắc thế,
Chốn triều-đường ngạo nghễ vương công.
Cậy tay Tất-liệt anh-hùng,
Bạc vàng biết mấy cho cùng dạ tham?
Lại ỷ thế Trấn-nam hống hách,
Định sang ta vét sạch của ta,
Thịt đâu hoài thịt ném ra,
Ném cho hổ đói chắc đà khỏi lo?
Nghĩ đến sự rầy ṿ xấu hổ,
Ngày quên ăn đêm ngủ không an.
Vỗ ḿnh thổn thức canh tàn,
Chạnh đau khúc dạ, chảy ràn giọt châu
Ăn gan ấy mời hầu thỏa dạ,
Uống huyết kia mới hả giận này.
Ví dù gan nát óc lầy,
Cho rằng da ngựa bọc thây cũng đành,
Hỡi chư tướng cầm binh dưới trướng,
Cơm áo vua an hưởng bao lâu.
Chúa lo không biết âu sầu,
Hầu quân Mông-cổ không mầu hổ ngươi.
Hết cờ bạc, vui chơi gà chọi,
Thôi rượu chè, lại ngơi hát hay.
Vợ con quấn quít đêm ngày,
Ruộng vườn chăm chút riêng tây của nhà.
Việc quân quốc ví mà biếng nhác,
Cuộc chơi săn đă chắc vui không?
Giặc Nguyên phỏng lại đùng đùng,
Lấy ǵ chống giữ hay cùng cam tâm?
Cựa gà sắc không đâm giáp giặc,
Mẹo bạc gian khó đạc mưu quân!
Vợ con thêm bợn vướng chân,
Ruộng vườn không chuộc cái thân ngh́n vàng!
Đầu giặc há có vàng mua được,
Sức chó săn đuổi được giặc sao?
Rượu ngon giặc chẳng lao đao,
Hát hay giặc chẳng hơi nào điếc tai;
Nếu đến lúc vua tôi mắc nạn,
Nhà các ngươi gia sản cũng tan.
Các ngươi nên phải lo toan,
Húp môi canh nói, nằm giàn lửa thiêu.
Quân sĩ phải hết chiều dạy dỗ,
Rèn tập nghề cung, nỏ, qua, mâu.
Quyết t́nh giết giặc treo đầu,
Đem công phá lỗ về tâu Triều-đ́nh.
Được như thế ta vinh đă vậy,
Các ngươi cùng nổi dậy tiếng hay,
Vậy nên có quyển thư này
Truyền cho các tướng đêm ngày chuyên coi.
Nếu biết nghĩ mà noi nhời bảo,
Ấy thầy tṛ ḥa hảo một nhà,
Ví dù trái bỏ nhời ta,
Dẫu trong tôi tớ cũng ra cừu thù.
Bởi Mông-cổ là thù của nước,
Không chung giời ở được cùng nhau.
Các ngươi sao chẳng xót đau.
Bấm gan chịu nhục cúi đầu làm thinh.
Lại không dạy quân binh cho biết,
Lâm giặc vào chịu chết bó tay.
Mai sau b́nh định có ngày,
Muôn đời để tiếng mặt giầy thế gian
,Nguồn : Internet
CT
Reply With Quote
Bookmarks