Nghe Chuyện Hà Nội

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Xin cảm ơn sự quan tâm của t/v Tigon và bạn đọc..
gia đình nmq giờ đây..còn ai nữa ở bên kia chiến tuyến ?? xin thưa còn..
... còn những nấm mồ hoang..của thân phụ và dưỡng mẫu .. Nhà nước sau khi tuyên bố độc lập (02-09/1945.. đã đem cất ngay từ những ngày đó rồi.. và cất vĩnh viễn.. không ai biết địa chỉ để thắp nén nhang.. vì cái tội Việt gian, cái tội địa chủ....
Gia đình nmq thế hệ trên đông lắm.. có cả ở hai bên.. Trong đám 10 anh em của thân phụ thì có đến một nửa là nghe theo ông Hồ.. và các ông chú bà cô này cũng là bạn thân của KDT hay ngay như TDH.. thế nhưng khi bị khép tội thì không có kẻ nào dám bênh vực.. bây giờ còn các cháu nhưng.. lâu lâu cũng có thư từ than vãn...
Bạn bè cũng đông.. một số bây giờ cũng khá.. và gia đình nmq cũng có đón các cháu sang tu nghiệp.. hiện nay nmq và các " bà chủ " đang suy nghĩ , sắp xếp để đón hai hay ba cháu (trong đám hiện đang tu nghiệp mùa hè) ở lại, nuôi cho các cháu đạt trình độ ở bên này. Cái khó khăn là khâu giảng giải lịch sử VN, và phân tích chế độ ( Sciences politiques).. khó như nuôi rắn hổ mang !! ./. nmq

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Chiều thứ Bảy ngồi không một mình.. thì mấy bà đi lễ chùa về...
này anh..ngày mai Rằm tháng bảy đó... ở nhà mình.. thì lằm món chay mà lũ mắt xanh có biết ăn chay đâu !! hay là chúng mình ...làm cơm chay cúng tổ... còn bầy trẻ cho chúng ăn mặn nghe anh ??
Tiết tháng bảy.. mưa dầm sùi sụt...
Toát hơi may.. lạnh buốt xương khô !!
Não người thay !! buổi chiều Thu.. ( Chiêu Hồn. Nguyễn Du)
trong lòng chơt nhớ ngày đó.. toà Thị chính đã bắt đầu cho ghi tên đi Di cư.. và chiều đến 5giof là loa phóng thanh nhắc nhở đồng bào ai muốn Di cư thì đến toà Thị Chính ghi tên..
Gia đình Yvonne đã lên máy bay từ ngày 25/07.. còn lại mình nmq.. ngay cả nơi chốn làm việc, những nhân viên không liên can cũng đã được sắp xếp lên xe xuống Hả Phòng để lo tiếp tay di chuyển thương bịnh binh vô Nam, bịnh viên De Lanessan giở đây chỉ còn toán Lê dương canh gác.. và GM1 phụ trách di tản từ Điện biên Phủ về Hànoi rồi làm cấp cứu sau đó hoặc xuống hai phòng hoặc nặng thì sag Gia Lâm để vô Nam..
Bịnh viện De Lanessan thật to.. rộng bốn dãy nhà lâu ba tầng lại ba khoảng vườn, nay đước dựng lên các lều vài để chứa thương binh mà chật ních...còn nhân viên làm ba ca mà không hết việc...
Sau ca mổ chót.. hồ sơ ghi chép theo dõi ranh rọt.. đứng dậy.. đi rửa mặt và thay cái áo blouse .. còn đầy vết máu ... trút bỏ đôi giày bata.. vì di chuyển dễ dàng, thay bằng đôi dép quai chéo.. sao mà mát hai bàn chân đến thế.. đủng đỉnh đạp chiếc xe đạp cổ lỗ sĩ.. dọc Lò Đúc để ra Trần xuân Soạn.. rồi phố Huế.. đến Trần quốc Toản.. Quang Trung..
clinique của Bs Role.. giờ đây chỉ còn tôi và ba người infirrmiers chăm sóc cho bệnh nhân... đẩy cánh cổng sắt đi vào.. phòng đợi vắng hoe.. trong salle giờ đây chỉ còn vaì nguời bệnh.. họ cũng đang mong ngóng gia đình đến đón về... xong công việc.. vòng bánh xe đạp lại quay đều.. những giọt mưa ngâu lăn lăn trên má.. tôi đưa tay vuốt mặt mình mà cứ ngỡ như đang vuốt mắt cho những thương binh .. trong giờ hấp hối..
Ngược Quang Trung đến trần hưng Đạo.. rẽ tay trái ... về lại căn nhà đầy kỷ niệm... hai con chó chạy ra mừng.. rồi dì Tư..
... cậu về nhà...
dạ.. cháu chào dì... có ai đến không ? chị hai đâu.. chú tài đâu ??
.. cả hai đi tìm người nhà để giũ gìn nhà cho ông bà... cậu đừng lo chúng tôi sẽ lo hết..
cảm ơn dì...
.. thế bao giờ... cậu có đi vào Nam không ?? di cư ấy mà !!
.. tôi cũng đang suy nghĩ.... thôi tôi phải về.. chào gì... chợt như có gì vướng mắc duới gấu quần.. con chó lông sù.. con Vicky trắng muốt của Yvonne... tôi bồng lên..
Dì ơi.. cho tôi con chó nhỏ này nhớ !! dạ cậu đem về nuôi nó đi.... nhắc con Vicky lên bỏ vào giỏ phía trước..đậy nắp giỏ lại.. vicky rit rít .. không biết nó vui hay buồn khi đem nó đi khỏi căn nhà....
Mưa không nặng hạt nhưng đủ làm giá lạnh.. tiếng chuông chùa văng vẳng một cách nặng nề u uất trong thinh không.. tự nhiên tay lái rẽ về chùa Quán sứ... từ đó tiếng kinh cầu và tiếng mõ âm vang đều đặn.. trầm buồn.. tiếng nỉ non than khóc của gia đình tang chủ.. tôi bước vào chùa...quỳ trước chính điện..
.. không gian vắng lặng điểm tiếng chuông tiếng mõ.. và tiếng nức nở ai oán của thân nhân.. hai con mắt tôi từ từ nhoà nhạt.. hình bóng cha mẹ.. người thân như ẩn như hiện đang giơ tay đón chào đứa con mồ côi tìm về của Phật... một hồi chắc cũng lâu.. ngoài trời đã xâm xẩm tối... tôi đứng dạy vái lạy Phật tổ.. rồi đi ra ngoài... bước xuống nhà khách thì gặp Thượng Toạ Tố Liên...
Đang lui cui thì có tíêng ai... anh đến lễ Phật... tôi quay lại...
Lạy thày.. con sơ sót.. dạ con đã lễ trên chánh điện rồi ....
.. một đứa con ngoan.. ông bà chắc cũng hài lòng..
.. con xin cảm ơn Thày...
Bà vãi từ nhà ngang mang sang cho tôi một đĩa xôi trắng.. và bát chè.. tôi đón nhận..
Tháng Bảy con nước dâng.. ngoài đồng lo dỡ lạc kẻo úng nước hỏng hết.. hột lạc mới dỡ.. còn cả cái vỏ mỏng tang mầu nâu nhạt.. được đem trộn với gạo nếp để đồ xôi thật nhừ.. bở.. sao thơm ngon đến thế. lại bát chè đường với đậu xanh cả vỏ cà vỡ.. thât thanh thanh.ngọt ngào... thú vị.. ăn xong tôi cảm ơn nhà Chùa và ra tiếp tục đạp xe.. đi đâu.. cũng đã hơn 7 giờ chiều rồi.. thôi đem Vicky lên gởi Bích Thạch nuôi dùm.. mở nắp dỏ ra xoa đầu Vicky rồi chiếc xe bon bon lăn bánh....
Năm 1954, rằm tháng Bảy nhằm ngày thứ sáu 13 tháng Tám... đén nay là đúng 60 năm //..

[Nguyễn Mạnh Quốc]

... ngày hôm qua, nmq đã tìm lại ngày tháng cũ.. một chiều lễ Vu lan và những giọt mưa Ngâu của thời còn trẻ... Nhưng ngày hôm nay, trên đất mẹ kế Canada, thêm một lần thấm đậm tình gia đình với đàn con cháu đa chủng tộc.. và chúng...
... ba cô con dâu rồi lại cháu dâu thuộc giòng da trắng mắt xanh.. mà không ngờ.. khi chúng hội nhập với da đình da vàng mũi tẹt.. cả một sự không ngờ.. các cháu biết lễ lạy ban thờ và các cháu cũng nhớ đến ngày giỗ kỵ.. hôm qua rằm thì các bà làm cơm chay.. bên cạnh đó là các món mặn cho đàn trẻ, còn sáng hôm nay.. chúng xin trước.. buổi trưa cho chúng ăn xôi nếp trắng... mọi người trố mắt ngạc nhiên.. duy chỉ có bà trẻ Thạch là tủm tỉm cười... chúng vội vàng la....Mom.. top secret...
Bà Thạch và hai bà nữa vui vẻ gật đầu.. ra vẻ bí mật.. còn riêng nmq.. tôi đi ra chỗ khác.. đến bữa trưa
thì chỉ ngửi được mùi xôi gạo mới.. rồi đến mùi hành phi.. mùi tôm rang..thịt rang... còn gì nữa....

Ba bà đứng gọi là bán hàng.. một chồng đĩa xứ trắng và những đôi đũa bé nhỏ xinh xinh..
Hai xửng đầy xôi bưng ra.. khói bốc lên nghi ngút... đàn trẻ đang chơi ngửi thấy mùi và tiếng gọi.. vội vàng đi rửa tay.. bố mẹ chúng cùng dắt nhau vào chỗ....
Chật cả phòng ăn.. gần ba chục miệng chứ ít gì đâu !! mấy bà khác thì lo sữa, nước cam cho chúng... tíu tít như đàn sáo sậu..xôi được đơm lên đĩa, hạt xôi tròn, mọng như những con ong non nằm đợi.. rồi nào tôm chấy..thịt băm cháy cạnh..lại vài lát lạp sưởng.. chút hành phi vàng ươm.. mùi thơm dậy khắp căn phòng ăn.. và chút Maggi... nhìn đĩa xôi thật bắt con mắt.. thèm thuồng.. bà Thạch sung sướng .. quay tìm tôi.. ôm lấy vai...
anh.. còn gì sung sướng hơn hả anh !! các chị em ơi !! chúng mình tràn đầy hạnh phúc... xin tổ tiên phù hộ đàn con..
Cảm ơn tổ tiên, cảm ơn các bà đã bỏ công chăm lo cho đàn cháu nhỏ.. mấy cô con, cháu dâu vội chạy lại ôm lấy các bà mẹ.. bé nhất nhà con cháu bé Alice mới nuôi cũng bi bô... ./.

[Tigon]

Chào em, Hà Nội

Tác Giả: Trần Thị Vĩnh Tường


Ngày còn nhỏ vẫn nghe bà nội nói: "Mẹ nó này, hôm nay mưa dầm cả ngày, giời đất cứ như ngoài Bắc... Để phần mẹ nó bát bún thang có cả cà cuống chả thơm bằng cà cuống Bưởi...Trong này hoa mai vàng, mạn ngược nhà mình lại sính hoa đào..." Thế nên, đất Bắc không chỉ là một chấm nhỏ trên bản đồ mà còn là nỗi ràng buộc rất sâu.

Ngày vào Nam còn quá bé nhớ chẳng được nhiều. Nhớ nhất làng Bưởi lối vào làng lát gạch đỏ au màu đỏ cam tươi nõn ưa nhìn. Có lần dọn nhà phải bỏ đi bao nhiêu thứ, nhưng vẫn cố giữ một bình đất nung không tráng men không hoa văn vẻ đẹp mộc mạc gợi nhớ những viên gạch Bát Tràng làng Bưởi.

Từ đầu làng đến nhà cậu phải đi qua một cái ao. Cái ao này lớn hơn ao ở Hưng Yên quê ngoại. Quanh ao trồng môt hàng dừa vốn khá hiếm ở đất Bắc. Lá dừa xòe ra như nan quạt. Những quả dừa bé tí rụng đầy mặt ao. Bờ ao viền gạch Bát Tràng. Những bậc thang cũng lát gạch ý chừng muốn chiều chuộng bàn chân các cô gái đi gánh nước. Các cô cẩn thận bấm chân trên cầu tay kéo váy đen chùng xuống bắp chân, bờ mông nhịp nhàng theo hai thùng "sắt tây", yếm nâu buộc hờ có khi tung tăng hai quả vú vừa bằng cái bánh giò. Nhìn các cô đong đưa đòn gánh trên vai thương không để đâu cho hết, hình như chẳng bao giờ có được cái thùng nào lành lặn. Mỗi bước đi những tia nước nhỏ xoè xuống nền gạch đỏ ngoằn ngoèo trông như một đàn giun. Chiều nào đi tắm ao cũng chạy loăng quăng theo dấu nước ấy.

Hai bên đuờng làng bụi dâu rực những chùm quả mầu hồng hồng đo đỏ núm phơn phớt vàng ăn vào chua chua ngọt ngọt. Quanh làng những bụi thầu dầu lá đỏ tía xoè ra như ngôi sao. Xin chị hái cho mươi quả, tách ra lấy cái nhuỵ bé tí mầu trắng trên đầu đội mũ đỏ chói. Chị kính cẩn gọi là cô tiên của Tây Vương Mẫu bị giáng xuống trần. Xếp hàng cho mươi cô tiên nằm ngay ngắn trên lá dâu xanh, tha thẩn cứ thế mà chơi cho hết buổi sáng. Đang chơi, nghe tiếng rao của bà bán kẹo mach nha là bỏ hết cả. Tiếng bà thanh và cao như tiếng chị. Nhưng thật ra bà đã già rồi. Bà gánh hai nồi đất nung đầy kẹo mạch nha trong mầu hổ phách. Bà mặc quần chân què yếm nâu đã bạc chân đi đất. Tóc vấn vội vàng trong mảnh khăn đen. Mắt hấp háy kèm nhèm vì nắng. Khuôn mặt nhăn nheo chịu đựng. Lúc đó cứ không hiểu tại sao có những người Hà Nội cực khổ đi khắp hang cùng ngõ hẻm đổi tóc rối và vỏ quít phơi khô. Siêng năng nhặt tóc rối đưa cho bà nội cất vào một bình sứ nhỏ dành đổi lấy những que kẹo mạch nha ngọt rất thanh. Bà cười xinh đôi môi ăn trầu hàng răng đen đã bạc. Những người đàn bà quê hương muôn thuở đều như thế. Sắc không lộng lẫy mà lòng thuần thục. Chịu bao oan khổ tình đời mà lòng không tê tái.

Một hôm, bà nội chào bà kẹo mạch nha: "Bà ơi, hôm nay đãi bà năm hào. Chào bà ở lại nhớ, mấy hôm nữa cho các cháu vào Nam". Tiếng bà kẹo mạch nha kêu toáng lên: "Lạy thánh mớ bái, sao cụ lại đi vấy?". Giọng bà nội rầu rầu: "Nào có muốn đi nhưng bố mẹ cháu đổi vào trong ấy, đâm ra phải đi theo trông cháu. Bà tính, cứ là đứt cả ruột gan chứ lại gì. Đấy, mấy ngày hôm nay đi ra đi vào chẳng còn hồn vía sất cả. Có ai muốn đi đâu bà nhể...?". Bà nội và bà kẹo mạch nha sụt sùi một lúc, nghe mãi mới hiểu là sắp đi xa, xa lắm. Chẳng thế mà đang ở đường Hồ Trúc Bạch, mẹ mang cả nhà đến Bưởi ở với ông ngoại đợi ngày đi.

Từ lúc ấy, linh tính như báo một cuộc chia ly. Thơ thẩn trong sân cố chơi với tất cả những gì có trong mảnh sân vuông ấy. Bể nước mưa xi măng chứa đầy nước dành uống quanh năm. Hai cây cau trồng hai bên lúc đó đang tuổi trổ hoa. Hoa cau từ từ nhú lên trong bẹ đến lúc vỡ tung ra, từng tia trắng ngà vươn ra như cổ tay một cô công chúa mười sáu tuổi. Chị nói cứ như đã được gặp một cô công chúa. Hoa cau trắng rụng lấm tấm xuống nền gạch đỏ trông như một chùm pháo bông. Chạy chơi khát nước xin dì Út một gáo nước mưa. Uống phải ngửa cổ nhìn trời dốc ngược cả gáo dừa lên mặt. Dì không cho bỏ một giọt nào: "Cháu ạ, của trời cho, không được phí". Trời nắng hoa cau thơm gắt nhưng khi mưa xuống mùi hoa dịu hơn. Thích nhìn dòng nước trong thoăn thoắt từ trên trời cao rơi đan nhau trôi tuột qua tầu cau len lỏi như một đàn rắn hối hả trườn qua chùm hoa cau trắng mướt. Dì Út và chị cười khúc khích: "Hôm nay trời tắm cho công chúa". Hạt nước như những chuỗi ngọc, quấn quít lấy những bông hoa cau liên tiếp rớt xuống. Nước quấn hoa hoa đỡ nước âu yếm không rời. Dì ẵm cho hai dì cháu soi bóng trong vại nước mưa. Mặt nước sóng sánh in mây trắng rắc hoa cau lấm tấm. Dì nói nhỏ "Cháu đi có quên dì không?". Úp mặt vào trong vại, tiếng nói rền vang "Cháu nhớ dì, cháu nhớ dì cho ăn bánh đúc..." Dì cười, đôi mắt khép lại, gò má xuân thì nhợt nhạt thiếu ăn chợt xinh ửng lên: "Cháu nói giống người bạn của dì quá". Dì ôm thật chặt, nhắc đi nhắc lại mắt thoáng mơ màng như nói với ai.

Về sau này, khi đọc hai câu thơ của thi sĩ Quang Dũng,

Vại mưa in dáng mây trời
Em soi bóng có nhớ người xa em

mới ngẩn người mang máng hiểu chắc lúc ấy dì đang chờ đợi. Một người nào đó ở phương xa cũng đang chờ đợi. Cả hai người cùng chờ ngày lại cùng soi bóng bên vại nước mưa. Chỉ những nhà thơ sống nhiều và yêu thật mới có thể làm được một câu thơ như thế. Câu thơ như một máy ảnh thu hình ảnh của thế hệ 1954. Một thế hệ phủ đầy bóng tối của chia lìa.

Hẹn mai về, hẹn mai về
Xuân rồi xuân quạnh quẽ
Người gái quê, người gái quê
Xuân buồng xuân vắng vẻ

Dì có gặp lại người ấy hay cả hai cứ bên chờ bên hẹn? Không bao giờ hỏi dì vì chưa được về Hà Nội . Nhưng lúc nào chẳng gặp Hà Nội nhất là vào ngày giỗ chạp, bà nhắc chị nhớ cúng chè hoa cau.

Cũng nhớ mùi hoa móng tay, bụi hoa trồng ngay cửa sổ gần giường hai bà cháu. Hoa có mùi thơm lạ. Mãi về sau không có hoa nào thơm biêng biếc như vậy nữa. Dì Út giã lá buộc vào mười đầu ngón tay ngày mai móng ửng hồng. Hai dì cháu đang hí hửng bị ông ngoại bắt gặp mắng cho một trận nên thân. Đám con gái bị mắng suốt ngày đủ thứ tội. Làm đẹp cũng là một tội sao? Hoa móng tay mầu ngà, nở thành chùm như hoa khế. Hoa thơm nức buổi sáng sớm khi nắng chưa lên. Còn hoa buởi lại thơm vào buổi tối. Trèo lên cây bưởi hái hoa, nhà cậu không có vườn cà cho nên vắng nụ tầm xuân.

Những ngày hôm sau ấy đi với mẹ chào họ hàng truớc khi vào Nam. Bà cô mở ruột tượng, cho mẹ một đôi khuyên "cho cháu làm vốn nuôi con". Ông chú ân cần dặn dò: "Này, cháu phải nhủ con cái nhớ lấy gia phả nhà mình. Người có gốc sông có ngọn. Mẹ con nhà mày đi như thế là chú lo lắm đấy."

Các dì đã soạn sẵn đồ đoàn cho mẹ. Dì Ba gói cho mẹ một chục bát mẫu rất mỏng, mẹ chối mãi mà không được. "Chị mang theo tập cho trẻ con, ăn cơm hẩm cũng được, nhưng bát đĩa phải cho đẹp, chị ạ. Cái nết nhà mình nó như thế." Dì Năm ép mẹ tôi nhận tấm áo nhung huyết dụ, "Nghe nói trong Nam nóng lắm chị ạ. Biết đâu chị mang cái rét của mình vào Nam. Em mới luôn xong tà tối qua. Thầy bắt thùa khuy tết, thầy không cho dùng khuy bấm đâu. Em vừa may vội, vừa nhớ chị, kim đâm nát cả đầu ngón tay thế này này..."

Mẹ dắt đi phố Hàng Đào ra Hồ Hoàn Kiếm rẽ vào đền Ngọc Sơn. Lúc ấy trời đã vào thu. Cây bên bờ đã đổi màu gió chạy đuổi theo hàng trăm chiếc lá cuốn tròn. Hai mẹ con bước lên cầu Thê Húc gỗ sơn đỏ uốn cong nối bờ hồ với ngọn đồi nho nhỏ. Mẹ sẽ sàng thắp sáu nén hương. thành kính nhìn xuống mặt hồ sóng gợn. Mẹ xin gì nữa đây? Có còn lại gì đâu sau mấy năm chạy loạn. Có mỗi một tí quê hương lại sắp sửa rời xa. Hay là, mẹ khấn gửi lại cho thần Tháp Rùa chuỗi đời xuôi nguợc, ngôi nhà thấp thoáng hình ảnh gia đình, và cả bực thềm đã cùng mẹ thuộc lòng những truyện truyền kỳ từ trăm năm trước?

Chiều hôm đó hai mẹ con đi xe điện từ Hà Nội về Bưởi. Chẳng hiểu sao xe điện chạy chầm chậm rồi dừng hẳn. Hành khách xôn xao chán rồi cũng phải xuống đi bộ. Hai mẹ con cố đi cho kịp, trời đã về chiều. Bên đường, mấy bụi cây có những chùm hoa nhỏ li ti mầu đỏ. Xin mẹ chạy đến hái vội một chùm, chợt thấy một đám dây màu vàng phủ đầy. Mẹ gọi với: "Ðừng hái dây tơ hồng, bửn cả tay. Về nhanh kẻo bà mong". Quay nhìn mẹ in nền trời màu vàng nhạt. Mẹ đứng cạnh con tàu điện bị bỏ quên bên đường tàu song song, quần trắng guốc mộc áo dài nỉ màu mơ chín, cổ đeo chuỗi ngọc xanh tóc rẽ ngôi giữa búi lơi buông sau gáy. Mẹ nhìn âu yếm, nét buồn cổ điển dịu dàng nửa như đánh liều nhắm mắt nửa như phân vân không biết đoạn đường sắp tới liệu có nuôi nổi đàn con gà vịt. Thôi thì cứ đi. Từ đó trở đi, dù lòng riêng mang tám chín cái biệt ly, nhưng xao xuyến nhất vẫn là bóng mẹ nghiêng nghiêng bên đường xe điện, chiếc bóng chưa được hưởng chút xuân vui trong lòng Hà Nội đầy gió bão.

Hôm cuối cùng, mẹ ghé lại ngôi nhà đường Hồ Trúc Bạch chào lần nữa. Không theo mẹ vào nhà, đứng chơi ngoài cổng gặm nốt cái ngô luộc. Cái cổng gỗ mộc và hàng rào nở rực những chùm tường vi. Có lẽ nhớ hoa qua màn sương mờ ảo của thời gian, nên màu tường vi Hà Nội hình như phơn phớt so với tường vi Đà Lạt. Từ trên giàn cao, hoa rơi xuống từng chùm phớt trắng phớt hồng phớt đỏ. Với mãi không sao chạm tới hoa giống như yêu Hà Nội mà không rõ vì sao. Hôm ấy vắng tiếng chim kêu, không "có tiếng oanh ca bên bờ tường vi..." như ông Song Ngọc viết. Bài hát đầm đìa tình yêu Hà Nội, dù tác giả chưa biết bao giờ.

Còn tiếp ...

[Tigon]

Song Ngọc trong Nam đã thế, nói gì đến những tài hoa miền Bắc. Nhiếp ảnh gia Nguyễn Cao Đàm nổi tiếng với nghệ thuật đen trắng "Ảnh đen trắng chụp cành tre cũng có màu xanh". Ảnh đen trắng khêu gợi được chiều sâu thẳm của cảnh và tình, dù người nghệ sĩ đã khuất rồi. Bức ảnh Hồ Gươm, vạt nắng soi thân cây gân guốc in trên mặt nước dịu dàng. Ngàn năm rồi mặt hồ chứng kiến bao mùa xuân mùa thu Hà Nội, đã chịu bao ngọn roi phũ phàng của lịch sử? Năm mươi năm nữa liệu có còn Hồ Gươm còn Tháp Bút còn tháp vua Lê? Một đêm xuân não nề chín năm sau 1954, thi sĩ Vũ Hoàng Chương đã biên vào tấm ảnh:



Chín giao thừa tám năm dư
Cành mai trắng mộng đêm trừ tịch xuông

Lòng sung như lòng vả, lòng vả tựa lòng sung, nỗi nhớ nhà không phải riêng ai. Hóa nên những tấm tài tử đa tình ngồi giữa lòng quê mà vẫn thổn thức tiếc quê hương.

Với một đứa bé, cầu Gia Lâm dẫn đến sân bay quả là một con ngáo ộp. Đầu này nuốt chửng hàng chục cáí xe đầu kia nhả ra hàng trăm đôi mắt mếu máo tràn nước mắt. Ngồi lọt trong lòng mẹ, cố nhoài người nhìn những thanh sắt đen sì thoăn thoắt giật lùi. Mẹ khẽ nói: "Thế là mình đi thật rồi". Về sau này mới hiểu cảm giác "đi thật hay chưa" là một tiếng than dài từ nỗi đau tím bầm gan ruột.

Vào đến trong Nam, bà nội vẫn luôn nhắc về miền Bắc. Phủ Lý, Tháí Nguyên, Nho Quan, Ninh Bình, cốm vòng, cháo sườn, ốc bung, chè nụ... Một hôm bà bảo mẹ "Khéo không năm nay giời rét hơn cái năm mình mới vào Nam ấy nhỉ". Thật ngạc nhiên, một bà cụ răng đen áo cánh trắng quần thâm không biết chữ, lại có cùng ảo tưởng như thi sĩ Nguyễn Bính:

Mình đi trăm núi nghìn sông
Ngờ đâu mang cả lạnh lùng sang Nam

Chẳng riêng gì bà hay thi sĩ Nguyễn Bính, mà còn biết bao cụ ông cụ bà "Bắc kỳ di cư 54" không bao giờ ngờ rằng trong tay nải mang theo có cả nỗi oan khiên khiến thời tiết cũng nghiến răng thay đổi. Không giống như nhân vật tiểu thuyết được nhào nặn, các cụ đã tự mình lựa chọn một chuyến phiêu lưu gian khổ với đầy đủ trách nhiệm trong vô thức. Cuộc di cư ấy tưởng chỉ là chia ly sinh tử của gần chín trăm ngàn người (2) . Nhưng tích cực nhìn lại, là một nhịp cầu lịch sử nối liền sông Gianh với sông Bến Hải. Tiếp sức cho đồng bằng sông Hồng 2000 năm bền bỉ chống ngoại xâm. Nối Thăng Long cổ kính điêu tàn với Sài Gòn son trẻ bừng bừng sức sống. Nối 12 triệu người miền Bắc với 11 triệu người miền Nam và làm tiền đề cho bước di tản sau này: thổi một làn hơi sung mãn vào nền văn minh nông nghiệp sau luỹ tre làng. Ngày rời miền Bắc, các cụ không bao giờ nghĩ mình sẽ là gì. Ấy thế, các cụ đã làm nên lịch sử, đã là chứng nhân cho một khoảnh khắc kỳ lạ của cả hai miền Nam - Bắc.

Thế hệ "Bắc kỳ di cư 54" đã làm xong bổn phận. Đã liều bước tử sinh, dìu dắt cháu con xuyên cơn bão táp. Những đôi vai lảo đảo bồng bế trẻ thơ và cõng trên lưng cả nỗi đau chạy trốn trên chính đất nước mình, trao những đứa bé ấy vào đôi tay rộng mở của một miền Nam hồn nhiên và nhân hậu. Có bao giờ những người như bà nội bố mẹ có một phút nào tạm dừng bước, thở một hơi dài trước khi bắt đầu một cuộc sinh tồn? Trong 21 năm, từ 1954 đến 1975, ở miền Nam mưa nắng hai mùa, dù hạnh phúc hay khổ đau, bất hạnh hay may mắn, những mảnh đời phiêu bạt ấy đã cố gắng hết sức mình chu toàn cho cả gia đình và đất nước.

Chinh chiến đã tàn, Việt kiều vượt biển vượt sông. Việt cộng thắng Tây đánh cho Mỹ cút đánh cho ngụy nhào. Nguỵ nhào nhưng vẫn tức tủi gửi bạc tỉ về rốt cuộc được đổi tên "khúc ruột xa ngàn dặm". Gía mà mang khúc ruột ấy ra nấu cháo lòng? Liệu chữ "Việt" ấy có đủ lấp nổi dòng Bến Hải li ti ở trong tâm mỗi người tự nhận là người Việt? Có khi một hai trăm năm nữa trôi qua, nếu chưa mất nước, thì giấc mơ ấy là điều duy nhất người Việt mình có được.

Cứ mơ! Miễn là đừng mơ hơn điều chúng ta làm.

http://www.aihuuluatkhoa.com/yahoo_s...I.20892002.pdf

[CảThộn]

Song Ngọc trong Nam đã thế, nói gì đến những tài hoa miền Bắc. Nhiếp ảnh gia Nguyễn Cao Đàm nổi tiếng với nghệ thuật đen trắng "Ảnh đen trắng chụp cành tre cũng có màu xanh". Ảnh đen trắng khêu gợi được chiều sâu thẳm của cảnh và tình, dù người nghệ sĩ đã khuất rồi. Bức ảnh Hồ Gươm, vạt nắng soi thân cây gân guốc in trên mặt nước dịu dàng. Ngàn năm rồi mặt hồ chứng kiến bao mùa xuân mùa thu Hà Nội, đã chịu bao ngọn roi phũ phàng của lịch sử? Năm mươi năm nữa liệu có còn Hồ Gươm còn Tháp Bút còn tháp vua Lê? Một đêm xuân não nề chín năm sau 1954, thi sĩ Vũ Hoàng Chương đã biên vào tấm ảnh:



Chín giao thừa tám năm dư
Cành mai trắng mộng đêm trừ tịch xuông

Lòng sung như lòng vả, lòng vả tựa lòng sung, nỗi nhớ nhà không phải riêng ai. Hóa nên những tấm tài tử đa tình ngồi giữa lòng quê mà vẫn thổn thức tiếc quê hương.

Với một đứa bé, cầu Gia Lâm dẫn đến sân bay quả là một con ngáo ộp. Đầu này nuốt chửng hàng chục cáí xe đầu kia nhả ra hàng trăm đôi mắt mếu máo tràn nước mắt. Ngồi lọt trong lòng mẹ, cố nhoài người nhìn những thanh sắt đen sì thoăn thoắt giật lùi. Mẹ khẽ nói: "Thế là mình đi thật rồi". Về sau này mới hiểu cảm giác "đi thật hay chưa" là một tiếng than dài từ nỗi đau tím bầm gan ruột.

Vào đến trong Nam, bà nội vẫn luôn nhắc về miền Bắc. Phủ Lý, Tháí Nguyên, Nho Quan, Ninh Bình, cốm vòng, cháo sườn, ốc bung, chè nụ... Một hôm bà bảo mẹ "Khéo không năm nay giời rét hơn cái năm mình mới vào Nam ấy nhỉ". Thật ngạc nhiên, một bà cụ răng đen áo cánh trắng quần thâm không biết chữ, lại có cùng ảo tưởng như thi sĩ Nguyễn Bính:

Mình đi trăm núi nghìn sông
Ngờ đâu mang cả lạnh lùng sang Nam

Chẳng riêng gì bà hay thi sĩ Nguyễn Bính, mà còn biết bao cụ ông cụ bà "Bắc kỳ di cư 54" không bao giờ ngờ rằng trong tay nải mang theo có cả nỗi oan khiên khiến thời tiết cũng nghiến răng thay đổi. Không giống như nhân vật tiểu thuyết được nhào nặn, các cụ đã tự mình lựa chọn một chuyến phiêu lưu gian khổ với đầy đủ trách nhiệm trong vô thức. Cuộc di cư ấy tưởng chỉ là chia ly sinh tử của gần chín trăm ngàn người (2) . Nhưng tích cực nhìn lại, là một nhịp cầu lịch sử nối liền sông Gianh với sông Bến Hải. Tiếp sức cho đồng bằng sông Hồng 2000 năm bền bỉ chống ngoại xâm. Nối Thăng Long cổ kính điêu tàn với Sài Gòn son trẻ bừng bừng sức sống. Nối 12 triệu người miền Bắc với 11 triệu người miền Nam và làm tiền đề cho bước di tản sau này: thổi một làn hơi sung mãn vào nền văn minh nông nghiệp sau luỹ tre làng. Ngày rời miền Bắc, các cụ không bao giờ nghĩ mình sẽ là gì. Ấy thế, các cụ đã làm nên lịch sử, đã là chứng nhân cho một khoảnh khắc kỳ lạ của cả hai miền Nam - Bắc.

Thế hệ "Bắc kỳ di cư 54" đã làm xong bổn phận. Đã liều bước tử sinh, dìu dắt cháu con xuyên cơn bão táp. Những đôi vai lảo đảo bồng bế trẻ thơ và cõng trên lưng cả nỗi đau chạy trốn trên chính đất nước mình, trao những đứa bé ấy vào đôi tay rộng mở của một miền Nam hồn nhiên và nhân hậu. Có bao giờ những người như bà nội bố mẹ có một phút nào tạm dừng bước, thở một hơi dài trước khi bắt đầu một cuộc sinh tồn? Trong 21 năm, từ 1954 đến 1975, ở miền Nam mưa nắng hai mùa, dù hạnh phúc hay khổ đau, bất hạnh hay may mắn, những mảnh đời phiêu bạt ấy đã cố gắng hết sức mình chu toàn cho cả gia đình và đất nước.

Chinh chiến đã tàn, Việt kiều vượt biển vượt sông. Việt cộng thắng Tây đánh cho Mỹ cút đánh cho ngụy nhào. Nguỵ nhào nhưng vẫn tức tủi gửi bạc tỉ về rốt cuộc được đổi tên "khúc ruột xa ngàn dặm". Gía mà mang khúc ruột ấy ra nấu cháo lòng? Liệu chữ "Việt" ấy có đủ lấp nổi dòng Bến Hải li ti ở trong tâm mỗi người tự nhận là người Việt? Có khi một hai trăm năm nữa trôi qua, nếu chưa mất nước, thì giấc mơ ấy là điều duy nhất người Việt mình có được.

Cứ mơ! Miễn là đừng mơ hơn điều chúng ta làm.

http://www.aihuuluatkhoa.com/yahoo_s...I.20892002.pdf

Bất dư tam bách dư niên hậu
Thiên hạ hà nhân khốc . . . .
(Nguyễn Du)

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Cảm ơn quí Bạn.. cái tâm. cái tình người gắn bó với quê hương.. đã được đông đảo quí bạn đọc và tham dự góp công vun đắp.
Chúng ta tuy rời khỏi Hà nội.. nhưng chúng ta vẫn còn một góc nhỏ trong tâm dành cho chốn cũ; cái Hà thành bé nhỏ..mà đầy những kỷ niệm không quên của một thời được sống trong bầu trời đất Bắc. Quê hương của ta, của tôi.. hãy còn đó.. mất hay còn là do những khối óc, bàn tay của đám đương quyền cai trị.
Còn dân trong nước đồng bào của chúng tôi,
những kẻ tỵ nạn tha hương chúng tôi muốn giúp.., thế nhưng giúp đỡ như thế nào ?? chứ không phải giúp để thành gánh nặng cung cấp, nuôi dưỡng.. một chế độ đã đánh đuổi chúng tôi đi.. Bốn mươi năm rồi.. Ông bà.. cha mẹ.. chú bác.. giờ đây cũng đã về với ông bà gần hết cả rồi.. còn thế hệ thảng như con, cháu.. tuổi trẻ.. sức dài vai rộng.. cái khối óc đang lúc phát triển.. hiểu được trắng đen.. thì hãy mở mắt nhìn xem đâu là sai đâu là đúng.. Rồi đặt câu hỏi tại sao những ông bà .. thế hệ cha chú.. đã phải bỏ quê lưu lạc khắp bốn phương trời...xin hãy ngẫm nghĩ chứ đừng có nói rằng : chuyện cũ xưa rồi.. hãy quên đi.. ( nếu như là lần đầu thì còn được chứ nói trước quên sau.. đã bao phen rồi thì làm sao quên đi được !!) mà làm sao quên được khi nhìn lên bàn thờ.. những ánh mắt thân thương của người xưa như nhắn nhủ...
Có bao giờ các Bạn trong nước tìm đến các nghĩa trang để nghe cái vắng lặng trong gió.. những thầm thì của gió đu đưa những cây dương hay phi lao... mỗi khi ngả nghiêng.. ngọn lá phi lao nhọn dài.. tạo âm thanh.. vi vu.. rũ rượi như những mớ tóc dài.. thật trầm buồn.. như nhắn nhủ rằng.. đấy.. đấy là chiến tranh.. là chết chóc.. hay như mùi nhang phảng phất đó đây nhân ngày lễ Vu lan. ai đến thắp cho người nằm xuống !
Rồi mai đây.. biết đâu sông Hồng cạn kiệt chỉ còn lại làm một giòng sông nhỏ.. hồ Hoàn Kiếm đã trở thành công viên .. và hồ Tây trở lại thành nghĩa địa hoang vu... Ngày đó hay ngày mai.. ai có biết.. ./.

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Tuổi già ít ngủ.. đêm nằm tay vắt lên trán.. suy nghĩ miên man.. xứ bên này không có thạch sùng tắc lưỡi.. không có cú gọi trên ngọn đa.. và tiếng dế rên rỉ sau hè... nhưng năm nay có mưa.. những giọt nước mưa rơi
trên tàn lá phong ( erable).. lộp bộp.. khe khẽ chứ không não nuột thánh thót như trên tàu lá chuối quê tôi.

Rồi tôi cũng thiếp đi trong mộng mị ... ngày đó.. 19-08-1945.. những giòng nguời như thác đổ về nhà Hát lớn thành phố Hà nội.. và rồi lại là một cuộc cướp chính quyền.. để lá cờ vàng kéo xuống thay bằng lá cờ đỏ kéo lên...
Kể từ ngày đó đến nay ( 19-09-1945 / 19-08-2014 ) là 69 năm đúng.. còn kể từ ngày đảng Cộng sản thành lập 03-1930 đến nay 08-2014 là 84 năm giòng... đảng Cộng sản đã làm được điều gì tốt đẹp cho quê hương Viêt ??
Riêng Hà nội mà nói.. ngày nay Hà nội vẫn hô khẩu hiệu , biểu ngữ giăng mắc đầy đường giữa hai hàng nhà phố lởm chởm cái ra cái vào chuông gà chuồng cọp.. và bì bõm lội nước sau những cơn mưa !!
Saigon thì sao ?? nhưng thảm hại nhất là hễ mưa là ngập.. thôi xin ngừng và để cho người dân trong nước tự mình... mở cái mẹt che đậy của Đảng ra.. nhìn cho thấy rõ cái kết quả mà Đảng đưa đất nước, dân tộc ta đến như thế này, nhìn thây trước mắt chứ không phải nói ngoa hay nói mò.. Đừng để hết thế hệ này tiếp đến thế hệ khác sống đời sống chìm sâu trong hũ mực Tầu đen kịt... lại một ngàn năm sao ??

[CảThộn]

Tuổi già ít ngủ.. đêm nằm tay vắt lên trán.. suy nghĩ miên man.. xứ bên này không có thạch sùng tắc lưỡi.. không có cú gọi trên ngọn đa.. và tiếng dế rên rỉ sau hè... nhưng năm nay có mưa.. những giọt nước mưa rơi
trên tàn lá phong ( erable).. lộp bộp.. khe khẽ chứ không não nuột thánh thót như trên tàu lá chuối quê tôi.

Rồi tôi cũng thiếp đi trong mộng mị ... ngày đó.. 19-08-1945.. những giòng nguời như thác đổ về nhà Hát lớn thành phố Hà nội.. và rồi lại là một cuộc cướp chính quyền.. để lá cờ vàng kéo xuống thay bằng lá cờ đỏ kéo lên...
Kể từ ngày đó đến nay ( 19-09-1945 / 19-08-2014 ) là 69 năm đúng.. còn kể từ ngày đảng Cộng sản thành lập 03-1930 đến nay 08-2014 là 84 năm giòng... đảng Cộng sản đã làm được điều gì tốt đẹp cho quê hương Viêt ??
Riêng Hà nội mà nói.. ngày nay Hà nội vẫn hô khẩu hiệu , biểu ngữ giăng mắc đầy đường giữa hai hàng nhà phố lởm chởm cái ra cái vào chuông gà chuồng cọp.. và bì bõm lội nước sau những cơn mưa !!
Saigon thì sao ?? nhưng thảm hại nhất là hễ mưa là ngập.. thôi xin ngừng và để cho người dân trong nước tự mình... mở cái mẹt che đậy của Đảng ra.. nhìn cho thấy rõ cái kết quả mà Đảng đưa đất nước, dân tộc ta đến như thế này, nhìn thây trước mắt chứ không phải nói ngoa hay nói mò.. Đừng để hết thế hệ này tiếp đến thế hệ khác sống đời sống chìm sâu trong hũ mực Tầu đen kịt... lại một ngàn năm sao ??

Mẹt hay mo.
Cụ Nguyễn Công Trứ khi về hưu lại thích cưỡi bò vàng. Qua hai câu thơ

Nhạc ngưa bò vàng ta ngất ngưởng,
Theo sau đủng đỉnh một đôi dì.

Trong khi cụ đánh nam, dẹp bắc thì Hà Tôn Quyền, một vị cận thần vì giỏi nịnh bợ nên chỉ ở tại triều không phải ra trận dẹp lọan, nên bị cụ Trứ rất ghét.
Hôm Cụ về hưu, Cụ sai lính chặt một cái mo cau treo vào sau cái đuôi bò, và chép bốn câu thơ lên tấm mo :

Xuống ngưa lên xe chớ tưởng nhàn,
Nặng mùi bán tước với mua quan
Điền viên cưỡi một con bò cái
Sẵn tấm mo che miệng thế gian.

Sau đó cụ cưỡi bò thủng thẳng đến cưả nhà Hà Tôn Quyền chào từ biệt. Người nhà HTQ thấy cái mo lủng lẳng bên trong cái đuôi bò, lấy làm lạ bèn ra vạch tấm mo và đọc bến câu thơ trên bèn chay vào khúc khích cười. HTQ lấy làm lạ hỏi thì đầy tớ không dám nói. HTQ quyền chay ra đón cụ Trứ và đòi xem, Cụ Trứ cản lại khng cho coi, nói rằng đó là thơ nhảm nhí, quan đại thần chớ nên để mắt vào. HTQ càng muốn xem nên chay ra phía sau vạch tấm mo xem bằng được.
Xem xong, HTQ mặt đỏ tiá tai hổ thẹn. Cụ Trứ mới bảo:
- Tôi đả bảo bác không nên coi mà.

[Nguyễn Mạnh Quốc]

nmq đã gõ cái viễn ảnh tương lai của một Hòn ngoc Viễn đông thuở ấy, thì lại chạnh lòng nhớ đến Hà thành thanh lịch ngày nào !! Hãy nhìn qua Hà nội.. một thủ đô chật chội.. nhà chắc là hơn ổ chuột chút síu.. còn đường đi thì như đã biết con mềm mại cũng.. chút síu.. ngẩng nhìn lên thì ba lô chuồng cọp.. bước đến gần chỉ sợ bị bom thối rơi !! tiêu biểu của Hà nội là hồ Hoàn kiếm.. bây giờ khác chi vũng nước mưa rào.. cũng đã có lần Cụ Rùa leo lên bờ dạo chơi.. còn cầu Long Biên.. trải qua bao năm khói lửa vẫn gồng mình cho con cháu qua sông.. ấy còn chùa Một Cột.. đã sửa lại rồi bây giờ chùa giống như .. một cảnh trên hòn non bộ giữa sân.. đừng có quên lăng của Cụ nhé !! sống thì có nóc nhà.. còn già cả thì có nấm mồ.. còn " cụ" đây có cả một cái lăng.. chớ có khinh thường mà " áo vàng " nó làm khó dễ khi qua cửa ải đấy !! còn gì nữa. còn Hồ Tây, Trúc Bạch.. ấy à.. nay cũng là chỗ.. có mấy cái tầu sặt phế thải đống đô có phải không ??
Loa sắt mới được tháo dỡ đi thì loa cảnh cáo giao thông xuất hiện.. cũng lại ồn ào điếc tai từ sáng đến chiều .. Thôi đi ra ngoại ô.. lại tệ nạn đèn đỏ đèn mờ.. mà chui về khách sạn thì máy lạnh chạy vù vù trong bốn bức tường.. " tù máy lạnh !!"..
Ngoài trời.. hôm nay mưa cũng đã tạnh.. hơi se lạnh của tiết đầu Thu.. Hà nôi chắc là đẹp lắm.. lãng mạn vô cùng với các tà áo nhạt màu nhẹ bay.. tấm khăn voan mỏng hững hờ trong gió quấn quanh vòng cổ huệ...
Nhìn các cháu nhỏ đang xúm xít lo soạn cặp vở tựu trường, tương lai của đất nước.. hỏi cháu có biết ông Lê Lợi là ai ?? cháu i.. a rồi hỏi lại..;.. ngẩng đầu lên nhìn.. nhíu đôi chân mày.. rồi lắc lư hai cái đuôi sam...
... thế ông ấy là ai ?? ngoại nói cho cháu nghe !!
.. hay là.. có phải ông Lê nin với ông Các mác bên Liên sô hay không ??.. đội trưởng " khăn quàng đỏ " của chúng cháu nói rằng ; ba ông Các, ông Lê.. bác Mao và bác Hồ là bốn người đã làm ra nước ta đấy.. ông ngoại có biết không ?? còn cụ tổ của ông ngoại là ai vậy ??
mà sao cả ba ông với Cụ Hồ .. thì chỉ có " bác Hồ " là nói tiếng ta thôi vậy nhỉ.. !!
Đôi giòng chia sẻ cùng các cháu khoa Nhân Văn và Y Hà nội... ./.