Nghe Chuyện Hà Nội

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. nmq lên diễn đàn. đã kể lể nhiều chuyện. Vốn là dân Bắc, cái dây rau muống dài thậm thượt.. lại là loài thảo mộc dễ giồng.. hễ đâu có chút nước là rau muống có thể bắt rễ để mà sinh tồn.. còn dư âm phuơng Đông là tình cảm lề mề..( giằng buộc; giây mơ.. rễ má.). đấy !!
Nửa khuya đêm qua.. chợt có phôn gọi đường xa.. rồi đánh thức mấy bà lão.. tiếng gọi reo vui mừng.. bên cạnh tiếng nấc nghẹn ngào.. thì ra tiếng nói của vợ chồng cậu Lân , em ruột của B Thạch.. nhà chúng khoá cửa bỏ đó mấy tháng không có tin về nhà, khi ra đi chỉ nói sơ sơ là tìm đường Nam tiến, trong gia đình thì Lân bạt mạng hơn chú Long.. hai vợ chồng Lân lấy nhau cũng từ thời đi B.. hai lần có con rồi hai lần đều mất con vì Y tế rừng rú.. bây giờ hai vợ chông dắt nhau đi chu du đây đó.. để khuây khoả.. Nay trở về căn nhà xưa, sống bên cạnh với gia đình Long.. với chị T. Thương già nua...và các cháu,,
.. chị ơi.. chị là hạnh phúc nhất nhà đấy, tuy rằng anh ấy không sống chung với chị khi xưa mà còn hơn sống chung,, chị muốn gì cũng có.. gia đình của mình lúc nào cũng có bóng dáng của anh nhà, như một bóng cây che nắng che gió cho cả nhà mình.. bây giờ.. về bên đó lại đông vui.. nhìn hình ảnh đàn con cháu mà thấy thèm được đứng cạnh bên.. chúng em giờ đây thèm được sống như các anh chị bên ấy lắm, từ tình thương đùm bọc lẫn nhau cùng mái ấm gia đình..
... đôi bên tâm sự kể lể.. rồi đến dự tính cho ngày mai.. cậu Lân nói ngay ;
.. chúng em muốn sang thăm anh và các chị.. cùng gia đình... rồi xin cho ở lại du lịch Bắc Mỹ trong suốt thời gian lễ Tết .. và có thể sẽ dắt theo cháu Hoà cháu gái của chị TT.. mang nó theo để gia đình biết mặt cháu, con bé sáng sủa và thông minh lắm, còn cậu ấm Vinh nhà mình thì lại ham chơi.. hơn ham học.!
Khi hỏi thăm đến tình hình ra sao ?? Lân chỉ ẫm ờ.. thì chị đã sống thời đó rồi.. chị biết mà.. nay cũng vẫn vậy.. nhưng " bẫm " hơn. Có cây đẩy thì mọi chuyện dù khó đến đâu cũng " vô tư ",gác chân lên "chữ ngũ" mà ngủ !! ./.

[Nguyễn Mạnh Quốc]

chiều nay, nắng vẫn chan hoà, nhưng khí trời có vẻ thanh hơn và trong hơn, cũng vẫn mây bạc lững thững bay trên nền trời xanh thẳm của đầu mùa Thu.. và văng vẳng đâu đây tiếng của đàn vịt trời gọi bạn thành đàn.. chiếc xích đu đong đưa và ly rượu long lanh sóng sánh soi tia nắng cuối ngày.. mọi vật như đắm chìm.. vắng lặng. Nhìn quanh, cây ăn trái trên sân, cũng như những tàn thu phong(maples leaves) hai bên đường đã bắt đầu chuyển màu vàng pha đỏ xẫm..run rẩy, đu đưa trao lượn để rồi chợt lìa cành như những cánh tay vẫy chào tiễn biệt.
Ngày đó tôi còn nhỏ lắm, làm sao quên được hình ảnh ngày đầu cha mẹ tôi đưa tôi đến trường Tiểu học. Chúng tôi được xếp hàng ngay ngắn và lần đầu tiên được đứng nghiêm chào hai lá cờ Tam tài và cờ Việt nam( lá cờ vàng có vạch đỏ to ở giữa.. và các anh chị nhớn hát bài chào cờ. Tôi không còn nhớ. Xong,Thầy giáo chủ nhiệm dắt lớp tôi về lớp học.. mấy dãy bàn dài, mỗi bàn có ba học trò, nhìn lên phía trước, là bàn của thày giáo kê trên một cái bục cao.. thày ngồi ở trên đó nhìn xuống.. hai bên tường là hai cái bảng đen.
Thày bắt đầu nói.. bảo các em hãy đứng dậy để chào thầy mỗi đầu buổi học, thày dặn dò và sau thày mời phụ huynh vào thăm lớp của tôi;thày hô; các em đứng dậy để chào phụ huynh. Đó là lớp Đồng ấu của trường Primaire René Robin ,tỉnh Thái nguyên
Thày ngỏ lời chào phụ huynh, rồi thày bảo chúng tôi cùng nói to ; thưa thày mẹ, hôm nay con đi học.
quay sang Phu huynh, thày ngỏ lời cảm ơn.. Tôi nhìn thấy mẹ tôi chấm hàng nươc mắt..

Tuần vừa qua, vợ chồng chúng tôi cũng đến dự lễ nhập học của trường Tiểu học.. giản tiện hơn.. chỉ gọi tên rồi nhận lớp xếp hàng xong cô giáo dẫn vô lớp.. bây giờ chúng tôi đã thành vai cụ rồi hai cháu trai này là chắt của chúng tôi, các cháu đã lớn.. năm sau lên Secondary.. chẳng mấy lúc lại ra đời, cuộc sống tiếp nối bước chân đi của thế hệ đi trước.

Còn thân nhân, như cụ Khả, anh họ của TV.. mất đến nay đã là giỗ hết, các cháu nó ngỏ ý xin dì dượng giúp chúng làm giỗ hết cho cụ Khả, đi chùa hay ở nhà.. đi chùa thì ăn chay, mà con cháu ở nhà chúng không thích.
Bà Thạch nói ngay; thôi cũng chỉ có một lần giỗ hết gia đình mình làm cho bác ấy thấy ấm êm., dù có nằm sâu ba tấc đất cũng cảm thấy ấm lòng vì các em cháu vẫn còn nhớ đến, chẳng cần làm to.. mân cao cỗ đầy, miễn rằng do ở lòng thành mà chúng ta làm thôi ! còn T. Vân, TV vẫn giận ông anh hờ dù đã qua 35 năm rồi.. chỉ một chút sa sẩy là đàn trẻ không còn biết ra sao ??
T Vân nói; chuyện qua rồi, nhưng vô tình đụng tới thì lại rùng mình !! Mấy chị cũng xúm vô an ủi TV, bỏ đi em.. bỏ đi chị.. giờ đây chị có cả đàn cháu chắt, các con của bác Khả giờ đây cũng lân la một điều thưa má.. hai điều sang hỏi má.. chúng cần tình thương, cần có những bóng cây để chúng tìm đến..
Chợt có tiếng xe ngưng ngoài sân.. thì ra vờ chồng chị Ba con gái của cụ Khả đến.
Dượng ơi.. má của chúng con.. à má ơi..
bà ngoại ơi.. mai thì chúng con xin làm giỗ hết cho ba Khả.. dượng..má và các dì giúp chúng con..
T Vân lên tiếng ; thì cũng phải có lễ giỗ hết ở chùa.., vì gửi bài vị ở chùa, làm lễ đoạn tang, xin hai mâm cỗ chay cúng vong. Nhà mình thì chắc chỉ có Dượng và má cùng các dì lên chùa thôi. Chiều về nhà thì cũng mặn.
Chị Ba ôm lấy TV rồi khóc, làm giỗ luôn cho mẹ của con nghe má.. thì má cũng tính vậy, xa gần nhưng cũng đã có tiếng gọi chị em mà, các con ngoan của má....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. vốn là người sinh trưởng ở một tỉnh nhỏ miền trung du, Thái Nguyên ( tỉnh này sau Cách mạng mùa Thu được mệnh danh là cái nôi nuôi dưỡng Cách mạng, nhưng là loại Tam Vô..)
Thỉnh thoảng cũng có theo Mẹ cả về tỉnh để đi lễ chùa Đồng Mỗ, cũng gần nhà thờ Chúa của tỉnh. Chùa nằm ở khu vực hẻo lánh, xa huyện lỵ. có luỹ tre, có bóng mát của những cây lim cây trám.. Chưa đến cổng thì đã có tiếng đàn chó sủa vang.. rồi đến cổng tam quan. Hai bên tam quan là tượng của hai vị Thần Thiện và Ác.. canh giữ chùa. Trên tam quan có gác chuông, treo một quả chuông đồng cũng khá to, nghịch ngợm, tôi chui vào đứng lọt thỏm ở bên trong, cái chày dài để thỉnh chuông là một khúc cành lim to hơn bắp tay, lâu ngày nay đã nhẵn thín, chú tiểu nói rằng; ngày chỉ có hai lần thỉnh đến chuông này, buổi sáng truóc khi mặt trời mọc và buổi chiều trước khi mặt trời lặn, sớm chiêu, tối mộ, giờ báo cách biệt âm dương cho những linh hồn ở thế giới bên kia.

Hai mẹ con được sư bác đón vào chùa, đi qua một cái sân rộng đất nện phẳng lì.. chúng tôi bước vào nhà ngang để sửa soạn lễ vật, mấy phẩm oản đường, nhang đen để thắp.. và dầu lạc để ăn và dầu tây để thắp đèn thì đưa cho mấy ông bà làm công quả.

Mẹ tôi bê khay cúng lên chính điện để đặt lễ, sư bác theo sau cũng lên để thỉnh chuông báo khách đến lễ Phật.. Nhìn lên pho tượng Phật ngồi hiền từ.. mắt như nhắm lại, hai tay khoanh lại để trên đùi.. tư thế an nhiên.. vô ưu tĩnh toạ. Chúng tôi chắp tay vái lạy.. rồi qua bên phải.. thờ Phật quan âm tay bồng em nhỏ.. Quan Âm Thị Kính.. có con vẹt đậu bên còn gọi là Thiện sĩ hoá thân.. rồi qua bên trái là thờ Phật Đia Tạng.. có đội mũ ni, tay cầm cành phướn ngài cứ độ vong linh cho chúng sinh
sau khi lễ xong..
Mẹ tôi xuống nhà trai để nói truyên cùng các sư thày và Phật tử, còn tôi thì ra ngoài sân đuổi bắt chuồn chuồn.. một dẫy dọc theo ven chủa giồng toàn mẫu đơn ( loại hoa chùm bé nhỏ, sắc đỏ tươi.. và mấy cây hoa đại ( còn gọi là hoa sứ), hoa này các bà vãi thường nhặt đem phơi khô để pha nước uống. xa xa là mấy cây mít, những quả đầy những mắt gai to cỡ hạt ngô tẻ đầu nhọn sắc..chùm quả đeo đầy dọc trên thân cây. Bể nước mưa to cỡ nửa gian nhà để dùng quanh năm cho việc bếp nước, gần bên là mấy cây cau cao vút đeo gần bẹ lá tàu cau là buồng cau, chĩu chịt với rau chùm đen buông thõng phủ lên.
Ra đến bờ ao là mấy cây vối, lá vối, nụ vối ủ kỹ cho vàng rồi đem gác lên gác bếp.. càng lâu càng ngon, ngụm nước vối của nhà chùa thật ngọt ngào, ám cổ họng mà dư hương mộc mạc khó quên. .. ba bốn chum tương bên một góc sân.. xa hơn là vườn rau cho ẩm thực nhà chùa.. rồi ruộng lúa..
Sinh hoạt của chùa dựa vào mấy sào ruộng mà làng xã cấp cho để các sư tự lo liệu cho có cái ăn chứ làng xã không chu cấp tiền, dầu đèn, nhang là do tín hữu đem dâng. y phục cũng do dân đem cho vải đã nhuộm nâu ( nâu sòng). Đời sống thật là thanh tịnh, câu kinh, tiếng kệ là nguồn vui.. cầy cuốc.. tưới vườn là vận động cho thể xác phù du, xa lánh trần tục.
Lúc bấy giờ tôi còn bé lắm.. cho đến năm 1943, trước khi về Hà nôi để đi thi Diplome( Thành Chung) tôi theo Mẹ lên lễ cầu an trước khi về Hà nôi.. sau đó tôi không còn dịp nào để trở lại thăm ngôi chùa thật tĩnh mịch, gần như thoát tục, xa vòi đói với thế gian.... tt....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. nằm trằn trọc không ngủ được sau khi đi lễ chùa về. Hai chắt bé ngây thơ, chúng ôm gối sang ngủ bên Cụ nội.. chúng đang say sưa.. còn ông già thì mở mắt nhìn lên trần nhà trong đêm vắng lặng..
Sáng nay, cháu Ba xin làm lễ giỗ hết cho cụ Khả tai một ngôi chùa. Đúng 9,00 giờ chúng tôi đã có mặt, lăng xăng dọn dẹp thì có mấy vị làm công quả.. còn sư thày hãy còn mặc áo ngủ đi ra đi vô. Ngôi chùa này cũng mới xây cất chừng độ vài năm, phía trước là chánh điện, đằng sau là chỗ dành cho người quá vãng, nơi để ảnh thờ người thân của các gia đình, giá cả để một tấm ảnh thờ kể cả Hi-Tech, có nghĩa là thân chủ đến thì lên máy vi tính.. gõ passwords thì hình của nguòi quá vãng hiện lên cái màn ảnh nhỏ, trước tấm ảnh này là một cái bát nhang nhỏ để cắm nhang.
Một lễ giỗ này tiền ẩm thực cho một mâm chay(6-8) là khoảng 80. đồng Canada. còn tiền sư làm lễ thì được các vị làm công quả bỏ nhỏ là vài trăm tuỳ hỷ, nếu như gửi tàn cốt(hũ tro) thì lại có giá ít là 400 hay 5 gì đó mà thời gian có hạn là mấy năm thôi. Một buổi lễ ngày thứ bảy hay chủ nhật cũng có vài ba đám. Lại nhắc lại đến vấn đề khi có nguòi chết, lại phải lên chùa thỉnh su đến làm lễ cho vong.. tiền thù lao cũng không nhỏ. Tất cả các dịch vụ tôn giáo đều có giá tối thiểu. Lẽ dĩ nhiên lên Chùa lễ Phật thì tín chủ cũng phải đóng góp tiền đèn nhang và phí tổn điều hành, hết thùng Công Đức đến thùng Công Ích .. rồi đến đóng góp với lý do Thày muốn tô tượng đúc chuông, mở thêm đạo tràng cho sư.. cho ni, hay xây cất nào tịnh xá đến tịnh thất làm nơi tu luyện riêng cho cá nhân .. nhiều khoản ủng hộ lắm..tuỳ hỉ ! chưa kể đến ủng hộ các chùa bên Việt Nam nữa,
Đến giờ hành lễ, chiêng trống đại liên khua vang để nghênh đón sư thầy vô chánh điện hành lễ, thầy chỉnh tề trong tấm cà sa màu vàng, chân đi hài vàng tay cầm tràng hạt.. miệng lâm râm, khói nhang mịt mù mờ ảo.. thày nhìn quanh như để kiểm điểm tín chủ hay hành hương.
Sau khi thày ngỏ vài lời cùng các nguòi đến lễ ở phía dưới thì cuộc lễ bắt đầu, thày tụng kinh.. lai chiêng trống vang lừng.. tôi nhớn nhác tìm chỗ đặt trống chiêng.. không thấy mà chỉ thấy tiếng từ bộ loa khuếch đại để ở bốn góc đại điện đang hết công suất phóng ra các âm thanh hỗn độn đến điếc cả tai. Thày bắt đầu ê a vài tiếng rồi có tiếng như của cả ngàn tín chủ cùng đang tụng niệm.. nhìn đến miệng mọi người ngồi chung quanh để xem độ mở ra sao mà tiếng to thế ?? hay là, lại là Hi-Tech , vậy là CD tụng kinh.
Sau đó đến phần thứ hai, đi trở lại gian trong ngay phía sau nơi để hình ảnh thân nhân để làm lễ giỗ, thày cũng lại ê a vài câu tụng niệm, tiếng thày nhỏ nên không nghe rõ thầy tụng kinh gì, rồi đến phần đọc sớ ( cái này khác hẳn lối tu Đại thừa Phật giáo mà ngày xưa tôi được Mẹ tôi dắt lên chùa), phần đọc sớ lại do một ni cô và một thày tu ngoại hạnh(tu sĩ có gia đình) đọc.. cũng có khoản hai chục tờ sớ để đọc. Ngày xưa làm sớ chỉ có ở đền, chùa thì chỉ đưa tên thí chủ cho ban hành lễ rồi khi cuối lễ thì sư sẽ đọc tên phổ độ cho quá vãng chứ không có.. đọc tên tràng giàng cả giòng họ tỉnh cầu này nọ..
Tôi lấy cớ già lão, mệt xin ra ngoài.. nhìn lên nền trời xanh, lá cờ Phật giáo đang vô ưu bay trong gió Thu, còn thâm tâm tôi, lên chùa trước là lễ Phật sau để cầu siêu cho vong linh, trong lòng tự tìm đến quá khứ để mà tưởng nhớ lại những gì đã trải qua, đã gặp gỡ mà tự an ủi.làm lành, tránh dữ... con người có sinh bịnh lão tử thì cũng có tiệt diệt vĩnh hằng, tất cả đều như vậy chẳng riêng ai.
.... đời tục luỵ, lưỡi tê tân khổ ! (tân= vị cay đắng trong dược liệu)
.... kiếp phù sinh vì thế mà đau................v ậy làm sao để thoát,để diệt khổ ??

chúng sinh chìm đắm trong mê muội, Đức Phật chỉ cho hướng đi tìm giải thoát, còn như thoát được hay không là do nơi thính chúng chứ Đức Phật không thể đưa tay, hay bắt chúng sinh phải làm.
Đó là sự hiểu biết nông cạn của riêng nmq, mong quí Bạn tha lỗi.chỉ dẫn cho.

Tôi đến chùa lễ Phật, Đức Phật ngự trên toà sen vẫn nhắm nghiền đôi mắt..tĩnh tâm như nhắn nhủ;hãy làm điều thiện, hãy diệt khổ để cho tương lai không còn quá nghiệp, còn thế tục thì đang mượn hình tượng của Phật để làm business(?).
Một thoáng buồn cho những điều mắt thấy tai nghe. Xin lỗi Bạn Đọc ./. nmq

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. Cách đây 60 năm, ngày này Việt minh vào Hà nội tiếp quản, thay thế chế độ Quốc gia về Hành chánh và thay Liên Hiệp Pháp vè quân đội để cai quản . Ngày đầu dân ngẩn ngơ, ngày thứ hai dân vui cười, cười chưa mếu, ngày thứ ba dân ta lấm lét, ngày thứ tư dân Hà thành cúi mặt nhìn như đếm gạch trên hè mà bước đi qua nhanh.. rồi tiếng chó sủa vắng dần.. chưa tối đã cửa đóng then cài.. dưới ánh đèn đường vàng vọt.. hầu như thiếu vắng.. thành phố trước đông vui còn nay.. thôi đi ngủ sớm.
Hà nội của tôi ngăn nắp đẹp đẽ, thấm thoát chẳng bao lâu, chia chac ra sao để đến nỗi biệt thự nhà tây chia ra cho năm bẩy hộ ( gia đình), sinh sôi nẩy nở, nay chật chội thôi thì nớ rộng chỗ này.. cơi thêm chỗ kia, chuồng gà chuồng cọp.. căn nhà giờ đây giống như gốc cây gạo toàn những u, những núm như vú bò lủng lẳng.. đi ở dưới đường coi chừng bị dội nước...ôi Hà nội băm sáu phố phường. .
Đang gõ phiếm thì bà B Thạch lại gần.
- Anh nhớ nhiều về Hà nội nhỉ !.. thì chốn cũ mà, cũng đã sống ở đó và chịu đựng ở đó mà..
- chi Thương gọi điện qua.. hỏi thăm thôi.. cũng dò hỏi về tin tức của HongKong xem bên mình nghĩ sao ??
- bên này .. mình í.. à.. có sao đâu ! cách xa vạn dặm đường.
-nhưng nó ảnh hưởng đến Viet Nam.. chị Thương muốn dò tin xem mình nghĩ sao về con bé Hoà.
- con Hoà thì , do các bà tính đi, hồi con bé Hoài ây, cũng mất khá lâu, nhờ có vụ bọn xã hội đen phá cầm đầu bọn du học,hạch hỏi, gây khó khăn, bó buộc con Hoài phải làm này làm nọ.. mình hỏi con gái thì biết rõ.. hồi ấy mà không có mạnh tay can thiệp thì toi mất con Hoài. Con Hoài khôn lắm, nó bám chặt vào mấy chị Betty, Gina.. rồi nhất là con Nữa..về nhà thì nắm chặt lấy mẹ TV, thế là cả nhà đi gõ cửa nhiều nơi để bảo vệ con Hoài, con Hoài thoát khỏi bọn lạ mặt này..bây giờ thì nó khôn rồi, nó hiểu rồi, cả một kỳ công tẩy rửa đấy !! nó hiểu được Cộng sản là gì !!
- là bọn nào ??
thì bọn này.. khó nói lắm.. chúng tổ chức khá chặt chẽ.. chắc mình biết mà !! ...

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. có lẽ những người còn kẹt lại ở những ngày đổi chủ này cũng đã ra đi gần hết.. giờ đây, đọc tin của tuổi trẻ Hong Kong làm chợt nhớ đến quá khứ. Ngay từ sáng mồng 1 tháng 10, nhũng toán Công an võ trang đã được mặc bộ đồ xanh màu cứt ngựa đứng gác chung ở các poste Cảnh binh, kế đến các xe molotova đã lột bỏ tấm giấy dầu dán che lá cờ đỏ sao vàng ở hai bên cửa xe. Hàng phô đang được đám trinh sát đi vận động cho việc đón rước đại quân, nào sửa soạn cờ, biểu ngữ, cho đến cổng chào ở các ngã tư vào thành phố., sửa soạn cho buổi lễ Tiếp quản.(10-10-1054..)
Toà Thị chính ngưng hoạt động nhưng vẫn phát tờ khai để di cư.. chợ búa vắng teo, đến gần trưa mới thấy có mấy gánh rau từ ngoại ô gánh vào, mọi người như co rúm lại, trong khi đó một số cán bộ khác đi vận động công chức nhân viên của chế độ cũ hãy tiếp tục ra làm việc, bảo đảm là sẽ phát lương y như cũ, không có gì thay đổi, CS buộc phaỉ kêu gọi công chức cũ ở lại làm việc vì cán bộ mới được đưa vào, hãy còn ngơ ngác, chẳng biết làm việc gì, còn ngân hàng Đông dương cũng được lưu giữ cho hết hạn 300 ngày, chờ thu gom bạc Đông dương, và phát hành giấy tiền Cụ.
Hậu phương vì tiêu thổ kháng chiến năng xuất lúa gạo không được bao nhiêu,sẽ bị đói, nay kho gạo dự trữ của Quốc gia cũ ở Hà nội được mở ra để bán cho dân, e sợ dân đói sẽ bỏ đi xuống Hải phòng hết. Dân ngoại tỉnh bắt đầu tràn vò Thủ đô.. cảnh tượng như dân đói 45 mà nay gặp nồi cơm nóng đầy..mâm bát, thức ăn sẵn sàng.. vội tranh nhau xô cướp phần ăn.. ôi Hà nội !! thảm thương.

Đám tư sản ở lại Hà nội không đông, cho nên họ vẫn nhởn nhơ tin tưởng, mừng lắm, mừng vì từ nay không phải nghe lén đài Cụ, họ khen. họ hoan hô.. rồi đến khi bị khuyến khích động viên làm cuộc đón rước đại quân vào tiếp quản.. họ sung sướng.. chưa bao lâu thì cũng chỉ sau 10/10/1954 lại thấy họ lò dò bò xuống Hải phòng tìm đuòng Di cư, có hỏi thì họ chỉ.. cười như mếu !! Họ (Cán booj, Công an, bộ đội) không đột nhập hay đòi vào ở chung với gia đình, nhưng họ cho trinh sát..một thư công an khu vực, cả ngày dòm ngó.. lúc lại thăm, lúc đến mượn cái này cái kia, với lý do vừa mới ở hậu phương về chưa mua sắm kịp để dùng.
( sau này; 1975, CSVN áp dụng chính sách đóng quân rải rộng trong dân, công an, cán bộ, bộ đội vào ở chung trong những căn nhà nguỵ, hoặc vô chủ hoặc bị đuổi đi kinh tế mới ), không phải là họ ở đôi ba ngày mà họ ở cả tháng có nơi cả năm.. có người nói rằng họ thi hành chính sách "hoa nở về đêm như bên Tàu". Chính sách này vừa kiềm chế được gia chủ, kiểm soát và giữ an ninh, nhưng tạo nạn hủ hoá, như cữơng bức các vợ con của những người đi cải tạo., chiếm đoạt tài sản v.v.. Họ chỉ chấm dứt tệ nạn này sau khi đánh Tư sản đợt hai 1978. 1975-77.
Dân Saigon hay như miền Nam uất ức, các em cháu học sinh, sinh viên cũng đã đứng dậy.. làm công việc nguy hiểm; lập ra phong trào " hoa mười giờ " .. gặp gỡ nhau ở các sạp cà phê đầu ngõ, các góc chợ, nói ngắn đôi lời rồi ra đi.. các em cháu này đã tổ chức ám sát bọn cán bộ, nổi đình đám là vụ băn ở Bình hoà, các em dùng xe Honda 50 ép xe ô tô con chở cán.. va chạm thì xe ngừng và các em ra tay.. tuy nhiên vì tổ chức khá nguy hiểm nên theo lời người ở lại chỉ tồn tại được có hơn một năm rồi phần bị bắt, phần trốn đi nên tan rã. Một nén nhang cho những em cháu đã nằm xuống trong phong trào " hoa mười giờ " này.

Trở lại với Hà nội của tôi, của các Bạn.. giờ đây mắt loà, chân đi chập chững.. (đã zoom 200%), bàn bè còn đâu mấy người.. những ngày thời tiết giao mùa thì lòng lại thấy trùng hẳn xuống.. biết nói gì hơn, chỉ còn cái bàn phím này để gõ ra chia sẻ cùng bạn đọc bốn phương.... nmq

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. Việt Minh có mặt ở Hà nội( bán chính thức) từ ngày mồng 1-10-1954. Đó là ban Tiếp quản, họ vào để nhận những gì bỏ lại, cũng như tập làm quen với cách điều hành mà LHP+ Quốc gia áp dụng. Họ kêu gọi công chức người Việt nên ở lại làm việc vì Độc lập, vì đất nước này nọ, họ tam duy trì để tránh dân chúng nội thành sợ hãi mà bỏ đi. Ông Thị trưởng Hà nội Trần văn Lai cùng gia đình ở lại.. và nhiều nhà buôn bán cũng muốn ở lại..,cảnh binh vẫn dang tay chim cò chỉ đường, điều hành giao thông như không có gì xảy ra, ngoại trừ dân lạ phá phách. Nhờ vậy mà trấn an được dân nội thành trừ dân tứ xứ đổ về " làm thịt " Hà nội. Ngày trôi qua nhanh, xe lửa cố tăng chuyến lên hai chuyến cho dân xuống Hải Phòng mỗi ngày, rồi đến chuyến riêng chở cho các công sở của Quốc gia, của các cơ sở Pháp. Dân ít phải đợi ở sân ga Hàng Cỏ. Chợ trời vẫn họp nhưng nay thu gọn chỉ còn chợ hàng Kèn (halais), chợ Chùa Vua, chợ Cột đồng hồ..
Đến sáng ngày 08-10-54 có một cuộc điểm binh nhỏ ở trên phố Gambetta ( TH Đạo), nhỏ nhưng rất cảm động vì sự hiện diện của toàn bộ Tham muu phía Bắc, tướng Cogny trao thưởng và an ủi các binh đoàn đã tham gia chiến trường Bắc Việt.. xong rồi tiếp đến cuộc triệt thoái xuống Hải Phòng, các đoàn xe chở đầy binh sĩ, quần áo chỉnh tề, nghiêm trang, từ nhiều ngả đường, tuần tự nối đuôi nhau từ từ lên cầu Long Biên, họ vẫy tay chào lần chót. Tướng Cogny ngồi trên chiếc command car chạy sau cùng, ông cũng giơ tay vẫy chào dân chúng đứng hai bên đường và đứng hẳn lên giơ tay chào theo lối nhà binh lần chót trên đất Hà nội khi xe của ông tới chân cầu.Đúng với điều khoản bàn giao như ở Trung giá (04,00 giờ sáng ngày 09-10-54, LHP và Quốc gi đã ra khỏi Hà nội trước ấn định) chỉ còn toán Liên Kiểm giữa an ninh chờ cho Tiếp Quản từ ngoài vào quản lý thành phố.
Một cuộc triệt thoái đúng đắn, không rối loạn, sáng 10-10-1954.. các đoàn binh địa phương Việt Minh vào trước,họ xếp hàng 4, đi thành từng toán.. mũ cối bọc nylon xah rêu, quân phục xanh rêu, chân mang dép lốp hy giày vải cùng mầu rêu, khoác trước ngực khẩu MAT49, phía sau là nào FM24-29.. hay Mas36.. súng trường các loại rồi đến anh hai gồng gánh vạc chảo nồi niêu.. có nhiệm vụ nuôi quân. dân hai bên hàng phố bắt đầu treo cờ và chạy ra xem.. buổi chào cờ 10-10 ở Cột cờ chỉ có đám tiền quân hô hoán khẩu hiệu còn dân chúng ngơ ngáo, chưa thấy Hồ chí Minh hay Võ nguyên Giáp.. chiều đến dân ngơ ngác hơn như không hiểu chuyện gì đã xảy ra.. cho đến ngày 14-10-54 lúc bấy giờ mới có các binh đoàn quân đoàn như SD308, 318, 320 dẫn quân vào thành.. họ còn đi vòng quanh hồ Hoàm Kiếm để reo mừng và dân Hà nội mới biết đến điệu nhảy Sol Do, Mi của CS từ ngày này..và sự cai trị thật sự trên đất Bắc từ đây.
Tổng kết lại thì thấy lần đầu tiên, một cuộc thua trận không có cờ trắng đầu hàng;Điện biên phủ .
một cuộc đánh bại mà 12ngàn tù binh chỉ có gần 3ngàn được trả lại còn 9ngàn kia không có tin tức.
một cuộc đầu hàng ấn định là 17,30 , quân LHP buông súng trước 15,00 thì Việt Minh tràn ngập trận địa trước giờ đó khoảng 16,30.. vì vậy mà không có cờ trắng đầu hàng. Sau này, khi CSVN làm phim về DBP đều không dám nhắc đến sự kiện ; đầu hàng mà không có cờ trắng !!
Trật tư, nghiêm trang, lịch sự dù đau đớn trong lòng vì mang danh bại trận.
Sau ngày 14-10-54.. một loạt chính sách mới được thi hành từ giao thông, đi lại giữa Hà nội và Hải phòng, nam giới bắt buộc phải có giấy thông hành.. khai báo đi lại trong vùng.. rồi đến thành lập các hội đoàn.. tổ chức an ninh từ tổ lên phường, quận/huyện.. tỉnh vv. Kiểm soát chặt chẽ kinh tế, thuế má . Cuộc sống của dân chúng nhất là các quý bà, nay không còn quần là áo lượt mà thay vào đó là quần đen áo cánh nâu, tóc kết đuôi sam. chân đi dép cao su con Hổ, không còn guốc tân thời, cũng không còn sen, thằng nhỏ.. hay vú em, nay các bà tự cắp rổ đi chợ.. và vào bếp thổi cơm.. chẳng mấy ngày, các bà đã biết đến nấu cơm độn .. khoai sắn và chén nước muối chấm rau muống luộc.. đời sống Hà nội lịm dần cho đến ngày rút Hải Phòng, sau đó bức mành tre khép kín khắp miền Bắc... buồn thay !! nmq

[Mau_Than_68]

Ôi chao, những gì xảy ra ở Hà Nội tháng 10/54 thì cũng tương tự xảy ra ở Saigòn tháng 4/75 . Đều là những ngày ảm đạm cho con dân Việt .

Biến chuyển ở miền Nam xảy ra nhanh hơn, mãnh liệt hơn nhưng người dân hồi phục nhanh hơn trong khoảng 10 năm. Còn biến chuyển ở miền Bắc thì đau thương kéo dài 20 với trận hồng thuỷ long trời lỡ đất CCRD .

Miền Nam hồi phục là nhờ người Việt hải ngoại gởi tiền về . Miền Bắc khấm khá hơn nhờ khuân đồ từ miền Nam ra sau khi chiếm được SàiGòn .

Giờ đây bọn vẹm đã tiền rừng bạc bể nên chúng từ từ chiếm lấy Bolsa . Không bằng nòng súng như 54 hay 75 mà bằng đô la Mỹ . Vẹm mua Bolsa bằng tiền Bolsa .

Không tấn công bằng súng đạn nhưng bằng chữ nghĩa ...Lâu lâu lại ra mắt 1 quyển sách ỡm ờ , thế là các cu cậu "quốc gia" ôm vào bốc thối nhăng nhít, hít hà làm như vớ được chân lý sống .

Bao nhiêu gia đình ly dị vì cảnh các ông VK chuộng đồ nội ...cũng may cho đấng mày râu tị nạn, thời ế zợ đã qua rồi ....

Nay các ông bù khú ngồi ở Bolsa mà bàn chuyện lễ hội ở VN, rĩ tai nhau các em sao đang lên tại quê nhà ...bê vài em qua đây treo cờ đỏ phất phơ ....Các chị nạ dòng, quá đát cũng vớ được trai tơ ở xứ mình ...

Mặc cho các lời kêu gọi của cộng đồng , VTV của vẹm nhẩy múa và bắn đại bác tin tức vào salông, vào living room, vào dining room và vào phòng ngủ mọi người ...Mọi người xem cho biết, xem để cười hô hố, và lên giường ngủ .

Mai sáng dậy lại đi cầy, lại mua vé về thăm nhà, lại làm khuc ruột ngàn dặm của kiếp con lừa ....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Hôm qua thứ sáu, các cháu bên họ nhà A Liểng, chúng đòi ông Út (nmq) cho chúng xuống Niagara, để thăm nhà dưỡng lão của mấy ông bà mà bà Út ca tụng. Hai chiếc minivan đã đưa tất cả gần hai chục mạng vừa già vừa trẻ. Nhà lại sát ngay ven hồ, có ca nô, thế là chúng chia ra làm hai bọn, trẻ thì lôi ông Út xuống ca nô, còn già thì cho đi quét lá dọn vườn.
Chiếc tàu nhỏ có gắn máy Cummings mà bà T.Vân còn ví von là .. nó to hơn con tàu vuợt biên đấy. Trên tàu có đủ cả dụng cụ nấu ăn, cần câu, nước ngọt, bày trẻ sung sướng được khoản đãi.. chạy ra xa bờ chúng thay áo tắm và xin phép .. thế là lại phải bơm dàn phao và thả xuống.
Còn lại thì mạn bên kia là chỗ chúng tôi ngồi câu cá. Lon thịt thối làm mồi được đem ra móc vô lưỡi câu, quăng ra xa.. vì là sáng sớm nên chưa bị nắng soi nên cá vẫn còn đói nhậy đớp mồi, giây căng, nhịp kéo có vẻ nặng tay, báo hiệu con mồi cũng khá.. phải dìu lại nới tay nhiều lần để làm cho con mồi mệt mỏi thì mới dắt lại gần thuyền được, rồi khi đến gần sóng vẫy nổi cao cho biết con cá khá to.. cái vợt được đưa ra sẵn sàng.. đợi vớt. con cá đã lọt vô vợt, khá to.. lại là cá trắng ( silver fish, cá nay không có xương dăm).. đem lên mạn ghe, dài cũng khoảng gần ba gang tay, phải đo cân như thế để nếu có tàu tuần khi khám mới không bị phạt vì bắt cá nhỏ. Vùng này hôm nay sao nhậy thế, ngồi từ sáng đến gần trưa thì đã giật được cả chục con, gần đầy cái thùng rác đen.
Bầy trẻ nhảy xuống bơi lội giữa hồ rộng, nước thật trong, thoả thích nhưng mệt nhoài, chúng đòi về, có lẽ chúng đói.. chiếc ghe quay đầu vô bãi.. dọn dẹp sạch sẽ rồi hò nhau đẩy ghe lên trailer..đẩy về nhà. Chưa đến vườn chúng đã hò hét gọi ơi ới các bà.. khoe đợc nhiều cá lắm, thích thú mà .. bà ơi sandwiches..đói rồi !! Nháo nhào tìm ăn, tìm uống.
Riêng mấy bà ở lại vườn cũng đã biết, nên đã sửa soạn cho ăn sandwiches với thịt nguội và cheeses. Hay sườn nướng bằng lò điện cho đỡ mất công dọn. Ngoài vườn, lá vàng cũng đã gom lại, ủ dưới gốc cây rồi chận bàng lưới. Đàn vịt cũng đã bỏ đi.. chỉ còn lại ba bốn con bị tai nạn chồn vồ, hư cánh không bay được sót lại. Bà Liểng đã nghĩ ngay đến món vịt quay cho lễ Tạ ơn, nhìn thùng cá đang ngoi lên thở ngáp ngáp, bà Giáng Ngọc thì thầm;.. mình ơi làm chả cá đi mình !! còn dì Hương thì.. anh chọc nốt mấy trái đào đi nhé !! để rồi mùa đông này có ai xuống để nhặt không ? tíu tít.. rồi lo dọn dẹp, trời cũng đã ngả bóng.. chúng tôi lên xe về lại nhà Misissauga.
Cả bọn mệt nhoài, vừa xuống xe là đã nằm lăn ra sân cỏ, còn người lớn thu dọn.. nào cá, nào đào.Phượng Hồng cùng Út Hiền khoẻ tay bê ngay rổ đào xuống còn nany, chị Tư cũng đánh vật với cái thùng rác đựng cá.. ôi sao mà nhiều cá vậy.. chị ơi để út( Hiền) nấu canh chua kho cá với nước dừa vắt như ngày xưa nhé chị..
chiếc xe van vội đi đón trẻ, hai đứa cháu trường bên cũng đã đuọc đẩy về.. chúng nhào vô rổ đào.. con bé Alices cũng đang nhấp nhổm đòi ra khõi cái xe đẩy.. thật là vui cho tuổi già, Giáng Ngọc đã tươi tỉnh trở lại, có tiếng xe đến, bà bác sĩ Lacosse.. vội chạy đến, chung niềm vui.

Bà Lacosse sau khi ly dị với chồng, sống độc thân, kể từ ngày chơi thân(tutor) của cháu dâu Betty, bà đã đến với gia đình, nhiều khi tối đến bà quyến luyến không muốn ra về. Nhìn cảnh cô đơn, T Vân cũng đã tạo dịp cho Lacosse được dự phần an hưởng, bà hiểu và giờ đây bà ở bên này nhiều hơn là về căn apt ở trên condos thui thủi một mình. gia đình cũng đã gọi bà là Lanco hay cô Lan theo tiếng Việt.
Vậy chiều nay, các cháu cs ở lại đây ăm cơm hy không ?? chỉ có cá chiên, với canh chua thôi !!
Mấy đưa Tàu Hông kong chúng hỏi bà Út Liểng.. cá chiên thì biết mà canh chua thì chúng chưa biết ?. bà Liẻng cười nói thì các cháu ở lại đây ăm bữa cơm Việt thì biết ngày mà ! thế là cả bọn hoan hô vì chúng được gặp tất cr các cô chú, anh chị lớn đi làm về, hai nồi cơm cỡ 5 lít gạo được đem ra.. mấy bà vội chia nhau vô bếp.. thật đông vui, nào tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Tàu.. và tiếng Việt ồn ào làm bà Lacosse ngẩn ngơ.. chỉ biết vui cười.. hoà đồng văn hoá gia đình... tt....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

tt... như đã dự định, thế là các bà ai vào việc nấy. Ai vào bếp thì lo mấy con cá.. lại rau ghém cho đúng vị, mọi người lăng xăng, Lanco hỏi.. anh..còn việc gì cho Lanco !! thì còn lũ babies đấy, nếu Lanco thích.. hay là vô Lab chỉ dạy đám trẻ làm homeworks, nhớ là giảng giải chứ không được làm hộ bài ! có cả Giang Ngọc giảng cho các cháu trung học về Sử nữa đó.
Riêng nmq thì, cái công việc làm cá cho sạch là không nhường cho ai được. Thùng cá nay chuyển xuống alley nơi mà mấy bà gói bánh chưng năm vừa qua.. bồn nước hai ngăn, nay một căn pha muối mặn để tẩy nhớt, sang ngăn bên đẻ rửa sạch trước khi mổ.. rồi đến thau có lưới để cho ráo nước.. những con cá to dài gần 3 ft được nhấc lên, nặng cỡ 8 đến 9 lbs... lần lượt được tẩy nhớt..
rồi rửa sạch để cho ráo... con cá nay được nằm trên thớt comptoir.. cái kéo được dùng đẻ cắt vi mang, đuôi, cờ.. móc hai bên mang lấy bộ phổi thở ra.. rồi lưỡi dao khẽ lấn bên sườn; mổ bụng.. moi ruột bộ đồ lòng nay được bỏ vô thau kế bên. lật ngửa, con dao nhọn được dùng đẻ khơi đường nứt suơng sống, rồi cào bỏ đi cái đường ven máu.. nguồn gốc của sự bốc mùi tanh.. rửa lại cho sạch sẽ, rồi theo yêu cầu của nhà bếp, hôm nay có 30 phần cho đám trẻ ăn theo lối Canadian, còn mấy tên già thì muốn ăn chả cá, thành ra khúc cá nạc thì cho trẻ, còn bô lão thì ăn nầm, bụng và bộ sườn .. nầm bụng thăn lưng thì phải cắt thành miếng để còn ướp gia vị, bộ xương, cái thủ, cái đuôi thì nồi súp bouillabaisse, nồi canh chua , còn đồ lòng thì.. xào với dứa( khóm) miếng, kèm thêm ít dưa muối chua, lại tomates thái miếng, hành tây.. cũng hết sẩy..
Làm xong đủ cho bữa ăn tối thì chỉ còn có ba con.. nay cuốn gói trong saran thật kin bỏ freezer.
Tất cả xong xuôi nay giao cho mấy bà. Nhẩn nha ra vườn, mấy đứa cháu gái ra theo, chúng hỏi;
.. ông nhận cho bà Lacosse về nhà mình đấy hả ông ??
.. ông bảo là nhận cũng được, hơn nữa cũng là người có nhiều gắn bó với gia đình nhà mình, các chú bác cũng làm cũng chỗ mà.. ai đau bịnh cũng có mặt Lanco..chăm lo, theo dõi.. rồi như các dì sanh em bé.. cũng Lanco đi lo.. mà cháu cũng chính Lanco đón về nhà này mà..
.. mà tại sao Lanco lại bỏ chồng ? .. ai biết được.. thế cháu nghĩ sao !! cháu cũng thích Lanco..
Tất cả các bà nhà đều do Lanco chăm sóc sức khoẻ, đàn trẻ cũng vậy, Lanco hình như đã coi gia đình này là chỗ nương tựa sau này, hoà đồng cùng mấy bà, dạy dỗ đàn trẻ và lo chung mọi chuyện.
Đã bảy giờ, đám trẻ đòi ăn.. hai cái bàn tròn được đặt giữa phòng ăn.. 24 đứa trẻ vào chỗ.. và các bà dọn lên cho các cháu đúng cách.. mối đứa một chén súp đồ biển, bánh mì nướng..salade trộn.
Sau đó đến plat chính, gồm một khúc cá chiên vàng phết bơ, khoai tây chiên..và sốt mayonaise đánh tay.. đúng cách Tây.. chúng nói truyện râm ran,.. tay dao tay nỉa.. chẳng mấy chốc chúng đã ăn xong.. đĩa cam sunkisk được mang lên cho chúng ăn để khỏi tanh miệng... sau đó đến lượt nguòi lớn.. (chúng ăn vội vì được xem phim, nhà chi cho coi phim chiều tối thứ sáu thôi)
Vì món cá nướng có nhiều mùi cho nên bữa ăn được dọn ở phía ngoài nhà kiếng, nơi đây là chỗ để thư giãn mùa đông, nay được mở hết cửa sổ cho thoáng, bàn ăn đã dọn sẵn sàng.. Lanco nhìn thấy.. wow!! sao mà nhiều thứ vậy !!
chiếc xe đẩy đưa khay cá nướng đến chỗ , và mọi người vào chỗ ngồi, mùi cá nướng thơm lan toả, bà B.Thạch làm đầu bếp chính, giới thiệu món chả cá Lã Vọng, bà vừa giới thiệu vừa gắp những miếng cá nướng vàng ươm cháy cạnh.. được ướp nghệ tươi và gia vị lên đĩa bầu dục có trải thảm rau, gòm có rau thìa là và hành lá thái khúc ngắn.. xếp đặt hàng hàng.. rồi chảo dầu chưng hành phi non lẫn ống hành lá vừa chín được tưới lên những miếng cá( vì nướng thì cá bị hơi khô).. và rồi 4 đĩa cá được đặt ở giữa bàn.. tiếp đến là các rau ghém như hành thái..ngò rau răm, salade.. bên cạnh là đĩa quả chu cay gồm gừng thái chỉ, khế chua, chút riềng cũng thái chỉ( nếu ăn với mắm tôm),chuối chát..chanh tươi sắt miếng, ớt tươi cũng thái thành từng lát mỏng,chén nước mắm Cali Red boat, nếu muốn chút mặn mà, bát đậu phong rang vàng thơm tho.. và bánh đa vừng đen nướng đúng điệu bắc kỳ. Sau cùng là đến nước chấm, có nước mắm pha,thật cầu kỳ,.Phần hai là cơm gạo tám, chan canh cá nấu cải cúc, có gừng.
Lanco nhìn thấy lắc đầu luôn. so well prepared, thank you...I can imagined..how happy you are.

Rồi đến cách ăn, nhường cho Giáng Ngọc giảng bài.. còn thức uống là vang trắng beaujolais để thật lạnh.muốn nhâm nhi thì có Whiskey ông già chống gậy. Giáng Ngọc nói rằng; đây là món ăn riêng biệt ở miền Bắc, miền bắc làm chả bằng cá Lăng, hay còn gọi là cá bò sông Hồng hay ngã ba Bạch Hạc., ăn còn có rau đinh lăng.. nay thay bằng chuối chát, riêng mắm tôm để ướp cá thì thay bằng sữa chua.. và món ăn đặc sản Bắc kỳ nay là cá nướng Ngũ hồ. Xim mời quý khách,,
cùng gia đình, chúng ta cảm tạ thượng đế đã cho chúng ta sự sống hàng ngày.. và hãy đón nhận tình thương bằng hữu... ly rượu được nâng cao.. trao đổi cụng ly..
Cũng là lần đầu tiên nany( dì Phi), người làm phụ trông lo cho đàn trẻ được ngồi chung cùng với đại gia đình.. đang chấm những giọt nước mắt.. ủa sao nany lại khóc.. bụi vô mắt sao ??
.. no madames.. no sir.. I cannot imagine that I have a happy day as today.. thank you...
Dì Phi đến với gia đình này sau khi ly dị chồng, đem con gái sang Canada, và đi làm lao công ở bịnh viện, cố gáng cho con gái đi học tiếp, rồi gặp mấy cô cậu của nhà.. chúng về hỏi ý mẹ, rồi đem dì về ở, để giúp trông đàn trẻ sơ sinh. Hiện gai đình đang lo bảo lãnh chi Dì ở lại thành emigrant, còn cho Patricia học xong nurse rồi ý chừng muốn lo cho học thêm để chuyển qua med...