Tạ Trọng Hiệp đưa ra bằng chứng về luận điểm này:
1/ Sự cố t́nh xoá tên Phan Khôi
"Một bằng chứng rất gần đây là Phan Khôi trong những năm 30 có một số bài tranh biện với cụ Trần Trọng Kim (...) Những bài của cụ Kim đáp lại Phan Khôi được nhà xuất bản Tân Việt, khi in cuốn Nho Giáo lần thứ 3, cho vào phần Phụ Lục.(...) Bây giờ, muốn xóa dấu vết Phan Khôi cho tốt, là ta bỏ phắt cái Phụ Lục đi. Và quả nhiên, năm 1991, khi tái bản Nho Giáo ở Sài G̣n, người ta bỏ hẳn phần Phụ Lục ấy.
Ta có thể đọc hết cuốn Nho Giáo mà vẫn không biết là Phan Khôi đă giới thiệu, đă có công rất lớn để giúp cho cuốn Nho Giáo của Trần Trọng Kim được giới có học, tạm gọi là trí thức hồi đó, t́m đọc. Và nhờ những biện luận của Phan Khôi mà có một số điểm sai lầm trong Nho Giáo được sửa lại. Như vậy là riêng về một tác phẩm mà Phan Khôi có công, và cái công đó đă hoàn toàn bị xoá bỏ, khi người ta tước cái phần phụ lục ấy đi".
2/ Về nhà văn Sở Cuồng Lê Dư, em rể Phan Khôi
"Ông Vũ Ngọc Phan, tác giả bất hủ của bộ Nhà Văn Hiện Đại mà tôi cũng như mọi người mang ơn rất nhiều trong thời c̣n trẻ (...) Những năm cuối đời, có đủ th́ giờ, ông viết hồi kư rất tường tận. Đặc biệt ông dành riêng gần 100 trang để tả lại cái buổi ban đầu lưu luyến ấy, ông được gặp người yêu của ông và sau ông cưới làm vợ. Đó là cô Hằng Phương, người có quan hệ gia đ́nh với Phan Khôi.
Tại sao tôi nhớ đến Vũ Ngọc Phan khi nói về Phan Khôi? Tôi muốn đưa ra một minh họa, đố ai chối căi, rằng người ta cố ư, hay là quá sợ, người ta không dám nói đến Phan Khôi: Ông Vũ Ngọc Phan, nhà anh hùng văn hóa này, ông anh hùng đến nỗi kể về cô gái đẹp như tiên, ông tả Hằng Phương tóc dài mượt. Cái ǵ cũng đẹp cả. Thế th́ bố cô Hằng Phương là ai? Đọc hết cả tập hồi kư của Vũ Ngọc Phan nhan đề Những Năm Tháng Ấy (...) cả thẩy 423 trang (...) vẫn không biết ông ấy tên là ǵ! Ông bố của Hằng Phương là nhà văn Sở Cuồng, tên thật là Lê Dư!
Lê Dư, hồi trẻ, có một giai đoạn bồng bột, nghe theo tiếng gọi của nhiệt huyết yêu nước, xuất ngoại Đông Du.(...) V́ đói quá, ông chuồn về Việt Nam. Và lại gặp lúc mật thám Pháp đang t́m cách dụ những người trí thức chống đối, về làm việc với nó, v́ nó đang muốn mở ra một lối thoát cho trí thức nho học duy tân: Các anh đi con đường chống chúng tôi th́ chết; nhưng nếu các anh đừng chống chúng tôi, mà lại có một hoạt động văn hóa, có lợi cho cả các anh lẫn chúng tôi, th́ các anh sống được.
Tức là bằng sự mở tờ Nam Phong. Một người có tư tưởng ôn ḥa như Phạm Quỳnh đứng chủ trương. Cụ Lê Dư về được bổ nhiệm làm chủ bút, giữ phần Hán văn của Nam Phong[4]. Th́ chỉ v́ những năm đó mà về sau Lê Dư bị mang một nhăn hiệu -sau khi Cộng Sản lên cầm quyền- gần như là một người phản cách mạng.
Cho nên Lê Dư cũng bị một số phận -tuy không nặng bằng Phan Khôi, nhưng cũng gần như thế.(...)- là trong bộ sách quư báu mà tôi hay dùng, Lược Truyện Các Tác Gia Việt Nam, tập II, ở mục số 19, có một tiểu sử Lê Dư, mà người cán bộ viết sách đó, lúc đó đang sống ở Hà Nội, có con gái cụ Lê Dư là bà Hằng Phương, con rể cụ Lê Dư là ông Vũ Ngọc Phan, con gái út cụ Lê Dư là vợ tướng Nguyễn Sơn, c̣n đang sống lúc bấy giờ ở giữa Hà Nội, mà họ dám viết tiểu sử Lê Dư bằng hai câu đầu như thế này:
Không biết năm sinh và năm mất ở đâu.
Lúc đó, cụ Lê Dư đang sống phây phây ở giữa Hà Nội (...) Vợ ông Lê Dư là em ruột Phan Khôi (...)Tôi rất bất măn khi ghi chép tiểu sử người ta, mà cứ giấu cái này, giấu cái kia. Nhất là cuốn hồi kư của Vũ Ngọc Phan, là người tôi mến trọng ngày xưa bao nhiêu, th́ sau khi đọc cuốn hồi kư, tôi mất đi nhiều thiện cảm với ông ấy, chỉ v́ cái chuyện hèn nhát của ông ấy: Tên bố vợ không dám nói, chỉ nói ông cụ làm ở Bác Cổ (...) Suốt mấy chục trang nói về ông bố của người mà ḿnh sắp đến xin cưới con gái, không dám nói đến tên ông cụ là Lê Dư!
Còn tiếp ...
Reply With Quote
Bookmarks