● Người cộng sản dưới mắt người trí thức
Sau những bàn bạc giữa Năng và Tổng Bí Thư về một chiến lược đối đầu với trí thức, Nguyễn Mạnh Tường quay ống kính về phía trí thức: Một đêm, Hiên và Đắc, bí mật gặp nhau để bàn về khẩu hiệu "Trăm Hoa Đua Nở" vừa được ban hành ở Trung Quốc và ngọn gió đang thổi đến Việt Nam. Hiên thận trọng nói:
- Rút từ những kinh nghiệm quá khứ chúng ta phải rất thận trọng với tất cả những sản phẩm nhập cảng từ nước Tầu. Nhưng việc đầu tiên là phải phân tích cái khẩu hiệu này để liệt kê nội dung và hậu quả của nó.
- Công thức này riêng tôi thấy quá sáng tỏ. C̣n có nghiă ǵ ngoài sự tự do cho trăm hoa đua nở, để mọi người cất cao tiếng nói, khác hẳn thời tự do bị bịt miệng đă qua.
- Mới nh́n th́ anh có vẻ có lư. Nhưng chúng ta đừng vội kết luận rằng tự do và dân chủ đă toàn thắng. Trước hết, Đảng có đủ thẩm quyền cấm trăm hoa đua nở không? Có chứ! Đảng chỉ việc cấm trồng hoa. Vậy mà bây giờ Đảng lại cho trồng hoa, nhưng Đảng không thể cấm hoa nở, Đảng bắt buộc phải chấp nhận trăm hoa đua nở. Vậy cái việc cho phép trồng hoa và để cho hoa nở này có nghiă ǵ? Rất có thể chỉ để tuyên bố công khai rằng Đảng không c̣n là kẻ thù của cái đẹp dưới tất cả mọi h́nh thức và tất cả sắc thái của nó, chăng?"[5] Rồi Hiên phân tích sâu xa các khía cạnh của vấn đề và kết luận:
"Theo quan điểm của tôi, mỗi chế độ có những phần tử bất hảo mà họ muốn loại trừ. (...) Nhưng những kẻ trú ẩn trong im lặng khó có thể ḍ ra được. Sự im lặng mà họ bo bo ǵn giữ, che chở cho họ hữu hiệu chẳng khác ǵ chiếc áo đỡ đạn chống lại bọn trộm cướp. Nay, phương tiện duy nhất làm họ bỏ cái vỏ này là găi trúng chỗ ngứa.
Tụi bay khao khát tự do ư? Ta sẽ giải khát cho bay bằng cách cho tự do sáng tác. Tụi bay muốn chơi tṛ chính trị ư? Th́ cứ chơi! Ta cho chúng bay mặc sức diễn thuyết những xác tín và những chương tŕnh hành động của bay bằng máy phóng thanh... Đó là cái bẫy ta giương ra cho bọn ngây thơ tin vào ḷng ngay thẳng và sự thành thật của chính quyền cộng sản. Một khi tụi bay đă tự phát giác bản chất, lộ diện cái trần truồng mà trước đây được im lặng che đậy, th́ dễ như bỡn, ta sẽ làm cho tụi bay bất động măi măi trong cơi yên lặng đời đời!"[6]Sau khi "đọc" rơ tư tưởng của Năng và Tổng Bí Thư, Hiên phân tích hành tŕnh và tâm lư người cách mạng:
"Điều đầu tiên mà mọi người đều biết là sự thất học mà những người cách mạng phải chịu thiệt tḥi. Thiếu điều kiện để học hành tới nơi tới chốn, những người vô sản Việt Nam đói khổ vô cùng, khi không có cơm ăn, làm sao có thể học được? Con đường duy nhất mở ra trước mắt là làm cách mạng. Những người may mắn nhất, trải muôn ngh́n hiểm nguy, xuyên rừng, leo núi, chắp nối được với vô sản Trung quốc đang tranh đấu chống tư sản. Vậy nhận xét đầu tiên là người cách mạng Việt Nam đau bệnh vô học! Hậu quả của t́nh trạng này như thế nào?
Lẽ dĩ nhiên, họ không thể đọc những kinh điển Mác-xít, Lê-nin-nít trực tiếp qua văn bản, nên phải học lỏm nhờ sự sốt sắng của những người có khả năng, nhưng những người này cũng không đủ kiến thức để hiểu những vấn đề vô cùng đa dạng và phức tạp. Dầu sao đi nữa, những bí mật của thuật cai trị con người thoát khỏi tầm tay của họ. Kinh nghiệm cho thấy những người mắc bệnh mặc cảm thường bị cả tự ti lẫn tự tôn, hai mặc cảm bổ sung cho nhau, tiếp sức cho nhau, là hai mặt của cùng một trạng thái tinh thần. Người cộng sản vô học tự cảm thấy bị tổn thương khi tiếp xúc với người trí thức có văn hoá. Nhưng một khi lấy lại toàn bộ địa vị bề trên của ḿnh, vị thủ lĩnh lập tức dùng quyền lực giáng đ̣n sấm sét xuống những kẻ bị nghi là thiếu kính trọng ông ta.
V́ thế, sau những hiểu lầm bi đát phát sinh từ những thành kiến vô lư, cộng sản thù ghét trí thức. Người cộng sản tưởng tượng rằng người trí thức khinh bỉ họ v́ họ vô học. Người trí thức th́ tin rằng người cộng sản say sưa quyền lực, dùng sự chuyên chế bạo ngược để củng cố và bảo tồn quyền lực của ḿnh. Theo chỗ tôi biết, không có một cuộc đàm luận nào được tổ chức để hai phía nh́n rơ mặt nhau, giải thích, để hiểu nhau và đi đến chỗ cộng lực xây dựng đất nước. Đó là một giấc mộng đẹp, và như tất cả các giấc mộng, không thể thực hiện được. Chướng ngại vật là dân chủ"[7].
Còn tiếp ...
Bookmarks