Kính thưa quý bạn đọc,
Thể theo lời đề nghị của các bạn Z-28, Tigon, Tiếng Xưa, đăng truyện Người Đẹp Trong Tranh, còn gọi là Bích Câu Kỳ Ngộ nhưng chưa tìm ra, cho nên tôi xin đăng truyện
Gánh Hàng Hoa để tạm thời thay thế.
Kính.
GÁNH HÀNG HOA
Của Nhất Linh và Khái Hưng
Chương I - HY VỌNG
Cũng như mọi lần, Nguyễn Minh đi qua vườn Bách-Thảo để về Trại Hàng Hoa. Nhưng chiều hôm nay tuy vẫn phong cảnh ấy mà Minh ngắm thấy xanh tốt, rực rỡ bội phần. Hoa Xoan-Tây chàng trông thấy đỏ thắm hơn; hoa Hoàng-Lan chàng ngửi thấy thơm ngát hơn; những hoa Sen trắng, hồng nhấp nhô trên mặt nước, chàng tưởng tượng ra trăm ngh́n nụ cười hàm tiếu thiên-nhiên.
Là v́ ḷng chàng phấn khởi sung sướng, chứa chan hy-vọng. Kỳ thi thử trong lớp để chọn học tṛ đi dự thi bằng Thành-Chung, kết quả các bài của chàng được mười phần mỹ măn: chàng chiếm hạng đầu trong các anh em bạn học.
Chỉ c̣n hai tháng nữa Minh sẽ tốt nghiệp ở trường sư-phạm, sẽ được bổ nhiệm giáo học để có thể kiếm cơm nuôi thân và nuôi vợ. Cái đời lam lũ khó nhọc của vợ mỗi lúc nghĩ đến Minh lại lấy làm áy náy và xấu hổ. Không phải chàng cho rằng cái nghề bán hoa của vợ là hèn hạ v́ nghề ấy vẫn là nghề của ông bà, cha mẹ chàng khi xưa. Nhưng chính v́ nhờ vào công việc của một người đàn bà mới có thể có tiền ăn học, chàng lấy đó làm một sự kiện đáng thẹn thùng, đáng bị khinh bỉ. V́ thế ngày thi sắp tới đă đưa lại cho chàng những hy-vọng trong trẻo về một tương-lai tốt đẹp.
Mắt Minh bỗng vơ vẩn để tới mấy con khỉ nhốt trong chuồng. Tuy ngày nào cũng bốn buổi chàng được trông thấy những tṛ đùa nhảy nhót của bầy thú nhanh nhẹn ấy, song đi chơi lang thang một ḿnh, tư tưởng cũng lang thang không chú ư hẳn đến một sự việc ǵ. Chàng ngẫu nhiên đứng lại tựa lan can, ṭ ṃ nh́n.
Bên cạnh chàng, một thằng bé vào khoảng 10 tuổi dắt một con bé chừng 7 tuổi cũng đứng xem. Thỉnh thoảng nó lại lấy tay vẫy mấy con khỉ con, vừa cười vừa gọi: ‘bú dù, bú dù’ như để những con vật làm tṛ cho em nó xem. Cái cảnh tượng tầm thường ấy Minh cho là rất cảm động, v́ nó mhắc tâm trí Minh ôn lại thời kỳ thơ ấu của chàng.
Mười năm về trước, khi chàng c̣n là một thằng bé chín, mười tuổi th́ chiều nào chàng cũng tung tăng chạy nghịch với bầy bạn nhỏ ở khắp các nơi trong vườn. Trong bọn ấy, bạn thân nhất của Minh là một đứa con gái sáu, bảy tuổi tên là Liên, con một người láng giềng cùng theo nghề trồng và bán hoa như hầu hết các người trong làng Hữu-Tiệp mà tục gọi là Trại Hàng Hoa.
Hai đứa bé láng giềng h́nh như trời đă phú cho những tính nết giống nhau để sau này cùng nhau chung hưởng hạnh-phúc. Trong đám trẻ tinh nghịch, lếu láo thô tục, Minh và Liên hiền lành dịu dàng khác hẳn. Nhiều khi Minh thấy chúng nó có tính ác nghiệt, bắt nạt lẫn nhau, đánh đấm lẫn nhau, hoặc lấy gạch đá ném những con thú nhốt trong chuồng th́ Minh lấy làm khó chịu.
Sự công-bằng ngay thẳng bao giờ cũng sẵn có ở trong óc trẻ, nhất là khi sinh trưởng ở chốn b́nh dân, chúng lại nhờ được di-sản thông-minh của cha mẹ. Sự yêu công-bằng ấy đă có lần khiến Minh vốn dĩ nhu ḿ mà đột nhiên trở nên can đảm. Minh quả quyết can thiệp để ngăn bạn bè không cho phạm những điều áp chế, ức hiếp, tàn nhẫn. Nhưng cũng v́ thế mà bao phen Minh bị bọn kia túm lại đánh cho túi bụi. Đứng trước sự đau đớn của bạn, Liên chỉ bưng mặt khóc và kêu gào cầu cứu.
Rồi khi lớn lên, Minh được đi học v́ kẻ trồng hoa nhờ trời cũng khá, không những kiếm đủ ăn tiêu rộng răi mà lại có tiền nuôi được cả con đi học.
Một ngày học, một biết rộng. Minh lấy làm sung sướng được đọc tới tên, được trông thấy h́nh vẽ các hoa, các cây trồng ở vườn. Minh chỉ phàn nàn một điều là Liên v́ phận gái cha mẹ không cho hưởng cái thú vui cắp sách đi học như ḿnh. Nhưng Minh vẫn đinh ninh rằng thế nào cũng sẽ đem những ǵ học được giảng lại cho Liên nghe.
Nhà Minh và nhà Liên, đôi bên chơi thân với nhau lắm. Theo phong-tục thôn quê, khi Minh 12 tuổi, cha mẹ Minh đem trầu cau sang dạm Liên cho Minh làm vợ. Mọi đứa trẻ khác khi đôi bên cha mẹ đă nhận lời nhau th́ chúng thường bẽn lẽn không dám đi lại vui chơi nói chuyện với nhau nữa. Nhưng Minh với Liên th́ không thế, chúng vẫn thân thiết, thương yêu nhau như hai anh em vậy; v́ thực ra, chúng cũng chẳng bao giờ nghĩ tới cái ư nghĩa vợ chồng.
Khi học tới năm thứ hai trường sư-phạm th́ cha mẹ Minh trong một thời kỳ có bệnh dịch hạch cùng theo nhau mà chết. Liên mồ côi cha từ khi lên 3 nên càng được mẹ thương nhiều hơn. V́ thế, nay thấy Minh lâm vào hoàn cảnh bơ vơ đơn độc, tứ cố vô thân, cả Liên và bà cụ đều ngậm ngùi thương xót, không quản ngại ngùng sang trông coi nhà đất hộ.
Một hôm, Liên bàn với mẹ phạt quách cái dậu găng ngăn đôi hai nhà để tiện việc trồng trọt vườn tược cho cả hai bên. Thế là từ đó, hai nhà thành một, và Minh coi mẹ Liên như mẹ ḿnh. Cứ mỗi lần hồi tưởng lại ngày hôm ấy, Minh vẫn c̣n cảm động, thấy ḷng ḿnh nao nao...
Cách đây mấy tháng, bà cụ bỗng ốm nặng. Biết rằng bệnh t́nh trầm trọng khó ḷng qua khỏi, bà gọi cả hai người Liên và Minh đến bên giường mà bảo rằng:
− Cả hai con mẹ coi như con đẻ cả nên mẹ cùng thương như nhau. Vậy mẹ muốn trông thấy hai con nên vợ nên chồng trước khi mẹ nhắm mắt.
Minh và Liên chiều ư bà cụ xin tuân theo ngay. Bà lại bàn rằng nhà đôi bên cùng nghèo, đừng bày ra lễ hỏi, lễ cưới chi cho rườm rà, chỉ cần nộp cái lệ tiền cheo như làng đă định và vào sở giá-thú là đủ.
Cái đám cưới mới giản dị và cảm động làm sao! Bên giường người bệnh, hai vợ chồng cùng quỳ và cùng khóc. V́ thấy con gái đă thành gia-thất, và lại lấy được một người chữ nghĩa giỏi dang sau này thế nào cũng làm nên, bà cụ sung sướng quá đến lịm đi. Đêm hôm ấy bà qua đời.
Thế là trong gia đ́nh chỉ c̣n hai vợ chồng trẻ. Chồng 20, vợ 18. Tuy ít tuổi, Liên tỏ ra một người nội trợ đảm đang, cần mẫn hiếm có.
Minh định thôi học ở nhà làm vườn giúp vợ để Liên chỉ việc gánh hoa đi bán. Nhưng Liên gạt đi, bảo với chồng rằng đă học được đến năm thứ tư th́ cố mà học nốt cho được cái bằng Thành-Chung.
Từ đó, mỗi sáng Liên quảy gánh hoa đi, ba giờ trưa lại về cặm cụi làm vườn cho đến tối mịt. Sau v́ hàng bán chạy, và có Minh thuyết-phục măi, Liên mới chiều ư chồng mướn một ông lăo làm vườn đến giúp việc.
Mải ngồi tưởng nhớ lại quăng đời qua, Minh không biết rằng trời đă nhá nhem gần tối. Quay nh́n chung quanh ḿnh, trong vườn Bách-Thảo không c̣n ai. Minh tung tăng qua cổng trường canh-nông rồi rẽ xuống con đường nhỏ lát gạch về nhà, vừa đi vừa cất tiếng hát nghêu ngao.
Liên đứng chờ sẵn tại cổng. Nghe tiếng chồng hát, nàng chạy vội ra đón, tay đỡ sách, miệng mỉm cười gắt yêu:
− Sao hôm nay ḿnh về muộn thế?
Minh cũng cười:
− V́ chiều nay anh mải ngắm mấy con bú dù.
− Về ngắm em làm vườn cũng thế.
Minh cười:
− Em đẹp hơn bú dù chứ lị!
− Thế à? Em đẹp hơn bú dù kia à? C̣n anh, chắc hôm nay có điều ǵ vui mừng lắm th́ phải.
Minh nghe vợ nói vậy liền đem những niềm hy-vọng về tương-lai ra kể cho nghe rồi quả quyết nói.
− Chỉ mấy tháng nữa là ta có thể đỡ phải làm lụng vất vả.
Chàng cầm tay vợ ngắm nghía, thở dài.
− Đấy em coi. Em mới có 18 tuổi đầu mà hai bàn tay đă chai rồi! Anh lấy làm hổ thẹn lắm! Làm đàn ông mà không bằng một người đàn bà!
Liên nghe nói cảm động, nhưng giả lă:
− Anh lôi thôi lắm! Có đi vào ăn cơm với em không th́ bảo!
Trên chiếc giường lát tre giải chiếc chiếu cũ rách, một cái mâm gỗ đă tróc sơn đựng lỏng chỏng đĩa rau muống luộc, bát nước rau và một đĩa đậu phụ kho tương. Đó là bữa cơm thường nhật của đôi vợ chồng trẻ. Thức ăn chỉ có thế. Nhưng Liên chịu kham khổ đă quen, c̣n Minh th́ v́ những món ấy chính tay vợ làm ra nên chàng gắp ăn ra dáng ngon lành để vui ḷng vợ. Liên cũng thừa hiểu ư chồng. Nhưng nàng c̣n biết làm sao hơn? Ở cảnh nghèo không ăn uống tần tiện như thế th́ lấy tiền đâu mà chi dụng việc này việc khác. Riêng học-phí của Minh không đă chiếm gần nửa số lợi-tức cuả gia-đ́nh hàng tháng rồi c̣n ǵ. Liên nh́n chồng nói:
− Ngày mai Chủ-Nhật, khi bán hoa về em mua một lạng thịt ḅ tái về cho ḿnh ăn nhé.
− Hết bao nhiêu tiền?
− Chả mấy, độ năm, sáu xu thôi.
Dưới ánh đèn dầu, hai người nh́n nhau cười. Hạnh-phúc của đôi vợ chồng trẻ êm đềm lặng lẽ biết bao! Cơm nước xong, Minh lấy sách ra xem, c̣n Liên đứng tựa ghế ngắm chồng không nói. Minh gấp sách quay lại cười, hỏi:
− Ḿnh không học à?
− Có chứ. Nhưng em học như thế th́ bao giờ mới thành thạo được?
− Nếu ḿnh chịu khó học chăm th́ chỉ độ hai năm thôi.
Hai vợ chồng yêu nhau thắm thiết. Nhiều khi không có chuyện ǵ nói, hỏi nhau những câu vơ vẩn không đâu; nào chuyện bán hoa, nào chuyện xảy ra hàng ngày v... v... Có khi không biết nói chuyện ǵ, hai người chỉ ngắm nhau mà cười. Trong các gia-đ́nh niên thiếu, sự yên lặng thường là biểu hiệu cho sự lạc thú nồng nàn tuyệt đích.
Nhưng bao giờ th́ rồi Liên cũng nghĩ tới bổn phận. Nàng biết chồng sắp đến kỳ thi phải học nhiều nên không muốn làm mất th́ giờ quư báu của chàng.
− Ḿnh ngồi học. Em xin phép đi ngủ sớm để mai c̣n dậy đi bán hoa.
− Mới 7 giờ, c̣n sớm. Ḿnh hăy ngồi đây nói chuyện với anh một lát nữa đi nào, đi đâu mà vội. Mà Liên ạ, em có biết ở đời cảnh nào khổ sở nhất không?
Liên cười:
− Ḿnh nói lẩn thẩn lắm. Em cho rằng chẳng có cảnh nào là khổ sở hết, v́ sự sung sướng ở tự trong ḷng chúng ta chứ không phải ở ngoài vào.
Minh cũng cười, bảo vợ.
− Đấy em coi! Học rộng mà làm ǵ! Em có đọc nhiều sách đâu mà cũng biết chỗ t́m điều mà người ta gọi nôm na là hạnh-phúc. Liên, em ơi! học-vấn ngoài cái mục-đích kiếm ăn c̣n có một mục-đích cao hơn là đi t́m hạnh-phúc. Học để biết sung sướng. Nay em đă biết sự sung sướng, biết hạnh-phúc chỉ ở trong ḷng ta mà ra th́ em đă t́m thấy chân-lư hạnh-phúc rồi đó.
Liên vui vẻ bảo chồng:
− Ḿnh học nhiều, biết rộng. Chứ em th́ hễ thấy ḿnh sung sướng là em cũng sung sướng rồi.
Minh đứng dậy hôn vợ tỏ ḷng cảm ơn. Chàng buồn rầu nói.
− Liên, em! Chiều hôm nay anh sung sướng. Anh nghĩ tới hạnh-phúc, tới tương-lai của đôi ta; tới cái tương-lai tốt đẹp hơn ngày nay. Bỗng một vật khiến anh buồn rầu lo nghĩ. Đi quanh cái hồ vuông, anh nhác trông thấy con bồ nông một ḿnh lủi thủi, đặt bước nặng nhọc bên cái cù lao. Đột nhiên, anh nghĩ tới những cảnh cô-độc ở đời. Anh tự hỏi: nếu trong hai chúng ta mà một kẻ từ trần trước hay bị một đời tàn tật th́ người kia sẽ ra sao?
Liên xua tay mắng yêu:
− Ḿnh chỉ nói gở! Em th́ không bao giờ nghĩ tới những điều ghê gớm như anh. Em chỉ biết có một điều là chúng ḿnh yêu nhau. Bây giờ th́ anh học đi. Trước khi đi ngủ, em sửa soạn thúng, mẹt, cùng quang gánh để mai đi bán hoa sớm. Anh phải biết, ngày hôm nay em bán được hai đồng bạc vừa cây vừa hoa đấy.
Sáng hôm sau cũng như mọi sáng, khi Minh thức giấc th́ liên đă đi bán hoa. Biết rằng tối hôm trước Minh học khuya nên Liên đă rón rén dậy xếp quang gánh đi bán hàng, không dám làm kinh động để chồng được ngủ yên.
*** chương I còn tiếp ***
Originally Posted by Tigon
Reply With Quote
Bookmarks