Page 237 of 304 FirstFirst ... 137187227233234235236237238239240241247287 ... LastLast
Results 2,361 to 2,370 of 3035

Thread: Nghe Chuyện Hà Nội

  1. #2361
    Tran Truong
    Khách

    Nhân Văn Giai Phẩm và vấn đề Nguyễn Ái Quốc _ Thụy Khuê _ Chương 12

    ♦ Kiểm điểm

    Hai lần kiểm điểm bị ông Nhạ bảo là giả dối, không thành thật nhận lỗi, xoá đi. Lần kiểm điểm thứ ba, sau khi bị bắt độ một tháng, vẫn do anh Hoà và anh Tú ghi chép. Họ vẫn đem tập Về Kinh Bắc ra như hai lần trước, vẫn đọc từng bài, dở từng trang như để hướng dẫn ḿnh: Câu này ám chỉ ai? Câu kia nói cái ǵ? Ám chỉ cái ǵ? Nói đến vần đề ǵ của Đảng? Anh phải kiểm điểm thật kỹ, chứ như hai lần trước là vứt đi. Tôi mong anh nói thật, c̣n nếu anh cứ lập lờ như thế th́ anh phải ở trong Hoả Ḷ này không biết đến bao giờ.

    Đến lần thứ ba th́ tôi thực sự hoang mang. Biết viết thế nào để làm vừa ḷng các ông ấy? Nhận tội th́ nhận tội ǵ? Tôi có làm ǵ đâu? Tập Về Kinh Bắc chỉ toàn là hoài niệm buồn, tôi viết từ tháng 9 năm 1959 đến tháng 3 năm 1960, cả thảy gần 50 bài, mà ḿnh cũng không oán giận ai, thơ là thơ, là sự rung động của chính ḿnh, nó từ vô thức mà ra, th́ ḿnh "kiểm điểm" thế nào được cơ chứ?

    Lần này, họ có hai thái độ: thứ nhất, răn đe, dọa nạt về cái chết: án tử h́nh, xử bắn, treo cổ. Anh Hoà luôn luôn nói thẳng chứ không quanh co ǵ: Tội của anh đáng treo cổ, anh phải chui đầu vào tḥng lọng th́ mới hiểu thế nào là chuyên chính vô sản, chứ cứ để cho các anh tự do, các anh toàn viết bậy, toàn làm thơ bậy. Dưới thời phong kiến th́ họ chém, ở Âu Châu th́ họ treo cổ.

    Cứ vài ngày ông Nhạ lại gọi lên nói riêng, ông bảo: "Văn nghệ sĩ các anh th́ lắm tṛ lắm, ví dụ anh Văn Cao phê đàn em: Thơ mày có chất lắm đấy!" Thấy tôi mỉm cười v́ ông bắt chước đúng giọng Văn Cao, ông ta trấn áp ngay: "Này tôi nói chuyện thế thôi chứ Văn Cao không phản động như anh đâu, anh cười cái ǵ!"

    Trong hơn 10 ngày, mỗi ngày tôi phải lên ngồi như vậy, phải sống cực kỳ căng thẳng, bứt rứt, phải đối phó với những bất trắc, rồi cuối cùng, tôi cũng phải viết bài kiểm thảo, lần này tôi viết ba trang nhận tội, đại ư: "Tôi có bất măn chủ nghiă Xă Hội. Sau NVGP, tôi oán chế độ, oán lănh đạo, oán Đảng đă gây ra nhiều chuyện đau buồn cho đời sống của tôi, và tôi đă làm những bài thơ chống đối chế độ trong tập Về Kinh Bắc". Tôi cũng muốn thoả măn các ông ấy để họ tha ḿnh về, v́ ḿnh có phải là người khí tiết ǵ đâu, tôi không phải là Hoàng Văn Thụ hay Vơ Thị Sáu, giá thời trước mà ḿnh làm ǵ, bị Pháp bắt, nó tra tấn, không khéo ḿnh cũng khai bậy khai bạ để thoát thân.

    Lần kiểm điểm thứ ba, anh Ḥa đe dọa: "Tội thằng tướng ngụy, điều khiển một sư đoàn đánh trận, có thể giết hàng ngh́n hàng vạn người Việt Nam. Tội nó to lắm, đáng xử bắn một lần, nhưng cái tội của Hoàng Cầm, đầu độc tâm hồn hàng triệu người Việt Nam, kích thích hàng triệu người chống Đảng, tội đó nặng gấp trăm lần tội thằng tướng ngụy".

    Trong lần kiểm điểm thứ nh́, ông Nhạ nói: "Được rồi tôi sẽ cho anh gặp con gái anh!". Mới nghe tôi tưởng thật, chắc con Loan[53] ở xa nó về, ông ấy tử tế cho ḿnh gặp nó. Đêm nằm nghĩ lại th́ hoá ra nó bảo cho ḿnh gặp con gái mà con gái ḿnh là Bùi Hoàng Yến nó mới chết, vừa cúng 100 ngày cho nó th́ hôm sau bị bắt! Thế là họ cho ḿnh xuống âm phủ chứ ǵ! Nghĩ ra điều đó, tôi giật ḿnh, tôi sợ thật, và tôi biết là họ có thể làm điều đó bất cứ lúc nào.

    C̣n một lần ông Nhạ đưa cho tôi xem một bài báo ở Paris, h́nh như báo Quê Mẹ hay Đất Mẹ ǵ đó, họ phân tích bài thơ Lá Diêu Bông, họ bảo chị là Đảng Cộng Sản c̣n em là văn nghệ sĩ. Bài thơ có nghiă là Đảng bắt văn nghệ sĩ phải làm tay sai cho ḿnh, khi làm rồi th́ Đảng lại phủi tay, cho rằng chả có ǵ xứng đáng cả.

    Trong suốt một tháng giời tôi bị họ bao vây, áp chế tư tưởng, đă khai rồi c̣n bị bác bỏ, phải làm lại từ đầu, tôi như mê hoảng. Sau khi đưa bài kiểm điểm lần thứ ba cho anh Hoà, hai hôm sau ông Nhạ lại gọi lên.

    Trước tiên ông ấy nói: "Anh có tiến bộ đấy! Lần này anh chiụ nhận tội chống Đảng, chống chủ nghiă xă hội, nhưng mà nhận chống suông như vậy là chưa được, anh phải nói rơ: Trong câu thơ nào? Anh dùng những chữ ǵ? Anh ám chỉ cái ǵ? Ám chỉ ai? Anh phải nói thật tỉ mỉ, rành rọt ra, chứ viết suông như thế này là vô ích. Chúng tôi thừa hiểu anh chống như thế nào, tôi là đại tá, không dốt nát ǵ đâu, tôi đă học đại học, đă đọc rất nhiều sách. Bài Lá Diêu Bông của anh, lúc đầu thực sự tôi chả hiểu ǵ lắm đâu, chỉ cảm thấy không phải thơ t́nh hoàn toàn. Nhưng nhờ bài báo Quê Mẹ, chúng tôi mới hiểu anh chống Đảng một cách hết sức thâm độc, anh dùng chữ thật tuyệt vời, bài thơ của anh càng được truyền bá trong quần chúng, tác hại chống Đảng của anh càng lớn mạnh, sâu sắc".

    Tôi chỉ nói lại được vài câu: "Giữa tôi là Hoàng Cầm ngồi trước mặt ông đây là một công dân, sống dưới sự quản lư của nhà nước, chưa có tội ǵ, và một kẻ viết bài báo ở Paris, cố t́nh mượn bài Lá Diêu Bông để chửi Đảng, chửi nhà nước, ông tin ai hơn?"

    Ông đại tá cười khinh bỉ, rất bề trên, bảo: "Tôi tin người này hơn anh, v́ họ hiểu anh lắm, c̣n anh là văn nghệ sĩ, anh giả trá, anh quá quắt lắm, làm sao mà tin anh được! Từ thời Nhân Văn chúng tôi đă không tin anh rồi, chúng tôi đă hết sức giáo dục anh, đă cải tạo anh, tưởng để anh viết những bài tốt cho nhân dân, chứ anh lại cứ tiếp tục viết những bài như thế này th́ tin anh sao được. Chính nhờ bài báo này, chúng tôi mới biết anh chống Đảng và nhân dân như thế nào. Anh gọi người chị là Đảng, và anh hay văn nghệ sĩ là em, chúng tôi làm sao biết được. Chính người này đă vạch ra bản chất của anh, họ nói rất đúng và tôi tin họ. Anh chửi Đảng một cách sâu sắc như thế, thâm trầm và nham hiểm như thế, tôi mong rằng anh phải phân tích rất kỹ, th́ anh mới sửa được. Tôi yêu cầu anh làm lại."

    Tôi căi thế nào cũng không được.

    Ông Nhạ bắt tôi về viết lại kiểm điểm lần thứ tư.


    Còn tiếp ...

  2. #2362
    Tran Truong
    Khách

    Nhân Văn Giai Phẩm và vấn đề Nguyễn Ái Quốc _ Thụy Khuê _ Chương 12

    Trước khi về, ông ấy nói rất tự nhiên như chuyện chơi:

    "Chúng tôi là đảng viên mà khi có việc phải xử tử ai th́ cũng rất đau ḷng. Như cái thằng Hùng nó giết cô Thuận, con một cán bộ ở phố Phạm Đ́nh Hổ đấy, đến hôm xử bắn nó, chúng tôi cũng vẫn cho nó một cái áo quan và một nén hương. Chúng tôi chỉ có nhiệm vụ giáo dục thôi, mà nếu giáo dục không được th́ đành phải lấy tử h́nh mà xử.
    Sự thực chúng tôi chẳng muốn giết ai, nếu mọi người đều theo đúng chính sách của Đảng, th́ đều được sống yên vui cả. Các anh đă được đi cải tạo rồi, đă được sống thâm nhập vào đời sống nhân dân rồi, đă biết họ khổ như thế nào rồi, mà các anh vẫn chống lại nhân dân, th́ cuối cùng chúng tôi cũng đành phải tính đến chuyện tử h́nh thôi.
    Anh phải tự cứu lấy anh, anh về làm lại đi, lần này mong anh làm tốt, anh nên nghĩ đến vợ con anh, nên giác ngộ, nhận lỗi đầy đủ, th́ chúng tôi cho anh về. Lần này tôi mong là lần cuối cùng, từ lúc NVGP đến giờ cũng gần 30 năm, chúng tôi vẫn chờ đợi, mong các anh thay đổi tốt hơn, để giúp đỡ các anh, th́ anh lại sổng ra tập Về Kinh Bắc, mới biết tâm hồn anh đen tối, tồi tệ, tới mức nào".

    Thế là hết đợt ba, đêm đêm nằm trong Hoả Ḷ tôi luôn luôn bị day dứt giữa cái có thực và cái không thực: Rơ ràng ḿnh viết tập Về Kinh Bắc là do cảm xúc nó tràn ra thành chữ, ta gọi là vô thức tuôn ra, có cái buồn, cái u ám, là tâm cảnh ḿnh thế thôi, mà bây giờ phải nhận là có chủ ư chống Đảng một cách sâu sắc, nhận một cách chi tiết, th́ ḿnh làm thế nào?
    Thành ra khổ lắm, tôi bị dằn vặt. Cả thời gian kiểm điểm lần 4 tôi mất ngủ, ngày th́ phải viết, có ngày chỉ viết 3, 4 câu. Họ không thúc giục nữa, họ cứ để anh tự do. Chúng tôi sẵn sàng chờ. Kiên nhẫn chờ. Trong khi ấy th́ ruột gan ḿnh như lửa đốt, nghĩ đến vợ con th́ thương lắm. Lỗi tại ḿnh hết cả. Tại ḿnh làm khổ vợ con. Tại sao lại không viết văn ca ngợi cuộc sống, mà lại viết những câu thơ buồn như thế này. Dần dần tôi thấy có lẽ đó là tội thật chứ không phải người ta bắt ḿnh nhận tội.

    Và đó là chặng đường tôi đă đi từ giai đoạn ba sang giai đoạn bốn: Ḿnh tự nhận ḿnh từ một người không có tội thành một người có tội thật. Và khi viết xong cái kiểm điểm số 4, được người ta chấp nhận và hoan nghênh, th́ ḿnh đă chấp nhận là ḿnh có tội một cách thành thực, chứ không phải do thủ đoạn. Bởi v́ nếu ḿnh c̣n có thủ đoạn th́ nó lại ḷi ra, họ biết ngay.

    V́ vậy, những ǵ ḿnh viết trong bản kiểm thảo số 4, phải hoàn toàn là thành thật, ḿnh nhận lỗi của ḿnh, chứ không phải bị ai truy bức ǵ cả. Tại sao ḿnh lại không làm đúng đường lối của Đảng? Tại sao ḿnh lại chống Đảng? Để cho vợ con khổ, là lỗi tại ḿnh.

    Về sau này tôi mới thấy rơ cái " giỏi " trong phương pháp của những người lănh đạo để cải tạo tư tưởng trí thức. Nhưng lúc bấy giờ tôi chưa nhận ra, chỉ biết là từng đêm, từng đêm ḿnh tâm niệm là ḿnh có tội thật và khi ḿnh phải viết bản kiểm thảo số 4, th́ phải viết theo đúng ư ông Nhạ, nghiă là không thể nhận lỗi suông, mà anh phải giải thích rơ câu thơ: "Em đi đêm tướng điều sĩ đỏ" là thế nào? Anh coi "tướng điều sĩ đỏ" là mầu đỏ của cộng sản sản chứ ǵ? Những cái gọi là Hồng Quân, hay Hồng Trường là tượng trưng cho giai cấp vô sản, anh c̣n lạ ǵ nữa?"

    Lúc đó tôi lại nghĩ: Không khéo câu này ḿnh chống lại thật, dù lúc làm ḿnh không nghĩ thế, nhưng trong thâm tâm, trong đáy ḷng ḿnh, ḿnh không quy phục, ḿnh thù ghét cộng sản từ trong máu rồi, cho nên nó tự viết ra như vậy, và điều này, tự ḿnh nhận ra như thế.

    Bản kiểm điểm số 4 mang tính chất: Ḿnh nhận là ḿnh sai thật, là ḿnh có chống Đảng thật, không phải ḿnh cố ư chống Đảng, mà cái bản chất ḿnh nó chống Đảng như thế. Tất nhiên là có thêm cả các điều kiện khác nữa: trong khi đó th́ ông Nhạ và cậu Hoà luôn luôn dọa tử h́nh, treo cổ, xử bắn. Mỗi lần lên cung, họ khủng bố tinh thần đến cực độ như thế, về lại pḥng giam, th́ các anh em tù, thay v́ động viên tinh thần cho ḿnh đỡ sợ hơn, th́ họ lại, mà không phải một người đâu, cả 4, 5 người tù, từ những người đă tự giác để được làm quản lư tù nhân, đến những tù nhân, họ đều tỉ tê bên cạnh: "C̣n cái ǵ th́ bác nói hết đi, khai hết đi để về với vợ con, nếu không th́ chỉ làm phân bón sắn ở Thanh Chương thôi. Người ta chả cần giết ngay đâu, người ta chỉ đưa vào Thanh Chương 6 tháng, rồi xác của bác người ta chôn bên cạnh gốc sắn, th́ có phải bác làm phân bón cho sắn không?" Tôi chỉ nghe nói Thanh Chương là một huyện miền núi, khỉ ho c̣ gáy, gần Nghệ An, có một trại cải tạo. Người tôi nó đă mềm ra như sứa rồi, không có lúc nào mà ḿnh tham sống sợ chết như lúc ấy.

    Bản kiểm điểm thứ 4 tôi nhận hết tội có phân tích hẳn hoi theo đúng ư ông Nhạ.

    Sau khi thông qua bản thứ 4, tôi được nghỉ độ 3 ngày. Sau đó lại gọi lên cung, có cả ông Nhạ và ông Cường, lần này có cả kẹo bánh nữa. Ông Nhạ nói: "Đọc bản kiểm điểm thứ 4 của anh, tôi cảm động lắm, thấy anh thành thật nhận lỗi, và đă phân tích cái tội của ḿnh, từng câu, từng chữ. Tuy thế vẫn c̣n chưa đủ đâu, nhưng đă có tiến bộ rơ ràng. Hôm nay gọi anh lên đây để hoan nghênh anh, nhưng c̣n nhiều bài anh mới chỉ lướt qua thôi, anh c̣n phải suy nghĩ sâu xa nữa, nhưng như thế này cũng tạm đủ rồi, anh tự thấy được tội lỗi của ḿnh, th́ mới có thể về sống yên ấm tuổi già được".

    Hôm ấy tự ông Nhạ pha trà rồi cả anh Hoà anh Tú cũng phục vụ, c̣n mời tôi thuốc lá nữa, ra vẻ rất b́nh đẳng thân mật. Hôm sau ông Nhạ lại gọi tôi lên và nói: "Hôm qua tôi chỉ đưa cho mấy nhà báo như Hà Nội Mới, Công An Nhân Dân, báo quân đội ... đọc bản kiểm thảo của anh, họ xin được đăng báo ngay nhưng tôi không cho, như thế đủ biết chúng tôi muốn giữ uy tín cho anh đối với nhân dân chứ có muốn bêu xấu anh đâu. Đấy! Cái độ lượng của Đảng là như thế đấy! Chúng tôi chẳng có ác ư ǵ với anh cả!
    Vậy tôi đề nghị thế này: cái bản kiểm điểm của anh vừa viết xong, có một phóng viên báo Công An Nhân Dân muốn trực tiếp phỏng vấn anh, một nhân vật chủ chốt của báo ấy đấy, vậy anh chuẩn bị sẵn, sáng mai 9 giờ, anh Ḥa và anh Tú đưa anh lại gặp người phóng viên, chúng tôi sẽ thu băng cuộc phỏng vấn và anh cứ nói y như bản kiểm điểm. Tôi yêu cầu anh phải nói tự nhiên, như là câu chuyện tâm sự trao đổi với bạn hữu, chứ không phải như đọc dictée đâu, kẻo nghe, người ta lại hiểu lầm là có lẽ bị công an bắt buộc chăng. Anh biết đấy từ trước đến nay chúng tôi có bắt buộc anh cái ǵ đâu, anh tự nguyện cả đấy chứ!"

    Sáng hôm sau, từ 8g30, anh Hoà đă cho giấy gọi. Theo đúng lệnh ông Nhạ, không được mặc áo tù, phải cho mặc quần áo tử tế là liếc đàng hoàng. Nhưng anh Hoà bảo vội quá không chuẩn bị kịp, nên tôi chỉ mặc áo quần thường, lấy trong ba lô.


    Còn tiếp ...

  3. #2363
    Tran Truong
    Khách

    Nhân Văn Giai Phẩm và vấn đề Nguyễn Ái Quốc _ Thụy Khuê _ Chương 12

    Sau gần hai tháng giời bị giam, hôm ấy tôi được ra phố, đi theo anh Ḥa và anh Tú ra khỏi Hoả Ḷ, xuống phố Dă Tượng, sang Trần Hưng Đạo, tức là đến văn pḥng Sở Công An. Họ dẫn ḿnh đến cái buồng khá rộng, để thu băng, đă có ông Nhạ ngồi sẵn đấy với một người lạ.
    Ông Nhạ nói ngay: "Tôi giới thiệu với đồng chí nhà báo đây là Hoàng Cầm, tội phạm chính trị văn hóa văn nghệ. Tôi cho phép nhà báo tự do hỏi, anh Hoàng Cầm phải trả lời thật đúng như anh đă kiểm điểm". Ông Nhạ cũng không giới thiệu tên người nhà báo là ai. Anh nhà báo nói giọng bằng hữu: "Anh Hoàng Cầm à, từ xưa tôi vẫn mến tài anh, tôi biết anh có sai phạm, bị bắt giam; ông trưởng pḥng có cho biết anh đă có một vài giác ngộ, tôi muốn đến để phỏng vấn anh".

    Ông Nhạ bảo: "Anh Hoàng Cầm đứng dậy! Đứng nghiêm!" Thế là ḿnh đứng dậy. Ông Nhạ nói: "Anh khai lại lư lịch, bị bắt từ bao giờ, tội ǵ,... nói lại". Thế là ḿnh khai: "Tôi tên là Bùi Tằng Việt, sinh ngày ... tham gia cách mạng ... tham gia NVGP ... gần đây tôi lại có ư thức chống Đảng ... nhưng tôi được sự giáo dục của các cán bộ công an nên tôi đă giác ngộ ... tôi đă viết bản kiểm điểm được ban lănh đạo công an chấp nhận".

    Đến đây ông Nhạ bảo: "Anh ngồi xuống!" Và quay sang anh nhà báo: "Bây giờ xin nhà báo tự do muốn hỏi ǵ th́ hỏi". Anh nhà báo chỉ hỏi mỗi một câu: "Anh Hoàng Cầm, anh tự kiểm điểm lỗi của anh như thế nào, xin anh cho biết". Bấy giờ anh Ḥa đă đem cái bản kiểm điểm để trước mặt tôi, và ḿnh đă được chỉ thị của ông Nhạ là không được đọc như chính tả, mà phải "nói" một mạch tự nhiên như nói chuyện với một người bạn.

    Sau này nghĩ lại mới thấy là họ có phỏng vấn cái quái ǵ đâu. Cái anh nhà báo đó chỉ hỏi có mỗi một câu, để lấy cớ cho ḿnh đọc bản kiểm điểm. Lúc anh ta hỏi cũng như lúc ông Nhạ nói, th́ máy ghi âm nó không bật, chỉ khi ḿnh khai lư lịch và đọc bản kiểm điểm, nó mới bật máy lên thôi! Hoá ra là nó thu băng ḿnh tự đọc bài kiểm điểm của ḿnh!

    Về lại Hoả Ḷ, th́ từ hôm sau, ngày nào ḿnh cũng lại bị gọi lên hỏi cung từ 8g30 đến 11g30, không biết trong bao nhiêu ngày nữa, để bổ sung bản kiểm điểm; tức là phải viết, phải kê khai tất cả những quan hệ với bất cứ ai -bạn Nhân Văn không kể, v́ họ biết rơ rồi- các quan hệ thân sơ, kể cả khách đến uống rượu ở quán nữa.

    Khi được về, tôi mới biết những người ḿnh kể tên ra đều bị gọi lên công an hết, bị hỏi cung, kiểm điểm: Tại sao anh quen với Hoàng Cầm? Tất cả những người đó đều bị truy tội đă quen với Hoàng Cầm, đă đọc thơ Hoàng Cầm, đă ca ngợi thơ Hoàng Cầm ... Ví dụ cái băng cassette tôi ngâm thơ để gửi tặng cô Cần Thơ ở Pháp, thu băng ở nhà ông Hoàng Lập Ngôn, tôi phải khai rơ hôm ấy có những ai ... Nói chung, tất cả những người có tên trong bản kiểm điểm của tôi, mặc dù tôi không khai man cho ai cả, trừ ông Hoàng Lập Ngôn không phải lên v́ già yếu quá, đều bị gọi lên kiểm điểm. Họ cũng chẳng khai thác được ǵ, nhưng ḿnh thấy cuộc đời, khi người ta sợ hăi quá, th́ người ta có thể làm cái việc bị đánh giá là phản bội.

    Sau lần kiểm điểm thứ 4, bẵng đi một tháng, không thấy gọi lên cung, không được gọi lại "nhớ", bởi v́ đi cung th́ c̣n được uống chén nước trà, đôi khi được hút điếu thuốc lào, lại được gặp cậu Tú, tôi c̣n nhớ rơ tên cậu là Đỗ Anh Tú, người thật t́nh tử tế, chỉ làm nhiệm vụ ghi chép, chứ không nói một câu nào xúc phạm. Những ngày ở Hỏa Ḷ, tôi nhớ mỗi cậu Tú, không như anh Hoà, giọng Huế ngọt mà đe dọa, anh Hoà thâm hiểm lắm.


    Còn tiếp ...

  4. #2364
    Tran Truong
    Khách

    Nhân Văn Giai Phẩm và vấn đề Nguyễn Ái Quốc _ Thụy Khuê _ Chương 12

    ♦ Xà lim bộ

    Hôm nay họ lại gọi lên gặp ông Nhạ, lần này ông bảo: "Chị Yến vợ anh có làm cái đơn xin tha cho anh, nộp lên phường. Chúng tôi định đưa anh về khu phố nhân dân để anh báo cáo tội của anh cho nhân dân góp ư kiến. Nhưng chị Yến đến xin chúng tôi đừng làm thế, xấu hổ cho chồng tôi lắm, chồng tôi là nhà văn th́ để cho Hội Nhà Văn xét xử chứ đưa ra người dân khu phố, họ có biết ǵ về văn chương đâu mà xử, nhục cho chúng tôi lắm, xin các ông đừng làm thế. Vậy thể t́nh chị Yến, chị ấy cũng có tuổi rồi, chúng tôi không đưa anh về khu phố cho người ta phê phán nữa. Chị ấy là người tốt đấy, thế mà anh cứ chống đối măi làm khổ chị ấy. C̣n cái đơn của chị ấy th́ chúng tôi đang xét, tội của anh nặng lắm c̣n phải đợi lệnh trên đă."

    Tôi ăn cái Tết đầu tiên trong tù, vợ tôi gửi quà từ chiều 30, nhưng quá giờ, nên đến mùng bốn họ mới đưa, bánh chưng, nhát gị mỏng, mọi thứ thiu cả.

    Anh Hoà nói: "Chuyện chị Yến làm đơn xin tha cho anh, th́ trên đang xét, tôi thấy ông Nhạ cũng có thể tha cho anh được, nhưng v́ anh mắc vào cái vụ NVGP từ năm 56, năm nay là 83 rồi mà anh vẫn c̣n cái tội này, nên chúng tôi phải thỉnh thị lên trên Trung Ương, lên Bộ Chính Trị, lên Chính phủ. Chúng tôi nhận được lệnh chuyển anh lên trại giam của Bộ để xét tội trạng của anh. Anh về sửa soạn sáng mai chuyển trại". Tôi hoàn toàn tuyệt vọng v́ trước đây ông Nhạ có bảo: "Có thể tha cho anh về trước Tết".

    Trong hơn tháng cuối ở Hoả Ḷ, tôi ở cùng pḥng với Huỳnh Minh Tuấn con trai ông Huỳnh Tấn Phát. Tuấn bị bố bắt bỏ tù v́ tội tổ chức cho người vượt biên. Tuấn rất quư tôi, vài ngày xoay cho tôi một điếu thuốc lào, thỉnh thoảng một quả chuối hay cái kẹo, làm tôi đỡ khổ. Tôi về kể với Tuấn là mai chú phải chuyển trại, chẳng biết trại nào. Nó bảo ngay: "Chú phải lên xà lim bộ đấy! Xà lim bộ, tức là Bộ quản lư. Bộ đây là Bộ Công An". Tôi hỏi: "Ở đâu, có xa Hà Nội lắm không? Nó bảo: "Gần thôi, về phía Thanh Tŕ".

    Ngày mồng 5 Tết, tháng 2/1983[54] tôi phải chuyển trại. Ô tô đi xuống đường Hà Đông, rồi rẽ theo ven sông Tô Lịch, qua làng Kim Lũ, đi thêm độ 2 cây số nữa, đến một nơi như dinh tuần phủ hay tổng đốc ngày xưa, họ dẫn tôi vào, trao cho anh quản giáo.

    Xà lim là phiên âm tiếng cellule của Pháp, tức là giam pḥng riêng, biệt giam. Tôi được dẫn đến một dẫy nhà một từng, xây từng căn một, mỗi căn có độ 9, 10 pḥng, mỗi pḥng cách nhau một bức tường, trên có chăng giây điện, cửa xúc xích sắt khoá kín.

    Vắng lắm, dường như chả có ai bị giam ở đấy. Quản giáo sai tự giác lấy cho tôi một cái bô với một cái chiếu. Anh này nói đùa: "Bác già như thế này mà c̣n vào xà lim làm ǵ!" Pḥng tôi dài rộng 2m trên 3m. Khi hai người đi ra ḿnh mới thấy cái cảm giác bị ném vào sa mạc Sahara, ở đây không có sự sống của con người. Thấy tiếng kẻng th́ anh tự giác đem cơm lên. Cơm nước cũng khá hơn: một bát cơm, một bát canh, tức là canh rau muống có cho muối sẵn. Rau muống ở đây non hơn; c̣n ở Hoả Ḷ chỉ toàn gốc, xơ, rau cho lợn ăn.
    Có lẽ là bên Bộ nên chính sách khác. Nhưng sự cô liêu th́ khủng khiếp, ḿnh viết văn vẫn hay tưởng tượng cô đơn như thế nào. Nhưng bây giờ chỉ có bốn bức tường, sàn xi măng và tiếng xích sắt, không có người, th́ nó ghê gớm lắm. Ở Hoả Ḷ c̣n nghe được tiếng động của thành phố, tiếng rao hàng, tiếng chửi nhau ... nhưng người ngoài đường lại không nghe thấy tiếng động bên trong nhà tù, dù tù nhân có la hét, đánh nhau.

    Sáng hôm sau, một anh quản giáo đến gọi, vẫn tên Bùi Đăng Việt, đi cung. Lên gặp, th́ đúng là cái anh dẫn ḿnh xuống trại giam này hôm qua. Anh ấy nói:

    "Tên tôi là Chiến, thuộc Cục Điều Tra Xét Hỏi của Bộ". Hôm nay tôi bắt đầu làm việc với anh. Làm lại từ đầu. Bên Hoả Ḷ và ở đây không có liên quan ǵ với nhau. Bắt đầu từ ngày mai, anh sẽ được ăn uống theo tiêu chuẩn cán bộ trung cấp, tức là ngạch cũ của anh". Anh Chiến là người hoà nhă, lại có học, có t́nh, người tôi rất mến khi ở xà lim. Anh làm tôi lại nhớ anh Tú ở Hoả ḷ, thường gọi tôi khi bằng bác khi bằng ông. C̣n th́ bất kể tuổi tác, người ta đều gọi là anh. Anh Chiến ôn tồn nói:

    "Bây giờ bác khai lại tất cả những ǵ đă khai, bổ sung hoặc viết lại, chúng tôi có nhiệm vụ điều tra lại vụ án của bác, việc bác gửi thơ sang Pháp, sang Canada, cho ai, mục đích ǵ, th́ phải nói hết".
    Thế là tôi lại khai lại, tôi quen cô Cần Thơ ở Pháp như thế nào, khai giống như ở Hoả Ḷ vậy. Trong ṿng ba tháng, anh Chiến cứ hai ba ngày lại xuống xà lim một lần. Rồi bẵng đi một tháng không thấy ai hỏi nữa, sự cô liêu trở lên khủng khiếp.


    Còn tiếp ...

  5. #2365
    Tran Truong
    Khách

    Nhân Văn Giai Phẩm và vấn đề Nguyễn Ái Quốc _ Thụy Khuê _ Chương 12

    Trong lúc bị giam th́ mấy ngày sau, tôi bắt đầu quan sát xà lim. Trên bốn bức tường có đủ các thứ chữ, viết bằng ngói, bằng gạch, bằng bút ch́, vẽ h́nh, vẽ hai bàn tay bị cùm, có cả những câu như: "Đừng có dại dột mà khai, tù dài chung thân". Vậy pḥng này đă giam những tù chính trị hạng nặng. Lại có những câu mà ḿnh nghi là ám chỉ ḿnh, hoặc ám chỉ tội trạng của ḿnh, như: "Bên kia sông?", "Đại tướng 5 sao", "Anh Việt ơi! Về với em!" Rơ ràng là tên cúng cơm của ḿnh rồi! Tôi nghĩ là họ bố trí để đánh vào tâm năo của ḿnh qua 4 bức tường.

    Ban đêm, lại có những loại tín hiệu khác: Có cái đèn điện trên cao, sáng, nhưng lúc cắt điện tối ṃ, anh tự giác đem đến một cái đèn hoa kỳ, để ở cái khe trên cao, tù mù. Tôi ngủ thiếp đi độ 5, 10 phút, lại nghe tiếng súng oang lên bên tai, giật thót ḿnh tỉnh dậy, căn pḥng vẫn tối mờ mờ. Lại có tiếng chó sủa, tiếng người chạy rầm rầm ở hành lang. Lại nghe tiếng người nói chuyện, rơ câu "bánh xe vuông mà". Mà bánh xe vuông có trong câu thơ ḿnh tả chân dung Đặng Đ́nh Hưng: "Sa lầy băi sông Thu Bồn lũ ngược, những chiếc xe bánh vuông".

    Tất cả những chuyện ấy có thực chứ không phải ḿnh mê ngủ, nó đánh động vào thần kinh. Tức là 24 giờ trên 24, có những tiếng động, những âm thanh, những dấu hiệu, chỉ vào ḿnh. Ví dụ, có đêm tôi đang ngủ bỗng nghe rơ ràng xà lim bên cạnh ồn ào náo nhiệt như chợ Đồng Xuân, rồi bỗng có tiếng hét: "Ông Việt ơi ! Ông Hoàng Cầm ơi! Ông định chết ở trong này sao, không về với vợ con à?" Có lúc họ c̣n gọi cả bút hiệu khác của tôi, như: "Ông Lê Kỳ Anh ơi!" Lại có hôm, giữa trưa, ở cái xà lim bên tay phải phát ra tiếng ru con Nam Bộ của một giọng nữ, rất trẻ.
    Ḿnh lại nghĩ là có người đàn bà bị giam, ḿnh lấy gạch gơ vào tường ba tiếng, thấy bên kia gơ lại ba tiếng. Nhưng sau đó lại có giọng nam cũng ở pḥng đó, ngâm Đường thi, câu thơ ám chỉ hoàn cảnh ḿnh ... Những chuyện như thế xẩy ra nhiều lắm không thể kể xiết: Một buổi trưa, tôi đang nằm trên sàn xi măng th́ nghe na ná giọng bà Yến, nói rót vào bên cạnh tai: "Anh coi c̣n cái ǵ th́ anh khai hết đi, c̣n giấu diếm cái ǵ nữa!".

    Trong những tháng hè năm 1983, giữa trưa tôi thường nghe pḥng bên cạnh có tiếng "Tắc kè! Tắc kè!" bẩy tám lần. Có lúc lại nghe tiếng mối "Zạc, Zạc, Zạc" mà nh́n lên trần th́ chả thấy thạch sùng, mối đâu cả. Có đêm điện tắt th́ thấy ánh sáng xanh bắt chéo ở pḥng bên cạnh rọi sang, chẳng biết ở đâu ra, cứ chập chờn. Tức là tôi nghe tất cả mọi biến thể âm thanh, mầu sắc, không ngừng, ngày đêm, có thể lúc tôi ngủ họ cũng vẫn phát ra những tiếng động như thế.

    Một tuần họ mở cửa cho ḿnh được ra sân tắm giặt vài tiếng đồng hồ, ḿnh cũng vẫn nghe thấy những tiếng ấy, như ở sân bên cạnh. Nh́n lên th́ chỉ thấy tường cao có mảnh chai và dây điện, nhưng vẫn có tiếng nói văng vẳng, họ nói chuyện với nhau, thỉnh thoảng chen vào nói ḿnh, thí dụ lúc th́ có giọng một ông già nói: "À ! Cái lăo ấy ở trên Cao Bằng có gặp, dạo ấy đẹp trai lắm, hăng hái lắm!"

    Trong suốt cả năm giời tôi ở xà lim, liên tục ngày đêm là như thế. Về âm thanh, họ có để ổ điện hay một cái máy nghe, máy phát nào đấy, ở chỗ nào đó, trên cao, hay ngang tầm ḿnh; bởi v́ tôi có trông thấy một chùm dây điện, hàng chục dây chui vào một lỗ, cụm dây chui vào độ 10 phân thôi, rồi hở ra có một cục đen như đầu máy, họ trét xi măng gồ ra như cái hộp, nhưng trét nham nhở để ḿnh đoán là cái đầu máy, để ḿnh hiểu là có thể có máy thu thanh hay máy ǵ đó. Hoặc như cái thềm xi măng ḿnh nằm, tưởng nó đặc nhưng một hôm đánh rơi cái th́a th́ thấy nó rỗng. Ḿnh đi một ṿng thềm xem xét th́ thấy về một phía tường có lỗ hở độ bàn tay trẻ con, nh́n vào thấy rỗng; vậy đúng là đường dây thông, để chứa những máy mà họ phát ra những âm thanh tắc kè, mối, hay những tiếng ŕ rào nói chuyện.

    Tâm trạng tôi lúc bấy giờ xuống dốc đến thế nào, hay là tôi hèn kém quá, khiến tôi luôn luôn nghĩ đến cái chết nhưng lại sợ. Muốn đập đầu vào tường chết, lại sợ không biết phải đập như thế nào mới chết được, mà không chết th́ có chịu nổi không. Tôi nghĩ đến viết thư về nhà xin gửi thuốc ǵ cũng được, độ 30 viên mà nuốt vào, rồi không uống nước, nó sẽ sưng phù trong bụng, mà chết; nhưng cũng không được v́ gửi thuốc phải qua kiểm soát.

    Hôm ấy vào lúc được ra sân tắm, mà lại không thấy quản giáo đâu, tôi có một cái quần rách mà cạp c̣n dai lắm. Tôi xé cái cạp ra, lấy hết sức buộc hai ngón chân cái lại với nhau rồi lê ra bể nước, lết lên miệng bể thả ḿnh vào, định chết ch́m. Nhưng cái bể nó lại nông, uống chỉ được hai ba ngụm nước th́ bản năng sinh tồn vùng dậy, lại quờ quạng lấy tay ngoi lên mặt bể, ḅ ra, bị lạnh, rét run. Chết kiểu ấy cũng không được. Trong khi ấy, gần một năm rồi, những âm thanh vẫn tiếp tục như cái tṛ giải trí, không tha ḿnh giây phút nào.

    Ḿnh ở trong cái thế giới hiu quạnh, một ḿnh, thỉnh thoảng nh́n qua khe hở lỗ khoá xích sắt, để xem có ai qua lại hành lang. Lúc th́ thấy anh quản giáo, lúc th́ thấy con chó berger hẳn hoi. Một hôm nh́n sang cái xà lim trước mặt thấy có người, một ông già độ 70, bị giam cùng với đứa cháu gái 14, 15. Ông già nói: "Mày đứng đấy chờ cán bộ đưa cơm th́ mang vào cho tao nhá!" Rồi thấy ông già đi vào trong xà lim không trở lại nữa. Có hôm thấy một ông già nhà quê, và đứa con gái, khác, cũng ngoan ngoăn hầu hạ, rồi cũng biến mất. Không biết họ tạm giam hay sao, thế là ḿnh mất cái dịp nh́n thấy con người.


    Còn tiếp ...

  6. #2366
    Tran Truong
    Khách

    Nhân Văn Giai Phẩm và vấn đề Nguyễn Ái Quốc _ Thụy Khuê _ Chương 12

    V́ vậy, khi nghe thấy bất cứ tiếng động ǵ th́ bám lấy, bám như bám vào cái xă hội mà ḿnh không được sống ở trong ấy nữa. Dăm hôm sau, bên cạnh có hai cô, ngoài 20, cũng nửa quê nửa tỉnh, đi lấy cơm rồi mang vào xà lim bên cạnh, họ cười nói khúc khích, như chả có vẻ ǵ đi tù cả. Tôi thèm được nói chuyện với họ, thèm như đói thèm cơm, cứ mong đến giờ ăn để họ ra cho ḿnh nh́n một tư, nhưng đến chiều không thấy họ ra nữa.

    Loáng thoáng những h́nh ảnh, luôn luôn thay đổi như thế, nó làm cho thần kinh ḿnh cứ loạn dần, loạn dần. Ḿnh thèm sự sống, thèm được đi cung, để được nói dăm ba câu, chứ giam như thế này th́ đúng là hoang đảo. Có khi hàng tháng chả nh́n thấy bóng công an, mỗi ngày chỉ có anh tự giác bưng cơm tận miệng, nhưng hỏi ǵ nó cũng không nói, hoặc chỉ trả lời qua loa.
    Ḿnh xin: "Bác ơi! làm ơn cho tôi xin điếu thuốc lào." Th́ nó bảo: "Ơ, tù mà c̣n đ̣i thuốc lào!" Một sự thèm muốn ghê gớm đến khủng khiếp, có cảm tưởng là ḿnh bị chôn sống trong xà lim này. Ḿnh thèm muốn tiếng người, dù là tiếng nó chửi ḿnh, c̣n hơn sự im lặng. Nghe thấy tiếng người là thấy sống. Nghe cái thứ âm thanh ám chỉ, dù không phải là tiếng người trực tiếp, cũng c̣n hơn im lặng hoàn toàn.

    Ngày tháng trong xà lim chỉ đại khái, không thể biết rơ. Lúc đầu tôi c̣n đếm ngày, tôi nhớ ngày 8/4 lễ Phật Đản năm 83 là ngày giỗ con gái tôi, nó tên là Hoàng Yến. Giỗ đầu. Hôm ấy tôi ở trong xà lim. Sáng dậy, tôi đă nhớ con gái lắm, bỗng có một con bướm trắng nhỏ, nó không bay mà lại ḅ đến chỗ ḿnh nằm. Tôi nhớ lại lúc tôi c̣n ở nhà, khi con tôi chết được 35 ngày, th́ đến 11 giờ 15 đêm, nó hiện ra con bướm màu hoàng yến, nó bay vào giường ngủ của tôi. Tôi ra thắp hương cho nó, rồi nó bay không biết bao nhiêu ṿng nữa, tôi biết là con gái tôi về thăm bố. Hôm nay nó lại hiện ra, nó là con bướm trắng nó về thăm bố trong tù.

    Khoảng cuối tháng 9/83, anh quản giáo đến bảo: "Anh Việt mặc quần áo vào lên ban quản trị!" Lên đến nơi, họ cho biết: "Báo cho anh biết: Anh được về thăm gia đ́nh!" Tôi vừa ngạc nhiên vừa sung sướng. Họ đưa lên xe bịt về, tôi ngồi giữa hai cán bộ. Họ đă dặn kỹ: "Tuyệt đối không được nói chuyện tù, giam ở đâu, đă khai những ǵ, chỉ về thăm nhà thôi."

    Tôi tưởng được về Lư Quốc Sư, nhưng ô tô đỗ lại ở pḥng thường trực của Bộ ở phố Trần B́nh Trọng. Bà Yến đă ngồi ở đấy với thằng Anh, thằng Phi và cô Huyền là bồ của Phi. Nó mua sẵn tô phở c̣n nóng, và gói quà để đấy. Cán bộ bảo: "Anh ăn đi, rồi nói chuyện với gia đ́nh". Thằng Anh đă chuẩn bị sẵn một cái bát nhỏ sẻ ra: "Bố ăn đi, phở tái ngon lắm". Nhưng tôi không ăn được, không thể nuốt được, đưa lên miệng lại nghẹn, lại oẹ ra, nước mắt trào vào bát phở. Thằng Anh cảm động, nó bỏ ra ngoài. Bà Yến b́nh tĩnh hơn tôi nhiều: "Thôi cũng là số phận, kể như ông bị tai nạn thôi. Ông chả việc ǵ phải buồn, đáng nhẽ tôi c̣n buồn gấp vạn ông, mà có dám buồn đâu, phải lo bao nhiêu là việc". Bà càng săn sóc, an ủi, càng nói th́ tôi càng khóc nức nở như đứa trẻ con, không sao cầm lại được. Cả cuộc thăm rồi cũng không nói được ǵ.

    Cùng thời điểm ấy, trong xà lim có một tay đến làm quen, bảo nó là cán bộ công an, chẳng tham ô ǵ nhưng bị bắt bừa. Tôi đang thèm người nói chuyện, nó lại giúp đỡ tôi, lúc tắm nó kỳ cọ cho, tôi cũng quư mến chuyện tṛ với nó, nhưng nhiều lúc nó cứ hỏi như thẩm vấn về chuyện ḿnh làm "gián điệp" th́ tôi lại bực ḿnh. Độ hai tuần, nó được lệnh chuyển trại, thấy nó quấn gói đi thản nhiên, trông như đóng kịch, chứ không phải ở tù. Sau này tôi đoán nó được gài lại để kích ḿnh, xem ḿnh có nói ǵ không, xong việc nó rút đi.

    Thế rồi ḿnh lại sống một ḿnh, từ tháng 10 đến cuối năm, lại được gọi đi cung tới tấp, vẫn là hỏi về mối liên lạc với cô Cần Thơ ở Pháp, việc gửi băng ngâm thơ cassette, bị địch lợi dụng, rồi trở lại cuốn Về Kinh Bắc, anh muốn ám chỉ ai, v.v... loanh quanh chỉ ngần ấy thứ.

    Đến gần Noël, trời rét lắm, 5 giờ sáng, nghe tiếng hét rất to: "Bùi Đăng Việt! Chuyển trại!" Ḿnh nghe thế th́ nghĩ ngay: Thôi thế là hết rồi! Lần này chắc đi Thanh Chương, Nghệ An hoặc Thái Nguyên, Phúc Lưu đây. Cuộc đời ḿnh kể như chết rồi, là cái giẻ rách chứ chẳng c̣n khí tiết ǵ. Chán chường. Tuyệt vọng.

    Anh công an bảo: "Anh viết kiểm điểm đi, từ ngày ở Hỏa Ḷ sang đây anh có bị ai đánh đấm tra khảo ǵ không, có ai ăn cướp quần áo ǵ không, th́ nói hết ra rồi kư vào!" Thế là tôi ngồi viết: "Từ hồi Hoả Ḷ chuyển sang đây gần một năm trời rồi, không ai đánh đập, xỉ vả ǵ nặng quá. Tôi không có đồ đạc ǵ đáng giá nên không ai bóc lột lấy cắp một tư ǵ" Tôi kư tên, và hỏi: "Thưa cán bộ, tôi được đổi đi trại nào đấy ạ?" Th́ được trả lời: "Đây không biết, chỉ biết có lệnh chuyển trại thôi!" Họ cho tôi ăn cơm sáng sớm hơn mọi hôm rồi cho lên xe bịt kín đi. Tôi đang suy nghĩ không biết họ đưa đi đâu, th́ lại thấy sông Tô Lịch, rồi về thành phố vào Khâm Thiên, đến gần toà án th́ ḿnh nghĩ: họ đưa ḿnh ra toà. Nhưng qua toà án, thấy nó rẽ ra Hoả Ḷ rồi đỗ. Nghĩ bụng thôi được về Hoả Ḷ cũng tốt, có người, đông vui hơn.


    Còn tiếp ...

  7. #2367
    Tran Truong
    Khách

    Nhân Văn Giai Phẩm và vấn đề Nguyễn Ái Quốc _ Thụy Khuê _ Chương 12

    Họ đưa vào một cái buồng bảo anh ngồi đây, chờ cấp trên. Rồi thấy anh Tú và anh Ḥa bá cổ nhau đi đến, anh Hoà bông đùa: "Anh Cầm à, tôi nói có sai đâu, hôm anh dọn xuống xà lim, tôi nói anh cứ tin vào ngày mai tốt đẹp!". Tôi nghe chả hiểu ǵ. Độ nửa tiếng sau, ông Nguyễn Doăn Nhạ bước vào, người cao, gầy, da mặt bám sát xương, hai con mắt của ông có ǵ rờn rợn, tôi vẫn c̣n nhớ lần trước ở Hoả Ḷ, ông ấy doạ: "Tôi sẽ cho anh gặp con gái anh." Tức là gặp con Hoàng Yến nó mới chết!
    Ông ấy cho ḿnh xuống âm phủ gặp con gái. Cái ông Nhạ này thâm và ác. Mặt lạnh lùng, khi ông đến gần ḿnh th́ hai mắt ông quắc và sắt lại, đăm đăm như có ǵ hằn thù, tức giận, hoặc có mưu mẹo ǵ, làm cho ḿnh rờn rợn, có cảm tưởng đứng cạnh tử thần.

    Thấy ông vào th́ tôi cũng đứng dậy chào ông, vẫn theo thường lệ: "Chào cán bộ!" Tôi biết bây giờ ông là đại tá rồi, ông có thư kư đi theo. Ông bảo: "Hôm nay đưa anh từ xà lim bộ lên đây là anh được tạm tha theo yêu cầu của bà Yến, vợ anh, có đơn làm lên phường. Chúng tôi sẽ trao trả anh về phường, anh ngồi viết kiểm điểm lại đi".

    Được tha th́ tôi cũng mừng nhưng lại viết kiểm điểm nữa th́ ḿnh biết viết ǵ? Lại Kinh Bắc à? Viết đến bao giờ cho xong? Tôi cầm bút ngần ngừ, th́ ông bảo:
    "Hay thôi, để tôi đọc, anh viết cho nhanh, tên tôi là ... anh nói sơ qua lư lịch một tư, bị bắt ngày ... v́ tội danh dám làm cả một tập thơ Về Kinh Bắc nội dung phản động, chống Đảng ... ngày hôm nay được nhà nước khoan hồng cho về th́ tôi xin hứa điểm thứ nhất: Tuyệt đối ngừng bán rượu. Tuyệt đối tuân thủ chính sách của Đảng. Không được phá hoại ..."

    Ông đọc chầm chậm như thế nào th́ tôi viết như thế. Rồi kư. Sau đó anh thư kư đọc lệnh, tôi phải đứng nghiêm nghe lệnh. Họ cho về nhưng có tha đâu. Họ bảo chỉ tạm tha, lúc nào muốn bắt trở lại cũng được. Cứ hai, ba ngày họ lại đến, lại hỏi bài này anh chưa khai hết, phải khai thêm cho rơ, cho kỹ, anh làm lại đi, hai ngày nữa chúng tôi đến lấy.

    Qua những trận như thế, tinh thần tôi ngày càng sa sút. Tôi bị bệnh tâm thần. Dạng trầm uất. Cả ngày chả nói năng ǵ, trông thấy ai cũng sợ người ta sắp bắt ḿnh. Có lần đạp xe ra phố, thấy camion lao vào nhưng người lái xe phanh lại kịp rồi tḥ cổ ra chửi rủa thằng già muốn tự tử hả? Có lần định nhẩy vào đường sắt ở chỗ Trần Phú, đă đứng ŕnh sẵn đợi xe lửa đến lao vào, th́ có một bà đứng đằng sau kéo giật trở lại, ngă giập đầu vào tường.



    ♦ Bùi Thị Cần Thơ - Nguyễn Mạnh Hùng

    Năm 1978, tôi nhận được thư của một người bạn học cũ tên là Nguyễn Bùi Chấn, địa chỉ 10 B Sương Nguyệt Ánh, Sài G̣n, giới thiệu với một Việt kiều, tên Bùi Thị Cần Thơ, làm bác sĩ ở Pháp. Anh Chấn cho biết cô này rất hâm mộ thơ tôi và muốn liên lạc thường xuyên để nói chuyện thơ văn với tôi. Anh có hỏi, cô ấy muốn gửi một món quà cho tôi để làm quen, vậy tôi muốn quà ǵ?

    Thấy không có ǵ trở ngại, tôi đồng ư, v́ biết cô ấy là bác sĩ, tôi xin ít thuốc trụ sinh v́ ở đây khó mua. Bẵng đi một dạo không có tin tức, đến đầu năm 1979, cô Cần Thơ gửi cho tôi một kư thuốc. Chúng tôi tiếp tục liên lạc, sang năm 80, cô gửi nhiều quà lắm, ba lần, mỗi lần một gói 5 kí lô thuốc, và từ đó về sau, cô luôn luôn tiếp tế cho gia đ́nh tôi đều đặn. Cô kể chuyện đời cô. Tôi t́m cách gửi tặng cô đầy đủ các sáng tác cũ, mới của tôi.

    Một Việt kiều khác là Nguyễn Mạnh Hùng, giáo sư tiến sĩ dạy kinh tế ở đại học Montréal, từ Canada về Việt Nam luôn luôn, ngay từ 1975-76. Hùng nói được ông Phạm Văn Đồng giao cho công tác về kinh tế. Năm 1980, Hùng lại về, nói sẽ ghé qua Paris trước khi về Canada. Tôi nhờ Hùng cầm băng cassette tôi ngâm thơ qua Pháp cho cô Cần Thơ.


    Còn tiếp ...

  8. #2368
    Tran Truong
    Khách

    Nhân Văn Giai Phẩm và vấn đề Nguyễn Ái Quốc _ Thụy Khuê _ Chương 12

    Tháng 8/1982, khi tôi bị bắt đưa vào Hoả Ḷ, bà Yến có viết thư cho cô Cần Thơ nói rơ chồng tôi bị bắt về tội liên lạc với người nước ngoài, tôi biết cô rất quư mến chồng tôi, vậy mong cô thông cảm, xin cô ngừng liên lạc với chồng tôi. Nhận được thư, cô Cần Thơ gửi 100 đô la cho vợ tôi để săn sóc tôi, và cô cho vợ tôi biết: Thầy em là Thích Nhất Hạnh có thể can thiệp để anh ra sớm. Sau này tôi mới biết cô chính là Cao Ngọc Phượng, đệ tử của thầy Nhất Hạnh và sau cô đi tu là Sư Chân Không.

    Khi tôi được về th́ bà Yến cũng cho tôi xem bài báo của công an trung ương tức là báo của Hữu Ước, nó tả Nguyễn Mạnh Hùng bị khám xét ở Tân Sơn Nhất và bắt được mang 500 cuốn băng chống Đảng. Chúng nó bịa. Sự thực th́ năm 1982, tôi có đưa một tập Về Kinh Bắc cho Hùng đem ra ngoại quốc. Khi vào Nam để đi Pháp, Hùng đi cùng với Dương Tường. Tôi bị bắt hôm trước, hôm sau Dương Tường báo cho Nguyễn Mạnh Hùng biết, đừng mang ǵ của Hoàng Cầm ra ngoài cả. Hùng gửi cả Kinh Bắc, cả Bên kia sông Đuống, đi tay không. Lần trước, năm 80, cậu đă mang cassette cho tôi trót lọt. Lần này, cậu không mang theo cái ǵ cả, v́ thế khám xong, cậu về Canada như thường.

    Sau này ra tù, cô Cần Thơ cho tôi biết là khi tôi bị bắt, ông Nhất Hạnh có trao đổi với 4, 5 trí thức Pháp, đă từng ủng hộ miền Bắc và thân với ông Lê Đức Thọ trong phái đoàn hoà b́nh ở Paris. Họ bàn nhau rồi viết kiến nghị gửi ông Lê Đức Thọ về việc nhà thơ Hoàng Cầm bị bắt: Nếu xét Hoàng Cầm không phạm điều ǵ thuộc về luật nhà nước Việt Nam, mà chỉ v́ về văn học, th́ chúng tôi yêu cầu nước Việt Nam Dân Chủ Công Hoà trả ngay tự do cho nhà thơ Hoàng Cầm. Sau đó, tôi cũng lại được nghe một số anh em quen biết, ở cấp khá cao, kể lại như thế này:

    - Ông Lê Đức Thọ nhận được cái thư ấy, liền điện cho Sở Công An Hà Nội, bảo họ xem xét việc Hoàng Cầm thế nào, nếu không có chuyện ǵ nghiêm trọng lắm th́ thả anh ấy ra kẻo mang tiếng.

    - Lại có ư kiến cho rằng chính v́ cái điện của ông Lê Đức Thọ, mà anh bị giam thêm. Bởi v́, tuy chức ông Thọ có cao thật, nhưng ông Thọ không phải là cấp trên trực tiếp của ông Nhạ. Cấp trên của ông Nhạ là một ông nào đó trong Bộ Chính Trị, ông này bảo: "Nhờ ngoại quốc can thiệp à? Đă can thiệp th́ giam thêm nữa cho biết". V́ thế mà anh bị giam vào xà lim bộ thêm một năm nữa.

    - Có người nói thẳng là ông Tố Hữu. Ông Tố Hữu và ông Lê Đức Thọ quyền hành ngang nhau, chả ai ngán ai. Chính ông Tố Hữu bảo: "À đă thế th́ giam thêm cho nó biết!". Bắt anh cũng là lệnh Tố Hữu. Giam anh tới 18 tháng cũng là Tố Hữu.

    - Theo một số người, kể cả Đặng Đ́nh Hưng v́ Hưng cũng có quan hệ với một số công an nào đó, th́ họ nói rằng: Ông Tố Hữu có một số công an làm việc trực tiếp dưới quyền của ông ấy. Công An Hà Nội do ông Tố Hữu chỉ huy, bởi v́ phần lớn anh em Nhân Văn ngày trước đều ở Hà Nội, trừ Hữu Loan bỏ về Thanh Hoá. Cho nên nói chung trí thức nào bất măn hoặc có ư chống đối th́ ông Tố Hữu huy động bộ máy Công An Hà Nội để bắt. Việc bắt Hoàng Cầm cũng là do Tố Hữu chỉ thị cho Công An Hà Nội, mà việc thả ra cũng là do Tố Hữu. V́ cái thư của trí thức Pháp và điện yêu cầu của ông Lê Đức Thọ, chạm đến tự ái của ông Tố Hữu, nên ông ra lệnh cho giam kéo dài thêm, để cho nó biết thế nào là kỷ luật, thế nào là chuyên chính vô sản.

    Sau khi tôi ở tù ra, công an luôn luôn theo dơi và gây áp lực, de dọa sẽ bắt lại ... việc này đến năm 1993 mới chấm dứt. Những tháng đầu tiên, mỗi tuần tôi phải tŕnh diện, phải kiểm điểm rất chi tiết: ai đến thăm, như thế nào, thế nào ... ḿnh đi chơi với ai ... Và cứ 2, 3 ngày, ông Nhạ lại phái 2 người công an, mỗi lần khác nhau, đến hành tôi: c̣n bài này, bài kia, anh chưa kiểm điểm hết ...

    Sau khi được "phục hồi", công an vẫn không buông tha tôi. Đến tháng 5 năm 1988, ông Nguyễn Doăn Nhạ, vẫn ông Nhạ ấy, cho người mời tôi đến Sở để thảo luận về việc in tập Về Kinh Bắc, lúc ấy tiếng tăm của tôi đă trở lại dần dần. Họ đưa tôi vào một pḥng rộng, ông Nhạ ngồi với ba bốn người, thái độ đầu tiên của ông cực kỳ thân mật:

    "Này anh Cầm nhỉ? Hôm nào giỗ chị Yến cho tôi biết nhé, để tôi đem vàng hương đến lễ - Bà Lê Hoàng Yến mất năm 1985 v́ quá cực khổ -phải lo nuôi gia đ́nh tám người con- bị căng mạch máu, trong lúc Hoàng Cầm bị bệnh tâm thần - Chị Yến là người rất tốt, một phần nhờ chị ấy làm đơn mà anh được về đấy, c̣n anh cả đời chỉ làm khổ chị ấy ...".

    Ḿnh cứ nghe xem ông xoay giọng thế nào, quả nhiên, ông ấy nói tiếp:

    "Nhưng mà dù anh có được phục hồi th́ ảnh hưởng tác hại của thơ anh vẫn kéo dài, các bài Lá Diêu Bông, Cây Tam Cúc, người ta vẫn ngâm nga, rồi người ta muốn in thơ anh, người ta bốc thơ anh, nguy hiểm cho anh lắm! Chính anh đă làm kiểm điểm tập thơ ấy ở Hoả Ḷ rồi, nay anh lại tuyên truyền đi khắp nơi, rất nguy hiểm!".

    Ông chỉ mấy quyển sách luật để trên bàn, có quyển mở sẵn:

    "Đây này, luật cấm tuyên truyền, cấm cái này ... cấm cái kia ... anh mắc cả. Anh vi phạm luật rơ ràng chứ không phải chúng tôi bắt anh viết kiểm điểm đâu. Vậy anh phải làm ǵ đi chứ!"
    Rồi ông quay ra vui vẻ:

    "Thôi ta uống bia đă! Nào, các đồng chí mang giúp tôi bia, kẹo bánh lên đây!" Ông lại tiếp tục thân mật pha lẫn đe dọa:

    "Như thế nó nguy hiểm lắm, nguy hiểm cho anh, thế anh không nhớ chị Yến đă khổ với anh như thế nào à? Chính anh đẩy chị ấy chết nhanh như thế đấy! Anh có hối hận không? Anh phải nghĩ cách ngăn chặn việc đó lại, chứ không th́ nguy cho anh lắm!"

    Tôi hiểu ông ấy c̣n căm cái chuyện Lá Diêu Bông lắm, ông là công an, muốn bắt ai chả được, hai chữ "phục hồi" đối với ông chẳng có nghiă ǵ. Hội Nhà Văn đối với ông chẳng có giá trị ǵ. Tôi nói:

    "Việc người ta chép và đọc thơ tôi, kể cả tập Về Kinh Bắc, làm sao tôi kiểm soát được". Ông ấy bèn gợi ư tôi viết cái thư ngỏ. Tôi đồng ư:

    "Vâng, tôi sẽ viết cái thư ngỏ gửi độc giả trong và ngoài nước về tập Về Kinh Bắc"

    - "Thế th́ tốt lắm! Chúng tôi chỉ muốn cứu anh chứ có muốn phiền anh làm ǵ!"
    Tôi nói:

    "Hay anh cứ dùng cái bản kiểm điểm tôi viết trong Hoả Ḷ".
    Ông bảo:

    "Bản ấy dài ḍng lắm, bây giờ anh viết ngắn thôi, viết cho dễ đọc! Vậy mai nhé, mai anh vào đây, viết mấy ngày cũng được!"

  9. #2369
    Tran Truong
    Khách

    Nhân Văn Giai Phẩm và vấn đề Nguyễn Ái Quốc _ Thụy Khuê _ Chương 12

    Hôm sau tôi vào ông không có mặt, hai người cấp dưới đón tôi ở cửa, đưa vào pḥng có giấy bút sẵn, tôi ngồi viết ngay, như một bức thư gửi bạn trẻ, nói đại khái "Tập thơ Về Kinh Bắc nó giống như một cô gái đẹp, nhưng nó đen tối, tai hại cho chế độ này, mà con người cần phải sáng sủa để tiến lên. Tôi cũng dẫn chứng vài câu, đoạn "đen tối" hai nghiă, với giọng hết sức thành thật, tôi yêu cầu độc giả trong và ngoài nước nếu ai có đọc th́ quên nó đi, đừng truyền bá nó, v́ đó là những tư tưởng độc hại ..." Ra về tôi thấy nhẹ người v́ nghĩ từ nay ḿnh xong nợ với chuyện Về Kinh Bắc.

    Mấy ngày sau, ông Nhạ gọi lên, đưa bức thư bảo tôi đọc lại. Đọc xong, ông bảo: "Cám ơn anh, khá lắm! Bây giờ thế này nhé: Anh đọc lại! Cứ đọc tự nhiên như thế để chúng tôi ghi âm". Ông lại dùng đúng phương pháp trước: cả giọng nói của ḿnh, chữ viết của ḿnh, rành rành đây, c̣n chối căi ǵ nữa! "Chính anh tự viết, tự đọc, có ai bắt buộc anh đâu!"

    Đó là phương pháp làm việc của công an, ḿnh phải vâng thôi, làm sao cưỡng lại được. Tôi làm đúng như ư ông muốn, quả nhiên sau đó, tôi thấy nhẹ người "Thôi xong nợ."[55]



    ● Tố Hữu dưới mắt Hoàng Cầm

    Hoàng Cầm kể trong băng ghi âm:

    Trong hai năm 1962 và 1963 tôi làm việc tại nhà máy gỗ, hướng dẫn công nhân về văn nghệ, tức là làm phim đèn chiếu: chiếu phim rồi đọc thuyết minh, mỗi tháng lĩnh thêm độ 25 đồng, bằng 2/3 lương công nhân b́nh thường, gia đ́nh đỡ khổ hơn.

    Đến năm 1965, khi Mỹ ném bom Vịnh Hạ Long, chúng tôi nhận được thư của Đảng Đoàn Hội Liên Hiệp Văn Học Nghệ Thuật mời lên để chuẩn bị công tác mới, có: Trần Dần, Lê Đạt, Thanh Châu, Trần Duy, Tử Phác, Phùng Quán ... Hai người tiếp chúng tôi là Phùng Thị và Bảo Định Giang, ủy viên Đảng Đoàn. Anh Phùng Thị là nhân vật chính, nói:

    "V́ Mỹ đổ bộ miền Nam và ném bom miền Bắc, chúng ta sẽ có một cuộc kháng chiến gian khổ và quyết liệt kéo dài không biết đến bao giờ, cho nên phải huy động lực lượng toàn quốc để chiến đấu. Chúng tôi theo chỉ thị của Bộ Chính Trị, cụ thể là ông Lê Đức Thọ và thủ tướng Phạm Văn Đồng, anh Lê Đức Thọ nói thế này: "Bây giờ Hội Liên Hiệp Văn Học Nghệ Thuật phải chú ư đến anh em NVGP, trước đă bị kỷ luật, bây giờ phải đưa họ trở lại để phục vụ Đảng và nhân dân, v́ trong cuộc chiến chống Mỹ chúng ta cần lực lượng toàn dân th́ mới có thể thắng và thống nhất đất nước được".

    Sau 7 năm kỷ luật, chúng tôi rất mừng. Năm ấy, tôi mới 43, Trần Dần 39, Lê Đạt 36, c̣n nhiều tiềm năng lắm. Anh Phùng Thị cho biết anh Tố Hữu hiện nay đang đi chữa bệnh ở Đức, chưa biết bao giờ về. Như thế là chúng tôi biết: Vắng ông Tố Hữu; ông Lê Đức Thọ, trưởng ban Tổ Chức Trung Ương và cả thủ tướng Phạm Văn Đồng cũng đồng ư ra chỉ thị phục hồi, đưa chúng tôi trở lại làm việc.

    Trong 3, 4 ngày, anh Phùng Thị nói về t́nh h́nh đất nước, về chủ trương chống Mỹ và nhiệm vụ của người công dân, văn nghệ sĩ. Sau đó, anh mới nói đến việc phân công:

    Anh Phùng Quán không c̣n ở trong biên chế, v́ đă ra khỏi quân đội, chúng tôi đưa trở lại biên chế, sang làm việc ở Sở Văn Hoá trong cụm Văn Hoá Quần Chúng, đi sưu tập văn hoá dân gian; anh Hoàng Cầm về Sở Văn Hoá Hà Nội làm việc với anh Nguyễn Bắc.
    Anh Trần Dần xuống vùng mỏ 6 tháng, nhưng không phải đi lao động, xuống để nghiên cứu đời sống công nhân và sáng tác, thời gian này anh có viết được một truyện rất hay.
    Anh Lê Đạt lên Phú Thọ để làm công tác kinh tế miền núi. C̣n hai anh Tử Phác và Đặng Đ́nh Hưng th́ để bên hội âm nhạc sắp xếp, anh Trần Duy do Hội Mỹ thuật lo ... Cuối tháng 8/1965 tôi đến Pḥng Sáng Tác Sở Văn Hoá, lúc ấy gọi là Nhà Sáng Tác, có khá đông anh em quen biết, anh Nguyễn Bắc giao cho tôi diễn ca các nghị quyết, chính sách, của thành phố, thành văn vần cho nhân dân dễ đọc, dễ nhớ. Họ có in ra thành tập sách mỏng.

    Tháng 11/1965 xẩy ra việc Nguyễn Văn Trỗi bị xử tử. Tôi được gợi ư viết bài trường ca hoặc kịch ngắn để ca ngợi. Lúc bấy giờ tin tức ở từ Nam ra Bắc rất lủng củng, lúc đầu người ta bảo là Nguyễn Văn Trôi, sau chữa thành Trỗi. Một cái tên c̣n sai như thế, th́ các sự việc c̣n sai lạc đến thế nào, nhưng tôi chỉ biết là người ấy có hành động can trường, làm tôi xúc động.
    Đầu năm 1966, tôi làm bài thơ dài "Tiếng gọi của người anh hùng", trong đó không nói đến tên Nguyễn Văn Trỗi và thành tích ǵ cả. Lúc ấy có một anh tên là Đức, cục phó Cục Văn Hoá Quần Chúng đến yêu đến cầu tôi đọc thơ, mỗi lần anh ấy nói chuyện ở các hội nghị, các đại học, về đề tài Nguyễn Văn Trỗi, để làm gương cho thanh niên.

    Anh Đức đề nghị mỗi khi anh diễn thuyết, sẽ nghỉ hai lần, và mỗi lần tôi ngâm thơ, lần đầu tôi ngâm bài thơ của ông Tố Hữu, lần sau ngâm bài thơ nào, tùy ư tôi chọn. Dĩ nhiên là họ không giới thiệu tên tôi, mà chỉ coi như một cán bộ Sở Văn Hoá. Tôi đồng ư. Lúc đó, chúng tôi vẫn chưa được lộ tên thật, anh Phùng Thị bảo phải dần dần độ một năm rồi mới tính.
    Tôi ngâm bài thơ Tố Hữu với tất cả tinh thần th́ được vỗ tay rất ghê. Đến lần thứ nh́ tôi đọc bài thơ của tôi, đọc chứ không ngâm trong 10 phút, tôi thấy cử tọa khoảng 300 người toàn trí thức, kỹ sư, đều im phăng phắc nghe đến hết, không vỗ tay. Lúc sau mới có một phụ nữ lên tiếng: Tại sao một bài thơ như thế này mà không thấy đăng đâu cả.

    Tôi phải giải thích v́ Sở Văn Hoá chúng tôi sưu tầm trong quần chúng thôi, nên chỉ giữ làm tài liệu chứ không đăng ở đâu. Sau đó hai ba người yêu cầu tôi đọc lại cho họ chép. Đấy là buổi đầu tiên. Anh Đức dự tính sẽ có khoảng 20, 25 buổi khác ở các đại học và nhiều cơ sở khác nhau. Anh hẹn tối hôm sau sẽ đến đón tôi khoảng 7g30. Nhưng anh mất hút luôn. Cuối cùng, không bao giờ gặp lại anh nữa.


    Còn tiếp ...

  10. #2370
    Tran Truong
    Khách

    Nhân Văn Giai Phẩm và vấn đề Nguyễn Ái Quốc _ Thụy Khuê _ Chương 12

    Sau này, tôi có trao đổi với Trần Dần, Lê Đạt; th́ Trần Dần nói ngay: "Cái bài thơ của mày th́ đâu có ǵ, nhưng tất nhiên là phải báo đến tai Tố Hữu. Nếu mày chỉ ngâm thơ Tố Hữu không thôi th́ mày c̣n đi kiếm ăn được[56]. Mày đưa cái bài thơ của mày ra là mày chết. Không đời nào Tố Hữu dung túng bài thơ của mày bên cạnh bài của nó".

    Trở lại việc Phùng Thị, sau khi ông đă xếp đặt công việc cho mọi người được hơn một tháng, tôi lên gặp ông ở 21 Trần Hưng Đạo để khiếu nại về chuyện lương bổng; bởi v́ tôi đă đi làm rồi mà hiện vẫn chỉ được lĩnh lương tối thiểu. Ông trả lời: "Việc chúng tôi định phục hồi cho các anh là do ư của anh Lê Đức Thọ, được anh Phạm Văn Đồng đồng ư, lúc ấy anh Tố Hữu đi dưỡng bệnh ở Đức.
    Tôi trực tiếp làm việc với anh Thọ, anh Đồng. Tôi bố trí cho các anh làm việc ở đâu th́ cứ ở đó. Nhưng bây giờ sự việc khác đi rồi, những điều tôi hứa với các anh: nếu in ấn ǵ trong ṿng 6 tháng, th́ chưa được để tên ḿnh, nhưng dần dần rồi sẽ được kư tên thật, sẽ được phục hồi toàn vẹn, không làm được nữa, v́ anh Tố Hữu mới về.

    Cách đây mấy hôm anh ấy có gọi tôi lên, cũng không gắt gỏng ǵ cả, chỉ hỏi: "Cái chủ trương phục hồi cho NVGP là chỉ thị của ai? Tôi nói: "Báo cáo với anh là tôi làm theo chỉ thị của anh Lê Đức Thọ và thủ tướng Phạm Văn Đồng cũng đồng ư, v́ đất nước bước vào giai đoạn chống Mỹ cứu nước nên cần đến tất cả mọi người. Anh ấy bảo: "Anh làm thế cũng tốt thôi, nhưng anh là người phụ trách trực tiếp th́ phải bảo đảm được là các anh NVGP đă có tiến bộ về tư tưởng. Anh lấy cái chi để bảo đảm điều đó?"
    Tôi nói: "Thưa anh, tôi chỉ biết là từ 6, 7 năm nay họ đă đi học tập, ở các nơi đều nói họ lao động tốt, không chống đối ǵ nữa, tôi cho là họ có tiến bộ". Anh Tố Hữu nói: "Cái đó cũng được thôi. Nhưng mà có thể bề ngoài họ làm ra vẻ ngoan ngoăn phục ṭng, mà bên trong họ vẫn âm mưu chống lại ḿnh. Nếu họ giả dối, đợi được phục hồi, được giao cho chức vụ này, chức vụ kia, mới quay lại chống phá cách mạng th́ anh lấy chi bảo đảm tư tưởng của họ?" Nghe anh Tố Hữu nói thế th́ tôi chịu, làm sao tôi dám bảo đảm tư tưởng các anh được? Kể ra th́ anh ấy nói cũng có phần đúng, có thể người ta ngoan ngoăn phục ṭng mấy chục năm trời để sau này họ phản lại, th́ tôi cũng chịu. Tôi bất lực rồi, tôi không làm ǵ được nữa".

    Một tuần sau, tôi xuống 51 Trần Hưng Đạo, chả thấy Phùng Thị đâu. Từ đấy mất hẳn ông Phùng Thị. Có người phao tin: Phùng Thị sở dĩ muốn phục hồi cho Nhân Văn v́ ông là chú Phùng Quán. Chỉ biết Phùng Thị mất tăm sau khi ông Tố Hữu ở Đức về. Bị ông căn vặn như vậy th́ coi như mất tích, ông tống đi đâu chả biết, cho về hưu hoặc đổi đi xa, sống chết thế nào không biết. Khi Phùng Quán mất, cũng không thấy Phùng Thị đi đưa đám. Ông là chú ruột Phùng Quán.

    Ông Nguyễn Đ́nh Thi cho lệnh cắt lương tôi lần thứ nh́. Lần thứ nhất, sau vụ Thái Hà, năm 1958, lương tôi đang 146 ngàn, lúc đó chưa đổi, c̣n tiền cụ Hồ, ông kư giấy hạ xuống 92 ngàn, ḿnh cũng hiểu. Lần này, 1965, Phùng Thị chuẩn bị cho chúng tôi phục hồi nhưng thất bại, ông Thi lại kư giấy giảm lương tôi từ 92 đồng xuống 60 đồng. Lê Đạt và Trần Dần bị ông cắt hết, không có lương, mỗi người chỉ được trợ cấp mỗi tháng 50 đồng.

    Ngay sau 1975, Lê Đạt bàn với tôi: "Tao và thằng Trần Dần mà xin th́ khó, nhưng mày có tiếng, lănh đạo nể, nhân dịp này, mày viết thư cho Trần Độ -lúc bấy giờ là Bí Thư Đảng Đoàn Bộ Văn Hoá, ngang chức thứ trưởng- nhân dịp thắng trận, xin nhà nước phục hồi để xây dựng đất nước." Nghe lời Lê Đạt, tôi viết thư cho Trần Độ nói đại ư như thế.

    Anh Trần Độ cử ngay hai người thư kư riêng là anh Huỳnh Ngọc Lư và anh Thanh đến thăm gia đ́nh tôi và cho biết là anh Trần Độ đă nhận được thư của tôi, nhưng hiện giờ anh ấy bận quá v́ mới giải phóng, nhưng anh cứ yên tâm, anh Trần Độ rất chú ư đến chuyện này và khi nào phục hồi được cho các anh th́ anh ấy sẽ làm ngay.

    Thế là chúng tôi chờ, chờ từ 75 đến 82, tôi bị bắt. Trần Độ ân cần như thế mà sao không làm được, th́ phải có cái ǵ nó ngăn trở. Tôi mới nghĩ ra là ông Trần Độ tuy chức cao về văn hoá, nhưng người lănh đạo tối cao về văn hoá vẫn là Tố Hữu. Ông Tố Hữu lúc bấy giờ là người có vị trí gần như cao nhất trong Đảng, là uỷ viên Bộ Chính Trị, rồi Phó Thủ Tướng. Nhiều nguồn dư luận khác nhau ở trong và ngoài Đảng đều cho rằng ông Tố Hữu sẽ lên làm Tổng Bí Thư thay ông Lê Duẩn nếu ông Lê Duẩn qua đời.

    Nhưng ông Tố Hữu không muốn bọn NVGP mọc mũi xủi tăm lên được, ông chỉ muốn tiêu diệt địa vị xă hội của anh và tác phẩm của anh sẽ bị chôn vào quên lăng. Thậm chí chúng tôi nghĩ, những bài thơ hay những ǵ của NVGP đă bị tịch thu, họ đốt hết đi rồi. Đốt hết để không c̣n dấu vết ǵ.


    Còn tiếp ...

Thread Information

Users Browsing this Thread

There are currently 1 users browsing this thread. (0 members and 1 guests)

Similar Threads

  1. Chuyện nghe được từ ngướ không quen
    By Dac Trung in forum Tin Việt Nam
    Replies: 1
    Last Post: 10-10-2012, 12:25 AM
  2. Replies: 0
    Last Post: 03-05-2012, 10:37 PM
  3. Bắt Buộc Phải Nghe
    By Dean Nguyen in forum Tin Việt Nam
    Replies: 2
    Last Post: 19-01-2012, 08:34 PM
  4. Replies: 3
    Last Post: 31-07-2011, 05:33 PM
  5. Tưởng Niệm Tháng 4 Đen Nghe Nhạc Lính VNCH
    By Camlydalat in forum Giao Lưu - Giải Trí
    Replies: 18
    Last Post: 25-04-2011, 06:28 AM

Bookmarks

Posting Permissions

  • You may not post new threads
  • You may not post replies
  • You may not post attachments
  • You may not edit your posts
  •