Chợ nhỏ Saigon và niềm nhớ không tên

[Nguyễn Mạnh Quốc]

ngày 09-06-016... tiếp theo...

... ngoài trời lất phất mưa rơi.. nhiệt độ trở lạnh (+12 oC).. còn bản thân già lão.. ngồi nhìn trời.. chợt câu nói của các cháu Hà nooij hỏi ngày hôm qua làm cho suy nghĩ...
.. thời kỳ yên ả giặc giã đã xảy ra trên giải đất chữ S từ 1787.. cho đến khoảng 1910.. rồi sau đó. ..
Những tụ họp Cần vương dấy lên phong trào kháng chiến.. tuy nhiên không gây tiếng vang.. chỉ đến khi có phong trào Nam Đồng thi xã của Quản Thạc bị thực dân xoá sổ thì tàn dư của Nam Đồng mới vùng lên.. và khởi đầu cho Việt Nam Quốc dân đảng... với Nguyễn Thái Học làm đảng trưởng.. đã gây tiếng vang khởi nghĩa Yên Bái (1) trong đám sinh viên học sinh ngày đo.. Nhất là sau vụ hành quyết 17 nhân vật uy thế trong hàng ngũ lãnh đạo đảng..
Từ đó; 1927 cho đến 1945.. các cuộc khởi nghĩa như của Phan đình Phùng (2), Phan bội Châu (3), Đề Thám/ Hùm thiêng Yên thế (4).. đến Đội Cấn / Thái nguyên (5)... 18 năm tình yêu tổ quốc đã được giới thanh niên, sinh viên tích cực tham gia.. và ngay như sau 1943.. phong trào thoát ly cho lý tưởng cũng được hăng hái bỏ nhà đi theo tiếng gọi của tổ quốc. Lúc này chỉ còn có ba đảng.. một là Đông dương Cộng sản đảng, hai là Việt Nam quốc dân đảng (Vieetj trì/ Lâm Thao..) và ba là Việt Cách ( ?)..

Còn bây giờ nếu kể từ năm 1954 đến nay là 2016.. là 62 năm mà chỉ có vào năm 1956-57..chưa đầy 18 tháng....là có một cuộc phản đối chính tri của nhóm trí thức do Phan Khôi với tờ báo Nhân văn giai phẩm.. và tờ báo tuần Trăm Hoa của Nguyễn Bính là chống đối chính trị với Cộng sản..( sau đó Trăm hoa bị Tô Hoài mua chuộc để làm tay sai chống lại Nhân Văn..neeus muốn sống, còn không thì buộc Nguyễn Bính phải tự đóng cửa vì không còn đủ tài vật để chịu đựng áp lực phong toả kinh tế....

Gõ đến đây, nmq thấy lòng của mình bỗng trùng hẳn xuống.. ngậm ngùi mà không nói được một lời nói..không gõ nổi một giòng chữ... để giải thích cái thiếu vắng của tình yêu tổ quốc.. giống nòi..!!!!!!!!

Trước con mắt nhìn của Quốc tế thì Việt nam ngày nay không có khởi nghĩa, không có tranh chấp đảng phái vũ trang. súng nổ đì đùng. .. mà chỉ có tệ nạn xã hội dao búa.. dáo mác.. mắt xanh.. mỏ đỏ. hoành hành..

Vậy thì định nghĩa " an cư, lạc nghiệp.." đã được cất bỏ vào xó xỉnh nào ??

Vài hàng gõ buổi chập choạng gà lên chuồng, mong rằng lão hủ gõ sai..để lão hủ có dịp xin lỗi..! ./. nmq

[Nguyễn Mạnh Quốc]

ngày 10 - 06 - 2016...
Nói đến thơ của Xuân Diệu thì cũng nên nhắc đến thơ của người bạn thân là em rể của XD.. đó là Cù Huy Cận (1919- 2005 ). Hai người vừa là bạn thân trên thực tế chắc cũng cùng chung phong cách làm thơ, nhất là thơ tình cảm. Tuy học lực của XD thì là Cử nhân còn của CHC hãy còn ở Trung hoc, nói là Tú Tài.. Tuy nhiên XD có hơi hướm của nhóm Pleiade/ Lamartine.. còn CHC thì mang tầm tình cảm Á Đông của thi văn Trung quốc. Bây giờ lão hủ xin mời quí Bạn đi vào giòng thơ lãng mạn, tình tự của Huy Cận ..;

Anh viết bài thơ.... Huy Cận

Anh viết bài thơ giữa ánh khuya
Cỏ cây yên ngủ , gió xa về,
Anh nhìn em ngủ hồn hiu nhẹ.,
Như bóng vườn trưa , xanh tiéng ve

Biển lặng, em nằm trong gió êm ,
Anh là bóng thức của hồn em.,
Ngoài kia, sao cũng từng đôi sáng..
Từng cặp nhân vàng trong trái đêm...

Bát ngát lòng anh, giữa trái đời
Hai ta đôi hạt, giữa nghìn đôi
Gió khuya, nào biết xuân hè nữa...?
Em mộng điều chi.. miệng thoáng cười..!

Đọc lên chúng ta nhận thấy câu thơ của Huy Cận tuy lãng mạn nhưng tỏ tình kín đáo hơn, ngọt ngào hơn của Xuân Diệu.. và cũng có phần day dứt riêng cho thân phận..
Trong số những bài thơ hay của Huy Cận thì chúng ta thường được nghe nhất là bài thơ NGẬM NGÙI.. được Phạm Duy phổ nhạc..

... N G Ậ M N G Ù i.. Huy Cận

Nắng chia nửa bãi,.. chiều rồi ,
Vườn hoang, trinh nữ xếp đôi lá rầu ,
Sợi buồn, con nhện giăng mau
Em ơi !.. hãy ngủ, anh hầu quạt đây..

Lòng anh mở, với quạt này..
Trăm con chim mộng về bay đầu giường
Ngủ đi em... mộng bình thường !
Ru Em sẵn tiếng thuỳ dương đôi bờ..!

Cây dài bóng xế,... ngẩn ngơ..
Hồn Em đã chín mấy mùa.. thương đau.?
... Tay anh;... Em hãy tựa đầu ..,
Cho anh nghe nặng,... trái sầu rụng rơi..! Huy Cận.....

Dùng phối cảnh để tả tâm tình thật nhẹ nhàng, kín đáo.. Không dùng điển tích để ẩn dụ tình tiết.. Các bạn trẻ ngày nay đâu có thể hình dung ra được cái cảnh một buổi trưa mùa hè.. nơi đầu chái nhà vùng quê vắng vẻ.. ánh nắng hè đã xế chiếu xuyên qua kẽ lá trên giàn trầu không.. chiếc võng nhẹ nhàng du đưa qua lại với mái tóc dải toả xoã bay bay theo gió.. trong giấc ngủ bình thường.. ai có biết đâu rằng trong giấc cô miên lại có ước mộng thật giản dị.. của đời người..
Lão hủ chỉ dám bày tỏ chút ngu ý.. mong quí Bạn góp ý cho... Cảm ơn... nmq ............ còn tiếp.............

[Nguyễn Mạnh Quốc]

hôm nay sau khi đọc lại thì nmq nhận thấy có sai.. ở bài gõ 231 ngày 09-06.. nơi đoạn 2, giòng thứ ba;... câu trăm hoa bị Tô Hoài ... nay xin được;
... đĩnh chính lại cho đúng là ... trăm hoa bị Tú Mỡ mua chuộc để làm tay sai...

nmq xin thành thật ngỏ lời xin lỗi đến hai nhà thơ Tô Hoài và Tú Mỡ.. cũng xin lỗi Bạn đọc về sự kiện gõ sai này..
Kính mong quí vị bỏ qua cho lỗi lầm này . Trân trọng... /. nmq

[Nguyễn Mạnh Quốc]

... ngày 11 - 06 - 2016.....
laox hủ đã khởi dẫn chút đỉnh về cuộc giao hoà văn hoá Tây- Đông.. quý Bạn đọc qua đã thấy một chút.. tự cung cách tạo dựng lên một bài thơ ( thi- phú ).. theo Á Đông thì phải đủ trăm điều từ thể thơ. đến âm luật.. đến đề mục..thi hứng.. Để rồi; khi có Ngoại nhân đặt chân vào đất " làng tôi " thì từ cách giao dịch cho đến ứng xử.. phong cách cũng dần dần thay đổi.. Đúng.. chúng ta phải học cái hay của người.. học cái giỏi của người để phát triển.. để tiến theo kịp bước chân của Cộng đồng thế giới.. và Việt Nam..

Kể từ sau khi chiếm lục tỉnh phía Nam.. người Pháp đã cùng các vị thừa sai Tôn giáo tìm đến một loại chữ viết, sao cho chữ viết này có thể viết ra, đọc lên và giải thích được ký tự giao dịch.. từ buôn bán đến giao thiệp hàng ngày.. đông cơ thúc đẩy và cacs thừa sai đã đáp ứng thoả đáng nhu cầu.. soạn thảo vần quốc ngữ cho An nam.. cũng từ đây.. người Việt bắt đầu làm quen với báo chí.. và văn hoá ngoại bang...

Tại miền Nam.. tờ báo Gia định xuất bản có cả hai thứ chữ.. chữ Nôm và chữ Vieetj- Quốc ngữ theo mẫu tự La tinh.. rồi có sự góp mặt của các thi sĩ như Nguyễn khắc Hiếu/ Tản Đà(1889- 1939), Phan Khôi, Trần Tuấn Khải.. Lâm Tấn Phác/ Đông Hồ..Paulus Huỳnh Tịnh Của.. còn thơ văn du nhập có lẽ là do Nguyễn văn Vĩnh, di du học đầu tiên và chú tâm đến ngành in ấn xuất bản.. Nguyễn văn Vĩnh(1882- 1936) là nhà văn đầu tiên dịch thơ, thơ ngụ ngôn/ fable; cuả Làfontaine.. và bài thơ đầu tiên đăng là con ve sầu/ La cigale.... phải chăng thể thơ mới phá cách này làm thay đổi nghiêm luật của các loại thơ cũ như Đường luật, Cổ phong, thất ngôn, bát cú hay lục bát.. Các bạn đọc khi đọc qua các bài thơ của Xuân Diệu, rồi Huy Cận ở trên... chắc đã nhìn ra...
Sau đây là một bài thơ mới.. phóng khoáng hơn.. và cũng phá cách hơn... xin giới thiệu ;....

Con ve sầu và con kiến - La Cigale et la fourmie... Lafontaine.. Nguyễn văn Vĩnh dịch giả.
Ve sầu, kêu ve... ve..
suốt mùa hè..
Đén kỳ gió bấc thổi,
nguồn cơn thực bối rối
một miếng cũng chẳng còn..!
ruồi bọ.. không một con..!
Vác miệng chịu khúm núm..
Sang chị kiến hàng xóm..
Xin cùng chị ; cho vay..
Răm ba hạt, qua ngày..
".. từ nay.. sang tháng hạ...
Em lại xin đem trả..
trước Thu.. thề đất trời..!
.. xin đủ cả ; vốn.. lời..."
tính kiến ghét vay cậy,
Trăm thói.. thói này vì ;
.." nắng ráo.. chú làm gì .??"
Kiến hỏi ve như vậy..
Ve rằng ; "..luôn đêm ngày
tôi hát.. thiệt gì bác..!"
Kiến rằng ;.. Xưa chú hát..?
Nay thử múa.. coi đây "../. dịch giả Nguyễn văn Vĩnh...
Ghi chú ; nhiều bài thơ ngụ ngôn đã được dùng trong Giáo dục Tiểu học, lớp 5/ enfantin của Giáo dục Bảo hộ 1910 cho đến 1945 .

tiếp theo là một bài thơ của Phan Khôi...

... ... ... ... TÌNH GIÀ.........
Hai mươi bốn năm xưa..
Một đêm vừa gió lại vừa mưa,
Dưới ngọn đèn mờ,.. trong gian nhà nhỏ.
Đôi cái đầu xanh, kề nhau than thở;
"..Ôi !.. đôi ta; tình thương nhau thì vẫn nặng !
".. mà lấy nhau hẳn đà.. không đặng ;
".. để đến nỗi.. tình trước.. phụ sau,
".. chi cho bằng sớm liệu mà buông nhau !.." Phan Khôi

luồng gió Văn học thổi mạnh bằng trào lưu " Thơ mới ;.. kéo theo đến Nhạc.. Kịch..Báo chí... tạo lên phong trào tiểu thuyết xã hội..; Tự lực văn đoàn.. và gìn giữ cho nhau bảo vệ cho nhau guữa hai nguồn Thi Văn của cuối thế kỷ 19 sang đến đầu thế kỷ 20 cho đến những năm liên tục đến 1975.... còn tiép.......

[Tran Truong]

Trung Hoa là nước phát minh ra thuốc súng đầu tiên , và chỉ biết dùng cho đốt pháo bông là hết . Trí thông minh tắc tị ,không bung thêm nổi . Phải chăng vì những cấm đoán , những kỵ húy , những niêm luật ?

VN cũng chẳng hơn . Thi ca đầy niêm luật,gò bó ,trói chặt , không cho thi sĩ bộc phát , nẩy nở ,sáng tạo thêm .... mất đi cái phóng túng ,tự do của con người.
Phải chăng đó là lý do khiến chúng ta lẹt đẹt ,ngóc lên không nổi ? Từ khi có thơ mới ,còn gọi là cách tân , tư tưởng con người mất dần trói buộc .
Nhờ đó VNCH có được nền văn học , kỹ nghệ cao hơn miền Bắc ,cao hơn các nước lân bang . Những gì miền Nam có từ 54 - 75 đã chứng minh điều đó .

Thảm thay sau 75 , cả nước lại bị buộc vào định hướng tư tưởng . Tư tưởng suy nghĩ của người VN lần nữa lại bị trói buộc ,nói theo đảng , làm theo đảng .
Hỏi làm sao đất nước không tụt hậu . Không thua xa các lân bang . Giờ đây ông Chữ Việt Cổ Đại lại muốn truyền bá chữ Nho , theo kiểu " Nôm na là cha mách qué " của những người bài Nôm trọng Nho thưở xưa .

CsVN trói chưa đủ chặt chắc ? Điệu này phải lên mạng tìm hiểu coi tông tích tam đại nhà mình có dây mơ rễ má gì với Tập cẩn Bình không , biết đâu chừng , lại vai vế lớn hơn TCB .
Ôi cha lúc đó tha hồ mà xổ NHO . Sướng biết mấy ... cho vừa .

[Nguyễn Mạnh Quốc]

ngày 11- 06... tiép theo...
đang lo dọn dẹp lại căn phòng thờ.. vì nay đến lượt ba chú bé con mới biết lẫy.. thằng cháu bé con hàng xóm đem sang cho nay cũng mới lật được.. nhưng chưa cất đầu lên cao.. thế cũng vui.. còn ba đứa hơn năm sau hè này sẽ cho đi nhà trẻ cả buổi... chúng tôi cùng loay hoay thu dọn.. rồi đến nơi bàn làm việc của bà G Ngọc.. các bà đều tần ngần.. nâng niu từng trang giấy ghi chép của bà G. Ngọc..
.. chị đi rồi.. chị Liểng cũng nối gót theo chị rồi.. còn chúng tôi.. các bà xúm nhau lại đẻ đọc những ghi chú.. những cảm nghĩ.. và những ước mơ của một người lão cô .. giờ này trông nhờ mọi chuyện nơi bạn bè giúp đỡ..

Cũng nhờ đám tài liệu nháp ( brouillons).. mà nmq gó lên loạt bài về thi văn, thơ mới.. không ngờ trí nhớ của G.Ngọc lại tốt đến như vậy..

.. tiếng phôn reo .. bà Hương vội đón lấy để nghe... bên kia là bà Francine đương léo nhéo... báo cáo sụ tình của bên Pháp nay đang vào mùa đá bóng tròn... rồi đến truyẹn của ba đứa nhỏ... Chúng dã thi final xong.. chúng được mấy ông bà giáo Pháp khen và nhận xét..
.. các cháu đủ sức qua Cânada... hãy đem chúng qua cho thành bầy đàn.. mọt sách..

.. Thế còn như trong gia đình thì.. trước đây theo như dò hỏi thì coi như cả bốn đứa lơn đều đủ điểm lên năm thứ hai Med.. còn bọn Trung học.. cũng 5 đứa lên lớp Sec 5.. và toán lóc nhóc đến 6 đứa rải từ Tiểu học lên đề lên lớp và học lớp đặc biệt (+).. đấy cái gia đình bé nhỏ hai vợ chồng và 4 đứa con nay thành bầy đàn gom lại .. thì căn nhà 7 phòng ngủ.. nay thêm hai căn mới xây cũng không đủ chỗ.. còn bàn ăn thì nhà bếp đã phải nới rộng thêm một phòng ăn nữa.. thì mới có đủ chỗ..

Chúng tôi ra đi.. bỏ xứ đén nước người.. trong tay chỉ còn có mấy cái nhẫn vàng một chỉ lót lưng.. đến giờ này hãy còn giữ làm di vật kỷ niệm cho cuộc đời viễn xứ.. Hôm nay đứng nhìn ... đàn con đầy đủ rồi bạn bè.. như trong lòng tụ cảm được cái công lao hãn hứu đã trải qua.. bà Út Hiền lên tiếng ... chị ơi.. rồi ôm chầm lấy T.Vân...

.. cảm ơn trời đất.. cảm ơn.. cảm ơn.. chúng con đã làm xong nhiệm vụ... rồi tiếng gọi của bà Hương...
bà nội ngoại ơi... các cháu nó hỏi rằng bà đã lo cho chúng chỗ ở chưa..??
-.. thì cứ sang đi nhà rộng mà...

rôi bà trẻ Francine cũng đòi sang nghỉ hè ở Niagara ít tháng.. nghe nói căn nhà dưỡng lão của các anh chị ... mê lắm phải không ??
.. các anh chị thật là chu đáo.. lo cho tất cả mọi người.. đàn cháu của chú Victor,, chúng cũng đang ngấp nghé xin du học Cânada đấy...
.. Vậy ba đứa cháu nội ngoại lớn rồi thf hai đứa cho ngủ riêng.. con bé Alice coi bộ khó dứt vụ nó hay rúc nách ông ngoại để ngủ.. còn ba đứa nhóc thì vẫn để trong nôi nhưng bắt đầu tập bỏ lót vệ sinh.. nay lại giao cho Cụ ngoại chăm lo.. nghe không anh lão..!

Cầm tập giấy ghi chép của G.Ngọc .. đọc rồi mới thấy... cô Tú Thanh Vân quả thật lí lắc.. và tế nhị vô cùng... cảm ơn người đã khuất.. những giòng chữ để lại sẽ lần lượt được gõ ra trên màn hình để quí Bạn cùng chia sẻ nhưng nhạn xét của một nữ lưu giỏi văn học.. muốn bày tỏ điều gì.. G.Ngọc lớn lên trong thời gian thanh bình nhất 1927- 1953.. rồi du học.. các cụ thân sinh lại là thầy thuốc Đông y..
Ngoài trời tháng 6 rồi mà lại âm u.. muốn trở bão.. yên lặng bốn bề và nhiệt đô từ từ giáng xuống + 13 oC...... ./.

[Tran Truong]

Cách chưa đầy nửa năm , cụ bà G Ngọc viết thay cụ ông . Khi cụ ông định rửa tay gác bút . Chỉ vì một lời viết hỗn hào của đàn hậu bối .
Mừng cụ đã ứng xử như cụ Nguyễn công Trứ :
" Tai nghe chọc ruột , như làm điếc
Giận dẫu căm gan miệng mỉm cười "
Đùa cụ cho bớt buồn thôi , chứ đời chỉ là cõi vô thường . " Mặc ai tỉnh ,mặc ai say _ Chí ta ta biết ,lòng ta hay .... "
Tất cả là cõi tạm , cụ bà G Ngọc còn đậm nét chữ trên Vietland đây , mà giờ đã ngàn trùng xa cách .
Chị Tigôn ,lúc này cũng thưa thớt trên mạng !

[Nguyễn Mạnh Quốc]

...ngày 12 -06 - 2016....
... trào lưu Thi văn khuôn phép Á Đông còn thịnh.. nay giòng thơ của Văn hoá xứ lạ khoe trăm sắc màu rực rỡ.. như Beaudelaire.. hay Cải cách - Revolution của Cách mạng 14 Juillet.. tràn qua.. làm cho giới trẻ như bừng tỉnh sau những ngày gò bó chịu đựng.. Khởi đầu bằng những bài thơ thường thức, bình dân, giản dị.. dần sau đến những vần thơ tình ... Xuân Diệu..Huy Cận... và đến những giòng thơ phóng khoáng tiêu biểu như Thế Lữ...

Thế Lữ (1907- 1989 ) .. sinh quán Gia Lâm- ngoại ô Hà nội.. nmq xin gó...;

Y Ê U.. Thế Lữ

Ta đi thơ thẩn bên vườn mộng,
Em nấp sau hoa,... khúc khích.. cười !
Ngừng bước, ta còn đương bỡ ngỡ...
Lẳng lơ, em ngắt đoá hồng tươi...

Em ném, cho lòng ta đón lấy..
Bông hoa phong kín, ý yêu đương,
Hay đâu.. hoa giấu mầm gai sắc..!
Sước cạnh lòng ta... mấy vết thương..!

Yêu Em, từ đó ta phơi phới..
Sống ở trong nguồn... ý đắm say..!
.... nhưng cũng.. sống trong đau khổ nữa..!
Miệng cười.. trong lúc nhắm chua cay..! Thế Lữ..

Ghi chú :... đoạn cuối ; miệng cười.. trong lúc NHẮM ( có dấu sắc).. có hai nghĩa.. (1) nhắm cũng là nhắm (khép) mắt lại... và (2) người uống rượu khi hớp một chút rượu mạnh rồingaamj cho tan dần với chút mồi đưa cay cũng gọi là NHẮM RƯỢU... Ở đây theo ngu ý thì nghĩa là.. nghiền ngẫm cái đau đớn khi mất mát tình yêu.. thất tình..!

Bài thơ thứ hai mà nmq xin gởi đến là một bài thơ mà nhiều Bạn yêu thích,.... Nhớ rừng- Thế Lữ....

N H Ớ R Ừ N G.. .. Thế Lữ..

Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt..
Ta nằm dài,.. trông ngày tháng dần qua,
Chính lũ người kia.. ngạo mạn.. ngẩn ngơ..
Giương mắt bé... diễu oai linh rừng thẳm..
Nay sa cơ; bị nhuc nhằn.. tù hãm..!
.. để làm trò.. lạ mặt.. thớ đồ chơi !!

Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả.. cây già,
với tiếng gió gào ngàn.. với giọng nguồn hét núi..
.. với khi thét..khúc trường ca dữ dội !!
Ta bước chân lên,.. dõng dạc,.. đường hoàng...
Lượn tấm thân như sóng cuộn.. nhịp nhàng,
vờn bóng âm thầm với.. lá gai.. cỏ sắc..
Trong hang tối, mắt thần.. khi đã quắc !
..là khiến cho ; mọi vật đều im hơi !

Ta biết ta ; chúa tể của muôn loài
giữa chốn thảo, hoa,.. không tên không tuổi..
Nào dâu những đêm vàng bên bờ suối...
Ta say mồi... đứng uống ánh trăng tan..?
Đâu những ngày mưa, chuyển bốn phương ngàn..!
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới..?

Đâu những bình minh, cây xânh nắng gội..
Tiếng chim ca.. giấc ngủ ta tưng bừng..?
Đâu những chiều.. lênh láng máu sau rừng..
Ta đợi chết; mảnh mặt trời gay gắt !
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật ?
Than ôi !! thời oanh liệt.. nay còn đâu ..?? Thế Lữ...

Thế Lữ cũng còn là một nhà biên kịch.. vừa viết kịch bản.. vừa là Đạo diễn...Thời gian này , nền Văn học tuy chuyển đổi, nhưng khởi sắc như Trăm hoa đua nở.. từ Thơ Phú sang đến Kịch Nghệ rồi Ca nhạc., truyện tiểu thuyết với Tự Lực Văn đoàn... ( Sau này có Nguyễn Bính cũng lấy tên Trăm hoa cho tở tuần báo mà Nguyễn Bính chủ trương, toà soạn ở đầu phố Lê văn Hưu- Hà nội.. Thời kỳ huy hoàng nhất của Văn học lúc giao thời..cho đến nay... còn tiếp........

[Nguyễn Mạnh Quốc]

ngày 13 - 06 - 2016.... sáng nay bình minh hửng sáng.. và đàn blue jays đang hò hét trên sân cỏ....
.. các cháu đã ra xe đi học.. còn vài ngày nữa thì chúng được nghỉ hè.. công việc trong ngoài dọn dẹp sẵn sàng cho đám trẻ vui chơi.. cũng đã gọn ghẽ.. sẵn sàng.. Trở vô trong nhà.. nhìn qua góc phòng.. trên bàn làm việc .. vẫn ngồn ngang sách giấy.. và giờ đây vắng bóng của chủ nhân.. ngồi vô bàn... mở ngọn đèn... ngần ngừ như tiếc nuối chút tàn hương của người quá cố.. Nhưng .. phải xếp đặt lại cho ngăn nắp chứ.. cả đống bài viết nháp... lại phải đọc .. phải chia loại.. xếp đặt cho có trước sau thuận theo giòng cảm nghĩ hay thời gian..
Vì vậy mà các bài viết của GN được nmq đưa lên Diễn đàn đôi lúc không theo thứ tự ở ngoài xã hội.. vì rằng;.. nó chỉ chứng minh cho một đôi mắt trần tục nhìn thấy.. và cảm nghĩ riêng tư.. cũng như trình độ cảm nhận của một cá nhân.. một đối tượng..phản ánh lại.. trước những xáo trộn, biến cố của xã hội lúc bấy giờ..

Cái xáo trộn thời kỳ 1880-1945 không những ảnh hưởng manh lên chốn quan truòng cai trị.. mà còn lan rộng ra khắp cả nước ví như một chậu nước lạnh nay bỗng dưng bị người đem đổ vào hoà chung với nồi nước sôi .. cũng phải mất đôi ba phút nước lạnh.. nước nóng mới hoà đồng thành nước âm ấm..

Trước mắt là giới quan lại phong kiến.. từ võng lọng đón đưa.. mũ mãng cân đai, hài ủng.. võng lọng nghênh ngang.. nay bị thay bằng bộ quần áo com lê cà vạt.. chân đi giầy da... rồi đến thứ dân.. cái áo the, quần ống sớ..chân đi dép Gia định.. tay cầm ô tây to như cái thúng lợp bằng vải chúc bâu đen.. che nắng..
còn các bà thì thay vì cái váy chúc bâu đen hay nâu..cái áo dài tứ thân.. cái áo cánh cổ thìa khoe ra cái yếm đào.. sang cái quần có đũng lá toạ..thắt lưng hầu bao xanh lý.. lủng lẳng bộ xà tích treo máy cái chìa khoá. và quả đào đựng thuốc lào..thay đổi qua tân thời áo dài hai vạt mầu mè hoa văn.. cái quần sa tanh trắng trơn.. đi đôi dép hai quai.. biết bao nhiêu đổi thay để hội nhập văn hoá tây phương..

Cả một sự nuối tiếc dĩ vãng ?? đúng vậy.. trước những thay đổi ngay trước măt.. các nhà nho cũng đã cầm nhận được thân phận của mình.. của đất nước trước những đổi thay....
Sông kia.. dầy đắp nên đồng,
Chỗ làm nhà cửa, chỗ giồng ngô, khoai..!
Đêm nghe tiếng ếch bên tai...
Giật mình còn tưởng tiéng ai gọi đò !! Từ Diễn Đồng

rồi đén Nguyễn Khuyến với mẹ mốc.. hay Trần tế Xương hằn học trước cảnh...;

.. trên ghế, bà đầm ngoi đít vịt..
....... dưới sân ông Cử, ngỏng đầu rồng !!

Nếu như triều Nguyễn Gia Long thức thời, có lẽ VN không bị dìm sâu xuống.. mà dễ dàng chấp nhận để đứng dậy, nào những bài viết tấu trình xin triều đình chấp nhận canh tân.+ ( chuyện cây đèn thắp ngược../ đèn dầu và đèn điện.. ). Diều trần tập của Nguyễn Trường Tộ ( 1828- 1871). trong lúc thanh niên sinh viên đã có những người đi du học.. luồng tư tưởng văn hoá Âu Tây thắng thế..

Để bảo vệ cái ngai vàng , các phong trào yêu nước vùng lên.. nào Cần vương rồi đến Văn Thân..bieets bao nhiêu hy sinh xương máu.. nhưng không đem lại kết quả.. đến 1930 sau vụ Khởi nghĩa Yên Bái..Xã hội Việt Nam bắt đầu đi vào quy củ..
Quy củ vì đã nhận ra ánh sáng văn minh mà Việt nam cần phải chấp nhận để phát triển.. Còn Pháp thì sẵn sàng chấp nhận.. một là vì đường xa..thiếu nhân sự.. cần có một lớp người trung thành để gìn giữ cái mảnh đất đầy tài nguyên..
Muốn vậy.. từ Nam ra Bắc.. thì Nam kỳ thuộc địa.. Trung kỳ do triều đình Nguyễn.. và Bắc kỳ chia đôi phần cai trị hành chánh do quan lại của triều đình bổ nhiệm, thế nhưng huấn luyện hành chánh lại do mẫu quốc .. Về an ninh thì có hai thẻ cách.. lính chiến đấu là chính quân Pháp hay thuộc địa châu Phi.. và khố đỏ là lính tuyển người địa phương.. Cai trị nội an thị xã, thành phố thì có Phú lit- Cảnh sát xếp là người ngoại quốc.. còn nhân viên là người Việt.. các địa phương thì có phủ huyện.. có đám lính khố xanh.. lính lệ.. xuống đến làng xã thì có tuần đinh.. và các hương hào cùng chánh tổng, lý trưởng.. trên cao nguyên các bản làng thì có Tù trưởng, tộc trưởng và lính dõng.

... an cư lạc nghiệp... 1930-... 1945.....đồng bạc Đông dương có giá trị trên thương trường châu Á..

Tất cả, nay đã vào nề nếp sinh hoạt.. kinh tế phát triển và Giáo dục được đặc cách mở rộng cho cả hai Chương trình Việt và Pháp... xaay cất cũng đuọc đặc cách chú ý.. các dinh thụ.. công sự đều do các nhà thầu từ Pháp qua nghiên cứu.. xếp đặt quy mô và xây dựng như chúng ta đã nhìn thấy trong suốt thời tuổi trẻ, khi còn ở trong nước.. Văn hoá Âu Tây đã thắng và ngự trị trên mảnh đất Việt Nam..
Riêng phần Văn học.. một số thi nhân vẫn còn tiếc nuối cho những gì đã mất.. những gì đã cố gắng hy sinh mà không đạt được chút hy vọng gì... một mất mát như Tản Đà với ;.." giấc mộng con..".. hay chán nản..
.... đêm nay buồn lắm chị Hằng ơi.!
trần thế em nay chán lắm rồi..!
cung Quảng có chăng còn vắng chỗ..
xin cung chị ; hãy đón lên chơi..!.. Tản Đà

Thờigian trôi nhanh.. lớp tuổi già như Phan Khôi, Tản Đà..

THỀ NON NƯỚC....(1922) Tản Đà
.. nước non nặng một lời thề,
nước đi. đi mãi.. không về cùng non !
nhớ nhời nguyện nước, thề non..
nước đi chưa lại, non còn đứng không..!
non cao những ngóng cùng trông..
suối khô giòng lệ.. chờ mong tháng ngày
sương mai, một nắm hao gầy..!
tóc mây một mái.. đã đầy tuyết sương !
giờ tây chiếu bóng tà dương,
càng phơi vẻ ngọc, nét vàng phôi pha...
non cao tuổi vẫn.. chưa già !
non thời nhớ nước.. nước mà quên non ..?
Dẫu rằng ; sông cạn, đá mòn..!
còn non, còn nước..; hãy còn thề xưa ..!
non xanh hãy biết hay chưa .?
nước đi ra biển, lại mưa về nguồn..
nước non, hội ngộ còn luôn..
bảo cho non biết chớ buồn làm chi..
nước kia dù hãy còn đi..
ngàn dâu xanh biếc non thì, cứ vui..
nghìn năm giao ước kết đôi..
Non non.. nước nước.. không nguôi lời thề !... Tản Đà

baif gõ cũng đã dai.. xin hen ngày mai.... Vũ đình Liên................ .................... . ./.

[Nguyễn Mạnh Quốc]

ngày 14 - 06 - 016.....
thời gian êm trôi dưới sụ cai trị của Bảo hộ.. đồng thời lời thơ khúc hát giao hoà giữa hai phương trời Âu - Á.. đã đem đếm cho dân tộc những phút tình tự.. êm đẹp hay chua sót cho những con người.. ngày Tết đến xa xưa còn có, và cũng vẫn còn đầy đủ cả.. nêu cao.. pháo đỏ.. bánh chưng xanh.. chợ hàng Hoa phố Tô lịch- hàng Lược cũng vẫn có..c howj Đồng Xuân tấp nập bán mua.. riêng có phố hàng Bồ, hàng Quạt.. nay vỉa hè thưa thớt thiéu vắng nhưng câu đối bằng giấy đỏ.. mực tàu với đôi câu chúc chúc Xuân.. ;.. ông đồ...

ÔNG ĐỒ .. Vũ đình Liên...
Ông đồ, vẫn ngồi đây ,
qua đường, không ai hay..!
lá vàng rơi trên giấy,
ngoài trời mưa bụi bay..!

Năm nay, đào lại nở...
không thấy ông đồ xưa..
những người muôn năm cũ..
hồng bây giờ..ở đâu !!......... Vũ đình Liên (1913- 1996).. là một nhà giáo người Hải dương

Cuói thế kỷ 19 có bà Đoàn thị Điềm, bà Huyện Thanh Quan.. và cũng có nữ lưu văn học Hồ xuân Hương.. sang đến đầu Tk 20 cũng có nhưng nữ sĩ Tương Phố.. Song Khê .. giòng thơ chữ tình có vẻ lấn át cái tiếc nuối , thế nhưng lại là yếu tố để cho cái tình gắn bó, yêu nước thấm tràn trong con tm của dân tộc..

GIỌT LỆ THU.. Tương Phố ( Đỗ thị Đàm. 1913 - 1932)
Bao giò quên được mối tình xưa,
Sinh tử còn đau.. mãi đến giờ.!
Giấc mộng tìm nhau.. tìm chẳng thấy !
Mênh mang biển hận, hận không bờ..!

Trời thu ảm đạm một maauf
Gió thu hiu hắt.. thêm rầu lòng em..!
trăng thu bóng ngả been thềm..
tình thu ai để duyên em bẽ bàng ...

Sầu thu nặng lệ thu đầy..
vì lau san sát, hơi may lạnh lùng
ngổn ngang trăm mối bên lòng..
Ai đem thu cảnh.. hoạ cùng thu tâm..! Tương Phố.. 1923.

rồi đến Khóc Thu hận đăng trên Tạp chí Nam Phong 1931...

.... chàng đi buổi thu sơ năm ấy..
thu năm về.. nào thấy chàng về
chàng đi,.. đi chẳng trở về..
Thu về,... thiếp những tê mê dạ sầu...!
Lang mây nước, biết dâu nhắn gửi
Khoảnh đất trời để mãi nhớ thương
Vì chàng.. chín khúc đoạn trường
vì chàng.. trăm mối sầu vương tháng ngày..
Thu xưa khóc... thu này lại.. khóc
Năm năm thu, mảng khóc mà..già
người xưa khuất, cảnh cũ qua..
Non buồn, nước lạnh..cỏ hoa tiêu điều ..!
Nỗi ly hận, mây chiều gió sớm,
tình tương tư.. khoảng vắng canh trường
gió mưa.. tâm sự thê luơg,
chỉ ..kim.. ai vá đoạn trường nhau đây..!!!!

rồi xuất hiện một tiếng gọi.. một tiếng tiễn đưa kẻ lên đường.. thật hào sảng.. đánh thức khowi dậy bầu nhiệt huyết...
Tống biệt hành.. như bản hùng ca tiễn anh lên đường.. Thâm Tâm sáng tác... còn tiếp.....