Chợ nhỏ Saigon và niềm nhớ không tên

[dân say]

Nhắc đến 'Việt gian bỏ nước ra đi ' , quả thật có chuyện đó vào những năm trước 1954 , khi hiệp định Genève sắp ký kết , Pháp phải rời VN...

Những người Việt có quốc tịch Pháp , từng là công chức trong thời Pháp thuộc , được Pháp mang theo , bố trí cho tiếp tục làm công chức Pháp nơi

các thuộc địa khác của Pháp , trong khi đó , cũng có người Việt có quốc tịch Pháp , ra toà xin từ bỏ quốc tịch Pháp , ở lại VN phục vụ cho chính quyền VNCH .

Trong quân đội Pháp ở Đông Dương cũng có Việt gian như tướng Hinh , trước khi theo chân Pháp , lại mưu đánh phá VNCH .

Nhắc đến quân đội Pháp , trong đó có rất nhiều ngưới gốc Việt , làm người dân nông thôn miền Nam hãi hùng .

Mỗi lần họ đi 'càn' VM , thì đàn ông , đàn bà phải trốn chạy thật kỹ , nhà cửa heo gà vịt họ không tha thứ nào ..

Tôi rất đồng ý cái định nghĩa của chị LT những nguời Việt từng làm "công chức trong thời Pháp thuộc" là Việt gian.

Nhưng cái gu Việt gian này do ai tiếp tục cổ vỏ nó. Chính là hồ chí minh đã vô vai Việt gian xếp sòng ký kết với tụi thực dân Pháp mời chúng vào VN lần thứ nhì 1946 đó sao ?

Tụi Pháp đâu có ngu vào VN lần nửa làm lính đánh thuê cho hô chí minh đâu... chúng vào là thực hiện ý đồ thực dân tiếp thôi ..chỉ có hcm mới có tư tuởng ngu ngu đần đần vì quyền lơi đảng CS VN mới lên cuớp chín quyền Trần trọng Kim chưa đủ sức trấn áp sự trị an tại VN mới nhờ cậy bàn tay thực dân Pháp làm dùm ..

Ai dè, tụi Pháp làm dùm chuyện thực dân luôn .

Trong bất cứ một cuộc chiến nào, bất cứ người dân bên phe chính phủ thua trận mà họ cảm thấy phe thắng trận có ý trả thù tàn bạo kiểu "bứng gốc" thì họ bỏ xứ ra đi vậy thôi vì an ninh sự sống còn của họ, như dân tỵ nạn Syrian bây giờ vùng nào bị thua trận tụi ISIS, dân chúng bèn bò xứ ra đi vì biết tụi ISIS nó trả thù tàn bọ dã man y chang như tụi Vc thời xưa thôi .

Khi tụi Mỹ thắng trận tụi Nhật thì tụi Mỹ đâu có giở trò trả thù tàn bạo như tụi ISIS hay tụi VC hay tụi Hồng quân Mao đâu ..thế là chúng ta thấy De facto dân Nhật nào có bỏ xứ Phù Tang ra đi sau WW2 đông đão như dân VNCH bỏ xứ ra đi sau 1975 .

Chính vì vậy , trong thời gian đầu sau hiệp định Genève , khi dân quê miền Nam chưa phân biệt được quân đội VNCH với quân đội Pháp , họ có cảm tình và giúp đở Việt cộng .

Còn bây giờ , dân miền Nam hay dân miền Tây có tình cơn mơ thấy tụi VC nó ra làm sao khg?

Trọng lú đả nói thằng vào mặt dân miền Nam như ba dũng, minh triết rồi :
"chức TBT nên đặc biệt để dành cho dân Bắc Kỳ 2 nút" (Bắc kỳ 9 nút bỏ chổ chôn nhao cắt rún vào Nam 1954 cũng bị chê luôn), vậy thôi .

Dân miền Nam hay miền Tây ráng mà sống tiếp với loại cảm tình này nhé.

[Le Thi]

Ông bạn Dân Say trách dân quê miền Nam cũng có một chút oan uổng .

Họ thật thà , thiếu thông tin , lại không ngờ trên đời có chủ nghĩa tàn ác cs , cái miệng Vc ngọt xớt nào mẹ , nào chị chiến sĩ , nào họ chiến đấu

để lấy tiền của người giàu cho người nghèo ...vv

Cho nên có bao nhiêu tiền họ móc ra cho hết , có gà có vịt đều làm thịt đãi VM .

Trong khi lính tây vào thôn xóm thì họ phải chạy trối chết , đàn ông bị bắt thì hi vọng có ngày được thả ra , còn đàn bà thị bị họ hành hạ đến chết .

Chính vì vậy , ngày hôm nay , nhiều người còn hận bọn Việt gian lính tây , cấp bực càng cao thì tội họ không thua gì Vc .

Nhưng cũng may chính sách VNCH lúc bấy giờ đã làm họ thức tĩnh , nhứt là VM đã lộ diện Vc tàn ác đào đường đấp mô , đặt mìn giết hại dân lành .

[Nguyễn Mạnh Quốc]

ngày 07 - -4 - 2016... trời vẫn vần vũ nặng hạt.. bãi cỏ hàng rào cây chút chút đổi mầu hé ánh xanh non của búp.... và mấy luống nảrcisse.. bên này gọi là Thuỷ tiên cũng lú nhú đầy mầm...
Đi xa về nhà, nói chuyện xứ người, nay đến việc nhà.. Bây giờ lố nhố nhà đày những người thân.. Lúc sang đây đặt bước chân đầu tiên thì chỉ có mẹ con T Vân và 6 đứa con thơ.. đến nay, 37 năm trôi qua.. đàn con, cháu, chắt đã gần 3 chục mạng, lại thêm bạn bè một thuở, chị em họ hàng và những đứa con tìm đến cửa nhà... Tổng cộng nay trên 4 chục..

Cawn nhà 6 phòng ngủ, phòng khách, phòng ăn.. phòng thờ nay cũng chật cứng.. năm ngoái đã phải làm thêm 2 căn sau khi mua được lô đất rộng.. nay thì 2 đúa con nuôi dành để ở.. rồi đến con út Nữa và chồng cũng đòi về lại đến cậu ấm thiếu tháng Slves.. cậu cháu Côc.. đứa nào cũng đòi phần dành chỗ..

Caauj Tuấn trường đàn cũng đã dắt Mẹ T Vân lên Thị chính Misissauga đến , không ngoài mục đích xin mua nốt cái dẻo đất cuối bên bờ suối.. cũng cả vài chục ngàn sq/ft... May mắn sao, nhà nước cũng đang đắn đo trong việc mở đường, chỉnh trang đô thị.. nên bằng lòng bán với giá rẻ, chỉ có 25 CDN /1sqft... nếu là 20,000sqft thì cũng cả trăm ngàn.. Rồi về nhà, hôm qua ông chủ nông trại sang chơi, cũng ngỏ ý muốn bán bớt mảnh vườn hiẹn đang trồng rau cho chúng tôi với giá rẻ thôi. Mảnh vườn này thì ngay sau căn nhà của Cậu Tuấn/Betty.....
Bà Thủ tướng của Gia dình, T.Vân trong lúc vui miệng bà đòi mua hết..
-.. anh lão.. tiền để làm gì.. mua đi anh.. mua hết luôn.. vì con, cháu.. chúng nó sanh nở nhanh lắm.. mai mốt đây nhà này đi chơi đâu cũng phải đi xe buýt thuê chuyến đấy !! còn mấy cô cậu thì vui lắm..
-.. đấy là Me.. là bà nội bà ngoại nói đấy nhé... cháu chắt sanh ra đã có Nội Ngoại nuôi trông nom cho...!

Sáng hôm nay đã có phôn từ trên Thị xã gọi cho biết;.. thị xã đã chấp nhận việc bán đất cho gia đình.. vậy nếu đồng ý thì lên Văn phòng ký giấy mua bán.. và đóng tiền.. Nhà nước sau khi bán xong sẽ sắp đặt kế hoạch làm đường cống, ống nước.. đèn đường và trai nhựa con đường vô khu phố... Cũng cho biết trước là phải đóng tiền ngay đấy...!
Khỏi phải lo.. lập tức bà Mitche đã gọi cho Luật sư quen để đứng ra làm thủ tục cho đúng Luật định.
... này anh.. liệu có tiền không đây ??
.. thì hỏi bà trưởng kho lẫm thì biết... mà cần thì hô lên là bầy trẻ nó chung ngay cho đủ mà...! bà Thạch vội lên tiếng ;
... tiền bạc thì đâu có phải lo.. cả đống đấy.. để ngân hàng thì lãi suất khoảng 2%... mà lại còn lo mất giá.. ông Thủ tướng tuổi trẻ này hãy còn non nên mình hãy nên lo cho mình hơn...

Chúng tôi quyết định mở rộng cơ ngơi.. tiền giấy để dành lòi chẳng bao nhiêu.. con cháu chắt lại cần nơi chốn ăn ở.. Rồi đây khu Quatẻr của chúng tôi sẽ thành gia cư Gia Việt đề huề...

Chắc quí Bạn cũng cảm thấy rằng , kể từ ngày mất nước bỏ xứ ra đi, đến nay mới có 42 năm mà nhân xuất hai vợ chồng đã tăng nhân suất lên bao nhiêu... từ 2 nhân khẩu dến nay, nguyên trong huyết thống coi như 7 mạng, đến nay ; vợ chồng già (2), bạn bè (10), đàn con 7 đứa nay có 10 đứa cháu, đến đàn cháu nay cũng đã sanh ra 4 đứa chắt = 33 nhân khẩu + thêm bên nhà con cháu bên ma Liểng 8 8 nhân khẩu, gia đình chị Tư 3, vả Nany 2 = cộng 41 chưa kể thàng cu đi nhặt 1 và bầy cháu nuôi da trắng 4.. cả thẩy 46 nhân khẩu.

Nhân khẩu gia tăng theo thời gian.. chổ ở và tiện nghi cũng cần phải có để đáp ứng.. và nhà cửa phải xây dựng thêm, hơn nưa theo luật gia cư bên này.. mỗi người đều phải có một phòng riêng thì...
..... chả thế mà năm ngoái về Bỏrdeaux.. đi máy bay phải mua nguyên một khoang.. ở khách sạn dù là của nhà cũng hết nửa tầng 42 phòng... và xe buýt đưa từ phi trường về nhà là nguyên một chuyến xe 48 chỗ.

Còn ăn uống thì dễ thôi.. một buổi sáng cả gia đình uống sữa tươi chỉ hết có 2 bình inox/16lit .. còn bánh mì thì 6 ố slices ...
Xin lỗi quí Bạn vì nmq chót kể ra câu truyện gia đình sau hơn 4 chục năm sự tăng trưởng ra sao !!./. nmq

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Ông bạn Dân Say trách dân quê miền Nam cũng có một chút oan uổng .

Họ thật thà , thiếu thông tin , lại không ngờ trên đời có chủ nghĩa tàn ác cs , cái miệng Vc ngọt xớt nào mẹ , nào chị chiến sĩ , nào họ chiến đấu

để lấy tiền của người giàu cho người nghèo ...vv

Cho nên có bao nhiêu tiền họ móc ra cho hết , có gà có vịt đều làm thịt đãi VM .

Trong khi lính tây vào thôn xóm thì họ phải chạy trối chết , đàn ông bị bắt thì hi vọng có ngày được thả ra , còn đàn bà thị bị họ hành hạ đến chết .

Chính vì vậy , ngày hôm nay , nhiều người còn hận bọn Việt gian lính tây , cấp bực càng cao thì tội họ không thua gì Vc .

Nhưng cũng may chính sách VNCH lúc bấy giờ đã làm họ thức tĩnh , nhứt là VM đã lộ diện Vc tàn ác đào đường đấp mô , đặt mìn giết hại dân lành .

....xin phép được góp đôi lời về bọn Việt gian lính Tây....
thời kỳ 1947 ngoài Việt Nam có lực lượng Vệ binh, đến khi có chân trong Liên hiệp Pháp thì toán lính địa phương, tuyển mộ của địa phương được nâng cấp lên Partisant- Địa phương quân, còn tham dự các trận đánh nhau thì có 2 hay 3 Tiểu đoàn Khinh binh.. các tiểu đoàn này có huấn luyện tác chiến ở Bãi Cháy. Đến khoảng đầu 1950 thì Partisant được chuyển qua thành Bảo chính đoàn..

Thời kỳ 1947 - 49.. các trận càn quét quân Pháp thường là lính tuyển mộ từ các nước châu Phi (nhất là tây đen rạch mặt..) và một số Lê dương từ các nước thất trận ở Âu châu, và các toán Partisant, lính Lê dương giỏi trận mạc còn lính da mầu tuyển mộ từ các bộ lạc Phi châu thì khá hung dữ và làm càn, cướp bóc, hãm hiếp tà chính thay vì đánh trận. sau này bị Cộng sản nằm vùng đạt chông, bẫy..gay thiệt hại nhiều mà khi lính đi càn gần đến thì cán bộ nằm vùng lại đẩy đàn bà con gái đi ra trước để cản trở.. đó đã trở thành tệ nạn hiếp dâm... rồi đến tệ nạn cán bộ nằm vùng hãm hại dân bằng cách dấu giếm như mấy quả lựu đạn nội hoá.. con mã tấu.. thế là lính đi càn có dịp ra tay.. Líng Partisant cũng bắt chước vì để trả thù kẻ đã đào hầm làm bẫy.. đặt chông .. gài lựu đạn..

Nói đến cấp bậc trong quân đội LHP người Việt thời ban đầu các thanh niên có hoc đôi chút gia nhập được tuyển cho đi học lớp Hạ sĩ quan ở Tông/ Sơn Tây.. ra trường có cấp bậc Trung sĩ ( lon cánh gà luộc).. thường là Hạ sĩ nhất(lon có một cánh luộc và hai cánh dán vàng..). Đến năm 1950 thành lập quân đội Quốc gia Việt Nam thì có Đà Lạt ra trường Thieeus uý, rồi đến Thủ đức, trước đó cũng có trường huấn luyện ở Bà Rịa dành cho cấp sĩ quan nhưng do Pháp trông nom.. Huế cũng có nghe đâu bên Đập Đá..
Cuộc chiến Việt nam thời này đã sanh ra một loạt cô nhi đa sắc tộc.. may dược các dì phước chấp nhận trông lo cho.. và sau cùng thì Pháp cũng đem hết về Algerie để nơi đây tiếp tục trông lo cho các cô nhi. một chút còn nhớ về VN thời trước 1954 ./. nmq

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.... tiếp theo bài mới gõ trên.. thời lỳ kể từ 1947 cho đến 1954... sau khi Pháp vào chiếm đóng Hà nội và vụ rút lui của bộ đội cụ Hồ ra bưng thì cuộc chiến trở nên hung bạo... bộ đội của cụ đã phải rút tuốt luốt lên tận Hoàng liên sơn đẻ bảo toàn lực lượng..
.... rồi đến vụ Pháp nhảy dù xuống Thái Nguyên, " bác hú hồn chạy thoát.."trôi dạt lên vùng gần Tuyên quang..

May sao " buồn ngủ lại gặp chiếu manh :"..đó là chú Tưởng Thuốc Phiện chạy vứt cả bàn đèn lẫn tẩu trên tay .. để bì bõm lội ra Đài Loan.. cũng vì bị bác Mao bánh bao đuổi gấp quá.. đén khi tới biên giới với VN săp ngưng lại.....
thì may sao có đồng chí Bánh Bao "hữu hảo lân bang".. nhìn thấy " bác.. " đang thập thò trong hang.(Pacs Bó ??). không dám ra.. may được mấy đồng chí gái vui vẻ dẫn đường đi ra để được gặp " hữu hảo cố tri.." ... nhờ đó được bác Bánh Bao yêu quí dúi cho dống súng ống đạn dược mơi tịchthu được của đám Tầu " đèn dầu lac,.." đưa cho làm dồ chơi để đánh thực dân mũi lõ......
..... 1950... cuộc đụng độ ở đường số 4 Lạng sơn đã đem đến chiến thắng khao quân cho CSVN.

Còn LHP thì sau khi CSVN dược bác Mao bánh bao đưa cho " đồ chơi".. lên tinh thần đánh gấp rút.. trong lúc lính LHP thì bị nạn " hết tiền.. làm sao đánh giặc..!!"... và thua tới tấp cho đến trận Điện bên phủ..
Ở đây đám Thực dân mũi lõ lại bị mấy tên bạn cùng trong liên danh sừng sỏ 4 tên-( Tứ Cường) chơi cho với lý do... B 26 và B29 hết xăng.. thế là DBP thất thủ đi đến cầu hoà đôi bên 17-05-1954... Kết thúc bằng 20 - 07 - 1954... rút lui có trật tự..../.

[dân say]

.... tiếp theo bài mới gõ trên.. thời lỳ kể từ 1947 cho đến 1954... sau khi Pháp vào chiếm đóng Hà nội và vụ rút lui của bộ đội cụ Hồ ra bưng thì cuộc chiến trở nên hung bạo... bộ đội của cụ đã phải rút tuốt luốt lên tận Hoàng liên sơn đẻ bảo toàn lực lượng..
.... rồi đến vụ Pháp nhảy dù xuống Thái Nguyên, " bác hú hồn chạy thoát.."trôi dạt lên vùng gần Tuyên quang..

May sao " buồn ngủ lại gặp chiếu manh :"..đó là chú Tưởng Thuốc Phiện chạy vứt cả bàn đèn lẫn tẩu trên tay .. để bì bõm lội ra Đài Loan.. cũng vì bị bác Mao bánh bao đuổi gấp quá.. đén khi tới biên giới với VN săp ngưng lại.....
thì may sao có đồng chí Bánh Bao "hữu hảo lân bang".. nhìn thấy " bác.. " đang thập thò trong hang.(Pacs Bó ??). không dám ra.. may được mấy đồng chí gái vui vẻ dẫn đường đi ra để được gặp " hữu hảo cố tri.." ... nhờ đó được bác Bánh Bao yêu quí dúi cho dống súng ống đạn dược mơi tịchthu được của đám Tầu " đèn dầu lac,.." đưa cho làm dồ chơi để đánh thực dân mũi lõ......
..... 1950... cuộc đụng độ ở đường số 4 Lạng sơn đã đem đến chiến thắng khao quân cho CSVN.

Còn LHP thì sau khi CSVN dược bác Mao bánh bao đưa cho " đồ chơi".. lên tinh thần đánh gấp rút.. trong lúc lính LHP thì bị nạn " hết tiền.. làm sao đánh giặc..!!"... và thua tới tấp cho đến trận Điện bên phủ..
Ở đây đám Thực dân mũi lõ lại bị mấy tên bạn cùng trong liên danh sừng sỏ 4 tên-( Tứ Cường) chơi cho với lý do... B 26 và B29 hết xăng.. thế là DBP thất thủ đi đến cầu hoà đôi bên 17-05-1954... Kết thúc bằng 20 - 07 - 1954... rút lui có trật tự..../.

Để rồi hồ chí minh có thêm 1 cơ hội "buồn ngủ lại gặp chiếu manh" có nữa giang sơn chữ S cai trị , rồi từ cái nữa giang sơn cai trị này mao bánh bao đưa cho " đồ chơi" tiếp để ngồi coi hcm diễn tuồng huynh đệ Việt tương tàn....

Trong khi ngày nay chú Sam hiên ngang hỏng thèm đưa cho free "đồ chơi" tụi Chệt Đài (thế hệ con cháu của Tưởng) mà là bán theo giá thị trường "đồ chơi" . Vậy mà bầy đàn con cháu của mao bánh bao hỏng dám đi tuồng "huynh đệ chệt tuơng tàn" ... thiên hạ trên thế giới muốn nhắc ghế coi tuồng huynh đệ chệt "đẩm máu với nhau" này lắm chứ, mà coi hỏng đuợc đó . Hy vọng Mr Trump biết cách dụ khị đuợc tụi chệt tập vô tuồng "wuính" Đài Loan đẩm máu coi chơi . Coi bộ cũng khg được rồi, vì tụi chệt "sóng Sau nhồi sóng trước " thông minh hơn chệt mao bánh bao rất nhiều ,mà chệt mao bánh bao còn hỏng thèm đuổi tận giết tuyệt tụi chệt Tửởng hồi 1949 nữa kìa....là biết mao bánh bao khôn hơn chệt Hồ Quang mặt thỏn mỏ dơi nhiều bậc rồi .

Điều này chứng minh theo De Facto mắt thấy tai nghe kể ra mao bánh bao cùng con cháu của him khôn lỏi hơn về kiến thức chính trị hơn cái thứ lợn như hồ chí minh .... point final .

[Le Thi]

Nói đến Việt gian bên quân đội , thì cũng nên nhắc đến Việt gian bên hành chánh thời kỳ thực dân Pháp .

Lúc đó tiếng Pháp được xử dụng cho hệ thống hành chánh Đông Dương , Pháp gấp rút đào tạo một số người biết tiếng Pháp để làm thông ngôn làm thư ký .

Trong tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh , đọc giả sẽ thấy thầy thông hay thầy phán , khi đi giạm hỏi vợ , khoe lương bổng và nhất là tiền thu ngoài (hối lộ) là bao nhiêu .

Chúng ta còn nhớ Pháp ra sắc lịnh về điền thổ , lúc đó gọi là sắc lịnh Tân Điền Thổ năm 1927 , để chứng minh quyền sở hữu bằng cách lập bằng khoán .

Các thầy thông thầy ký bằng mọi cách gian lận chiếm đoạt ruộng đất của nông dân mấy đời khẩn hoang .

Vì thế sau này , chúng ta thấy ở miền Nam nhiều địa chủ có 4, 5 chục ngàn mẫu ruộng là chuyện thường , cha, ông họ đều là thông phán trong hành chánh , thời thực dân Pháp .

Họ rất giàu có , con cháu đều được sang Pháp sống và học , nếu có đổ đạt thì trở về VN , giử những vị trí lãnh đạo đất nước . ..

Thử hỏi công tử Bạc Liêu và cha ông của người này , làm gì giàu có đến có thể đốt tờ giấy 100 đồng , thời đó , để tìm vật gì đánh rơi xuống đất .

[Nguyễn Mạnh Quốc]

ngày 09 - 04 - 2017... toết trời ấm dần +-1oC...trời xanh không một vẩn mây...ánh nắng mai đã soi chiếu qua màn cửa..và đàn trẻ vẫn ngủ vùi trong mền ấm.. cái lò sưởi nay phải rút bớt lửa sưởi... Cái ấm inox và cái phin cà phê buổi sáng... tiếng tí tách của củi cháy .. ngọn lửa chập chờn và tiếng reo vui của ấm nước đang sôi....
Hoom qua nmq có gõ sơ qua theo chút gì còn nhớ về quân sự... và hôm nay lên mạng thì lại được chất vấn về hệ thống hành chính của thực dân ( administration civile locale )...

Tuy là một quốc gia Vieetj Nam, nhưng thời đó ngay cả phong kiến cũng đã có chia ra làm ba vùng miền..
1/ Vùng Bắc thì từ Bắc xuống Nam ranh giới ngăn cách là con sông Gianh- Quangr Bình (?)...Bawcs kỳ/ Tonkin . Chế độ Bảo hộ/ Protectorat
2/ Tu con sông Gianh trở vô Nam cho đến Lạc Thiện băng qua 3 biên giới, theo đèo đổ xuống Phan Rang = Trung kỳ/ AnNam, dưới quyền cai trị kinh tế thuộc Nam Triều, trong ranh giới này còn có Hoàng Triều cương thổ ở khu Dalat/Lâm đồng xuống đén Blao. = Trung kỳ/An Nam. Nam triểu sống băng thuế khoá của vùng Trung kỳ.
3/ Từ ranh giới Nam Phan Rang về hướng Nam cho tới Cà mâu là Nam kỳ/ Cochinchine. Chế độ Thuộc địa.
Còn hai tiểu quốc Cambodge và Laos.. dân chúng thưa thớt cho nên bị đô hộ và cai trị bằng cán bộ của Indochine (Pháp và Việt)
Để có cán bộ cai trị đúng ý của Thực dân, trường Hành chính (Ecole d'Administration được mở ra trong cùng trường Đại học Hà nội, còn về Kiến thiết và xây dựng phát triển, qui hoạch địa dư thì có trường Công Chánh Thanh Hoá.
Tổ chức hàng dọc từ tren xuống thì gồm ;
1/ Toàn Quyền, người Pháp chính quốc đưa qua và cư ngụ ở hai nơi;
Ở trong Nam... dinh toàn quyền Nôrodom... đường Thống nhất trông thẳng tói Thảo cầm viên/ Sở Thú
.. ngoài Bắc là dinh Toàn quyền trông sang truòng Albert Sarraut/nay là trường Dang..
Bên dưới Toàn quyền(1) là cai trị vùng có Thống Sứ(2), dưới Thống sứ là Công sứ nguòi Pháp...
bên dưới thì đến cấp như Thị chính cấp tỉnh nhỏ do hoặc Pháp hay Việt có Licencié admin, đôi khi gọi là quan Tuần Phủ(3), hay quan Án để thi hành luật pháp,, thuơgf ra thì cứ 4 huyện có 1 ông Tuần Phủ
rồi đến cấp Thị xã có cấp huyện do một ông huyện(4) người Việt tốt nghiệp trường Hành chính cai quản..
dưới cấp quận có Tổng(5), gồm 3 hay 4 làng tuỳ theo số dân cư và ruọng đồng canh tác
sau đến cấp Lý trưởng(6).. trông nom sổ Hộ tịch đinh điền của làng.. việc thu thuế hay gom dân làm công việc lợi ích, dân công làm đường đi lại, trông nom đê điều ,.v.vv

Vấn đề đất đai dưới thời Thực dân có lẽ rõ ràng nhất vì công việc đo đạc họ coi trọng.. có sở Địa chính thí dụ ngay như tỉnh Thái nguyên bé nhỏ cũng có cở Cadastre.. và có mốt đánh dấu ranh giới.. thời dó hình như họ dùng sextant. định vị bằng các bộ sao hay vị trí của mặt trời.
Xin đơn cử thí dụ.;. khi mà thân sinh ra nmq đi khai hoang lập đồn điền , trước hết phải đến tại khu vực điều đình với các bộ tộc thiểu số sau khi được các bộ tộc chỉ cho ranh giới, đôi khi phải đổi chác bằng muối, đường thẻ, vải nâu, vải đen để may mặc ngay như cả gạo nưa... Căm mốc xong thì xuống Tỉnh xin cho phái đoàn lên định vị trí lập hoạ đồ, cắm cọc ranh giới chính thức.. rồi về trình lên Chánh sứ tỉnh.. được chấp nhạn thì qua kho bạc đóng tiền mua đất..
Sau đó thành Văn vản gồm có trắc hoạ ranh giới vùng mièn và quyền sở hữ trên lô đất.. coi như vính viễn. Sau này nếu bán thì phải có Notaire, thời xưa Notaire Pháp có văn phòng ở trên đường Trường Thi trông sang Thư viện Đông Dương. Mỗi lần mua bán thì lại phải đóng phí tổn xác nhân..tiền công lập lên Văn bản chuyển nhượng.. cũng đễ dàng.
Việc xác minh đất đai ở nhà quê ngày xưa cũng có do Lý trưởng xác nhận, bằng giáy biên tay..thế nhưng khi có vụ gian lận thì cũng mệt cho Lý trương và quan Huyện lắm cho nên ít có vụ như trong Nam kỳ...

Trong Nam thì khi di xâm chiếm đến đâu cũng có những con cò monmen làm quen với giới chức xâm lăng hoặc đi thẳng hay qua các lan la quen mò tới các giáo sĩ đẻ gió sĩ tôn giáo đề bạt với giới chức xâm lược.. Thế là khi Thực dân được cò mồi chỉ dẫn lập công, thực dân lại trả công bằng cách...
-.. thế chú mày muốn gì ?? nhà nước sẽ cho... và chú cò mồi dắt ngay ông tây thực dân ra ngoài đồng chỉ trỏ... sau đó được ông tây thực dân ký cho tấm giấy chủ quyền và có thể được phong chức này nọ...nhờ đó mà nẩy ra một chức vụ... còn khi có tấm giấy trên tay.. chú cò mặc sức thi thố tài thu gom đất về dưới tay.. cho nên giàu " khẳm.."-có dấu hỏi (?) trên chữ ă..".
Một chút nhớ quên truyện cổ một thời xa vắng.... ./. nmq

[Nguyễn Mạnh Quốc]

tiếp theo bài gõ trên, nm chợt nhớ đến đôi ba danh chức quen miệng..
ở ngoài Bắc thường hay có câu bên lính tráng(militaire) thì ; thày cai/ corporal... ngài đội/sergent.... quan quản- adjudant
bên dân sự thì thày thông = thông ngôn- interprête.. ông phán.hay là thư ký văn phòng- secretaire, tuỳ phái( planton) chay đưa giấy tờ giữa các ban bệ

trong Nam có chúc Đốc phủ sứ (1) - maire.. rồi đến ông hội đồng(2), giới chức bắc cầu giữa thực dân cai trị và người nông dân. còn chức thì có chức cò mi(3)/ commissaire.. cũng là một chức thư ký hành chánh. Sau chót là mả tà(4)/police-cảnh sát
Xin đóng góp thêm..../.

[Nguyễn Mạnh Quốc]

ngày 16 - 04 - 2017... trời tạnh mưa.. nhiệt độ mát.. nhưng lạnh.. và có chút màu xanh trên nền trời trắng đục...

ngày hôm qua nmq có gõ một bài dài.. nhưng cũng lại bị cọp ..vồ...

Hôm nay các cháu hãy còn "..nằm nướng..".., nhưng già lão nằm lâu không được.. trở dậy cho thêm chút củi vô lò để đun ấm nước.. pha tách trà cúng sớm mai.. sau đó là ly cà phê buổi sớm..

Mùi trà sen.. rồi lại mùi cà phê.. làm cô Lan và bà Mitche... đi qua.. để hưởng cái thú ban mai bên tách cà phê nóng hổi... Q. thường rang lấy cà phê.. và rang chỉ đủ dùng trong tuần vì thích uống cà phê có chút bơ Bretels.. bỏ vào khi cà phê rang sắp chính tới.. độ rang cũng đã quen tay là ràng hạt vàng đậm hay hạt chuyển màu nâu đậm hay cháy khét (resin).. và bơ chỉ bỏ chung với cà phê khi tắt lửa.. đủ làm cho bơ ngấm vô cà phê chứ không bị quá lửa làm cho cà phê rang khét lẹt..
Đưa tách cà phê ban mai lên.. khói bốc xộc vô mũi.. tố chất hương thơm vừa đủ thơm ngậy ...
Một bà là Luật sư đanh đá của toà Thượng Thẩm.. một cô Y sĩ tôn thờ đeo đẳng nghiệp và duyên.. , chúng tôi ngồi quanh cùng nhìn vô những ngọn lửa bập bùng...
Cả hai bài sau chuyến đi Thái, nhìn thấy cái đam mêm nghề nghiệp và cách cư xử hoà đồng cùng bản xứ.. khi thấy tôi bòng bế các cháu nhỏ của xóm giềng người Thái.. nhất là khi đến nhà thợ may... đàn con nhỏ của gia đình này chúng bu quanh ông lão.. đứa chìa tay xin quà.. và đứa nhỏ đòi ông bế.. cứ làm như là ruột thịt không bằng,....
thì lòng chợt cảm nhận ra rằng, con người của chúng ta.. lập gia đình sanh con có cháu.. thì ;
.....
sau khi ta mất đi.. ta còn có được cái gì lưu lại trong tâm của dàn trẻ nhỏ... ; đó là vấn đề mà chũng ta có thể dùng đôi con chữ..;
" .. để lại cho con..!! ".. tiền của ư ?? chưa chắc chúng đã nhớ..
... dạy dỗ giáo dục ư..?.. cũng có phần nào....
chúng ta hãy làm hãy nhớ đến ;.. vì tương lai.. cho cuộc sống mai này không riêng của chúng mà còn của các đời cháu chắt mà chúng sanh ra.. đó là những tấm gương tạo ra cho các thế hệ sanh sau tạo được, gây ảnh hưởng của các vị tổ tiên để lại cho đó là ; .. lời gia huấn.. cái trí khôn thông minh, và cách làm việc.. cuối là cách hành xử đối với mọi người...
..... chung tôi đanh tranh luận.. làm ra sao ? cachs nào ?.. và như thế nào ?.....

nmq nêu lên câu truyẹn này vì ;.. nmq nhìn thấy, chúng ta đã đến chốn này.. có đầy đủ phương tiện để khai hoá.. để tiến bước vượt lên,.. thì một chút hy sinh của chúng ta sẽ giúp được gì cho tuổi trẻ ngày nay...; bổn phận làm cha mẹ...

Kính mong quí Bạn cho chút ý kiến..
Ý kiến của quí Bạn sẽ giúp cho nhièu gia đình có con cháu đang tuổi " lớn lên.." vượt được cám dỗ vật chất của xã hội cạm bẫy hôm nay.. tạo dựng và bảo vệ cuộc sống cho chúng ngày mai... để chúng có một nếp sống trong phong cách của xã hội phong nhã/ courteous, lịch lãm/ educated and civilised. Chúng ta hãy vì đàn con cháu chắt mà bớt đi chút ích kỷ bản thân.. hưởng sự sung sướng vật chất mà quên khuấy đi trách nhiệm gia đình.. hãy nhìn đến tuổi trẻ hôm nay.. nmq đôi lời xin lỗi trước vì e sợ làm phiền lòng quí Bạn đọc.
nmq xin cảm ơn trước . nmq