V́ sao du học sinh VN không quay về phục vụ đất nước ?
" Học sinh là người Tổ Quốc mong cho mai sau ..." , nhưng v́ sao du học sinh VN không quay về phục vụ đất nước ?
Gần đây, ngựi dân trong nước, đặc biệt là cư dân cộng đồng mạng lại dậy sóng về chuyện 13 nhà vô địch của chương tŕnh “Olympia” được Úc cấp học bổng từ cuộc thi. Sau khi tốt nghiệp tại nước ngoài th́ chỉ có 1 người duy nhất quay về Việt Nam làm việc. Tất cả những người khác đă sử dụng chất xám của họ ở tại ngay nước họ được đào tạo.
V́ sao lại có quá ít những người đi du học và thành đạt lựa chọn ở lại nước ngoài mà không quay về lại quê hương để đóng góp cho đất nước?
Đó cũng là chủ đề cho diễn đàn bạn trẻ kỳ này cùng với sự tham gia của các bạn Khanh Nguyễn, Tuyết Minh và Thanh Tuấn, là những du học sinh, hiện đang học tại Hoa Kỳ.
* * *
Muốn được thể hiện
Chân Như: Các bạn thấy việc ở lại nước ngoài hay quay về nước cống hiến cho đất nước, quyết định nào là sáng suốt và v́ sao?
Khanh Nguyễn: Theo em, đối với những người nghĩ nước Việt Nam, văn hóa tốt, con người thân thiện hoặc có ư định là muốn quay về để giúp nước th́ người ta nghĩ quyết định đó là sáng suốt. C̣n một số người nghĩ rằng họ sẽ lo cho gia đ́nh họ có cuộc sống tốt bên này, có điều kiện để làm việc, để học tập và sinh sống th́ người ta sẽ lựa chọn ở lại để có cuộc sống tốt hơn.
Thanh Tuấn: Em nghĩ đa phần đi du học tuổi trẻ cỡ từ 16 tới 20 hoặc 22. Khi qua rồi th́ họ tiếp xúc với nền văn hóa mới, cuộc sống mới và có nhiều sự lựa chọn mới sau khi tốt nghiệp. Em nghĩ đối đế lắm một số người mới quay về c̣n lại th́ họ đă t́m thấy được con đường của ḿnh, hoặc thấy được sự khác biệt giữa cuộc sống Việt Nam, cuộc sống bên này (Hoa Kỳ).
Chẳng hạn như vấn đề xin việc làm hay vào công ty của Việt Nam th́ phải là con ông cháu cha, phải đút lót. Bên này, vấn đề đó dựa vào thực lực của ḿnh nhiều hơn. Và bên này, tốt nghiệp ra đi làm với đồng lương căn bản mới bắt đầu th́ mọi người vẫn sống đủ chứ không phải quá chật vật như bên Việt Nam. C̣n với một số bạn nhà có cơ sở ở Việt Nam muốn quay về làm cho nhà th́ cũng tốt, nhưng đa số mọi người muốn ở lại chứ không muốn đi về tại v́ cuộc sống bên này tốt và thoải mái hơn. Hơn nữa là tự do hơn và được thể hiện hơn.
Tuyết Minh: Ư kiến của em cũng giống như của anh, thường người ta sẽ không thích về Việt Nam một khi đă bước chân qua Mỹ. C̣n trường hợp những bạn nhà có điều kiện bên Việt Nam, đúng là các bạn đi du học để sau nay giúp đỡ cho gia đ́nh th́ các bạn sẽ về. Ví dụ em chỉ là du học b́nh thường, nhà cũng không có công ty hay ǵ bên Việt Nam nên em cũng thoải mái trong việc có về hay không quay về. Nhưng lư do khiến đa số muốn ở lại Mỹ là về Việt Nam chính quyền không biết trọng dụng nhân tài. Giống như anh có tiền nhiều anh sẽ được chức cao hoặc công việc tốt; C̣n nếu anh không có tiền cho dù có tài cũng không có được.
Chân Như: Chân Như nhận thấy rằng chính sách của Việt Nam cũng là một rào cản khiến các du học sinh quay lưng với đất nước v́ có rất nhiều trường hợp tài năng của họ không thực sự được trọng dụng. C̣n theo các bạn th́ nguyên nhân chính dẫn đến việc các du học sinh quyết định không quay về nước làm việc là ǵ?
Khanh Nguyễn: Theo em có hai lư do chính. Thứ nhất điều kiện làm việc ở Việt Nam đối với du học sinh nước ngoài chưa có. Nền giáo dục của Mỹ và Việt Nam là hai nền giáo dục hơi khác nhau. Gần đây, giáo sư Ngô Bảo Châu có nói là giáo dục đại học không được tốt nên cần đổi mới v́ không có tính thực tiễn và chỉ áp dụng lư thuyết là nhiều. Do vậy khi ra trường khó có cơ hội có việc làm. Khi du học sinh về làm việc sẽ có một sự mâu thuẫn giữa sinh viên Việt Nam và sinh viên du học và chắc chắn là hai bên sẽ không làm việc được với nhau. Lư do thứ hai nhà nước vẫn chưa tạo được điều kiện tốt cho những người đi du học làm việc chẳng hạn như về vấn đề lương bổng, về tư chế làm việc. Tóm lại, do không có một sự đảm bảo cho cuộc sống gia đ́nh chính bản thân của những du học sinh, họ không mặn mà với chuyện quay về Việt Nam làm việc.
Tuyết Minh: Nói chung là do những ngành nghề ở Việt Nam. Nhiều khi một bạn rất đam mê một ngành nhưng ngành này lại không phát triển ở Việt Nam th́ bạn đó buộc phải ở lại bên đây để theo đam mê của ḿnh. Cái đó cũng là một lư do chính đáng để ở lại chứ không phải v́ quay lưng với nước nhà.
Thanh Tuấn: Nếu mà trên đường suy nghĩ để ṿng về, theo em, khó mà để làm ăn chính trực tại Việt Nam và có thể lo đầy đủ cuộc sống của ḿnh. Thứ hai nếu đă vào với những công ty của nhà nước mà làm th́ cũng hơi khó. Nói thẳng ra rằng vấn đề con ông cháu cha là thứ nhất; Thứ hai người ta thường nói là “ăn từ trên ăn xuống dưới”: đă vô nhà nước làm là phải theo guồng máy; Ai cũng phải làm theo, nên tất cả vào sẽ bị biến chất. Nên hướng của em là sẽ tự kinh doanh. Vấn đề tự kinh doanh ở Việt Nam cũng hơi khó v́ làm ra th́ đủ các giấy tờ; Phải chung chi cho người này, chính quyền kia mỗi tháng hay đầu tháng; Cuối năm lương bổng, lễ lộc. C̣n nếu ở bên này có xíu vốn và đi làm vài năm và muốn tự mở kinh doanh th́ cũng dễ hơn, vấn đề giấy tờ cũng rơ ràng; Chỉ cần đạt đủ điều kiện tiêu chuẩn của chính phủ Mỹ yêu cầu. Theo em vấn đề sáng suốt là vẫn nên ở lại đây rồi lo cho gia đ́nh sau. Đối với em, thành phần đi du học th́ đa số gia đ́nh đều khá giả nên gia đ́nh cũng không yêu cầu hay đ̣i hỏi con em ḿnh phải lo lại nhiều. Chủ yếu là làm để tương lai con em ḿnh được sống thoải mái và có một cuộc sống tốt hơn sau này, nên em không nghĩ gia đ́nh mong con ḿnh trở về hay lo lắng. Mong th́ mong trở về, nhưng không nghĩ phải lo lắng cho gia đ́nh hay phải trả lại. Em không nghĩ đó là áp lực để mọi người trở về.
Có nên trách du học sinh?
Chân Như: Nhiều người cho rằng cũng không nên trách các du học sinh, bởi cá nhân ai khi có cơ hội tốt cho tương lai của ḿnh th́ cũng không muốn bỏ lỡ; Nhất là cơ hội đó lại là ở những nước tiên tiến, văn minh. Tuy nhiên nhiều người khác lại cho rằng điều kiện và môi trường sống ở nước ngoài đă làm thay đổi con người. Các bạn nhận định như thế nào về những ư kiến này?
Khanh Nguyễn: Theo em, ư kiến như thế cũng có thể đúng cũng có thể sai tùy vào mỗi người thôi. Đối với em nó đúng một phần bởi v́ văn hóa Việt Nam với văn hóa Mỹ nó khá là khác nhau. Ḿnh tiếp thu những nền văn hóa khác nhau th́ ḿnh sẽ có những nhận định khác nhau về cuộc sống cũng như những dự định của ḿnh trong tương lai. Với em, cũng có một phần tác động nhưng em chỉ cảm nhận những điều đúng sự thật th́ em tiếp thu. Đa số du học sinh sẽ cho rằng điều kiện và môi trường sống ở nước ngoài tác động đến cuộc sống của con người bởi v́ đa số sẽ quyết định ở lại bởi v́ họ thấy cuộc sống ở Mỹ tự do, văn minh. Mặt khác đa số bộ phận người Việt Nam sống bên này họ cũng có tư tưởng giống người Mỹ. Họ nhận định cuộc sống bên này ổn định, có tiềm năng hơn so với ở Việt Nam cho nên người ta coi đó là cơ hội mà không bỏ lỡ được.
Tuyết Minh: Em cũng nghĩ giống như anh Khanh. Nếu so sánh giữa môi trường Việt Nam với Mỹ th́ Mỹ tốt hơn rất nhiều. Ba mẹ em cũng muốn em ở lại Mỹ v́ sẽ có tương lai tốt hơn. Thứ nhất là văn minh, an toàn. Em cũng có người bạn du học ở Đức. Học xong chị quyết định quay về v́ đồng lương ở Đức nếu đổi ra tiền Việt Nam nhiều thật, nhưng nếu với mức sống bên đó th́ cũng thuộc dạng b́nh thường. Nếu lấy bằng rồi quay về Việt Nam, mức lương ví dụ 1 ngàn rưỡi một tháng th́ với mức lương đó sẽ sống dư giả c̣n hơn bên Đức. Em thấy quyết định của chị cũng được nhưng Việt Nam dạo này không có an toàn nên nếu là em th́ em sẽ không muốn về.
Thanh Tuấn: Quan điểm của em sống là không chờ đợi. Có cơ hội là em sẽ làm và phân định được cái nào đúng cái nào sai và cái nào nên làm cái nào không làm. Tuổi trẻ không có bao nhiêu hết. Lúc đă qua thời, qua tuổi th́ khó có thể lấy lại nhiệt huyết, khó lấy lại những năng lượng để làm việc như lúc trẻ. Nếu ở Mỹ mà có cơ hội là em sẽ bắt tay làm liền. Nói chung là chụp giật, đánh đổi để làm được cái em muốn. C̣n vấn đề điều kiện và môi trường sống ở nước ngoài, tất nhiên, nó tốt hơn hẳn Việt Nam rất nhiều: từ khí hậu thời tiết, giao thông, an sinh xă hội... Chẳng hạn như bảo hiểm du học sinh mua, nếu bị bệnh hoạn hay có vấn đề ǵ th́ vẫn chi trả đầy đủ. Nói chung, đồng tiền ḿnh bỏ ra nó đáng chứ không như Việt Nam bỏ ra mua để cho có; Hay là mua để đối phó mà không xài được hay là mua rồi vô bệnh viện đối xử ḿnh khác. Nên em nghĩ điều kiện làm thay đổi th́ cũng đúng. Ở Việt Nam, du học sinh thường sống trong ṿng tay cha mẹ không tự lập, không biết bươn chải. Khi qua đây, một thân một ḿnh, đa số đều đi làm thêm nên biết quư đồng tiền ḿnh làm ra và biết quư cuộc sống của ḿnh hơn. Em thấy là như vậy nên em nghĩ cái thay đổi là cái thay đổi tốt, điều kiện và môi trường tốt đă dừng chân du học sinh. Ai cũng vậy thôi người ta thấy cái nào tốt người ta sẽ ở lại làm. Ai cũng có sự lựa chọn cho riêng ḿnh hết. Và cái đúng cái sai cũng tùy vào suy nghĩ của mỗi người và qua sự lựa chọn đó của ḿnh có đúng hay không.
Chân Như: Nếu bạn là thủ tướng Việt Nam, bạn làm ǵ để các bạn du học sinh luôn sẵn sàng đặt Việt Nam là lựa chọn hàng đầu khi quyết định cho tương lai của ḿnh và người Việt không c̣n mang ư tưởng thoát khỏi Việt Nam?
Khanh Nguyễn: Nếu em làm thủ tướng có 3 điều em sẽ làm đầu tiên. Thứ nhất có chính sách nào đó để đăi ngộ những du học sinh, ví dụ lương bổng, những điều kiện làm việc cho du học sinh. Thứ hai là thay đổi cuộc sống của người dân Việt Nam, chẳng hạn như cuộc sống có văn minh, thay đổi t́nh trạng trộm cắp hay những văn hóa ứng xử của người Việt Nam vẫn đang bị lên án rất nhiều. Nên thay đổi để cho du học sinh thấy được rằng con người Việt Nam cũng như con người khác trên thế giới đều như nhau và cũng có lối sống văn minh. Thứ ba nữa là Việt Nam nên có chương tŕnh giáo dục ở Việt Nam và nước ngoài để người du học sinh và sinh viên Việt Nam có thể làm việc chung trong môi trường để xây dựng đất nước Việt Nam tốt hơn.
Tuyết Minh: Em nghĩ về chính sách đăi ngộ với việc tiền lương th́ dĩ nhiên là du học sinh sẽ phải được tốt hơn. Mặt khác, em nghĩ đó lại là một thiệt tḥi cho mấy bạn sinh viên Việt Nam. Bây giờ nếu mà áp dụng chính sách đó cho du học sinh th́ nếu có 10 hồ sơ nộp vô một công ty th́ em nghĩ chắc chắn những bạn du học sinh sẽ được xếp lên trước. Em nghĩ điều đó là thiệt tḥi cho các bạn sinh viên Việt Nam. C̣n nếu là thủ tướng th́ em nghĩ cần phải thay đổi chính sách này nọ rất nhiều. Tại v́ một khi du học sinh qua Mỹ rồi th́ họ sẽ so sánh tại sao Việt Nam lại cổ hủ, không công bằng. Em nghĩ việc đó (giải pháp) rất là khó nên em cũng không có ư kiến nhiều trong câu này.
Thanh Tuấn: Theo em nghĩ để giữ chân du học sinh quay về nước hay là không c̣n ư định thoát khỏi Việt Nam th́ rất khó làm và khó thực hiện tại v́ cơ cấu của Việt Nam đă vậy rồi. Để mà thay đổi được giống như Khanh nói th́ chính sách đăi ngộ là thứ nhất. Tuy nhiên về rồi, Việt Nam đăi ngộ, nhưng đăi ngộ theo cách nào, trọng dụng nhân tài theo cách nào? Hay lại là vẫn vấn đề con ông cháu cha? Nếu để đăi ngộ th́ phải kết thúc vấn đề con ông cháu cha trong nước trước. Thứ hai nên tạo nhiều điều kiện hơn để cho du học sinh đi học ví dụ như mở thêm quỹ, thêm tiền đầu tư cho nhiều du học sinh đi học. Nếu học bằng tiền của nhà nước và có kư hợp đồng với nhà nước và có một sự ràng buộc nào đó th́ học xong là chắc chắn sẽ phải quay về. Thứ ba, vấn đề môi trường đời sống và mức lương nói chung, chứ không đăi ngộ không dành cho du học sinh hay những người học ở Việt Nam. Ai có tài th́ làm được nhiều tiền cao, chứ không phải ưu đăi quá cho du học sinh là tại v́ tự bỏ tiền ra đi học. Nhiều người đi du học mà về làm vẫn không bằng người học trong nước. Cái đó có chứ không phải không. Do đó không hẳn phải ưu tiên cho du học sinh. Phải trả tiền ưu đăi cho đúng người, đúng việc và đúng năng lực. Em nghĩ là vậy.
Chân Như: Xin cám ơn 3 bạn Khanh Nguyễn, Tuyết Minh và Thanh Tuấn đă dành thời gian để đến với chương tŕnh hôm nay.
Chân Như
( RFA )
http://haingoaiphiemdam.net/Vi-Chung...dat-nuoc-17069
Reply With Quote
Originally Posted by Tigon
Bookmarks