Obama gặp Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam v́ sự lo ngại Trung Quốc


Mỹ sẽ được lợi ǵ? Và chính xác th́ Trọng sẽ làm ǵ để thúc đẩy quan hệ song phương khi tiếp kiến với Obama tại Pḥng Bầu dục?




Nguyễn Phú Trọng sẽ trở thành Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam thăm Hoa Kỳ và Nhà Trắng (AFP Photo / Hoang Dinh Nam)

Nguyễn Phú Trọng – người đứng đầu đảng Cộng sản Việt Nam và một trong những nhân vật quyền lực nhất tại quốc gia Đông Nam Á này – đă gặp Tổng thống Mỹ Obama hôm thứ ba cho một cuộc gặp lịch sử nhằm tăng cường quan hệ giữa hai nước.

Tổng bí thư 71 tuổi này hôm thứ Sáu cho biết rằng ông hy vọng sẽ xây dựng ḷng tin giữa Washington và Hà Nội 20 năm sau khi Tổng thống Bill Clinton b́nh thường hóa quan hệ ngoại giao và 40 năm sau khi kết thúc chiến tranh Việt Nam.Tờ Thanh Niên viết,

“Những vấn đề khác, gồm cả Đối tác xuyên Thái B́nh Dương do Mỹ dẫn đầu, nhân quyền, và hợp tác quốc pḥng song phương, cũng là những điểm ở đầu của chương tŕnh nghị sự.”
Trọng, trong trả lời bằng văn bản cho một tập hợp nhỏ các nhà báo phương Tây vào ngày thứ Sáu, cho biết:

“Giống như trong bất kỳ mối quan hệ giữa hai quốc gia trên thế giới, Việt Nam và Hoa Kỳ có sự khác nhau về một số vấn đề như nhận thức về dân chủ, nhân quyền và thương mại. Để giải quyết sự khác biệt, tôi tin rằng cách hiệu quả nhất là cuộc đối thoại cởi mở và mang tính xây dựng để hiểu nhau hơn để những khác biệt đó sẽ không trở thành rào cản trong quan hệ hai nước nói chung.”
The Guardian viết,

“Trọng là một trong bốn nhân vật quyền lực nhất tại Việt Nam, cùng với Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng. Trên lư thuyết, ông là người đứng đầu trong đảng của nhà nước Cộng sản độc đảng, nhưng tập thể lănh đạo của đảng này cai trị Việt Nam, và các quyết định quan trọng nhất phải được bộ chính trị gồm 16 thành viên quyết định.”

Cuộc họp với Tổng thống Mỹ diễn ra giữa những lo ngại mới khi Trung Quốc đang biểu dương cơ bắp ở Biển Đông, đặt Bắc Kinh vào vị trí xung đột với các nước láng giềng biển, đặc biệt là Việt Nam. Hai nước đă có cuộc chiến ở biên giới ngắn ngủi nhưng đẫm máu vào năm 1979 và duy tŕ một mối quan hệ lạnh nhạt, nói chung. Đầu năm nay, Trung Quốc đă bắt tay vào một chương tŕnh xây dựng đảo nhân tạo trong một quần đảo nhỏ mà Việt Nam cũng tuyên bố có chủ quyền.Trọng cho biết ông hy vọng

“rằng Mỹ sẽ tiếp tục có tiếng nói và hành động phù hợp để góp phần giải quyết ḥa b́nh các tranh chấp ở (Biển Đông) phù hợp với luật pháp quốc tế để bảo đảm ḥa b́nh và ổn định trong khu vực châu Á-Thái B́nh Dương và trên thế giới.”
Jackie Northam của NPR ghi nhận:

“Tổng thống Obama thông thường chỉ gặp gỡ với những người đứng đầu nhà nước hoặc chính phủ, nhưng v́ tầm quan trọng của Trọng ở Việt Nam và chiến lược của Mỹ để trở lại châu Á, nên mới có quyết định rằng hai người sẽ gặp nhau.”
Obama cũng đă gặp gỡ với Chủ tịch Nước của Việt Nam Trương Tấn Sang tại Nhà Tắng vào năm 2013 và gặp Thủ tướng nước này năm ngoái tại một hội nghị thượng đỉnh tại Châu Á. Và tháng trước, Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Ash Carter đă gặp Trọng tại Phủ Chủ tịch ở Hà Nội.

The Washington Post viết:

“Những người ủng hộ nhân quyền đă bày tỏ sự quan tâm trước chuyến thăm của Trọng, nói rằng Việt Nam đă không đạt được tiến bộ đáng kể trong việc trả tự do cho các tù nhân chính trị và cải thiện các quyền lao động cho công nhân.
“Đă có dự đoán trong giới chuyên gia ngoại giao ở Washington rằng ông Obama có thể sẽ có chuyến viếng thăm đầu tiên đến Việt Nam vào mùa thu này trong chuyến đi của ông sang châu Á, nhưng Nhà Trắng đă chưa xác nhận về chuyến đi như vậy.”
Trong báo cáo C3S Paper No. 0009 hồi đầu năm 2015 của Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc Chennai, Carlyle A. Thayer, giáo sư của Đại học New South Wales và Viện Quốc pḥng Úc cho rằng


“Nếu Obama nhận lời tiếp đón Trọng ở Pḥng Bầu dục th́ đó là một nhượng bộ rất lớn sau cả năm trời Việt Nam làm áp lực.
Mỹ được lợi ǵ? Việt Nam tiếp tục bắt giữ blogger, người bất đồng chính kiến, do đó phá hoại những tiến bộ hạn chế Việt Nam đă đạt được trong việc giải quyết vấn đề nhân quyền. Giới chức Hoa Kỳ thích như thuật ngữ “những người có thể được giải thoát”. Nhưng chính xác th́ Trọng sẽ làm ǵ để thúc đẩy quan hệ song phương nếu có được tiếp kiến với Obama tại Pḥng Bầu dục?Được tiếp đón như thế, một là Trọng được quảng cáo, được thế giới biết đến và hai là đem lại một chút tính chính đáng cho đảng Cộng sản Việt Nam. Cũng có tin đồn rằng Việt Nam muốn Trọng đi Hoa Thịnh Đốn và muốn cả hai Tập Cận B́nh, và Obama đến Hà Nội.”

Ngày 3 tháng 7, 2015 Tùy viên báo chí Nhà Trắng đă có Tuyên bó về chuyến thăm của Tổng Bí thư (đảng Cộng sản) Nguyễn Phú Trọng của Việt Nam như sau:

“Ngày 7 tháng 7 năm 2015, Tổng thống Obama sẽ tiếp đón Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam tại Nhà Trắng. Tổng thống mong muốn thảo luận với Tổng Bí thư Trọng cách để tăng cường hơn nữa quan hệ đối tác toàn diện giữa Mỹ với Việt Nam, phản ảnh về những thành quả hai mươi năm qua kể từ khi b́nh thường hóa quan hệ ngoại giao song phương. Tổng thống cũng hoan nghênh cơ hội để thảo luận về các vấn đề khác, gồm cả Đối tác Xuyên Thái B́nh Dương, nhân quyền, và hợp tác quốc pḥng song phương.”
Cuộc gặp gỡ giữa Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Barack Obama đă gây bất b́nh cho các nhóm nhân quyền; họ tổ chức một cuộc biểu t́nh bên ngoài Nhà Trắng, và dân biểu đảng Dân chủ trong Quốc hội cũng cho rằng Việt Nam là một ví dụ về sự bất công cho giới lao động và là một nước làm gia công với mức lương thấp cho các công ty Mỹ.




Tổng thống Barack Obama và Nguyễn Phú Trọng, tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, bắt tay trong một cuộc họp tại Nhà Trắng hôm qua. PHOTO: Agence France-Presse / GETTY IMAGES


Sau cuộc họp tại Nhà Trắng thứ ba, ông Obama ca ngợi

“tiềm năng to lớn của một thỏa thuận thương mại tiêu chuẩn cao nâng cao các tiêu chuẩn lao động, các tiêu chuẩn về môi trường và có khả năng có thể tạo ra nhiều việc làm có ư nghĩa và sự thịnh vượng cho cả Việt Nam và nhân dân Mỹ.”
Cả hai bên đều công nhận rằng vẫn c̣n sự khác biệt giữa hai nước.





Những người biểu t́nh cho nhân quyền và dân chủ tại Việt Nam phản đối bên ngoài Nhà Trắng trong chuyến thăm của Tổng Bí thư Cộng sản Việt Nam hôm thứ ba.
PHOTO: EUROPEAN PRESSPHOTO AGENCY

“Chúng tôi cũng thảo luận về sự khác biệt giữ hai nước và con đường phía trước, gồm cả Đối tác xuyên Thái B́nh Dương cũng như các vấn đề nhân quyền,” ông Trọng nói, và sau đó đă đi tham dự một buổi ăn trưa do Phó Tổng thống Joe Biden khỏan đăi.
Trà Mi dịch và tổng hợp