Results 1 to 2 of 2

Thread: PHẢN BIỆN LẠI BÀI "TRÍ THỨC VN MUỐN ĐỂ LẠI DI CHÚC NÀO ?" của NGK.

  1. #1
    Member Son Ha's Avatar
    Join Date
    11-08-2010
    Posts
    518

    PHẢN BIỆN LẠI BÀI "TRÍ THỨC VN MUỐN ĐỂ LẠI DI CHÚC NÀO ?" của NGK.

    PHẢN BIỆN LẠI BÀI VIẾT CỦA ÔNG TS. NGUYỄN GIA KIỂNG :

    Trí thức Việt Nam muốn để lại di chúc nào ?


    Trong bài viết đăng trên trang "Thông Luận" của ông (và "danchimviet.online" ) với tựa đề nêu trên, ông đă đưa ra vấn đề : "Các phát biểu của hội nghị vẽ ra chân dung của một chế độ cực kỳ vô lư, nhưng tại sao nó vẫn kéo dài?" ; và ông đă phân tích vấn đề với 4 lư do mà ông cho là :

    " Nếu những phân tích sau đây có làm phiền ḷng một số trí thức th́ tác giả xin được thứ lỗi và xin hiểu cho rằng những khuyết tật được nêu ra sau đây đă hiện diện nơi chính người viết." ;

    Hay có thể nói cách khác là ông "suy bụng ta, ra bụng người." ! Cho nên, v́ chính nghĩa của hai chữ VĂN HÓA viết Hoa, và cũng v́ là phận sự của tôi, như tiền nhân Nguyễn Công Trứ đă nói : "trong vũ trụ này không đâu không là phận sự" (vũ trụ nội mạc phi phận sự) ; do đó tôi buộc ḷng phản bác lại những tư tưởng nghịch lư của ông, đối với nghĩa nguyên thủy của hai chữ VĂN HÓA viết Hoa, hầu để chỉnh đốn những tư tưởng sai lầm mà ông đă gieo rắc đó đây. V́ vậy, tôi không có ǵ ngạc nhiên khi ông đă đổ lỗi cho văn hóa như ông đă viết : "Lư do thứ hai là di sản văn hóa""Lư do thứ ba, hậu quả của di sản văn hóa" làm cho "tư tưởng chính trị chúng ta quá kém" như ông nói, nên đă không thực hiện được vấn đề dân chủ ở Việt-Nam, và ông đă đề nghị giải pháp "văn hóa tổ chức" mà ông chủ trương.

    Nhưng trước khi bàn về "Lư do di sản văn hóa", và "hậu quả của di sản văn hóa" này của ông, trước tiên tôi xin được hỏi ông dựa vào đâu mà ông đi nói : "Lư do thứ nhất của thảm kịch này là tư tưởng chính trị của chúng ta quá kém. Chúng ta tự hào là có bốn ngàn năm văn hiến nhưng chúng ta không có một nhà tư tưởng nào, chưa nói tới tư tưởng chính trị." Nếu nói như ông th́ Nguyễn Du (1766-1820) cũng không phải là nhà tư tưởng của Việt-Nam, th́ tại sao tác phẩm nổi tiếng của ông ta là "Đoạn Trường Tân Thanh" lại được phổ biến dưới tên "Truyện Kiều" cho đến ngày nay, và đă được dịch ra nhiều thứ tiếng ; hơn nữa c̣n được dạy trong một vài Đại Học lớn hiện nay ở ngoại quốc mà tôi được biết như Yale University hay Cambridge University, hay ở Nhật (Université Impériale de Taihoku) ?? V́ nếu nói kiểu "ăn cháo đá(i) bát" như ông, th́ tại sao thiên hạ lại đi đọc và học tác phẩm của ông ta, nếu văn hào Nguyễn Du không phải là nhà tư tưởng ? Nên tự hào là trí thức như ông mà đi tuyên bố một điều như vậy, th́ nếu không nói ông thiển cận, hàm hồ th́ cũng phải nói là ông xuyên tạc !

    Nếu không thiển cận, hàm hồ và xuyên tạc th́ tại sao ông lại đi khẳng định: "Vẫn có những trí thức dân chủ gạt phăng chủ nghĩa cá nhân như là đồng nghĩa với chủ nghĩa ích kỷ mà không làm phiền ḷng ai, trong khi chủ nghĩa cá nhân chính là nền tảng của dân chủ. Bản Tuyên Ngôn Phổ Cập về Quyền Con Người (hay Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền) không khác ǵ hơn là tuyên cáo của chủ nghĩa cá nhân." ? Đọc đoạn này ông viết, làm tôi tự hỏi ông tiến sĩ này có hiểu tiếng Việt không vậy, v́ theo nghĩa hàn lâm tức nghĩa thông dụng, th́ "chủ nghĩa cá nhân" (individualism) là đặc tính riêng của mỗi người sống khác biệt và biệt lập đối với người khác, hay đối với quần chúng ; trong khi "dân chủ" (democracy) là một hệ thống chính quyền được thành lập bởi lá phiếu của người dân đi bầu, đi bỏ phiếu để cử kẻ đại diện cho tiếng nói của ḿnh. Như vậy mà ông lại đi bảo "chủ nghĩa cá nhân chính là nền tảng của dân chủ" rồi phang luôn "Bản Tuyên Ngôn Phổ Cập về Quyền Con Người (hay Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền) không khác ǵ hơn là tuyên cáo của chủ nghĩa cá nhân.", th́ nếu không bảo ông thiển cận, hàm hồ và xuyên tạc, th́ phải nói là ấu trĩ mới đúng !

    Hơn nữa khi ông nói : "Lư do thứ hai là di sản văn hóa. Từ ngày lập quốc, khi bị ngoại thuộc cũng như lúc tự chủ, chúng ta được nhào nặn trong nền văn hóa Khổng Giáo coi làm chính trị chủ yếu là để làm quan. Tâm lư này được duy tŕ hầu như nguyên vẹn dưới chế độ cộng sản bởi v́ chủ nghĩa Mác-Lênin không khác ǵ Khổng Giáo.", th́ tôi mới hiểu thêm lư do tại sao ông đă lấy cái tựa đề "Tổ Quốc Ăn Năn" cho cuốn sách nổi tiếng của ông, mà có kẻ bảo là ông viết theo đơn đặt hàng, th́ giờ đây tôi thấy cũng không sai ! V́ phải tự cho ḿnh cao trọng hơn Tổ Quốc mới đi bảo "Tổ Quốc Ăn Năn", và mới đi chê trí thức khác như ông viết : "Sự hụt hẫng về tư tưởng của trí thức Việt Nam có thể thấy được dễ dàng." (sic) ! Nhưng ở đây tôi không chút khó khăn mà lại thấy rơ "sự hụt hẫng về tư tưởng" của ông hơn là của trí thức Việt Nam ! V́ nếu ông đă hiểu đúng nghĩa nhóm chữ "di sản văn hóa" th́ ông đă không đi đổ thừa cho văn hóa. V́ "di sản" phải là những sản phẩm có giá trị bên ngoài như văn học, nghệ thuật… hay giá trị bên trong về tinh thần như luân lư, đạo đức… th́ tổ tiên mới quư trọng và cất giữ để di truyền lại cho con cháu thế hệ mai sau ; chứ nếu là đồ vô giá trị th́ ai mà đi cất giữ làm ǵ cho mất công vô ích, th́ đâu c̣n ǵ mà gọi là "di sản" phải không ? Vả lại, văn hóa không chỉ là những sản phẩm với sinh hoạt và tổ chức của con người, do con người và cho con người ; mà c̣n là tất cả mọi sự vạn vật trên đời này, c̣n gọi là Đạo, như tôi đă diễn giải trong bài VĂN HÓA viết Hoa của tôi. Cho nên khi nói "di sản văn hóa" tức là Tinh Hoa Văn Hóa của một dân tộc, mà đối với dân tộc Việt, chính là triết lư nhân sinh, là Minh Triết Việt, là Đạo Trời, Đạo Việt, Đạo Nhân tức là Đạo làm Người. Và hễ nói Minh Triết tức là lư giải minh nhiên thấu triệt cho mọi sự vật, nên không hề ứ đọng hay bế tắc. V́ Minh Triết xây dựng trên con người tức lấy con người làm nền tảng, nên con người vừa là đối tượng vừa là cứu cánh. Nói cách khác Minh Triết lấy minh Tâm làm đường đi và thành Tính làm điểm đến. V́ vậy, nếu bảo "di sản văn hóa""hậu quả di sản văn hóa" là lư do làm cho "tư tưởng chính trị chúng ta quá kém" để lớp trí thức VN không tạo nên được một nền dân chủ, th́ chứng tỏ là nhà trí thức TS. NGKiểng đă không hề có một nhận thức đúng nghĩa về Văn Hóa ! Vả lại nếu ông Kiểng đă có học hỏi tận tường về Khổng giáo bằng điều tra và nghiên cứu (chứ tíếng Việt đúng nghĩa, đúng cách không ai nói kiểu rừng rú như VC là "điều nghiên" !), th́ đă biết Khổng giáo là từ Nho giáo, mà Nho giáo tức là Nguyên Nho, là Việt Nho, nên c̣n gọi là Đạo Nho. V́ Khổng Tử đă viết : "Thuật nhi bất tác ; tín nhi háo cổ" (LN.IV.7,1). Khổng Tử nói : "Ta chỉ truyền thuật lại cái đạo của tiền nhân thánh hiền cho đời sau, chứ ta chẳng có làm ra ; ta tin tưởng và hâm mộ đạo lư người xưa." Do đó nói Khổng Giáo (hay đạo Khổng) như ông Kiểng là không đúng, mà phải nói là Nho giáo hay Đạo Nho. Vả lại, Nho giáo đă định nghĩa chính trị là : "chính giả chính dă. Tử suất chính thục cảm bất chính ?", tức chữ chính (cai trị) do nơi chữ chính (ngay thẳng) mà ra. Cai trị (chính) tức là lo lắng cho dân trở nên ngay thẳng, chính đính. Nay bậc đại phu quân tử là bậc dẫn đầu trong dân chúng mà tự ḿnh chính đính, th́ c̣n ai dám ăn ở bất chính ? Như vậy nếu nói "Khổng Giáo coi làm chính trị chủ yếu là để làm quan." th́ nếu không xuyên tạc, th́ cũng là "dốt hay nói chữ" như ông bà xưa đă nói !

    Điều này lại càng đúng cho ông Kiểng khi ông viết : "Tâm lư này được duy tŕ hầu như nguyên vẹn dưới chế độ cộng sản bởi v́ chủ nghĩa Mác-Lênin không khác ǵ Khổng Giáo." Với câu này chứng tỏ là ông Kiểng nếu không hàm hồ, xuyên tạc và ngu dốt, th́ đă không chà đạp cái "di sản văn hóa" của tiền nhân ! V́ : "Chủ nghĩa Marx-Lenin là thế giới quan, hệ tư tưởng chính trị của giai cấp công nhân, biểu hiện lợi ích của giai cấp này trong nhiệm vụ xây dựng lại xă hội một cách cách mạng." (Wikipedia tiếng Việt), nên đă dẫn đến cái chế độ cộng sản, ma mộc bất nhơn đă tàn sát trên 100 triệu người vô tội trong thế kỷ vừa qua, và hiện nay đang c̣n là mối đe dọa cho ḥa b́nh thế giới ! Trong khi đó Nho giáo là triết lư nhân sinh, là Minh Triết, là Đạo làm Người với tôn chỉ "Thiên Thời - Địa Lợi - Nhân Ḥa" tức là "tùy thời chi nghĩa" với "tùy cơ ứng biến" để sống thích nghi, ḥa hợp sao cho "thuận thiên" trong mọi hoàn cảnh, để con người được thành Nhân, thành Thánh, thành Thần. V́ phải sống thuận để ḥa nên không hề có một tư tưởng cách mạng nào ; vậy mà bảo là "chủ nghĩa Mác-Lênin không khác ǵ Khổng Giáo", th́ tôi đành phải nói là "hết nước nói" !

    Nên chính v́ không hiểu biết về Nho giáo, để đừng nói là ngu dốt nên mới suy diễn kiểu hàm hồ rằng : "Sự hèn nhát và xu thời được Khổng Giáo nâng lên thành những giá trị. Khổng Tử để lại một lời giáo huấn vàng ngọc cho kẻ sĩ : "Nước nguy th́ chớ vào, nước loạn th́ chớ ở, hoàn cảnh tốt th́ ra làm quan, hoàn cảnh xấu th́ ẩn ḿnh" (Nguy bang bất nhập, loạn bang bất cư, thiên hạ hữu đạo tắc hiện, thiên hạ vô đạo tắc ẩn – Luận Ngữ) ; mà không hiểu nổi đó là "phong thái thích nghi" theo quy luật tự nhiên là "thuận thiên giả tồn, nghịch thiên giả vong", giống như khi tiết trời tuyết lạnh phải làm sao cho người ḿnh ấm áp, c̣n như khi khí trời nóng nực th́ làm sao cho người ḿnh mát mẻ mới thoải mái !

    Nên khi suy diễn với đầu óc duy lư bằng lư luận biện chứng một chiều th́ dĩ nhiên là "suy bụng ta, ra bụng người" cho nên mới viết :

    "Sau đó nếu có dấn thân chính trị th́ cũng chỉ làm chính trị kiểu nhân sĩ, nghĩa là hoặc không tham gia một tổ chức nào hoặc nếu có tham gia th́ cũng chủ yếu để lợi dụng tổ chức cho tham vọng cá nhân của ḿnh, chứ không phải để xây dựng tổ chức như là một nhịp cầu phải có để dẫn tới một tương lai đáng mong ước từ một hiện tại không chấp nhận."

    Tôi không cần phải phản biện về cái giải pháp "văn hóa tổ chức" mà ông Kiểng chủ trương để có ư thức dân chủ. V́ một khi đă không có nhận thức đúng nghĩa của VĂN HÓA với chủ Đạo, th́ có là "văn hóa tổ chức" với nội dung ǵ đi nữa, cũng chỉ là "thùng rỗng kêu to" ! Nên chỉ bấy nhiêu, đă đủ chứng minh cái giọng thầy đời của ông Kiểng v́ nó mang đầy tính chất thiển cận, hàm hồ, xuyên tạc, ngu si, để đừng nói là ấu trĩ ! V́ vậy tiền nhân Khổng Tử từ xưa đă nói một câu bất hủ để đời, để khuyên dạy con cháu là : "Học mà không biết suy nghĩ là đồ ngu ; c̣n suy nghĩ mà không chịu học là đồ điên." ("Học nhi bất tư, tắc vơng ; tư nhi bất học, tắc đăi.")

    Nguyễn Sơn Hà
    (18/12/2010 tức 13/11 năm Canh Dần)



    Trí thức Việt Nam muốn để lại di chúc nào?

    NGUYỄN GIA KIỂNG

    Và những bào thai trong bụng mẹ lỡ sinh ra
    Sẽ suốt đời nguyền rủa lũ ông cha

    (Nguyễn Chí Thiện)

    Một người bạn gửi cho tôi “Biên bản Hội Thảo Khoa Học Hội Khoa Học Kinh Tế Việt Nam và Trung Tâm Thông Tin và Dự Báo Kinh Tế – Xă Hội Quốc Gia” với lời nhắn “đọc ngay”.
    Quả thực đó là một tài liệu đặc sắc. Trước hết v́ thành phần tham dự. Xin kể một vài nhân vật: GS Trần Phương – nguyên Phó Thủ tướng; ông Vũ Khoan – nguyên Phó Thủ tướng; PGS Trần Đ́nh Thiên – Viện trưởng Viện Kinh Tế; GS Phan Văn Tiệm – nguyên Thứ trưởng Bộ Tài Chính; Việt Phương – nguyên Cố vấn của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng; bà Dương Thu Hương – nguyên Phó Thống đốc Ngân Hàng Nhà Nước; GS Đào Xuân Sâm – nguyên Trưởng bộ môn Quản lư Kinh tế trường Nguyễn Ái Quốc; PGS Vơ Đại Lược – nguyên Viện trưởng Viện Kinh Tế Thế Giới; GS Đào Công Tiến; cựu Đại sứ Nguyễn Trung; TS Nguyễn Mại; Ông Vũ Quốc Tuấn; TS Lê Đăng Doanh; GS Nguyễn Đ́nh Hương; GS Lê Du Phong; Bà Phạm Chi Lan; TS Lưu Bích Hồ; GS Vũ Huy Từ v.v., với sự hiện diện của một số thành viên tổ soạn thảo cương lĩnh, không thấy nêu tên và chức vụ nhưng chắc chắn phải là những đảng viên cao cấp và có tŕnh độ kiến thức cao để được chỉ định tham gia soạn thảo định hướng của đảng và thay mặt đảng theo dơi buổi hội thảo này. Những tên tuổi trên đây cho thấy thành phần tham dự hội thảo là những trí thức ưu tú và có uy tín nhất của chế độ. Họ cũng là những trí thức được ưu đăi nhất, những trí thức có nhiều lư do nhất để ủng hộ chế độ. Họ được yêu cầu góp ư cho các văn kiện chuẩn bị cho Đại Hội XI (gồm Cương Lĩnh Chính Trị, Báo Cáo Chính Trị và Chiến Lược Phát Triển Kinh Tế – Xă Hội 2011 -2020).

    Chính v́ thế mà nội dung cuộc thảo luận gây ngạc nhiên. Đă không có một phát biểu nào thuận lợi, dù là tương đối. Cũng không có một phê phán ôn ḥa nào. Chỉ có những phủ nhận và chê bai mỉa mai, quả quyết, gay gắt, thậm chí khinh bỉ.

    Một vài trích dẫn:

    (…) Cần nhận thức lại chủ nghĩa xă hội (CNXH), cần thay bằng một mô h́nh văn minh hơn;

    (…) Quá dài, rất trùng lắp, những điều cũ kỹ, lạc hậu, sai lầm quay lại nhiều quá. Rất nhiều điều chỉ có thể là dự báo khoa học lại coi là chủ trương, ví dụ: đến giữa thế kỷ XXI Việt Nam thành thế này, thế kia; giữa các văn kiện không có tư tưởng thống nhất, các văn kiện tụt lùi xa so với Đại Hội IX, X.

    (…) Đánh giá sai nhiều lắm… nguy hiểm quá. Văn kiện không có định hướng, trở nên vô nghĩa. Các văn kiện hiện quá lạc hậu so với thời đại.

    (…) Nhận định về quốc tế, về các nước XHCN và t́nh h́nh đất nước sai, nên bỏ đi !

    (…) Phải nhằm vào cải cách chính trị chứ không chỉ kinh tế; cải cách thể chế chính trị thành một vấn đề bức xúc, không giải quyết th́ không phát triển được. Phải xây dựng hiến pháp mới. Đă đến lúc phải đổi mới hệ thống chính trị, phải phân định rơ vai tṛ lănh đạo của Đảng, chức năng của nhà nước. Quốc hội hiện chưa phải là cơ quan lập pháp !

    (…) Văn kiện không phản ánh được cuộc sống. Đổi mới chính trị chưa theo kịp đ̣i hỏi, đang cản trở.

    (…) Phải xác định cho rơ vai tṛ lănh đạo của Đảng: lănh đạo là ai? Ai cho anh quyền lănh đạo? Phải nh́n thẳng vào sự thật. Lừa được người ta chứ không lừa được thực tiễn đâu!

    (…) Tư duy lư luận lạc hậu, mâu thuẫn, xa rời thực tiễn; thụt lùi so với đại hội trước. Ḷng tin của dân đối với Đảng, với chế độ giảm.

    (…) Xem thường lịch sử: nói CNXH là điều kiện để độc lập, các triều đại trước có CNXH đâu mà vẫn độc lập. Không gắn với thời đại, xem thường thiên hạ.

    (…)Viết thế nào th́ viết, nhưng đừng đao to búa lớn quá, cái gọi là chủ nghĩa cộng sản đă là ảo tưởng rồi.

    (…) Tỉnh nào cũng có xi măng, sân bay, nhà máy thép, cảng biển… đầu tư nham nhở.

    (…) Loài người đi đến chỗ dân chủ. Nhưng thế nào là dân chủ? Đảng quyết mọi thứ mà lại không chịu trách nhiệm ǵ. Thế mới chết chứ.

    (…) Tại sao các văn kiện lại ngổn ngang thế? Cương lĩnh thất bại, tuyên truyền thất bại. Lư luận chính trị chưa bao giờ suy đồi như bây giờ. Ngổn ngang quá. Giả dối quá. Thật là bi kịch. Cảnh ngộ của Đảng ta từ sau Đại Hội XI bắt đầu bước vào suy đồi.

    (…)Toàn là giả dối cả. Nếu đưa cái cương lĩnh chiến lược này ra mà thông qua th́ sẽ ra sao đây? Quả đấm thép không đấm vào đối thủ mà lại đấm ngay vào chính ta.

    (…) Dân được nói mới là dân chủ. Đảng vẫn đặt dân tộc sau giai cấp. Dự thảo văn kiện đánh giá:“Dân chủ trong Đảng được mở rộng”. Tôi nghĩ trong Đảng là mất dân chủ nhất. Hầu như không có nhận định nào trong văn kiện là đúng sự thật thực tiễn.

    (…) Đảng có dựa vào công nhân không? Có dựa vào nông dân không? Tôi nghĩ không. Vậy dựa vào cơ sở nào? Có dựa vào trí thức không? Cũng không nốt!

    (…) T́nh trạng mua quan bán chức lộ liễu, công khai, hết sức nguy hiểm. Thị trường quan chức bóp chết tất các thị trường khác. Cơ chế tuyển dụng, tuyển chọn cấp cao như thế nào? Không công khai minh bạch. Người lănh đạo ở các cấp không có chịu trách nhiệm ǵ cả về quyết định của ḿnh. Bộ Giao Thông, Bộ Xây Dựng … cầu đổ, nhà đổ , không thấy nói ǵ về trách nhiệm cả. Một đất nước như vậy th́ không mong đợi ǵ!

    (…) Chưa bao giờ vấn đề nghiêm trọng như bây giờ. Dân không c̣n tin Đảng như trước nữa. Không ai quan tâm nữa. Cương lĩnh đầy dẫy cái sai, cái mơ hồ. Nói XHCN mà không biết nó là cái ǵ? Nhiều chuyện ta tự lừa dối ḿnh và lừa dối người khác.
    v.v.


    Và biên bản của cuộc hội thảo kết luận như sau:

    "(Các phát biểu trên đây) dù không được chấp nhận, nhưng ít ra cũng lưu vào văn bản, lưu lại hậu thế rằng năm 2010 có một số nhà kinh tế đă nói như vậy, để hậu thế biết rằng, hóa ra đất nước cũng c̣n những trí thức không đến nỗi dốt nát".

    Bỏ qua suy luận của một số người theo đó cuộc hội thảo này đă được sự khuyến khích của một số thế lực trong đảng để bêu xấu ông Nguyễn Phú Trọng, trưởng ban soạn thảo các văn kiện chuẩn bị cho Đại Hội XI và một trong những ứng cử viên vào chức tổng bí thư, câu hỏi đầu tiên đặt ra sau khi đọc biên bản cuộc hội thảo này là: C̣n trí thức Việt Nam nào ủng hộ chế độ cộng sản nữa hay không khi ngay cả những trí thức mà nó ưu đăi nhất cũng đă quay lưng lại với nó một cách phẫn nộ? Hỏi cũng là trả lời, những người trí thức khác chỉ có thể thù ghét hơn.

    Vậy mà chế độ vẫn tồn tại. Vậy trí thức có vai tṛ nào trong xă hội Việt Nam ngày nay?
    Chủ nghĩa cộng sản phủ nhận vai tṛ lănh đạo của trí thức. Những trí thức nổi tiếng đă ủng hộ đảng cộng sản trước đây hoặc trong thâm tâm không đánh giá cao chính ḿnh hoặc không thực sự là những trí thức lớn như nhiều người nghĩ. Nhưng ngày nay chủ nghĩa Mác-Lênin đă được cả thế giới, và chính các trí thức Việt Nam, nh́n nhận là một sai lầm th́ quan điểm trí thức lănh đạo xă hội phải lấy lại chỗ đứng của nó, chỗ đứng của một sự thực phải được tôn trọng. Thảm kịch lớn nhất của đất nước hiện nay là trí thức không lănh đạo mà c̣n bị lănh đạo, trí tuệ phải phục tùng bạo lực, quả đấm nghĩ thay cho cái đầu.

    Các phát biểu của hội nghị vẽ ra chân dung của một chế độ cực kỳ vô lư, nhưng tại sao nó vẫn kéo dài? Đây phải là câu hỏi mà trí thức Việt Nam phải đặt ra cho ḿnh và cố gắng trả lời. Trong tinh thần đó kẻ viết bài này, v́ cũng tự coi là một thành phần của khối trí thức Việt Nam, xin mạo muội đóng góp một vài ư kiến. Nếu những phân tích sau đây có làm phiền ḷng một số trí thức th́ tác giả xin được thứ lỗi và xin hiểu cho rằng những khuyết tật được nêu ra sau đây đă hiện diện nơi chính người viết.

    Lư do thứ nhất của thảm kịch này là tư tưởng chính trị của chúng ta quá kém. Chúng ta tự hào là có bốn ngàn năm văn hiến nhưng chúng ta không có một nhà tư tưởng nào, chưa nói tới tư tưởng chính trị. Khuyết tật này không khó khắc phục nếu chúng ta thực sự muốn khắc phục. Trí thức Việt Nam có thừa khả năng để đạt tới một tư tưởng chính trị, nhưng h́nh như chúng ta có một đồng thuận là chính trị không cần học, chính trị là thực hành, không cần lư thuyết, và không chịu hiểu rằng không có ǵ thực dụng hơn một lư thuyết đúng. Một trong những hậu quả là chúng ta chỉ nh́n dân chủ dưới những thể hiện h́nh thức của nó: bầu cử tự do, tam quyền phân lập v.v. Sự hời hợt đó khiến chúng ta không có thâm tín về dân chủ, v́ thế nếu có cổ vơ cho dân chủ cũng không có sức thuyết phục. Làm sao có thể có thâm tín về dân chủ khi chỉ biết về nó một cách sơ sài như vậy? Mà khi chính ḿnh đă không thực sự tin th́ làm sao có thể thuyết phục được người khác? Chỉ có sự hiểu biết thấu đáo mới có thể đem lại thâm tín, quyết tâm và sức thuyết phục. Dân chủ không giản dị như vậy. Nó là thành quả không ngừng được bổ túc của một cuộc thảo luận lớn kéo dài từ nhiều thế kỷ nay và vẫn c̣n tiếp tục (sẽ không có cái gọi là the end of history!).

    Sự hụt hẫng về tư tưởng của trí thức Việt Nam có thể thấy được dễ dàng. Vẫn có những trí thức dân chủ gạt phăng chủ nghĩa cá nhân như là đồng nghĩa với chủ nghĩa ích kỷ mà không làm phiền ḷng ai, trong khi chủ nghĩa cá nhân chính là nền tảng của dân chủ. Bản Tuyên Ngôn Phổ Cập về Quyền Con Người (hay Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền) không khác ǵ hơn là tuyên cáo của chủ nghĩa cá nhân. Nó lấy con người làm cứu cánh và qui định một không gian cá nhân mà nhà nước không thể xâm phạm.
    Adam Smith – Điều nghiên về bản chất và
    nguyên nhân của sự thịnh vượng của các quốc gia.

    Một thí dụ khác là kinh tế thị trường. Đa số trí thức Việt Nam coi chủ thuyết kinh tế thị trường, mà Adam Smith là người cổ vơ nổi tiếng nhất, như là một lư thuyết kinh tế theo đó nhà nước không nên can thiệp mà cứ để cho các tác nhân kinh tế trao đổi với nhau qua thị trường rồi tự nhiên sẽ có một bàn tay vô h́nh an bài tất cả một cách thỏa đáng. Nếu quả thực như thế th́ nó đă bị vất bỏ từ lâu rồi v́ rất sai, ngay cả dưới một chế độ tư bản. Không có “bàn tay vô h́nh” nào dẫn dắt kinh tế cả, kinh tế thị trường đ̣i hỏi những luật lệ nghiêm túc và những biện pháp kiểm soát chặt chẽ nếu không muốn rơi vào hỗn loạn và khủng hoảng. Tác phẩm Điều Nghiên Về Bản Chất và Những Nguyên Nhân của Sự Thịnh Vượng Của Các Quốc Gia (An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations) là một tác phẩm về triết lư chính trị, chính v́ thế mà hai thế kỷ rưỡi sau nó vẫn c̣n giá trị của một tác phẩm lớn.

    Người ta thường đả kích chủ trương “kinh tế thị trường định hướng xă hội chủ nghĩa” là đă gán ghép một cách tổ chức kinh tế và một triết lư chính trị mâu thuẫn với nhau. Cách phản bác này không sai nhưng thiếu sức thuyết phục v́ thiếu chiều sâu. Thực ra cụm từ này c̣n ngớ ngẩn hơn nhiều v́ nó gán ghép hai triết lư chính trị đối chọi với nhau; kinh tế thị trường chỉ là một tên gọi khác của chủ nghĩa cá nhân, nền tảng của dân chủ.
    Một hậu quả của sự thiếu tư tưởng chính trị là cuộc thảo luận bênh vực dân chủ trở thành nhạt nhẽo. Nếu dân chủ chỉ giản dị như thế th́ ai chẳng biết, có ǵ để nói, và ai cần nghe ai? Một hậu quả khác là phong trào dân chủ không mạnh và không có được sự liên tục thế hệ đáng lẽ nó phải có. Tại sao? Đó là v́ chỉ có tư tưởng mới có thể gắn bó được những con người và các thế hệ. Các tôn giáo sở dĩ qui tụ được nhiều người và lưu truyền được từ đời này sang đời khác là v́ niềm tin của họ được nh́n như một tư tưởng. Đầu tư vào tư tưởng chính trị là điều trí thức Việt Nam phải làm. Khẩn cấp.


    Khổng Tử

    Lư do thứ hai là di sản văn hóa. Từ ngày lập quốc, khi bị ngoại thuộc cũng như lúc tự chủ, chúng ta được nhào nặn trong nền văn hóa Khổng Giáo coi làm chính trị chủ yếu là để làm quan. Tâm lư này được duy tŕ hầu như nguyên vẹn dưới chế độ cộng sản bởi v́ chủ nghĩa Mác-Lênin không khác ǵ Khổng Giáo. Với một quan niệm như vậy th́ dấn thân chính trị, dù là để chống lại một bạo quyền, không hề là một nghĩa vụ đạo đức mà chỉ xuất phát từ tham vọng danh lợi cá nhân, một tham vọng thấp hèn v́ làm quan chỉ là làm tay sai không điều kiện. Sự hèn nhát và xu thời được Khổng Giáo nâng lên thành những giá trị. Khổng Tử để lại một lời giáo huấn vàng ngọc cho kẻ sĩ: “Nước nguy th́ chớ vào, nước loạn th́ chớ ở, hoàn cảnh tốt th́ ra làm quan, hoàn cảnh xấu th́ ẩn ḿnh” (Nguy bang bất nhập, loạn bang bất cư, thiên hạ hữu đạo tắc kiến, thiên hạ vô đạo tắc ẩn – Luận Ngữ). Sau đó nếu có dấn thân chính trị th́ cũng chỉ làm chính trị kiểu nhân sĩ, nghĩa là hoặc không tham gia một tổ chức nào hoặc nếu có tham gia th́ cũng chủ yếu để lợi dụng tổ chức cho tham vọng cá nhân của ḿnh, chứ không phải để xây dựng tổ chức như là một nhịp cầu phải có để dẫn tới một tương lai đáng mong ước từ một hiện tại không chấp nhận.

    Phải khẩn cấp trả lại cho đấu tranh chính trị nghĩa thực và đúng của nó, nghĩa là đấu tranh để cải thiện xă hội, để tôn vinh quyền làm người và đem lại phúc lợi tối đa cho thật nhiều người. Sứ mạng cao cả và khó khăn này kéo theo hai hệ luận: một là khi đất nước không may lọt vào tay một chính quyền thô bạo th́ đấu tranh để thay đổi nó là một bổn phận chứ không phải chỉ là một chọn lựa; hai là muốn đạt mục tiêu to lớn đó th́ phải có sức mạnh, nghĩa là phải có đội ngũ. Đấu tranh chính trị không bao giờ là đấu tranh cá nhân cả, mà luôn luôn là đấu tranh có tổ chức. Trí thức Việt Nam muốn giành tự do hay chỉ xin tự do?

    Lư do thứ ba, hậu quả của di sản văn hóa trên nhưng có tầm quan trọng đặc biệt của nó, là chúng ta hoàn toàn thiếu văn hoá tổ chức. Tôi đă viết khá nhiều về đề tài này, ở đây chỉ xin nhấn mạnh một điều là không nên lầm văn hóa tổ chức với kỹ thuật tổ chức; người ta có thể biết tổ chức chu đáo một hội nghị, thậm chí điều khiển một cơ quan, mà vẫn không có văn hóa tổ chức. Một cách tóm lược, văn hóa tổ chức là toàn bộ những kiến thức, tập quán, phản xạ, cách suy nghĩ và hành động khiến ta một mặt hiểu tầm quan trọng của tổ chức và cảm thấy có nhu cầu sinh hoạt trong tổ chức, và mặt khác suy nghĩ và hành xử một cách phù hợp để giữ ǵn và phát triển tổ chức. Trí thức Việt Nam hiếu học và có thể bỏ ra hàng chục năm để nghiên cứu một đề tài chuyên môn nhưng lại không chịu bỏ ra vài tháng để đọc vài cuốn sách cơ bản về tâm lư xă hội. Kết quả là họ không thấy có nhu cầu phải tham gia một tổ chức nào và nếu đă gia nhập một tổ chức th́ thường thấy có rất nhiều lư do để rời bỏ tổ chức.

    Sự thiếu văn hóa tổ chức c̣n được trầm trọng hóa nơi trí thức trong nước v́ một nguyên nhân khác, đó là sự kiện các tổ chức bị cấm đoán, ngoại trừ những tổ chức được coi là những công cụ của đảng cộng sản.
    Trí thức Việt Nam h́nh như chưa thấy được sự nghiêm trọng của sự thiếu vắng văn hóa tổ chức. Một câu hỏi: Lấy tiêu chuẩn nào để đánh giá mức độ văn minh và tiến hóa của một dân tộc? Ta có thể trả lời một cách quả quyết và dứt khoát: Đó là văn hoá tổ chức. Văn hóa tổ chức quyết định phẩm chất và triển vọng của các dân tộc. Việc đảng cộng sản cấm sinh hoạt tổ chức phải được coi là rất độc hại v́ có tác dụng cột chân đất nước trong sự thấp kém. Phải coi đấu tranh cho quyền tự do kết hợp (nghĩa là thành lập hoặc tham gia các tổ chức) như là một trong những cuộc đấu tranh sống c̣n của đất nước.
    Cũng cần ư thức rằng đối với các cá nhân sự thiếu vắng văn hoá tổ chức có hai hậu quả nghiêm trọng:

    ° Một là, v́ thiếu văn hoá tổ chức chúng ta không có tổ chức, rồi v́ không có tổ chức chúng ta cô đơn và bất lực, đến lượt nó cảm giác bất lực khiến chúng ta nhút nhát.

    ° Hai là, tổ chức – dĩ nhiên là tổ chức đúng nghĩa, do các thành viên tự nguyện lập ra để theo đuổi một mục đích chung, chứ không phải là tổ chức công cụ của chính quyền – là một môi trường sản xuất và sàng lọc ư kiến (1), sự thiếu vắng tổ chức khiến trí tuệ bị bế tắc và giới hạn.

    Quan trọng hơn hết, lư do thứ tư là sự ngộ nhận rất lớn về tiến tŕnh thay đổi chế độ. Phần lớn trí thức Việt Nam cho rằng phương thức tốt nhất để thay đổi chế độ là hợp tác để dần dần cải thiện nó từ bên trong. Diễn nghĩa: không ra mặt phản kháng mà chỉ cố sống lương thiện, hành xử đúng và khéo léo gợi ư khi cơ hội cho phép. Phương thức này được ưa chuộng v́ sự tiện nghi và an toàn của nó nhưng nó sai hoàn toàn. Nó không thay đổi được chế độ mà c̣n củng cố chế độ và triệt tiêu cả sự lương thiện lẫn ư muốn thay đổi, trong nhiều trường hợp nó chỉ là một ngụy biện cho thái độ phục tùng vụ lợi. Tiến tŕnh thay đổi một chế độ cũng như một tổ chức, như lịch sử đă chứng minh và được tŕnh bày đầy đủ trong mọi nghiên cứu về sinh hoạt tổ chức và đấu tranh chính trị, ngược hẳn với quan điểm này và có thể tóm lược như sau:

    • Nhận thức về sự cần thiết phải thay đổi xuất hiện nơi một số người;

    • Những người này liên kết với nhau và tự cô lập với phần c̣n lại để tranh đấu cho lập trường đổi mới. Họ đảm nhận vai tṛ thiểu số với những hậu quả của nó, như bị trù dập, thậm chí bị tiêu diệt.

    • Họ dần dần mạnh lên, thuyết phục được hoặc khắc phục được phần c̣n lại và áp đặt sự thay đổi.
    Liên kết với nhau và tự cô lập là điều kiện bắt buộc để có thể thành công của những người muốn thay đổi. Nếu không, nếu chấp nhận luật chơi hiện hành, họ sẽ bị ḥa tan trong “thực tại” và ư chí thay đổi sẽ tiêu tan. Hơn thế nữa, có mọi triển vọng là chính họ cũng sẽ bị lưu manh hóa trong một bối cảnh xă hội bất lương. Đi với ma mặc áo giấy.

    Như để chứng minh rằng chính trị và đời sống chỉ là một, đây cũng là quá tŕnh tiến hóa của mọi chủng loại. Lấy thí dụ tiến hóa từ vượn lên người; những con vượn đầu tiên nơi những biến đổi ban đầu xuất hiện đă sống biệt lập với những con vượn khác và tiếp tục tiến hóa để thành người, nếu không chúng đă bị tiêu hóa nhanh chóng trong cả khối lớn của chủng loại, và vượn vẫn là vượn chứ không thành người.

    Hăy tạm dừng lại trong bốn nguyên nhân chính đó. Sự kéo dài của chế độ vô lư này, trong đó một đảng vừa thiếu trí tuệ vừa không lương thiện lại đă mất hết tính chính đáng đă cầm quyền một cách độc đoán quá lâu và c̣n ngang ngược khẳng định sẽ tiếp tục thống trị đất nước một cách độc đoán trong thời gian vô hạn định mà không gặp chống đối nào đáng kể, được nhiều người giải thích là v́ dân trí ta c̣n kém. Như thế phải chăng hệ luận tự nhiên là tất cả những ǵ chúng ta có thể làm hiện nay chỉ là một cố gắng văn hóa nhằm nâng cao dân trí? Không ǵ sai hơn nhận định này. Hoa Kỳ và các nước Châu Âu đă thiết lập được dân chủ vào lúc dân trí của họ c̣n ở một mức độ rất thấp so với chúng ta hiện nay. Và họ không có PC, internet và điện thoại di động; chung quanh họ cũng chỉ có những chế độ quân chủ tuyệt đối. Và cả thế kỷ sau khi đă bước vào kỷ nguyên dân chủ tuyệt đại đa số vẫn không biết đọc, biết viết! Họ đă có dân chủ v́ may mắn có được những trí thức đúng nghĩa, những trí thức có tư tưởng dân chủ và dám giành quyền lănh đạo xă hội thay v́ chấp nhận thân phận dụng cụ của kẻ cầm quyền.

    Như vậy không nên đổ lỗi cho dân trí Việt Nam thấp mà hăy lương thiện nh́n nhận là trí thức Việt Nam kém. Kém về hiểu biết, do chỉ học để lấy bằng cấp và đi làm chứ không đầu tư vào tư tưởng và chính trị. Các trí thức Việt Nam có thể chủ quan mà tưởng rằng họ hiểu biết về chính trị khi họ đă có bằng kỹ sư cơ khí hay tiến sĩ luật nhưng thực ra họ không biết. Và càng kém v́ không dám. Có lẽ chính v́ không dám mà họ không t́m hiểu phải đấu tranh chính trị như thế nào, rồi không biết.

    Trong mọi xă hội cần thay đổi người ta thường phân biệt những người không muốn và những người không thể. Thảm kịch của Việt Nam là vấn đề không đặt ra như thế, đại đa số trí thức vừa không biết vừa không dám. Có bao nhiêu người dám chấp nhận mất thẻ đảng và những quyền lợi mà nó bao hàm? Và trong số những người dũng cảm này có bao nhiêu người biết đấu tranh đúng phương thức? Cũng không thể trốn tránh sau cái lư cớ “không làm chính trị”. Dấn thân chính trị trong hoàn cảnh đất nước hiện nay là một mệnh lệnh của lương tâm và ḷng yêu nước. Chính trị không phải là tất cả, nhưng nếu chính quyền tồi tệ th́ tất cả đều bế tắc.
    Các trí thức ưu tú trong hội nghị này tuyên bố: “Trách nhiệm của nhà nghiên cứu là nói trung thực, thẳng thắn, với tinh thần xây dựng, mong muốn Đảng mạnh lên, đất nước mạnh lên”. Tại sao lại cứ phải mong muốn “Đảng mạnh lên” dù Đảng đă chỉ là một đảng như mọi người và chính các vị cũng đă thấy? Tại sao “trách nhiệm của nhà nghiên cứu” lại kỳ cục như vậy? Có ǵ là “trung thực, thẳng thắn” trong thái độ này? Cùng lắm là tháí độ tôi trung!

    Một trí thức không tham dự hội nghị, ông Lê Hiếu Đằng, một đảng viên cộng sản và một nhân vật cao cấp trong Mặt Trận Tổ Quốc, nhận định đúng đắn hơn:

    “Lúc này hơn lúc nào hết, chúng ta phải đặt quyền lợi của đất nước, của dân tộc lên cao nhất, hơn mọi lợi ích riêng tư, phe nhóm”.
    Người ta chỉ có thể đồng ư và ủng hộ lập trường này. Và tiếp theo là ǵ? Ông Lê Hiếu Đằng nhận định:

    “Trong cuộc đấu tranh cho dân chủ, chúng ta không có ǵ phải sợ, tôi muốn nhắc lại điều tâm niệm này cho chính ḿnh mà cũng là điều muốn nhắn gửi các đồng chí, đồng đội, bạn hữu của ḿnh và tất cả những ai c̣n trăn trở với những vấn đề của đất nước, của dân tộc. Mà tại sao chúng ta phải sợ? Những người phải sợ là những người đi ngược lại lợi ích của đất nước, của nhân dân. Chắc chắn họ sẽ bị nhân dân chối bỏ, bị lịch sử phủ nhận”.

    Càng đáng tán thành. Chỉ mong những người như ông Lê Hiếu Đằng quyết tâm tiến tới và đừng quên rằng đấu tranh chính trị bao giờ cũng phải là đấu tranh có tổ chức, nếu không chỉ là lăng mạn.

    Không có ǵ phải sợ? Tôi e rằng ông Lê Hiếu Đằng hơi chủ quan hoặc quá lạc quan. Dĩ nhiên là t́nh h́nh không c̣n như trước, xă hội Việt Nam đă chín muồi cho một chuyển hóa dứt khoát về dân chủ và những người dân chủ, nhất là những người trong guồng máy đảng và nhà nước cộng sản, có thể tranh đấu cho dân chủ mà không phải chịu đựng những hy sinh quá lớn nếu tranh đấu một cách thông minh. Bằng cớ là các trí thức tham dự hội nghị đă có thể nói những điều họ đă nói và chắc sẽ không gặp khó khăn nào. Nhưng dầu sao cũng vẫn phải sẵn sàng chấp nhận một số thiệt tḥi nếu đấu tranh thực sự, nghĩa là đấu tranh có tổ chức, điều mà đảng cộng sản c̣n cấm kỵ. Trở ngại và rủi ro có thực chứ không phải là hoàn toàn không có ǵ phải sợ. Vả lại chẳng có cuộc đấu tranh nào mà lại không đ̣i hỏi hy sinh. Nhưng chính v́ những hy sinh này mà những người dám dấn thân đấu tranh cho dân chủ đáng được trân trọng.

    Các trí thức tham dự hội nghị kết luận rằng các phát biểu của họ dù không được chấp nhận “nhưng ít ra cũng lưu vào văn bản, lưu lại hậu thế rằng năm 2010 có một số nhà kinh tế đă nói như vậy, để hậu thế biết rằng, hóa ra đất nước cũng c̣n những trí thức không đến nỗi dốt nát”.

    Ư muốn để lại một di chúc cho mai sau là một ư muốn cao cả mà người ta chỉ có thể kính trọng. Tuy nhiên có một cái ǵ vừa mập mờ vừa ai oán trong kết luận này khiến người ta không khỏi phân vân. Dốt nát là một khái niệm tương đối. Ai cũng dốt nát trên những điều mà ḿnh không biết và nói chung chúng ta chỉ hiểu biết trên một số ít địa hạt, phần c̣n lại chúng ta đều dốt cả. Nhưng có một vấn đề mà mọi người trí thức đều phải quan tâm là t́nh h́nh chính trị của đất nước hiện nay. Ai cũng đồng ư là phải đấu tranh để thay đổi chế độ, và như thế cần có tư tưởng chính trị và cần biết phương pháp đấu tranh chính trị. Về điểm này chúng ta đă thực sự ra khỏi sự dốt nát chưa?

    Nghiêm trọng hơn là chúng có dám tranh đấu thay đổi chế độ không? Nếu dám th́ dù không biết chúng ta cũng có thể học hỏi để biết. Chỉ sợ chúng ta không dám. Hội nghị muốn để lại cho hậu thế một di chúc rằng năm 2010 có những trí thức Việt Nam không dốt nát, nhưng giữa dốt nát và hèn nhát, kư ức nào tủi hổ hơn cho con cháu?

    Nguồn: Thongluan.org
    ———————————————————— —-
    Ghi chú:
    (1) Nguyễn Gia Kiểng, Tổ chức và sự h́nh thành của ư kiến, Thông Luận tháng 01/2006

  2. #2
    người sài g̣n
    Khách

    Một nhận định hay một nguỵ biện của ông Sơn hà?

    Tôi đă đọc bài của ông Nguyễn Gia Kiểng...Thấy nó rất hay và thật! C̣n ông Sơn hà th́ đă sử dụng thời gian và công sức để phản bác trong tính cách nguỵ biện! Đưa Nguyễn Du lên thành một nhà tư tưởng chứng tỏ đầo óc hạn hẹp của ông Sơn hÀ. Tôi biết Nguyễn Du là một nhân văn có tài nhưng tôi không nhầm lẫn giữa các tính cách của một nhà tư tưởng và một vị nhân sĩ Nho giáo.... Thế mà có ai thèm để ư đến cách luận văn như thế..Thật là khốn khổ cho tư duy của người Việt!

Thread Information

Users Browsing this Thread

There are currently 1 users browsing this thread. (0 members and 1 guests)

Similar Threads

  1. Replies: 10
    Last Post: 12-04-2012, 09:07 PM
  2. Replies: 2
    Last Post: 28-06-2011, 05:04 PM
  3. Replies: 0
    Last Post: 18-03-2011, 06:40 PM
  4. Replies: 5
    Last Post: 17-12-2010, 04:20 PM
  5. Replies: 5
    Last Post: 11-09-2010, 11:22 PM

Bookmarks

Posting Permissions

  • You may not post new threads
  • You may not post replies
  • You may not post attachments
  • You may not edit your posts
  •