Hải Quân Đài Loan và 4 chiếc tàu phá ḿn lớp Aggressive mua của Hoa Kỳ. Ảnh chụp ngày 01/03/2019 tại một căn cứ Hải Quân ở miền nam Đài Loan. Ảnh AFP

Dù không chiếm lĩnh vị trí đầu trong ḍng thời sự quốc tế trong những ngày gần đây, nhưng vấn đề Đài Loan tiếp tục gây xáo động trong quan hệ Mỹ-Trung vào lúc hai bên bước vào điều có thể gọi là giai đoạn cuối rất gay go của ṿng đàm phán nhằm chấm dứt cuộc chiến tranh thương mại. Giới quan sát ghi nhận một loạt động thái ngoại giao-quân sự của Washington mang dụng ư thị uy trên hiện trường, bên cạnh rất nhiều bài b́nh luận trên báo chí Mỹ cảnh báo Trung Quốc trên vấn đề Đài Loan.

Một trong những phân tích đáng chú ư gần đây là của trung tâm tham vấn chiến lược Stratfor, trụ sở tại Austin (Texas – Hoa Kỳ), gắn liền hai điểm nóng trong quan hệ Mỹ-Trung vào lúc này là Biển Đông và Đài Loan để khẳng định rằng “Washington đang cân nhắc về khả năng hiện diện quân sự trên một ḥn đảo Đài Loan”. Bài phân tích này đă được tạp chí bảo thủ Mỹ The National Interest đăng lại ngày 22/03/2019 dưới một tựa đề đầy ấn tượng : “Phải chăng ác mộng khủng khiếp nhất đối với Trung Quốc là Hoa Kỳ hiện diện quân sự tại Đài Loan? - China's Worst Nightmare: A U.S. Military Presence on Taiwan?

Mỹ tăng hiện diện hải quân ở eo biển Đài Loan và Biển Đông


Theo phân tích của Stratfor ngay từ cuối năm ngoái 2018, chiều hướng mà Mỹ đang theo đuổi là tiếp tục củng cố sự hiện diện hải quân của họ ở Biển Đông, và tiếp tục xây dựng các mối quan hệ quốc pḥng và kinh tế với các láng giềng trên biển của Trung Quốc từ Đài Loan đến Đông Nam Á.
Trong bối cảnh Bắc Kinh vẫn đẩy mạnh chiến lược cô lập Đài Loan, Washington sẽ tiếp tục t́m cách tăng cường quan hệ với Đài Bắc trong nỗ lực đối phó với Bắc Kinh trong khu vực.
Nhận định đầu tiên của Stratfor là hợp tác an ninh được tăng cường giữa Đài Loan và Hoa Kỳ có khả năng được mở rộng rất dễ dàng nhờ việc hai bên đều muốn cân bằng sự hiện diện quân sự gia tăng của Trung Quốc tại hai vùng eo biển Đài Loan và Biển Đông.

Đài Loan sẵn sàng xem xét việc cho Mỹ tiếp cận đảo Ba B́nh


Hai khu vực này đă được Đài Bắc đặt trong sự tương quan chặt chẽ với nhau gắn khi vào ngày 5 tháng 11 năm 2018, bộ trưởng Quốc Pḥng Đài Loan, tướng Nghiêm Đức Phát (Yen Teh Fa) xác định tại Nghị Viện Đài Loan rằng chính quyền Đài Bắc sẵn sàng xem xét việc cho phép Hải Quân Hoa Kỳ tiếp cận đảo Ba B́nh (tên tiếng Hoa là Thái B́nh) nếu Washington yêu cầu.

Nhận xét này theo Stratfor không hề có nghĩa là Đài Loan đă đồng ư, mặc dù bộ trưởng Đài Loan nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ có thể được quyền ghé Ba B́nh trong các hoạt động nhân đạo hoặc v́ an ninh khu vực nếu phù hợp với lợi ích của Đài Loan.
Đối với Stratfor, việc cho phép Hoa Kỳ sử dụng đảo Ba B́nh có khả năng làm thay đổi nguyên trạng trong khu vực vào thời điểm Hải Quân Mỹ đang đẩy mạnh sự hiện diện tại vùng eo biển Đài Loan.
Ngay từ cuối năm ngoái, tàu hải quân Mỹ đă hai lần đi qua eo biển Đài Loan trong một nỗ lực được cho là nhằm áp đặt những cuộc tuần tra thường xuyên, thậm chí mở đường cho một hải đội tàu sân bay đi qua khu vực.
Các hoạt động khởi sự từ năm ngoái đă tiếp tục được đẩy mạnh trong ba tháng đầu năm nay. Ngày 25/02 vừa qua, hai chiếc tàu hải quân Mỹ, bao gồm khu trục hạm Stethem và tàu chở hàng và đạn dược Cesar Chavez đă đi qua eo biển Đài Loan, làm dấy lên những lời phản đối từ phía Trung Quốc.
Không đầy một tháng sau đó, ngày 24/03 vừa qua, lại có thêm hai chiến hạm Mỹ xẻ dọc eo biển Đài Loan. Trong chiến dịch tuần tra này, Hoa Kỳ đă có dấu hiệu gia tăng áp lực khi lần đầu tiên, tàu của lực lượng Tuần Duyên Mỹ được huy động vào chiến dịch tuần tra ở vùng biển nhạy cảm này.
Đây có thể được xem là một bước dấn thân mạnh mẽ hơn của Mỹ vào vùng biển quanh Trung Quốc, trước đây chỉ do Hạm Đội 7 phụ trách, sau này được thêm Hạm Đội 3 tiếp ứng, và bây giờ là Lực Lượng Tuần Duyên.

Giá trị chiến lược của Ba B́nh


Theo nhận xét của Stratfor, đảo Ba B́nh mà Đài Loan kiểm soát ở vùng quần đảo Trường Sa trên Biển Đông, có một giá trị chiến lược quan trọng.
Đảo nằm giữa Biển Đông này là một địa điểm lư tưởng để đảm bảo an ninh cho các tuyến đường biển, và để thiết lập một sự hiện diện trong khu vực đang tranh chấp.
Ba B́nh c̣n sở hữu nguồn thủy sản dồi dào và là ḥn đảo duy nhất ở khu vực Trường Sa có nguồn cung cấp nước ngọt trên đảo.
Nhờ vào vị trí chiến lược và nguồn tài nguyên đó, Ba B́nh có thể đẽ dàng đóng vai một căn cứ hậu cần quan trọng.
Việc tiếp cận Ba B́nh sẽ hỗ trợ đáng kể cho hoạt động của Hoa Kỳ ở Biển Đông, qua đó khuyến khích các nước như Việt Nam hay Philippines mạnh dạn hơn trong việc chống lại các yêu sách lănh thổ của Bắc Kinh.
Theo Stratfor, một sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ trên Ba B́nh hoặc trên đảo Đài Loan, sẽ là một hành động khiêu khích nghiêm trọng đối với Bắc Kinh, luôn luôn coi Đài Loan là một tỉnh ngỗ nghịch đ̣i ly khai, và coi quan hệ Washington - Đài Bắc là mối đe dọa đối với chủ quyền của Trung Quốc.

Phản ứng lo ngại của Trung Quốc


Bắc Kinh đă cực lực phản đối các động thái hậu thuẫn của Mỹ đối với Đài Loan, thâm chí từng đe dọa tấn công Đài Loan nếu để cho chiến hạm Mỹ ghé cảng.
Vào lúc này, Đài Loan và Trung Quốc là hai bên tranh chấp khác nhau ở Biển Đông. Hy vọng sâu xa của Bắc Kinh là trong tương lại, sau khi họ thống nhất được với Đài Bắc, Ba B́nh cũng như một vài đảo đá khác trong tay chính quyền Đài Loan sẽ đương nhiên trở về dưới trướng của Trung Quốc.
Trong bối cảnh đó, Trung Quốc rất lo ngại trước hai khả năng: Một là Đài Loan không đủ sức bảo vệ Ba B́nh, để đảo này bị một đối thủ tranh chấp nào đó chiếm mất, và hai là Đài Loan bật đèn xanh cho các đối thủ của Trung Quốc như là Việt Nam hay là Mỹ sử dụng đảo Ba B́nh.
Về phần ḿnh, Đài Bắc trong thời gian qua đă không ngừng nỗ lực tang cường sức mạnh để kháng lại sức bành trướng của Bắc Kinh. Trong hai năm gần đây, áp lực của Trung Quốc trên Đài Loan không ngừng gia tang, thúc đẩy chính quyền Đài Bắc xem hợp tác với Hoa Kỳ là một phương án tốt bảo đảm quyền kiểm soát của Đài Loan trên đảo Ba B́nh và kháng lại sức mạnh quân sự của Trung Quốc tại Eo biển Đài Loan.
Một số học giả Đài Loan từng cho rằng chính quyền nên cho quân đội Mỹ thuê đảo Ba B́nh, một động thái chắc chắn sẽ làm cho Bắc Kinh nổi cơn thịnh nộ làm cho t́nh h́nh căng thẳng leo thang.

Cũng tin liên quan vấn đề TQ đến an ninh Châu Á

Nhật triển khai tên lửa lên đảo phía nam đề pḥng Trung Quốc




Lực lượng Pḥng vệ Nhật Bản đă triển khai khẩu đội tên lửa đất đối không trên 2 đảo ở Biển Hoa Đông trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng đẩy mạnh hoạt động quân sự.
Việc triển khai tên lửa được thực hiện vào ngày 26/3, Kyodo News cho biết. Khoảng 550 binh sĩ thuộc Lực lượng Pḥng vệ Mặt đất Nhật Bản (JGSDF) đang đóng quân trên đảo Amami-Oshima ở tỉnh Kagoshima, cách đảo Kyushu phía tây nam gần 400 km về phía nam.
Đơn vị đóng quân ở đây vừa được tăng cường thêm tên lửa đất đối không và tên lửa chống hạm, Bộ Quốc pḥng Nhật Bản cho biết.

Nhóm c̣n lại là một đơn vị an ninh gồm 380 thành viên đóng quân trên đảo Miyako ở tỉnh Okinawa, cách đảo chính của tỉnh khoảng 300 km về phía tây nam. Quân số của đơn vị sẽ được tăng lên 700-800 người, cùng với một đơn vị tên lửa nữa sẽ được triển khai vào năm 2020, Bộ Quốc pḥng Nhật Bản cho biết thêm.
Trong cuộc họp báo công bố việc triển khai, Bộ trưởng Quốc pḥng Nhật Bản Takeshi Iwaya, cho biết đơn vị mới có thể đối phó với thảm họa một cách nhanh chóng. Bộ này cũng đang chuẩn bị triển khai thêm đơn vị tên lửa và an ninh mới với quân số khoảng 500-600 người đến đảo Ishigaki của Okinawa, cách đảo Miyako khoảng 100 km về phía tây nam.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Tokyo đang t́m cách lấp đầy những ǵ mà Bộ Quốc pḥng Nhật Bản mô tả là “khoảng trống” trong pḥng thủ ở khu vực Biển Hoa Đông.
Trước đây, JGSDF chỉ đóng quân trên đảo chính Okinawa và đảo Yonaguni ở cực tây Nhật Bản, nơi một đơn vị gồm 160 người được thành lập vào năm 2016 đang đóng quân.
Các đảo Miyako, Ishigaki và Yonaguni nằm gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đang tranh chấp giữa Nhật Bản và Trung Quốc. Tàu chiến và tàu tuần tra của Trung Quốc nhiều lần xâm nhập vào vùng biển này khiến căng thẳng giữa hai nước tăng cao.

Cũng trong ngày 26/3, JGSDF đă tăng quân số của lữ đoàn đổ bộ triển khai nhanh từ 300 lên 2.400 người, trong nỗ lực củng cố khả năng bảo vệ các đảo xa xôi ở tây nam Nhật Bản. Được mệnh danh là “thủy quân lục chiến” của Nhật Bản, lữ đoàn được thành lập vào tháng 3/2018, như một đơn vị đổ bộ đầy đủ đầu tiên của Nhật kể từ sau Thế chiến II.
Đơn vị này có trụ sở tại tỉnh Nagasaki trên đảo chính Kyushu. Theo chương tŕnh tăng cường pḥng thủ trung hạn mới được thông qua, Nhật Bản đang lên kế hoạch tăng cường hệ thống pḥng thủ tại các đảo xa xôi phía tây nam đất nước. Chương tŕnh sẽ kéo dài khoảng 5 năm và bắt đầu từ ngày 1/4 tới.
RFI, ZingNews