trợ lư cho bộ trưởng quốc pḥng Mark Esper được đánh giá là người có nhiều kinh nghiệm trong quân đội,
ông ủng hộ việc phát triển các hệ thống vũ khí tương lai để đối phó với các mối đe dọa từ Trung Quốc và Nga. Ảnh: AP.


Mark Esper, người thay thế ông Patrick Shanahan giữ vị trí quyền bộ trưởng quốc pḥng Mỹ, đă quan tâm nghiên cứu về sự trỗi dậy của Trung Quốc từ cách đây hàng chục năm.

Theo Reuters, ông Mark Esper, người đang giữ chức bộ trưởng lục quân, nhận định Washington đă nhận ra hơi muộn rằng Mỹ sẽ phải đối đầu với Trung Quốc trong một cuộc cạnh tranh chiến lược kéo dài nhiều năm tới.
Esper chia sẻ ông đă quan tâm đến sự trỗi dậy của quân đội Trung Quốc từ cách đây rất lâu, trước khi Ngũ Giác Đài đưa ra Chiến lược Quốc pḥng Quốc gia vào năm 2018, ưu tiên cạnh tranh với Trung Quốc thay v́ dập tắt chủ nghĩa khủng bố ở Trung Đông.

Quan tâm đến Trung Quốc và Nga

Chia sẻ với Reuters, quyền bộ trưởng quốc pḥng mới cho biết Trung Quốc đă là chủ đề ưa thích của cá nhân ông từ những năm 1990, khi c̣n đang làm trợ lư tại điện Capitol, sau hơn một thập kỷ trong quân ngũ.
"Chúng ta có thể đă hơi muộn - chúng ta đă muộn - trong việc nhận ra chúng ta đang ở trong một cuộc cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc", ông Esper cho biết trong cuộc phỏng vấn hồi tháng 4.
Mark Esper từng đảm nhiệm vai tṛ lên kế hoạch chiến tranh ở Thái B́nh Dương khi c̣n làm việc ở bộ tổng tham mưu từ giữa những năm 1990. "Vấn đề Trung Quốc, cạnh tranh với Trung Quốc, năng lực của Trung Quốc, không phải là một điều mới mẻ đối với tôi... Đó là cả nền tảng và giúp định h́nh quan điểm của tôi về những vấn đề đa dạng này, v́ tôi đă chứng kiến sự phát triển của chúng được 20 năm rồi", ông Esper cho biết.
Cạnh tranh với Nga cũng là một trong những điều mà ông Esper quan tâm. Tại một sự kiện gần đây của Hội đồng Đại Tây Dương (một viện chính sách nghiên cứu các vấn đề quốc tế có trụ sở tại Washington, với mục đích thúc đẩy quan hệ giữa Bắc Mỹ và châu Âu), ông Esper nhận định rằng sự vượt trội trong năng lực quân sự của Mỹ với các đối thủ như Nga và Trung Quốc đă bị thu hẹp kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.
"Ngày nay, Nga và Trung Quốc đang ráo riết phát triển đội h́nh, năng lực và các hệ thống vũ khí có thể xóa bỏ lợi thế mà chúng ta từng nắm giữ rất lâu", ông Esper nhận định.
Tổng thống Trump, người chủ trương có cách tiếp cận cứng rắn hơn với Trung Quốc, đă nói với các phóng viên vào hôm 18/6 rằng ông Esper có thể sẽ là ứng viên của ông cho vị trí người đứng đầu Lầu Năm Góc. Ông Esper được dự kiến sẽ bắt đầu thực hiện vai tṛ của quyền bộ trưởng quốc pḥng trong những ngày sắp tới.
Thực chất cái tên Mark Esper từ lâu đă nằm trong danh sách dự bị, đề pḥng trường hợp quyền bộ trưởng quốc pḥng Patrick Shanagan không được thượng viện phê chuẩn. Ông Shanahan hôm 18/6 tuyên bố từ chức v́ muốn dành nhiều thời gian hơn cho gia đ́nh.

West Point, vùng Vịnh và Raytheon

Nhiều người chỉ trích ông Shanahan, cho rằng ông thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực an ninh quốc gia và có nguy cơ xung đột lợi ích v́ đă từng làm việc trong ban lănh đạo của Boeing. Bản thân ông Shanahan đă bị điều tra nội bộ về việc có ưu ái Boeing khi làm việc ở bộ quốc pḥng hay không, và đă được kết luận trong sạch.

Tương tự như ông Shanahan, Mark Esper cũng từng làm việc 7 năm cho Raytheon, nhà thầu quân sự lớn cho Lầu Năm Góc chuyên sản xuất và phát triển tên lửa dẫn đường. Vị trí mà ông Esper đảm nhiệm là phó chủ tịch phụ trách quan hệ chính phủ và điều này cũng gây nhiều quan ngại.
"Tôi không vui cho lắm khi nghĩ tới việc quyền bộ trưởng quốc pḥng tiếp theo sẽ là một cựu lănh đạo của Raytheon", bà Mandy Smithberger, giám đốc Dự án Giám sát Chính phủ tại Trung tâm Thông tin Quốc pḥng - một tổ chức giám sát phi chính phủ, cho biết.


Army Secretary Mark Esper, shown touring the Watervliet Arsenal in New York in March,2019,
says the Army must begin modernizing now to outmatch potential adversaries, including Russia and China. (U.S. Army)


Tuy nhiên, ông Esper cũng có những thành tích nổi bật trong quân ngũ. Tốt nghiệp Học viện Quân sự West Point - trường quân đội danh giá nhất của Mỹ, ông Esper thực hiện nhiệm vụ lần đầu trong Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991 với tư cách là sĩ quan bộ binh thuộc Sư đoàn 101 Dù và sau đó chỉ huy một đại đội ở châu Âu. Ông cũng từng làm việc ở Lầu Năm Góc với vai tṛ phó trợ lư cho bộ trưởng quốc pḥng.
Ông Esper sẽ lănh đạo Ngũ Giác Đài vào thời điểm các quan chức Mỹ đang tự hỏi liệu căng thẳng gia tăng với Iran có thể ảnh hưởng đến Chiến lược Quốc pḥng Quốc gia, trong đó đề cao mối đe dọa từ Nga và Trung Quốc hay không.

Ngũ Giác Đài đă công bố hai đợt điều động quân đội mới đến Trung Đông trong những tuần gần đây, với tổng cộng 2.500 lính. Đây là con số nhỏ trong quân số tổng cộng 70.000 người mà Mỹ hiện diện trên một dải đất kéo dài từ Ai Cập đến Afghanistan. Tuy nhiên, nếu huy động nhiều quân hơn, các chuyên gia nhận định điều đó nghĩa là sẽ c̣n ít tài nguyên hơn cho những thách thức đến từ Trung Quốc và Nga.
Các nhà lập pháp Mỹ, trong đó có cả những quan chức đảng Cộng ḥa, đă bày tỏ quan ngại về việc Lầu Năm Góc vẫn thiếu đi một bộ trưởng đă được phê chuẩn, một người có thể phát biểu mạnh mẽ hơn mà không phải lo về những phản ứng chính trị có thể khiến ông mất việc.
Thượng nghị sĩ Cộng ḥa Jim Inhofe, chủ tịch ủy ban quân vụ thượng viện, bày tỏ sự tự tin vào ông Esper. "(Tổng thống Trump) đánh giá rất cao Esper và ông ấy biết rằng tôi cũng vậy", ông Inhofe cho biết.
Người đứng đầu ủy ban quân vụ hạ viện, Hạ nghị sĩ Dân chủ Adam Smith cũng tỏ ra lạc quan với đề cử này của ông Trump.
"Tôi đă biết Esper từ nhiều năm, với tư cách là nhân viên chính phủ và cả trong ngành công nghiệp tư nhân, và tin rằng bộ quốc pḥng sẽ hưởng lợi từ sự lănh đạo của ông ấy", ông Smith cho biết.
ZingNews