Công tố viên đặc biệt Robert Mueller tuyên thệ trước cuộc điều trần tại Ủy ban T́nh báo Hạ viện ở Điện Capitol, Washington ngày 24/7. Ảnh: Reuters.

Washington vừa trải qua một ngày đầy kịch tính, khi hôm 24/07/2019 trong suốt bảy tiếng đồng hồ, công tố viên đặc biệt Robert Mueller lần đầu tiên đă miễn cưỡng ra điều trần trước hai ủy ban tư pháp và t́nh báo của Hạ Viện Hoa Kỳ về bản báo cáo dày 448 trang của ông, về nghi án Nga can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Tuy nhiên, không có tiết lộ ǵ mới bất lợi cho ông Donald Trump như phe Dân Chủ hy vọng.

Mueller là người đứng đầu cuộc điều tra về nỗ lực can thiệp bầu cử Mỹ 2016 của Nga và sự dính líu của chiến dịch tranh cử Tổng thống Trump.
Theo tin Reuters, cựu công tố viên Robert Mueller xuất hiện hôm 24/7 trước một Ủy ban Hạ viện Hoa Kỳ. Trong cuộc điều trần đầu tiên hiện đang tiếp diễn trước Ủy ban do dân biểu Jerrold Nadler, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện Hoa Kỳ chủ tọa, ông Mueller tái khẳng định rằng ông chưa hề nói Tổng thống Trump không có tội cản trở công lư, hoặc ‘hoàn toàn vô tội’, như Tổng thống Trump đă nói.

Ủy ban Hạ viện do dân biểu Jerrold Nadler chủ tọa có quyền khởi sự tiến tŕnh luận tội chống Tổng thống Donald Trump. Nhưng ông Nadler không nằm trong số 90 dân biểu Dân chủ đă công khai tuyên bố ủng hộ việc khởi sự tiến tŕnh luận tội Tổng thống.
Các nhà lănh đạo lăo thành của Đảng Dân chủ, như Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, đang t́m cách kiềm hăm những đ̣i hỏi trong nội bộ đảng, v́ lo ngại sẽ vấp phải phản ứng ngược trong các chiến dịch vận động bầu cử cho năm 2020.
Nếu Hạ viện đ̣i luận tội Tổng thống Trump, th́ quyết định tối thượng, liệu có buộc Tổng thống phải từ bỏ chức vụ hay không, nằm trong tay của Thượng viện, hiện do Đảng Cộng hoà kiểm soát.
Thực tế này đă đặt ủy ban Hạ viện trước t́nh thế khó lựa chọn, trừ phi đại đa số cử tri ủng hộ giải pháp luận tội.



Ông Mueller, 74 tuổi, cũng là cựu giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), được các phóng viên ảnh vây quanh khi ông bước đến và ngồi vào ghế. Ông nh́n quanh cuộc điều trần được trông đợi từ lâu giờ đă kín chỗ, với vẻ mặt nghiêm nghị nhằm tránh bị cuốn vào các lời lẽ đả kích chính trị từ nghị sĩ hai đảng vốn đang chia rẽ hơn bao giờ hết.
Trên hết, ông nhấn mạnh rằng báo cáo của ông không khẳng định ông Trump vô tội như tổng thống Mỹ đă nói. Nhưng đồng thời, ông Mueller cũng không cung cấp thông tin ǵ thêm để đảng Dân chủ có lư do thuyết phục để luận tội tổng thống.

“Ông có hoàn toàn khẳng định tổng thống vô tội hay không”, Jerrold Nadler, Hạ nghị sĩ Dân chủ và là Chủ tịch Ủy ban Tư pháp, đặt câu hỏi.
“Không”, ông Mueller trả lời.
Báo cáo từ cuộc điều tra 22 tháng của ông Mueller, mới chỉ được công bố dưới dạng giản lược vào ngày 18/4, không kết luận ông Trump có phạm tội cản trở công lư hay không (với những động thái nhằm dập tắt cuộc điều tra), nhưng cũng không khẳng định ông vô tội.
Phiên điều trần sáng 24/7, kéo dài 7 giờ, gồm những câu hỏi liên hồi khiến ông Mueller khó trả lời, hay từ chối trả lời. Hai đảng đặt câu hỏi với những lập trường quen thuộc: đảng Dân chủ muốn đả kích, kết tội, c̣n đảng Cộng ḥa muốn bênh vực ông Trump, coi cuộc điều tra là "săn phù thủy".
Nhưng theo Reuters, ông Mueller đă bảo vệ sự độc lập và trung thực của cuộc điều tra, đồng thời từ chối nhiều câu hỏi, chỉ nói các nghị sĩ hăy đọc báo cáo. Đôi khi ông khiến cả hai đảng thất vọng.
Ông nhiều lần trả lời ngắn gọn như “Tôi không nói được”, “Tôi không muốn trả lời câu này”, và “Điều đó nằm ngoài phạm vi của tôi”, trước những câu hỏi dài và đầy đả kích từ các nghị sĩ. Hơn 100 câu hỏi, ông chỉ trả lời một từ “Có” và “Không”, theo BBC.
Ông Mueller nhắc lại lập trường rằng tổng thống đương nhiệm không thể bị truy tố, theo chính sách riêng của Bộ Tư pháp Mỹ, và truy tố là việc của Quốc hội thông qua quá tŕnh luận tội. Tuy nhiên, ông nói tổng thống có thể bị truy tố sau khi rời cương vị.
“Ông có thể truy tố tổng thống với tội h́nh sự sau khi hết nhiệm kỳ?”, Hạ nghị sĩ Ken Buck (đảng Cộng ḥa, bang Colorado) hỏi.
“Đúng vậy”, ông Mueller trả lời.
“Ông tin rằng... có thể truy tố tổng thống sau khi hết nhiệm kỳ?”, ông Buck hỏi lại.
“Đúng vậy”, ông Mueller trả lời.

Từ Houston, thông tín viên Thomas Harms (RFI) tường tŕnh :
« Tổng thống Donald Trump không chắc sẽ theo dơi cuộc điều trần của ông Robert Mueller hôm qua, nhưng rốt cuộc ông đă xem, và sau đó lặp lại quan điểm trước các nhà báo. Ông Trump nói : « Phe Dân Chủ hôm nay đă thất bại nặng nề, đây là một ngày thảm hại cho Dân Chủ. Chẳng có ǵ để bảo vệ cho những lời dối trá, cuộc săn đuổi phù thủy này ».
Trước đó, trước Ủy ban Tư pháp Hạ Viện, ông Robert Mueller, vốn giữ im lặng trong suốt hai năm điều tra và soạn thảo báo cáo, đă trả lời chất vấn của các đại biểu.
Một dân biểu hỏi : « Khi ông Donald Trump nói rằng cuộc điều tra của ông là săn phù thủy, điều này là sai có phải không ? ». Ông Mueller trả lời : « Vâng, tôi nghĩ thế, đó không phải như vậy. Chúng tôi điều tra về một loạt những hành động của tổng thống, và đă quyết định không trả lời về việc tổng thống đă sai phạm hay không ».

Công tố viên đặc biệt Robert Mueller không hề thốt ra từ « impeachment » (truất phế) như một số dân biểu Dân Chủ hy vọng.
Bà Nancy Pelosi, chủ tịch Hạ Viện cũng tổ chức họp báo sau cuộc điều trần, và nhân vật Dân Chủ này cũng tránh không nói đến tiến tŕnh truất phế, mà về khả năng khởi tố sau này. Bà nói : « Việc cản trở tư pháp được nêu ra trong cuộc điều trần hôm nay có thể coi là tội phạm h́nh sự đối với tất cả mọi người, kể cả đối với tổng thống khi ông ấy không c̣n là tổng thống ».
Một giả thiết mà ông Robert Mueller không loại trừ trong cuộc điều trần ».

Trong một hé lộ đáng chú ư khác, ông Mueller cho rằng phần trả lời bằng văn bản của ông Trump là không trung thực. Tổng thống Mỹ từ chối đối chất trực diện với các điều tra viên trong quá tŕnh điều tra, nhưng ông Mueller đă quyết định không dùng trát hầu ṭa vào năm ngoái để buộc ông Trump ra thẩm vấn, với lư do “cần kết thúc sớm điều tra”.

Cuộc điều tra của ông Mueller đă truy tố 34 người và ba tổ chức Nga, trong đó có cựu giám đốc chiến dịch, phó giám đốc chiến dịch và các cố vấn khác của ông Trump.
Phản ứng về cuộc điều trần, Tổng thống Trump nói với các phóng viên bên ngoài Nhà Trắng: “Đảng Dân chủ chẳng có ǵ... và bây giờ họ càng không có ǵ. Và tôi nghĩ họ sẽ thua lớn trong bầu cử 2020, và cả các ghế Quốc hội v́ đường lối của họ”.
“Tôi nghĩ Robert Mueller làm việc một cách tồi tệ, cả hôm nay và trong khi điều tra”, ông Trump nói, cho rằng vị công tố viên đă “phá hoại cuộc đời người khác” và cuộc điều tra là một “cuộc lật đổ trái pháp luật”.
“Không có ǵ bào chữa được cho tṛ lừa đảo này, một cuộc săn phù thủy đă kéo dài quá lâu”, ông Trump nói thêm.
VOA, RFI, ZingNews