Ngũ Giác Đài c̣n được gọi là Lầu Năm Góc (The Pentagon), hiện là trụ sở của Bộ Quốc pḥng Mỹ. Cơ sở này nằm tọa lạc ở Arlington, Virginia thuộc thành phố Washington D.C. Trên thực tế, khi nghe đến cái tên này, bạn có thể nhận thấy rằng ṭa nhà này được thiết kế theo h́nh ngũ giác, tuy nhiên, không có nhiều người biết được lư do v́ sao lại như thế.

Thực ra, câu trả lời rất đơn giản. Ban đầu, ṭa nhà này được thiết kế cho phù hợp với đặc điểm địa chất của một mảnh đất có 5 cạnh. Sau đó, người ta lại đổi địa điểm xây dựng ṭa nhà nhưng không kịp thay đổi thiết kế. Do đó, trụ sở của Bộ Quốc pḥng Mỹ hiện nay mới có h́nh ngũ giác (5 cạnh).Trong cuốn sách “The Pentagon – A History” (Tạm dịch: “Lịch sử Lầu Năm Góc”) được xuất bản năm 2007, ông Steve Vogel, tác giả đồng thời là nhà báo thuộc tờ Washington Post (Mỹ), đă gọi Lầu Năm Góc là “tai nạn nghề nghiệp trong thời chiến”.

Mùa hè năm 1941, Mỹ đă bị cuốn vào Thế chiến II. Bộ Chiến tranh Mỹ (Bộ Quốc pḥng Mỹ hiện nay) khi đó hoạt động trong nhiều ṭa nhà tạm thời ở Washington D.C. Theo nhà báo Vogel, vào một ngày thứ 5 của tháng 7 năm 1941, Thiếu tướng Brehon Burke Somervell được giao nhiệm vụ xây dựng Lầu Năm Góc với mục đích mở rộng trụ sở chính của Bộ Chiến tranh. Ông Vogel đă gọi Thiếu tướng Somervell là “cha đẻ của Lầu Năm Góc”.
Thiếu tướng Sommervell khi ấy đă chỉ đạo nhóm thiết kế với ư định tạo ra một ṭa nhà có sức chứa là 40.000 người, một băi đậu xe cho 10.000 ô tô với độ cao tối đa là 4 tầng để không chắn tầm nh́n về phía Washington D.C.Theo thiết kế, diện tích của Lầu Năm Góc lớn gần gấp 2 lần ṭa nhà Empire State ở New York và không được xây theo kiểu một ṭa nhà chọc trời. Lầu Năm Góc được đề xuất xây dựng cạnh bờ sông Potomac thuộc bang Virginia, phía bờ bên kia là Washington D.C, gần trang trại Arlington, một trang trại nông nghiệp do Chính phủ điều hành nằm tại phía đông Nghĩa trang Quốc gia Arlington. Thời điểm đó, nhóm thiết kế đă thử nhiều bố cục khác nhau. Cuối cùng, họ quyết định làm theo đề xuất của kiến trúc sư George Edwin Bergstrom với việc tạo h́nh ṭa nhà có 5 mặt để tận dụng hết diện tích của mảnh đất trên.Tuy nhiên, ông Gilmore D. Clarke, Chủ tịch Ủy ban Nghệ thuật của Mỹ đă không đồng ư xây dựng v́ ông không muốn công tŕnh này che lấp tầm nh́n Washington D.C từ Nghĩa trang Quốc gia Arlington, nơi an nghỉ của ông Pierre L’Enfant, người quy hoạch thủ đô Washington D.C.

Ngoài ra, ông Federic Adrian Delano, chủ tịch Ủy ban Kế hoạch và Công viên Thủ đô Quốc gia đồng thời là chú ruột của Tổng thống Mỹ Franklin Delano Roosevelt, cũng phản đối việc xây dựng v́ quan ngại rằng vị trí của sông Potomac có thể gây trở ngại cho mọi người khi ra vào trụ sở Lầu Năm Góc.Dưới sức ép đó, Tổng thống Roosevelt đă viết một lá thư gửi Thượng viện Mỹ yêu cầu xây dựng ṭa nhà nhỏ hơn, nhưng không được chấp thuận. Quốc hội Mỹ thông qua việc xây trụ sở Bộ Chiến tranh ở trang trại Arlington với kích thước ban đầu.
Tổng thống Roosevelt sau đó ra lệnh cho đội ngũ thi công xây dựng ṭa nhà mới ở một khu vực hẻo lánh nằm ở phía nam trang trại Arlington. Về mặt kỹ thuật, một phần băi đậu xe của Lầu Năm Góc vẫn nằm trên khu vực đất trang trại Arlington, vậy nên ṭa nhà vẫn phù hợp với đề xuất mà Quốc hội đă thông qua.
Ṭa nhà không cần phải có h́nh ngũ giác bởi địa điểm xây dựng mới rất rộng, tuy nhiên, lănh đạo dự án đă quyết định giữ lại nguyên bản thiết kế ban đầu. Theo các kiến trúc sư, h́nh dạng ngũ giác giúp làm khoảng cách di chuyển bên trong ṭa nhà chỉ bằng khoảng 30-50% so với ṭa nhà h́nh chữ nhật. Ngoài ra, thiết kế nhà 5 cạnh cũng có ưu điểm là dễ xây dựng hơn so với h́nh tṛn, khoảng cách di chuyển theo chiều dài cạnh ṭa nhà ngắn hơn so với h́nh chữ nhật.



Về tổng thể, đây là một công tŕnh thiết kế hoàn hảo theo chiều kim đồng hồ, gồm các hành lang giống h́nh nan hoa nối liền các phần khác nhau của ṭa nhà. Mọi người có thể đi bộ đến bất kỳ điểm nào trong ṭa nhà trong ṿng 7 phút.Đến nay, thiết kế h́nh ngũ giác độc đáo của Lầu Năm Góc đă trở thành điểm nhấn trong kiến trúc Mỹ. Ṭa nhà được khởi công xây dựng vào ngày 11/09/1941 – cùng ngày tháng với vụ tấn công khủng bố tồi tệ nhất lịch sử nước Mỹ 60 năm sau đó mà NGĐ là một trong những mục tiêu , chính xác là vào ngày 11/09/2001.
Theo Livescience, Phan Anh dịch