Cứ như thường lệ, th́ câu chuyện xứ Phù Tang tháng 3 sẽ gửi đến quí vị những mẩu chuyện nho nhỏ vui vui được thu thập đó đây trên cái xứ mà hoa Anh Đào lại sắp sửa có dịp khoe hương sắc, nhưng lần này th́ xin gác lại v́ thú thật, người viết không c̣n “tâm trí” hay “hồn vía” để b́nh thản ghi lại những chuyện.... có cũng được mà không có cũng chả sao.

Như mọi người đă biết, Phù Tang Tam Đảo vừa phải hứng chịu đại thiên tai: động đất - sóng thần (tsunami), kéo theo tai nạn kinh hoàng: ṛ rỉ phóng xạ nguyên tử. Dân Nhật không những phải nhỏ lệ để tang cho gần 29,000 người xấu số, mà c̣n phải xót thương cho hàng trăm ngàn người trong chốc lát bỗng trở nên không nhà không cửa, cả một thành phố chỉ trong vài tiếng đă bị sóng biển cuốn trôi, nghiền nát biến thành những băi rác khổng lồ. Chưa hết, người dân khu vực bị nạn c̣n phải sống trong nỗi ám ảnh triền miên v́ những cơn dư chấn, có ngày xảy ra mấy lần, nhất là nỗi lo sợ ṛ rỉ phóng xạ có nguy cơ trở thành đại nạn mang đến những hậu quả kinh hồn không lường trước. Nhật Bản đang hấp hối, đang trải qua những ngày đen tối nhất sau 64 năm kể từ ngày bại trận (tháng 8/1945). Chắc chắn trong những ngày qua quí vị đă được đọc, được nghe, được thấy không ít th́ nhiều về h́nh ảnh tưởng như chỉ có trong phim ảnh.

Mang tâm trạng là người.... có tội v́ được sống b́nh an, cảm thấy bất lực không làm ǵ được trước cảnh đoàn người mọi lứa tuổi từ cụ già đến em bé xếp hàng dài cả mấy cây số run lẩy bẩy v́ lạnh chờ lănh phần cơm nắm, cảnh tạm trú trong những trung tâm lánh nạn siêu vẹo, thiếu hẳn những điều kiện để sinh tồn: thực phẩm, điện, dầu, nước.... nhưng không một lời kêu ca than văn, cảnh người đi t́m người dưới đống gạch hoang tàn đổ nát, v.v..... v́ thế Chuyện Xứ Phù Tang tháng này chỉ là những đoạn chắp vá không đầu không đuôi, không chi tiết v́ nhớ ǵ ghi đó. Xin chân thành cáo lỗi.

Động đất - Sóng thần

2 giờ 46 chiều ngày thứ sáu 11 tháng 3, các tỉnh ven biển thuộc miền Đông Bắc Nhật Bản đă rung chuyển dữ đội v́ cơn động đất “東北地方太平洋地震Tohok u Chiho Taiheiyooki Jishin” cấp độ 9.0 Richter, xếp thứ 4 trong các trận động đất lớn nhất từ trước tới nay. Cơn động đất đă làm các khu vực ven biển Nhật Bản chạy dài từ phía Bắc bắt đầu từ thành phố Nemuro (Hokkaido) đến phía Nam là thành phố Shibushi (Kagoshima) bị những cơn sóng thần ập đến, ở Sendai Shinko sóng cao tới 10 mét, Fukushima cao 7,3 mét... Miyagi cao 6-8 mét. Vị trí tâm chấn nằm ở ngoài khơi vùng biển Sanrikuoki (三陸沖) chỉ cách Kesennuma (気仙沼市 tỉnh Miyagi)　và Rikuzentadaka （陸前高田市 tỉnh Iwate）khoảng 100 km, nên hai thành phố này là nơi bị sóng thần “viếng thăm” sớm nhất. Fukushima là một thành phố lớn, nằm khá xa tâm chấn tuy không bị ảnh hưởng bởi sóng thần nhưng hai nhà máy điện nguyên tử Fukushima 1 và Fukushima 2 nằm cạnh bờ biển, cách tâm chấn chừng 140 km th́ “lănh đủ”.

Khu vực ven biển của tỉnh Chiba tuy cách tâm chấn 370 km cũng bị tàn phá nặng nề bởi 3 cơn sóng cao từ 4 đến 6 mét ập đến cách nhau 1 tiếng.

Thiệt hại nặng nhất là những khu vực tập trung dân cư nằm rải rác trong 3 tỉnh Iwate, Miyagi và Fukushima.

Sở Khí Tượng Nhật Bản dự đoán: sau trận động đất chính (本震 - Honshin) cường độ 9.0 rishter th́ những dư chấn (余震 - Yoshin) sẽ đến bất cứ lúc nào với cường độ từ 5 trở lên trong thời gian từ một tháng và cũng có thể kéo dài cả năm, theo các nhà chuyên môn th́ dư chấn chỉ chấm dứt khi áp lực (ứng suất) sinh ra trong các phần nứt-đổ được cân bằng.


Ṛ rỉ ḷ nguyên tử

Lẽ thường, th́ thời điểm này phải là thời điểm mà tất cả phải dồn vào việc cứu người, cứu trợ....., kiểm điểm thiệt hại, xem xét lại những “bất năng” không thể ứng phó tức thời khi hoảng loạn phát sinh, b́nh tĩnh hoạch định chính sách tái thiết...., nhưng Nhật Bản lại không được may mắn, v́ hiện nay sự toàn lực (全力) hay nói đúng hơn là tổng lực (総力) của chính phủ được ưu tiên cho việc: bằng mọi giá nhanh chóng ngăn chận ảnh hưởng vô cùng tai hại của sự ṛ rỉ phóng xạ từ nhà máy điện nguyên tử Fukushima.

Dù đă có cố gắng của những chuyên viên thượng thặng, của những đội “quyết tử” xuất thân từ tự vệ đội, hải quân, đội cứu hỏa, cảnh sát..... trên dưới mấy trăm người ngày đêm t́nh nguyện ở lại làm việc trong t́nh trạng hiểm nguy nhất, tất cả đă phải chạy đua với thời gian mong “khuất phục” các hư hại, nhưng đến hôm nay (31/3), t́nh trạng trầm trọng của các ḷ nguyên tử vẫn chưa có dấu hiệu ǵ suy giảm.

Được biết, Công ty điện lực Tokyo có 2 nhà máy điện nguyên tử Fukushima 1 và Fukushima 2, cung cấp 15% lượng điện tiêu dùng cho toàn Tokyo và 8 tỉnh phụ cận.
Fukushima-1 có 6 ḷ đánh số từ 1 đến 6, 5 và 6 th́ không có vấn đề, c̣n 1 đến 4 th́ bị hư hại nặng. Fukushima-2 có 4 ḷ cách Fukushima-1 11km th́ không bị ảnh hưởng. Nằm cách tâm chấn 140km, Fukushima-1 bị sóng thần tràn ngập làm tắt ngúm tất cả các nguồn điện, hệ thống bơm nước tự động bên trong dùng làm nguội các ḷ trở nên vô dụng, v́ thế mực nước trong ḷ càng lúc càng xuống làm các thanh nhiên liệu nóng chảy khiến Hydrogen thoát ra, gặp Oxy phát nổ (水素爆発) bay mất phần mái che của ḷ số 1..

1 ngày sau (12/3) chính phủ tuyên bố t́nh trạng khẩn cấp. Ngày 14/3, số dân cư ngụ trong ṿng bán kính 20km từ nhà máy Fukushima 1 và 2 được lệnh di tản, ngày 16/3 th́ người dân trong ṿng bán kính từ 20km đến 30km được khuyến cáo là ở nguyên trong nhà đóng kín cửa, ngày 26/3, tuy chưa phát lệnh di tản nhưng nếu muốn di tản, dân trong vùng có thể đến lánh nạn tại các trung tâm mà chính phủ chỉ định.

Cho đến ngày 23 th́ hệ thống điện trong 4 ḷ Fukushima 1 đă được phục hồi, nhưng hệ thống bơm tự động vẫn chưa sử dụng được, các ḷ vẫn được tiếp tục làm nguội bằng cách bơm nước từ ngoài vào, trước đây th́ dùng nước biển nhưng bây giờ là nước ngọt v́ sợ rằng muối trong nước biển sẽ làm hư hại các bộ phận bên trong. Việc bơm nước đă được trực thăng của tự vệ đội, các xe có lực phun nước cực mạnh và xa của Cảnh Sát Tokyo, các xe cứu hỏa lớn của Tokyo, Osaka, Yokohama thay phiên thực hiện ngày đêm.

Tuy nhiên t́nh h́nh trở nên khẩn trương khi một lượng nước lớn chứa hàm phóng xạ cao không biết có phải bị ṛ rỉ từ các thanh nhiên liệu vỡ ra làm đọng ngập dưới sàn ḷ thứ 2. Vào thời điểm hiện tại, các toán sửa chữa đang đang t́m cách rút lượng nước bị ṛ rỉ sang một vài bể chứa nước khác, cố ngăn chận lượng nước này lan ra biển, nếu không th́.....
T́nh trạng này đă ảnh hưởng nặng nề lên thực phẩm, các dữ kiện phóng xạ được chính phủ cập nhật hàng ngày, hôm 23/3 vừa qua, mức phóng xạ ghi nhận trong nước uống tại Tokyo đă vượt quá độ tiêu chuẩn, tuy chưa ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người nhưng chính phủ khuyến cáo là không nên dùng nước này pha sữa cho các em bé sơ sinh dưới 1 tuổi. Nhưng chỉ ngày hôm sau th́ khuyến cáo này đă được giải trừ khi mức phóng xạ trong nước trở lại b́nh thường.

Thực phẩm đặc biệt là sữa tươi, rau trái tại những nơi như Fukushima, Ibaragi, Gunma, Chiba được yêu cầu không nên xuất kho. Hàng tấn sữa phải đổ, hàng trăm ngàn bó rau phải bỏ. Số thiệt hại v́ động đất đă cao cộng thêm sự thiệt hại v́ hậu quả phóng xạ đă lên đến con số chóng mặt.

Tuy thế, chính phủ vẫn thường xuyên kêu gọi người dân b́nh tĩnh, ông Kan nói: nếu t́nh trạng nguy hiểm, chính phủ sẽ nói nguy hiểm và có đối sách, nếu t́nh trạng tốt chính phủ sẽ nói tốt không dấu diếm, dù đang ở trong giai đoạn khá nghiêm trọng, nhưng vẫn c̣n trong tầm kiểm soát được.

Để tránh t́nh trạng hỗn loạn thiếu điện v́ mất 15% lượng điện do Fukushima-1 và 2 cung cấp, lệnh cúp điện dài hạn có kế hoạch đă được ban hành. Toàn Tokyo và 8 tỉnh trong khu vực của nhà máy phát điện Tokyo được chia thành 25 nhóm. Dựa theo t́nh h́nh cung-cầu điện, trên nguyên tắc một ngày 25 khu vực sẽ thay phiên nhau chịu mất điện 3 tiếng. Khổ nhất là những bệnh viện nằm trong khu vực cúp điện, tuy có máy phát điện riêng nhưng vẫn không đủ để cung cấp cho các điều trị y khoa như duy tŕ ống thở, lọc máu..... nhưng cũng phải chịu v́ biết làm sao hơn.

Những con số thiệt hại (tính đến ngày 31/3)
Số người chết: 11.417
Số người bị mất tích: 16.273
Số người bị thương: 2872
Số nhà, ṭa nhà bị sụp: 153.228
Số người phải lánh nạn: 236.835 (đă giảm so với trước v́ một số đă về nhà)
Số trung tâm lánh nạn: 2350
----------------------------

Đối ứng của chính phủ

V́ kinh nghiệm với trận động đất tại Kobe 16 năm trước cũng như đă có nhiều chuẩn bị cho một đại nạn có thể xảy ra bất cứ lúc nào, đối ứng của nội các ông Kan lần này được ghi nhận là nhanh chóng. 3 giờ 3 phút ngày 11/3, 18 phút sau cơn chấn động, Ủy Ban Hoạch Định Đối Sách Thiên Tai Khẩn Cấp mà Thủ Tướng Kan Naoto là chủ tịch đă được thành lập. 4 giờ 54 phút chiều, một thông báo khẩn đă được gửi đến toàn thể người dân: Xin đồng bào b́nh tĩnh, chính phủ đang cố gắng tối đa để đảm bảo sự an toàn cho dân chúng cũng như t́m mọi cách ngăn chận mức thiệt hại ở mức tối thiểu. Rồi từ đó cứ cách 1 hay 2 tiếng, Chánh văn pḥng nội các Edano lại mở những cuộc họp báo để thông báo các thông tin về động đất, ṛ rỉ phóng xạ.

Tuy khá nhanh chóng nhưng các cơ quan trách nhiệm trong nhiều trường hợp đă phải bó tay v́ sự tàn phá to lớn trên môt qui mô quá rộng. Có nhiều nơi, toàn bộ công chức của các cơ quan hành chánh địa phương đều bị chết hay mất tích hoặc các cơ sở hành chánh đă bị sóng thần cuốn phăng tất cả. V́ thế, Ủy Ban tại trung ương không thể xác nhận được nơi nào c̣n, nơi nào mất v́ không nhận được bất cứ một báo cáo ǵ, việc phối hợp cứu trợ có thể nói là bất khả, có nơi mọi người trong các trại lánh nạn đă phải nhịn đói, chịu lạnh suốt mấy ngày trời v́ không được tiếp tế. Hơn nữa, vào những ngày đầu, đường xá hầu hết bị tắc nghẽn, chỉ có thể di chuyển bằng trực thăng đến các nơi bị nạn. Tự vệ đội đă được điều động tối đa (100,000 người trong tổng số 150,000) cũng chỉ đủ để làm khai thông những con đường bị tắc nghẽn hoặc dọn đường cho trực thăng đáp. Hàng cứu trợ của chính phủ cũng có, của người dân cũng có chất đầy kho, nhưng không thể nào đem đến địa điểm v́ các kho xăng, nhà máy lọc dầu đều bị cháy rụi, xăng dầu thiếu hụt trầm trọng. Trong lúc đó Cảnh sát, hải quân, sở cứu hỏa, nhân viên ṭa hành chánh tại các địa phương cùng với đoàn cứu hộ đến từ các quốc gia khác như Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Tân Tây Lan, Pháp v.v... đă phải thay phiên làm việc gần như 24 tiếng để cố gắng cứu người ra khỏi những hoang tàn đổ nát.


Phục hưng

Ngày qua ngày, các huyết mạnh chính là đường xe điện, đường xa lộ lần lượt khai thông, hàng cứu trợ được từ từ đưa đến nơi bị nạn, tuy chưa đáp ứng đủ nhu cầu nhưng đă tốt hơn nhiều so với những ngày đầu.

Các nhóm thiện nguyện đến từ khắp nơi hợp sức với các lực lượng của chính phủ đă bắt tay vào việc thu dọn “chiến trường”, vấn nạn lớn nhất hiện nay là phải giải quyết các thi hài xấu số, các băi “rác”, xác xe, tàu vô chủ. Số lượng được gọi là “rác” lần này có thể gấp 3 hay 4 lần số lượng “rác” của cơn động đất Kobe là 1800 tấn.

Các hăng kiến thiết đă khởi công xây dựng nhà tiền chế cho người lánh nạn. So với số nhà tiền chế được xây dựng trong trận động đất Kobe vào năm 1995 là 48.000 căn th́ lần này có thể nhiều lần hơn, nhưng cơ quan đặc trách đang gặp phải vấn đề khá nan giải: không có đủ đất để “cắm dùi”, v́ tối thiểu “đất” cũng phải đủ 3 yếu tố: rộng, tiện cho việc thiết bị các hệ thống điện, ga, nước và nhất là không phải là khu vực gần biển.

Cuộc lạc quyên vĩ đại trên một qui mô rộng lớn được thực hiện khắp nơi từ trong ra ngoài nước được hưởng ứng nồng nhiệt của mọi người mọi giới. Từ những người dân nghèo sơ xác của một ngôi làng nhỏ ở Phi Luật Tân cho đến những người nổi tiếng đều góp mặt. Theo Hội Hồng Thập Tự Nhật Bản cho biết th́ vào thời điểm hiện tại th́ số tiền quyên góp đă là 32 tỷ yen (tương đương 400 triệu mỹ kim), con số này chắc chắn sẽ tăng gấp nhiều lần hơn trong những ngày tới, nhưng vẫn c̣n là một con số khá khiêm nhường để phục hưng đất nước.

Vai tṛ của truyền thông

Chỉ vài phút sau cơn chấn động, tất cả các chương tŕnh thường lệ, quảng cáo của các đài truyền thanh, truyền h́nh đều được ngưng lại để đưa tin về các diễn biến đang xảy ra. Các phóng viên đă dùng những phương tiện riêng của đài như xe hơi, trực thăng trực tiếp đến vùng bị nạn. Nhờ đó qua radio, qua truyền h́nh các cơ quan trung ương phụ trách mới hiểu rơ và nắm vững t́nh h́nh tại các địa phương bị nạn. Việc t́m kiếm người thân xuyên qua truyền thông đă giúp rất nhiều người liên lạc được với nhau. Các chuyên gia đă có mặt thường trực trên các đài truyền h́nh để giải thích tường tận những thông báo từ chính phủ, những con số chuyên môn về phóng xạ, giải tỏa rất nhiều những lo âu của dân chúng. Phải nói là đóng góp của truyền thanh, truyền h́nh, báo chí lần này rất lớn và làm giảm thiểu khá nhiều thiệt hại.

Những câu chuyện cần phải kể.


Ở lại đến phút cuối

Suốt mấy ngày qua, với bức h́nh cầm trên tay, hai vợ chồng ông bà Endo đă đi khắp các trại lánh nạn để t́m tông tích con gái. Hầu hết đều nhận câu trả lời: “Chúng tôi không biết” hoặc “chúng tôi không thấy”, khi ông bà Endo nói công việc mà cô con gái đang phụ trách th́ đều có chung câu trả lời: “Có, tôi nhớ giọng cô này lắm, rất rơ ràng từng câu từng chữ, dù ở cách xa vài chục cây số.”.

Cô gái mà mọi người biết giọng nhưng không biết mặt, biết tên là Endo Miki (24 tuổi). Ngày 11/3 tại thành phố Minami Sanriku của tỉnh Miyagi, chỉ vài phút sau cơn chấn động 6, môt giọng nói lanh lảnh b́nh tĩnh cất lên rơ ràng từng tiếng một: “Sóng thần cao 6 mét sắp sửa ập vào bờ, xin bà con cô bác hăy gấp rút chạy lên lánh nạn những chỗ cao nhất”, cô nhắc đi nhắc lại cả chục lần, lúc đó ông bà Endo đang có mặt tại gần biển khi nghe lời con gái cảnh báo cũng vội vàng chạy vào một trường tiểu học gần đó.

Tuy nhiên, theo một người kể lại th́: Giọng nói càng lúc càng có vẻ vội vă và cuối cùng th́ tắt ngấm. Lúc đó, cô đang có mặt tại pḥng phóng thanh ở lầu 2. Vài giờ sau, “Sở đối sách đề pḥng thiên tai” nơi cô làm việc, một ṭa nhà ba tầng chỉ c̣n trơ khung sắt. Sở này có 30 nhân viên, nhưng chỉ c̣n lại 10 người sống sót mà trong đó không có cô.

“4 năm trước khi tốt nghiệp Trung Học, đúng ra cháu muốn làm công việc săn sóc những người già, tàn tật (kaigo介護), nhưng v́ vợ chồng tôi muốn cháu trở thành công chức, cháu nghe lời, tháng 4 năm ngoái th́ cháu được điều về “pḥng quản lư các nguy cơ” phụ trách phần phóng thanh của Sở. Tháng 9 này cháu sẽ lấy chồng, mọi sự đă chuẩn bị hết cả, cháu đă đặt nhà hàng, tháng 12 năm ngoái đă đi xem mẫu áo cưới, định là trong tháng 3, cháu rủ tôi cùng đi xem cháu thử áo cưới, nhưng.....” bà rưng rức khóc.

Thành phố Minami Sanriku chỉ có 17,000 người sinh sống nhưng đă có hơn 8000 người chết hoặc mất tích. Dù thế, một người tị nạn khác (64 tuổi) đă bùi ngùi: “Có rất nhiều người thoát nạn v́ những lời cảnh báo liên tục như thế. Miki đă ở lại cho đến phút cuối cùng để làm tṛn nhiệm vụ. Cám ơn Miki đă cứu chúng tôi”.

Tên cô là Endo Miki, Endo (遠藤) là họ và Miki（未希）là tên. Bà mẹ giải thích: “Miki未希”được ghép từ 2 chữ 未来Mirai（vị lai）và Kibo希望　(hy vọng), mang ư nghĩa “tương lai hy vọng”.

Đă gần 4 tuần trôi qua, khi đường xá đă tạm khai thông, hai ông bà Endo vẫn tiếp tục đi t́m và “hy vọng sẽ gặp cháu để đưa cháu về nơi an nghỉ”.
-------------------------------------------
Đoạn Youtube ghi lại h́nh ảnh và giọng nói của cô Miki Endo
http://www.youtube.com/watch?v=kSKD60fngpo


Sóng đánh bạt cả bờ đê cao và dài nhất thế giới

Một cụ già 87 tuổi ở thành phố Miyako tỉnh Miyagi cho biết: dù đă có kinh nghiệm với cơn sóng thần năm 1960 khi trận động đất tại Chí Lợi xảy ra trong quá khứ, dù đă bao lần được huấn luyện để tránh sóng thần, nào là phải lập tức chạy lên chỗ cao nhất khi loa thông báo, lần này tôi đă b́nh tĩnh leo đến tầng 4 của một bệnh viện kiên cố nhất trong vùng, nhưng những cơn sóng cao hơn 10m tràn qua con đê Vạn Lư (万里堤防) lớn và dài nhất thế giới (cao 10 mét dài 2km5) ập vào bệnh viện, cuốn phăng tất cả, hoàn hồn lại mới biết ḿnh c̣n sống v́ người bị dán chặt vào chân cột của góc tường bệnh viện. Nh́n lại th́ một phần con đê vạn lư đă bị nứt, thành phố th́ đă tan hoang, đâu đó chỉ c̣n sót lại “khung” một vài ngôi nhà cao tầng bê tông cốt sắt. Lần sóng thần trước năm 1960 nhà tôi cũng bị cuốn trôi, và lần này cũng thế, nghe con trai tôi nói th́ nhà tôi đă bị sóng cuốn đến một nơi khác cách đó 600m. Tôi không muốn nh́n nữa v́ kinh hoàng quá, khủng khiếp quá.


Những quyết tử quân Fukushima

Ngày 23/3, khi chào đón toán cứu hỏa Tokyo đầu tiên sau khi hoàn thành nhiệm vụ từ Fukushima trở về, ông Ishihara Shintaro, đô trưởng Tokyo, một người nổi tiếng là cứng rắn, đanh thép, diều hâu đă nghẹn ngào: “Tôi không biết nói ǵ nữa, chỉ biết cám ơn các bạn”. Nghệ sĩ hài hước nổi tiếng thông minh Takeshi đă nói rất chân thành: Tôi đề nghị chính phủ trao cho những người đang ngày đêm có mặt tại nhà máy Fukushima-1 giải thưởng quốc dân vinh dự (国民栄誉賞).

Những người mà báo chí thế giới gọi là “quyết tử quân Fukushima” này chỉ là những con người b́nh thường gồm các chuyên gia, công nhân nhà máy, lính cứu hỏa, cảnh sát viên..... Họ đă t́nh nguyện ở lại nhà máy vật lộn với hàng ngàn hư hỏng để sửa chữa trong điều kiện đầy nguy hiểm. Họ chấp nhận mọi rủi ro ngay cả cái chết v́ có thể bị nhiễm phóng xạ. Xin giới thiệu với quí vị một vài câu chuyện trong nhiều câu chuyện về những quyết tử quân Fukushima.

Anh không muốn cả đời hối hận.

Kawai (32 tuổi), một nhân viên làm việc tại nhà máy Fukushima 1, lúc xảy ra cơn động đất (11/3) anh đang hưởng tuần trăng mật với người vợ mới cưới ở Bali, Indonesia. Nhận được tin, anh hủy bỏ mọi dự tính, t́m vé máy bay để trở về Nhật. Về đến nhà, anh đă không nói với bố mẹ việc anh muốn trở lại nhà máy Fukushima 1, nhưng đối với người vợ mới cưới anh nói thật: “Trong t́nh trạng nguy hiểm thế này, cứ ở nguyên tại nơi an toàn mà làm việc th́ có thể là một điều tốt, nhưng anh không muốn cả đời phải hối hận, anh muốn trở lại nhà máy càng sớm càng tốt”. Hiểu được quyết tâm của chồng, người vợ trẻ cũng dứt khoát: "Em lo lắng lắm, nhưng lư giải hoàn toàn với suy nghĩ của anh”. Kawai đă trở lại nhiệm sở suốt từ ngày 18 cho đến nay và cứ 4 ngày 1 lần anh mới liên lạc với vợ.

Thằng em ít nói.

Tâm sự của một người chị (27 tuổi) về người em trai.“Gia đ́nh tôi có 3 người, mẹ và một thằng em 20 tuổi, nó là một công nhân đang làm việc tại nhà máy Fukushima 1. Ngày 14/3, 3 ngày sau khi động đất, nó mới chịu liên lạc về nhà và chỉ nói được vài câu. Tôi vừa mừng vừa sẳng giọng: “Như vậy là mày c̣n sống à, tại sao không chịu liên lạc về để mẹ yên tâm”. Nó chỉ ừ hử: cũng may quá chứ không th́....., chị nói mẹ yên tâm”. Cách vài ngày nó lại điện thoại, có hôm th́: lâu quá không được ngâm ofuro tóc bờm xờm hết rồi, hoặc có hôm th́: chị và mẹ đi lánh nạn đi chứ ở đó làm ǵ.” Hỏi nó thế nào th́ lúc nào cũng: bận lắm không nói chuyện được nhiều, mọi người đang làm việc trối chết, sẽ nói chuyện sau. Tôi bàn với mẹ về chuyện di tản nhưng mẹ nhất định: nó c̣n ở trong đó nên mẹ không muốn đi đâu.
Và người mẹ và người chị vẫn tiếp tục chờ thằng em ít nói.

V́ gia đ́nh, v́ đất nước

Sau 9 ngày làm việc trong Fukushima-1, một công nhân 40 tuổi bộc lộ: Tôi gửi mail cho gia đ́nh đang sống ở Chiba thông báo là tôi vẫn lành lặn trở về, hỏi tôi có sợ không, thú thật nếu nói không là nói dối, nhưng v́ trách nhiệm phải cố gắng thôi. Sau chuyến nghỉ này khi đến phiên ḿnh, tôi sẽ trở lại nơi mà mọi người cho là nguy hiểm và tôi sẽ làm việc cho đến khi ḷ nguyên tử trở lại an toàn. Ông hỏi tôi v́ ai mà tôi nghĩ thế à, đơn giản lắm v́ sự an toàn của đất nước trong đó có cả gia đ́nh tôi.

Chúng ta là một.

- Hôm 13/3, Thủ tướng Nhật Bản Kan Naoto trong bài diễn văn gửi đến dân chúng đă khóc và nói: “dân tộc chúng ta sẽ phải chịu đựng những ǵ mà chúng ta không thể chịu đựng.... nhưng chắc chắn chúng ta sẽ nhẫn nại vượt qua tất cả để phục hưng đất nước.”

- 4 giờ 45 chiều ngày 16/3, Nhật Hoàng Akihito lần đầu tiên sau 22 năm tại vị đă xuất hiện trước ống kính truyền h́nh, không che dấu nỗi xúc động, ông nghẹn ngào trực tiếp gửi lời chia buồn và ủy lạo đến người dân vùng bị nạn, khích lệ những người đang tham gia công tác cấp cứu và cứu trợ. Ông kêu gọi đừng bỏ rơi hy vọng và chúng ta sẽ vượt qua tất cả v́ chúng ta là người Nhật.

- 16/3, khi trở lại t́m tung tích đồng nghiệp, một giám đốc trẻ 33 tuổi kinh doanh về thực phẩm ở thành phố Miyako tỉnh Miyagi, vùng bị nạn sóng thần nặng nhất đă nói: Tôi đă mất trọn vẹn tài sản, sự nghiệp.... nhưng tôi nghĩ là tôi sẽ có lại tất cả v́ tôi c̣n: t́nh đoàn kết của các nhân viên cùng làm việc.
- -----------------------
3 câu nói của 3 vị trí vào 3 thời điểm khác nhau và c̣n nhiều nhiều nữa nhưng có cùng điểm chung: chúng ta là 1, sự nhẫn nại, sức mạnh đoàn kết sẽ giúp chúng ta vượt qua tất cả. Người dân Nhật ai cũng tin như vậy. Người viết cũng tin như vậy. Chắc chắn nước Nhật sẽ hồi sinh v́ họ là: *một dân tộc kỷ luật, thanh liêm, lễ độ và dễ thương. Một dân tộc chế tạo nên những phim hoạt họa và tṛ chơi đầy nét thơ ngây vui tươi dễ yêu, và có những nét ngang tàng quắc thước anh dũng lạ thường.

Cám ơn đất nước Nhật Bản đă dung dưỡng và dạy cho tôi thêm nhiều bài học quí giá về nhẫn nại, trật tự và kiên cường.

Trần Thái Huy

*trích từ lá thư của một người bạn hỏi thăm người viết khi xảy ra động đất.