Bị cắt cáp lần 2 nhưng vẫn hèn nhược - Trưởng ban Biên giới chính phủ csVN tuyên bố 'Việt Nam cần tỉnh táo trước khiêu khích của Trung Quốc'
"Trung Quốc đang thử thách, khiêu khích và chờ đợi sự mất b́nh tĩnh của chúng ta. Thời gian tới Trung Quốc không dừng lại mà sẽ c̣n tiếp tục có những hoạt động mạnh", nguyên trưởng ban biên giới Chính phủ đánh giá.
Tiến sĩ Trần Công Trục, nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ trao đổi với VnExpress sau sự kiện Trung Quốc tiếp tục phá cáp trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
- Tại Đối thoại an ninh khu vực Shangri La vừa qua, Bộ trưởng Quốc pḥng Trung Quốc liên tục nhắc đến "ḥa b́nh". Vậy tại sao, vừa trở về, họ đă tiếp tục có hành động phá hoại tàu thăm ḍ Viking 2 của Việt Nam?
- Dư luận trong nước và quốc tế vừa qua đă có tiếng nói khá mạnh mẽ. Riêng tiếng nói chính thức Việt Nam rất cương quyết. Các nước Philippines, Malaysia cũng thế. Về mặt nguyên tắc, Mỹ vẫn thể hiện thái độ của ḿnh, không từ bỏ lợi ích của ḿnh ở Biển Đông. Nhưng về mức độ, so với tuyên bố năm ngoái của Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, tuyên bố của Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Robert Gate không mạnh mẽ bằng.
Trong khi đó, trước khi xảy ra vụ cắt cáp của tàu B́nh Minh 2 cũng như trước hội nghị Shangri La, các quan chức cấp cao Trung Quốc đă có hàng loạt chuyến công du lobby ngoại giao để tạo thuận lợi cho những hành động trên thực địa. Và với tuyên bố không đủ mạnh của các bên dẫn đến việc Trung Quốc mạnh dạn phớt lờ dư luận.
- Với việc liên tiếp uy hiếp các tàu thăm ḍ dầu khí của Việt Nam, Trung Quốc đang muốn ǵ, thưa ông?
- Sự kiện tàu Trung Quốc phá cáp của Viking II ngày 9/6 là một bước trong loạt hành động của Trung Quốc trong việc t́m cách cản phá việc thăm ḍ, khai thác dầu khí trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam. Điều này tôi có thể h́nh dung và phán đoán khi xâu chuỗi các hành động đối với các nước trong khu vực. Chỉ trong ṿng nửa tháng, các tàu Trung Quốc từ hải giám, ngư chính đến tàu cá đă hai lần ngang ngược xâm phạm vùng biển chủ quyền của Việt Nam để tấn công, phá hoại cáp thăm ḍ trên các tàu thuộc Tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam. Bên cạnh đó, tàu Trung Quốc c̣n dùng súng uy hiếp ngư dân Việt Nam và nhiều lần xâm phạm chủ quyền của Philippines.
Mục đích của họ không thay đổi về chiến lược đó là là hành động để hiện thực hóa tham vọng đường lưỡi ḅ. Tuy nhiên, với hành động cụ thể lần này, Trung Quốc tiếp tục thử thách phản ứng của Việt Nam, thử thách các nước trong khu vực và cộng đồng quốc tế.
Với các hành động cụ thể vừa rồi với B́nh Minh 02 và Viking II, ư đồ trước mắt của họ là đánh vào kinh tế, quan hệ kinh tế và sự hợp tác làm ăn giữa các công ty Việt Nam và các công ty nước ngoài, phát lời cảnh báo với các đối tác đang, hoặc có ư định làm ăn với Việt Nam. Họ đánh vào quan hệ kinh tế của Việt Nam với các nước. Đây là hành động tính toán cực kỳ kỹ lưỡng.
Trong thời gian tới Trung Quốc không dừng lại mà sẽ c̣n tiếp tục có những hoạt động mạnh hơn như tiến tới khoan thăm ḍ sau khi đă phân lô trên Biển Đông, đặt giàn khoan trên biển. Tất cả là nhằm hợp thức hóa yêu sách về chủ quyền trên biển
- Trung Quốc biết rơ tàu thăm ḍ Viking 2 của Việt Nam có tàu bảo vệ, v́ sao họ vẫn phá rối?
- Có nhiều lư do, nhưng dưới góc độ thực tế họ tính toán tới lực lượng sức mạnh tại chỗ trong thời điểm đó. Khi hành động, đối đầu trực diện th́ họ tính tới sự bảo vệ của ḿnh với tàu thăm ḍ. Nếu sự bảo vệ không đủ, họ sẽ mạnh dạn quấy phá. Thứ hai là thời điểm tiến hành, họ tính toán lúc thuận lợi nhất để cho tàu cá chạy vào khu vực ta đang thăm ḍ.
Việc dẫn theo 2 tàu kiểm ngư, trong đó có tàu 311 có trọng tải tới hơn 4.000 tấn chứng tỏ không hề ngẫu nhiên. Họ tính rất kỹ, nấp dưới danh nghĩa dân sự nhưng tôi cho rằng đó là lực lượng quân sự nấp dưới vỏ bọc dân sự, hành chính. Trung Quốc có sức mạnh, nhưng về lư, về lẽ phải họ không có.
- Theo ông, Việt Nam cần có hành động và thái độ như thế nào sau tàu Viking 2 và tàu B́nh Minh liên tiếp bị uy hiếp?
- Trung Quốc đang quấy phá, tạo ra sự tranh chấp, dựng lên tranh chấp để cố chứng tỏ với thế giới rằng họ có lợi ích ở đây và cần đàm phán với họ. Đấy là điểm cốt yếu chí tử của họ khi áp đặt ư chí chủ quan nhưng không có cơ sở ǵ về đường lưỡi ḅ.
Trước những hành động cụ thể như trong vụ tàu Viking II th́ chúng ta nên biến tuyên bố về nguyên tắc - những ǵ ḿnh nói với thế giới - thành những việc làm cụ thể. Ví dụ như yêu cầu Trung Quốc bồi thường; lập thủ tục hồ sơ để đưa ra cơ quan tài phán quốc tế và có tiếng nói chính thức lên Liên Hợp quốc.
Chúng ta cũng cần nói rơ với các nước trong khu vực, nói với các nước lớn có lợi ích trên Biển Đông. Tức là ḿnh phải tiến thêm một bước cụ thể hơn nữa chứ không chỉ có tuyên bố về nguyên tắc.
- Có ư kiến cho rằng, các nước ASEAN đang tự làm suy yếu ḿnh v́ không đưa ra tuyên bố chung trước những hành động gây hấn của Trung Quốc. Ông nghĩ sao?
- Từ trước tới nay Trung Quốc vẫn dùng chiêu bài "song phương" đối với các nước ASEAN để đánh lẻ, bẻ từng chiếc đũa. Họ nhằm vào từng nước để lôi kéo hoặc phá rối mối liên kết nội khối. Rơ ràng, họ vẫn tiếp tục, không muốn đàm phán đa phương, quốc tế hóa. Nếu các quốc gia ASEAN sơ hở, Trung Quốc sẽ lợi dụng.
Tôi cho rằng, sau hành động lần này của Trung Quốc, với tư cách là một bên kư tuyên bố DOC, khối ASEAN cần có chung tiếng nói đủ rắn mà không phải chờ tới cuộc họp thường kỳ nào. Một tuyên bố chung là rất có ư nghĩa vào lúc này để nói lên ư chí, sự thống nhất của khối. Chỉ với sự thống nhất, các nước lớn có mối quan tâm về an ninh khu vực như Mỹ, Nga, Ấn Độ... mới có cách tiếp cận chính thức với những bất ổn trên biển Đông.
- Nhiều ư kiến cho rằng, Việt Nam cần có hành động cứng rắn hơn nữa trước sự xâm phạm chủ quyền của phía Trung Quốc. Quan điểm của ông thế nào?
- Hành động của Trung Quốc là sự thử thách, khiêu khích. Họ chờ đợi sự mất b́nh tĩnh của chúng ta. Thậm chí, có thể họ đă tính đến việc ḿnh không kiềm chế được và nổ súng trước vào các lực lượng mang vỏ bọc dân sự của họ.
Trong lịch sử đấu tranh bảo vệ đất nước chúng ta đă có những thời điểm tương tự như hiện nay. Trung Quốc đang thử thách ḷng kiên nhẫn, sự chịu đựng từ phía các lực lượng của Việt Nam. Chỉ cần ḿnh mất tỉnh táo, b́nh tĩnh, sử dụng vũ lực th́ họ sẽ lấy cái cớ đó để tiến hành các hoạt động ở mức độ quân sự.
Cái quan trọng nhất là chúng ta phải b́nh tĩnh, kiềm chế, tiếp tục hành xử theo đúng quy định, thủ tục pháp lư. Nếu ḿnh làm đúng như vậy th́ lẽ phải thuộc về ḿnh, không có ǵ phải sợ.
"Tuyệt đối không dùng vũ lực. Tránh rơi vào cạm bẫy khiêu khích của họ". Ảnh: Nguyễn Hưng.
- Nếu các lực lượng mang vỏ bọc dân sự của họ tiếp tục phá hoại, chúng ta cần chuẩn bị cho t́nh huống tiếp theo như thế nào?
- Điều cần khẳng định đầu tiên là chúng ta nhất định không được v́ sự quấy phá, xâm phạm của Trung Quốc mà ngừng các hoạt động b́nh thường trong vùng biển chủ quyền của ḿnh. Nếu dừng lại, chúng ta sẽ rơi vào thế yếu, tạo cớ cho Trung Quốc rêu rao trên các diễn đàn thế giới cũng như với dư luận Trung Quốc về thứ chủ quyền mà họ vẽ ra.
C̣n nếu họ tiếp tục phá, ta phải có cách ngăn cản theo đúng thủ tục pháp lư. Ví dụ trong trường hợp Viking II th́ các lực lượng của Việt Nam hoàn toàn có quyền bắt giữ tàu cá, dẫn độ vào bờ, làm đúng thủ tục và đưa ra xét xử tại ṭa án. Công ước Luật biển 1982 đă nói rơ điều đó, có điều phải tuyệt đối không dùng vũ lực. Tránh rơi vào cạm bẫy khiêu khích của họ.
Nguyễn Hưng thực hiện
Reply With Quote
Originally Posted by usvi
Bookmarks