Không tính đến những trường hợp trai tráng đang khỏe mạnh sân sẩn bỗng “đột ngột tử vong” khi đến cơ quan công an “làm việc” như trường hợp của lái tàu Nguyễn Văn B́nh, học sinh lớp 12 Trịnh Trường Dũng, ông Nguyễn Thanh Phong,... gần đây nhất là trường hợp nạn nhân Nguyễn Quốc Bảo; th́ trong ṿng 3 năm trở lại đây, việc “đột ngột treo cổ” trong cơ quan công an bỗng dưng trở thành “hiện tượng phổ biến” (?).

Điểm sơ qua tin tức trên các báo hằng ngày có thể thấy như sau:

Ngày 22 tháng 7, 2007, nạn nhân Nguyễn Văn Hiếu (SN 1982), trú tại tổ 3, ấp Bắc, xă Ḥa Long “đă treo cổ tự tử chết trong pḥng” tại trụ sở công an xă Ḥa Long, thị xă Bà Rịa. Nguyên nhân Hiếu bị bắt là “trộm một bao thức ăn gia súc.” (Việt Báo 25 tháng 7, 2007)

Ngày 11 tháng 8, 2008, nạn nhân “Nguyễn Văn Toàn chết tại trụ sở công an xă Long Thành Trung đêm 10 rạng sáng 11 tháng 8 trong tư thế treo cổ.” Nguyên nhân Toàn bị bắt là Toàn uống rượu say và vợ chồng căi cọ trong gia đ́nh. “Phản ứng của gia đ́nh nạn nhân lên đến đỉnh điểm khi mới tờ mờ sáng ngày 11 tháng 8, họ dùng ô tô đưa xác nạn nhân đến trụ sở UBND xă Long Thành Trung yêu cầu làm rơ v́ sao người thân của họ bị chết tại trụ sở công an xă Long Thành Trung.” “Bởi v́ theo gia đ́nh nạn nhân, trên thi thể của anh Toàn có nhiều vết bầm rất đáng nghi ngờ.” (Việt Báo 15 tháng 8, 2007)

Ngày 5 tháng 12, 2007, một quân nhân đang tại ngũ (thuộc đồn biên pḥng 771, nhập ngũ tháng 3, 2007, đóng quân tại địa bàn tỉnh Đắc Nông) là Phạm Xuân Mạnh - sinh năm 1986, quê quán ở huyện Hưng Hà, tỉnh Thái B́nh cũng “treo cổ ngay bên trong khuôn viên trụ sở công an phường” khi anh Mạnh đến công an phường “làm việc.” (Tuổi Trẻ 6 tháng 12, 2007).

Ngày 2 tháng 9, 2007, nạn nhân Trần Đ́nh Huy (24 tuổi, ngụ huyện Hóc Môn) đă “treo cổ chết tại buồng giam.” Nguyên nhân Huy bị bắt là “lấy trộm xe máy. (Thanh Niên 2 tháng 9, 2007)

Ngày 30 tháng 4, 2008, nạn nhân Nguyễn Đức Hậu sinh năm 1972 đă “treo cổ tự tử tại buồng tạm giữ” công an huyện Lạng Giang, Bắc Giang. Nguyên nhân Hậu bị bắt là “tàng trữ trái phép chất ma túy.” Báo không nói rơ Hậu đă “tàng trữ” số lượng bao nhiêu, ma túy loại ǵ. Tuy nhiên, dù có “tàng trữ” số lượng nhiều đi nữa th́ hành vi “tàng trữ” (không mua, bán, vận chuyển) không phải là một tội nặng nếu bị xét xử. Huống hồ Hậu không phải là tay “trùm” mua bán ma túy chuyên nghiệp nên chắc chắn anh ta không thể “tàng trữ” số lượng nhiều. (VTC New 2 tháng 5, 2008)

Ngày 12 tháng 8, 2008, nạn nhân Nguyễn Hoàng Long (SN 1974, ở thôn 2, xă Vĩnh Thành, huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) đă chết tại tại công an huyện Vĩnh Lộc v́ “thắt cổ tự tử và chết lúc khoảng 15 giờ 30 phút cùng ngày.” Nguyên nhân Long bị bắt là “liên quan đến tiêm chích, mua bán ma túy.” Được biết, anh Long làm nghề đúc chậu hoa, cây cảnh. Vợ chồng anh có 1 con trai là Nguyễn Duy Hoàng (7 tuổi), đang học lớp 2. “Cách đây vài tháng, anh Long bị các đối tượng nghiện ma túy lôi cuốn, rủ rê và bị nghiện ma túy.”

Tưởng ǵ to lớn, thực tế từ những vụ án đă đăng báo cho thấy con nghiện “hạng cá kèo” như Long th́ số lượng mua bán chỉ đủ thỏa măn bản thân ḿnh là hết cỡ. Những nghi vấn bà Quang đặt ra là: “Tại sao con tôi tự thắt cổ chết tại pḥng giam mà người nhà lại không được thông báo khi thi thể con tôi c̣n ở hiện trường? V́ sao phải chuyển xác Long sang bệnh viện trước khi báo cho người nhà nạn nhân?” (Tiền Phong 13 tháng 8, 2008)

Ngày 15 tháng 6, 2009, nạn nhân Nguyễn Công Thành (trú Hoa Thủy, Lệ Thủy) đă “treo cổ tự vẫn trong pḥng vệ sinh nhà tạm giữ của công an huyện Bố Trạch.” Nguyên nhân Thành bị bắt v́ “có dấu hiệu nghi ngờ Thành phạm tội hiếp dâm.” (Gia Đ́nh & Xă Hội ngày 16 tháng 6, 2009). Tuy nhiên, nguyên tắc xây dựng nhà vệ sinh trong pḥng tạm giữ, tạm giam th́ những nhà vệ sinh này không được cấu tạo biệt lập và kín như các WC dùng trong gia đ́nh.

Chuyện mới hơn trong năm 2010 là nạn nhân Vơ Văn Khánh đă “dùng dây giầy treo cổ chết” tại công an Điện Bàn tỉnh Quảng Nam. Tin Nhanh Vietnamnet c̣n áp đặt giùm luôn suy nghĩ của nạn nhân rằng nguyên nhân “treo cổ” là “nghĩ quẩn.”

Kế tiếp, ngày 14 tháng 8, 2010, nạn nhân Trần Duy Hải “chết là do treo cổ tự sát trong nhà tạm giữ của công an huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang.” Nguyên nhân bị bắt là “nghi vấn có liên quan đến vụ cướp giật.” (VTC New 17 tháng 8, 2010)

Tin mới nhất là ngày 9 tháng 9, 2010, nạn nhân Trần Ngọc Đường (52 tuổi), ngụ tại ấp Trung Tâm, xă Thanh B́nh có uống rượu và xảy ra xích mích với hàng xóm dẫn đến căi vă. Công an xă Thanh B́nh đă mời ông Đường đến ủy ban để làm việc. “Một lúc sau, người nhà ông nhận được tin ông Đường đă thắt cổ tự tử tại hội trường UBND xă” trong tư thế “chết ngồi.”

Từ đầu đến cuối, thông tin cho biết chỉ có công an huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai tiến hành điều tra mà không có sự tham gia chủ đạo của công an tỉnh Đồng Nai. Điều này trái với quy định tại Điều 11 Pháp Lệnh về Tổ chức điều tra h́nh sự quy định về thẩm quyền điều tra của cơ quan cảnh sát điều tra trong lực lượng công an, những vụ việc liên quan đến chết người đều phải do cấp tỉnh trực tiếp điều tra.

Ngày 15 tháng 9, 2010, báo Người Lao Động thuật lời Thượng Tá Lư Quang Dũng, trưởng công an huyện Trảng Bom cho hay “công an huyện và các cơ quan pháp y đă khám nghiệm hiện trường để điều tra nguyên nhân. Kết quả cho thấy ông Đường chết là do ngạt thở.” Ông này c̣n nói thêm: “Cơ quan công an không xác định được những dấu hiệu liên quan đến tác động ngoại lực khiến ông Đường tử vong.”

Pháp y là của mấy ông công an, làm theo lệnh công an, không phải là một bộ phận điều tra độc lập, viết báo cáo theo lệnh của xếp.

“Bà Trịnh Thị Lương (vợ ông Đường) cho biết, chồng bà chết ngồi, trong tư thế treo cổ bằng sợi dây thắt lưng da, hai tay chống vào trong tường nhà, cổ không có vết hằn nên không thể chết do tự tử. Bà Lương nghẹn ngào nói, tại sao công an xă mời người không đủ năng lực hành vi dân sự lên làm việc (v́ ông Đường đă say rượu) lại thiếu trách nhiệm, không cử người giám sát, có lẽ v́ vậy mà xảy ra sự việc nghiêm trọng này.”

Vợ chồng ở chung nhà mà c̣n “khua chén khua dĩa,” hàng xóm th́ tránh sao được việc có xích mích, căi cọ với nhau. Ông Đường đang say rượu, hôm nay không “mần việc” được th́ ngày sau ông ta tỉnh sẽ “mần việc,” ông ta có trốn đi đâu, có phạm tội tày trời đâu mà công an xă Thanh B́nh phải “nhiệt t́nh” “mần việc” ban đêm bất chấp t́nh trạng sức khỏe không đảm bảo của đương sự, bất chấp việc “mời,” “giữ” và “làm việc” đều trái pháp luật, dẫn đến cái chết vô cùng lăng xẹt của ông Đường? Tên xă Thanh B́nh xem ra phải đổi tên rồi.

Mà cái chết của ông Đường không phải là chuyện “treo cổ” đầu tiên ở huyện Trảng Bom. Ngày 3 tháng 7, 2009, Nguyễn Hữu Thiện (sinh năm 1990) thanh niên trai tráng “chết trong tư thế treo cổ trên trần nhà tạm giữ của công an huyện Trảng Bom” theo bản tin báo Tiền Phong ngày 5 tháng 7, 2009 mà cơ quan pháp y nói là “Thiện tử vong do bị ngạt.”

Túm lại, tất cả những vụ “treo cổ” kể trên đều có đặc điểm chung là trước khi “treo” nạn nhân rất khỏe mạnh, không có lư do ǵ chán đời đến mức muốn chết cả, người th́ gia đ́nh đang êm ấm hạnh phúc, người th́ trẻ tuổi tương lai phía trước đang rộng mở, người th́ bỗng dưng “đùng đùng” bỏ lại “vợ dại, con thơ”... lại cùng nhau “đột nhiên thiếu suy nghĩ.” Trước khi chết không di ngôn, không thư từ trối trăn. Hành vi của nạn nhân khi c̣n sống, nếu phạm tội cũng đều ở mức nhẹ hều đâu đến nỗi phải “chạy trốn sự trừng phạt của pháp luật,” mà cũng chưa chắc là “trừng phạt” được nếu cứ công tâm “cầm cân nảy mực” cứ pháp luật quy định thi hành.

Có lẽ chính v́ cái sự “không trừng phạt được” nên dẫn đến việc các nạn nhân đều phải chọn “chỗ đẹp” để “treo” là nhà tạm giữ, tạm giam của cơ quan công an. Tức cảnh sinh... sự, tôi cũng bắt chước người xưa mà “mần thơ” rằng: “Nhà giam (giữ) mà biết nói năng/ Th́ mồm nhiều kẻ hàm răng chẳng c̣n.” (“Kẻ” ở đây nghĩa là “người” chớ hổng phải “kẻ” là kẽ hở giữa mấy cái răng nghen quư vị!).

Cho đến nay, ngoài nạn nhân Nguyễn Quốc Bảo đă có kết luận nguyên nhân tử vong là do bị nhục h́nh (việc xử lư thế nào vẫn rơi vào im lặng) th́ tất cả những vụ khác, dù nạn nhân đă “mồ yên mả đẹp” từ lâu, gia đ́nh nạn nhân có thống thiết kêu gào rằng thân nhân của họ chết oan ức, khuất tất th́ vụ việc cũng “ch́m xuồng” êm ái bởi cái lư do “tự treo cổ” quá tuyệt vời, “bít đường” khiếu nại. Quả là một “chiêu” hay mà gia đ́nh nạn nhân “khó đỡ.”

V́ vậy, có thể nói kết luận nạn nhân tự “treo cổ” là “một lối thoát thiệt đẹp, thiệt nhẹ nhàng” cho phía công quyền?

Tạ Phong Tần

* Source: http://my.opera.com/LeNguyenHuyTran/blog/?id=17441452