Trần Khải Thanh Thủy:: 'Khoảng khắc tự do lạc bước đến quá nhanh’
WESTMINSTER (NV) - Nhà văn Trần Khải Thanh Thủy trả lời phỏng vấn báo Người Việt sau khi được Việt Nam phóng thích nhờ sự can thiệp của chính phủ Hoa Kỳ cùng sự vận động của Dân Biểu Loretta Sanchez và một số dân cử khác. Cũng nhờ sự vận động đó, bà Trần Khải Thanh Thủy đă được đến Mỹ định cư tị nạn cùng với cô con gái út 14 tuổi.
Bà Trần Khải Thanh Thủy, 50 tuổi, bị nhà cầm quyền Hà Nội dàn dựng một vụ đánh nhau trước nhà ở Hà Nội năm 2009. Bà bị đưa ra ṭa kết án tù 3 năm rưỡi tháng 2 năm 2010. Giới quan sát nhận định vụ án đánh nhau chỉ là cái cớ để bỏ tù bà Trần Khải Thanh Thủy v́ các hoạt động chính trị của bà.
Bà Trần Khải Thanh Thủy nói chuyện với Ngọc Lan báo Người Việt trong bài phỏng vấn dưới đây.
Ngọc Lan (NV): Chào mừng chị đă đến nước Mỹ. Chị đă quen với giờ giấc chưa?
Trần Khải Thanh Thủy: Mấy hôm nay đi máy bay ngồi bó gối không ngủ được, vừa xuống khách sạn thấy computer là lao vào xem quên hết thời gian, ngồi gần cả chục tiếng đồng hồ bên máy computer v́ bao nhiêu tháng trời rồi, giờ lên xem coi có ai c̣n nhớ ḿnh không, hay tên ḿnh đă bị khuất lấp rồi.
NV: Ngồi trên máy bay chị không ngủ được v́ nôn nao hay v́ lư do ǵ?
Trần Khải Thanh Thủy: Tâm trạng bàng hoàng lắm v́ khoảnh khắc tự do lạc bước đến với tôi quá nhanh, quá ngỡ ngàng. Tâm trạng tôi vẫn c̣n xáo trộn, đầu óc vẫn c̣n lâng lâng. Ở tuổi này th́ bất cứ niềm vui quá độ hay nỗi đau quá độ đều gây ra những phấn khích cao độ khiến ḿnh khó thích nghi ngay.
NV: Chị có thể diễn tả lại cảm xúc lúc bước xuống phi trường San Francisco không?
Trần Khải Thanh Thủy: Nói chung là không tin được đó là sự thực, là nước Mỹ đă hiện h́nh trước mắt ḿnh rồi hay sao! Không tin được. San Francisco là thành phố của nhân quyền, trong khi 48 tiếng trước đó ḿnh c̣n là người bị mất tự do hoàn toàn bị cấm đoán trong mọi mối quan hệ, bị coi như súc vật nói tiếng người. Nên khi đến phi trường vẫn c̣n không tin là ḿnh đă được tự do.
NV: Xin vui ḷng kể lại hành tŕnh chị đă đến Mỹ như thế nào?
Trần Khải Thanh Thủy: Ḿnh nhớ là họ giữ bí mật đến phút chót. Trước đó công an c̣n yêu cầu ḿnh viết cảm tưởng về những ngày ở trong tù. Sau đó, tức Thứ Ba ngày 22 tháng 6, họ chính thức thông báo là cách đó một tiếng ông trưởng trại và nhiều người nữa, cả một đoàn, kéo nhau lên Hà Nội đến đại sứ quán Mỹ để chính thức giao ḿnh cho phía Mỹ. Đến sáng Thứ Tư ḿnh sẽ ra ṭa án nhân dân tỉnh Thanh Hóa để gạch tên băi miễn trách nhiệm h́nh sự của ḿnh. Nếu may mắn th́ đến cuối tuần ḿnh sẽ đi được, c̣n chậm nhất là sang đầu tuần sau. Họ chỉ nói như vậy.
Nhưng đùng một cái th́ chiều hôm sau, tức Thứ Tư, lúc khoảng 3 giờ rưỡi, lúc ḿnh c̣n đang ngồi trong buồng giam nóng nực đến 38, 39 độ, c̣n đang mặc quần cụt và áo thun ba lỗ, th́ một ông cán bộ trại đến bảo “chị Thủy mặc quần áo trại vào đi ra ngoài gặp cán bộ”.
Ḿnh đi theo ra tưởng gặp cán bộ b́nh thường. Nhưng khi ra th́ gặp cả bọn an ninh ở Hà Nội về. Ḿnh nghĩ điệu này chắc là đi rồi. Rồi chúng bảo “thủ tục đă xong, chị vào chuẩn bị rồi chúng tôi sẽ đưa chị ra sân bay để bay thẳng đi luôn”. Ḿnh rất ngỡ ngàng.
Nếu nói diễn tả tâm trạng lúc ấy th́ bàn chân đi như không trọng lượng, bàn chân bước cứ lâng lâng như tỉnh như say. Không ngờ hạnh phúc lạc bước đến với ḿnh nhanh như thế. Họ cho ḿnh 5 phút chuẩn bị. Ḿnh gấp các thứ rồi chạy ra phía ngoài cho họ kiểm tra đồ đạc.
Điều bực tức nhất là họ cướp trắng hết công sức lao động của ḿnh suốt 21 tháng trời ở tù: 50 bài thơ, hàng chục bài viết, bao nhiêu ư tưởng ḿnh đă gói ghém vào trong quyển sách của ḿnh. Cả quyển truyện Kiều của Nguyễn Du ḿnh chép lại, hiệu đính lại những từ cổ. Lợi dụng lúc ḿnh đi thay đồ chúng đă lấy mất hết của ḿnh.
NV: Lúc đó họ đưa chị đi luôn?
Trần Khải Thanh Thủy: Ừ, họ có mua sẵn cho bộ quần áo dân thường để ḿnh mặc. Những người được tự do sẽ được mặc quần áo thường đi từ trong ra ngoài. Đằng này có lẽ chúng không muốn ồn ào, nên chúng đă lừa mọi người đi lao động hết ngoài xưởng ngoài đồng, trong trại chỉ c̣n ít người ốm thôi, mà ngay từ sáng sớm th́ chúng cũng đă cách ly ḿnh với những người đó.
Ḿnh rời khoảng đó lúc 4 giờ kém 10, lên ô tô. Chúng đón tiếp ḿnh trịnh trọng như nguyên thủ quốc gia, có cả bác sĩ y tế đi kèm, có cả cán bộ nhưng không mặc quần áo cảnh sát mà mặc thường phục. Không kể lưc lượng an ninh của thành phố xuống, th́ cũng đă là 3, 4 xe, cả một đoàn dài. Vừa chạy vừa hú c̣i ầm lên, có công an hú c̣i dẹp đường cho “đoàn công tác đi qua”. Long trọng quá!
NV: Lúc đó chị đă b́nh tĩnh lại chưa? Hay vẫn cảm xúc lâng lâng?
Trần Khải Thanh Thủy: Vẫn cảm xúc lâng lâng, nhưng chưa tin hoàn toàn vào bọn công an lếu láo này. V́ trong tù ḿnh rất thích câu nói trong tác phẩm “Người Tù khổ sai” là “bây giờ tôi đă rút ra kết luận là chớ có tin bọn quản giáo, bọn công an” nên ḿnh cũng cảnh giác cao độ.
NV: Tức là chị vẫn không tin 100% là ḿnh sẽ được đi, được tự do?
Trần Khải Thanh Thủy: Vẫn sợ là có một biến cố nào đó chăng th́ nó lại giữ ḿnh lại.
4 giờ kém 10 đi một lèo đến 8 giờ kém 10 th́ đến sân bay Nội Bài. Rồi nó đưa ḿnh lên pḥng khách rất sang trọng. Bọn an ninh Việt Nam thay nhau mấy đợt đến quay phim. Rồi gia đ́nh mẹ ḿnh, em trai, em dâu, chồng ḿnh, cả bà chị dâu, các cháu cũng đến. Chúng cho gặp khoảng 30 phút, trong sự giám sát của chúng nó. Trong lúc đó chúng vẫn quay camera liên tục. Rồi chụp ảnh, đến mức con bé lớn con ḿnh hỏi “quay để đưa lên ti vi à?” Th́ có một cô bé trả lời là “quay để làm tư liệu”.
NV: Mấy giờ th́ chị bắt đầu rời khỏi sân bay Nội Bài?
Trần Khải Thanh Thủy: Ngồi chờ rất lâu. Sau khi đó th́ có một phiên dịch người Việt ở đại sứ quán Mỹ và một ông Mỹ đến nói chuyện các thứ với ḿnh và bọn công an Việt Nam. Khi đó có một tay sếp công an đến nói ḿnh được đi là do chính sách nhân đạo của nhà nước chứ không phải là do bị Mỹ ép. Khi đó, với công an vây xung quanh, th́ ông Mỹ cũng nói đánh giá cao sự hợp tác giữa hai bên Mỹ và Việt Nam. Nhưng sau khi tụi nó tản đi th́ ông ấy nói là ông ấy buộc phải nói thế v́ c̣n nhiều trường hợp như ḿnh cần được giải thoát. Người đưa ḿnh đi sang Mỹ đă nói trong chặng đường bay là suốt cả 7, 8 tháng trời giằng co, rất vất vả, bọn chúng nhất định không chịu nhả ḿnh. Đến khi đồng ư th́ chỉ trong ṿng 9 ngày làm hộ chiếu là bay.
NV: Lúc họ báo cho chị biết tin sẽ đi qua Mỹ th́ chị có bất ngờ không hay chị đă biết trước rồi?
Trần Khải Thanh Thủy: Vẫn rất bất ngờ. Ḿnh biết được thông tin Mỹ can thiệp là từ trước Tết cơ. Khi chúng đưa ḿnh ra khỏi trại giam Hỏa Ḷ là đi trong đêm mà, nên không ai biết hết. Khi đó em trai ḿnh phải lùng khắp các trại t́m ra ḿnh để báo tin là “chắc chúng chỉ giam chị đến hết năm nay thôi, chứ bên ngoài đấu tranh cho chị mạnh lắm”. Thế là ḿnh có niềm tin hy vọng từ đó.
Đến khoảng cuối tháng giêng, em ḿnh lại đến thăm báo rằng có lẽ chị sẽ bay trong tháng này, chúng chẳng thể giữ chị lâu đâu. Ḿnh lại nuôi hy vọng.
Nhưng măi đến tận 23 tháng 3 th́ một tay tên Khải vào báo ḿnh sẽ được đi xuất cảnh ra nước ngoài và nó khuyên ḿnh nên đi “v́ tương lai con cái ḿnh hơn nữa là chị sẽ chữa được bệnh”. Th́ ḿnh nhất trí thôi.
Nhưng măi đến mấy tháng chờ đợi khắc khoải, chờ đợi đến tận 12 tháng 6 th́ chúng nó mới quay trở lại kêu ḿnh khai tờ đơn làm hộ chiếu. Đến chiều lại có một bà đại diện phía Mỹ đến gặp ḿnh trong trại khoảng 30 phút. Sau đó th́ ḿnh biết là cơ hội sẽ đến với ḿnh.
Ḿnh cứ nghĩ ḿnh sẽ được ở lại Hà Nội vài hôm v́ buổi chiều lúc chúng đưa ḿnh ra sân bay, tuyên bố tha bổng ḿnh. Trong tờ giấy tuyên bố tha bổng có ghi “phải có mặt tại Hà Nội trước ngày 29 tháng 6”. Cứ ngỡ sẽ được ở lại vài ngày ai ngờ bọn chúng bảo phải đi ngay.
NV: Gia đ́nh chị được công an thông báo cho biết trước đó bao lâu?
Trần Khải Thanh Thủy: Công an th́ chẳng thông báo ǵ cả. Chỉ có đại sứ quán Mỹ thông báo đến cho gia đ́nh từ hôm Thứ Bảy rằng Thứ Tư ḿnh sẽ bay nên gia đ́nh đă có chuẩn bị trước.
NV: Theo chị hiểu th́ việc chị có mặt tại Mỹ được xem là hành động trục xuất hay là tị nạn chính trị?
Trần Khải Thanh Thủy: Cả hai khái niệm đó đều đúng cả. Th́ chúng trục xuất ḿnh ra khỏi Việt Nam th́ ḿnh sang Mỹ xin tị nạn chính trị. Nhưng mà nó lại đặt dưới chiêu bài cộng sản là do sự nhân đạo khoan hồng của chính phủ Việt Nam nên ḿnh được đi chữa bệnh. Chúng yêu cầu ḿnh là không được chống đối, coi như phải thay đổi quan niệm các thứ đi, chúng cho đi v́ tinh thần nhân đạo chứ không phải v́ phía Mỹ ép buộc.
NV: Chồng chị không được đi cùng chị sao?
Trần Khải Thanh Thủy: Thực ra Mỹ chấp nhận cho cả gia đ́nh ḿnh đoàn tụ bên Mỹ, ông xă được phép đi theo vợ. Nhưng có điều ông ấy nhận thức chưa đầy đủ. Ông ấy sợ sang đây bất đồng ngôn ngữ, v́ không biết tiếng Anh, sợ thất nghiệp nên ông ấy muốn ở lại thu xếp công việc nhà cửa, không đi. Lại thêm ông ấy sợ kéo cả bầu đoàn thê tử đi th́ phía Mỹ sẽ kéo dài thời gian làm hồ sơ hơn, nên ông ấy v́ thương vợ nên bảo thôi để ông ấy ở lại, 2 mẹ con đi. Nhưng suy nghĩ ấy rất sai lầm. Khi sang đây ḿnh biết là ông ấy đă bỏ mất một cơ hội quư báu rồi. Giờ muốn đoàn tụ th́ cũng phải 2 năm sau.
NV: Đến giờ chị nghĩ như thế nào về những ǵ chị đă làm, đă viết? Chị vẫn sẽ tiếp tục chứ.
Trần Khải Thanh Thủy: Ḿnh cũng sẽ vẫn như thế. Bởi v́ ḿnh có được một chút hiểu biết về xă hội, ḿnh không chịu đánh mất nhân cách trong một xă hội dối trên lừa dưới. Ḿnh vẫn tiếp tục nói thật. Vẫn chống chúng tới cùng nếu chúng cứ tiếp tục giở những tṛ mị dân đê tiện, làm chậm bước tiến của xă hội Việt Nam. Ḿnh không có ǵ ân hận cả, mà vẫn sẽ tiếp tục con đường tranh đấu cho nhân quyền.
NV: Chị có muốn chia sẻ thêm điều ǵ cùng độc giả nhật báo Người Việt không?
Trần Khải Thanh Thủy: 13 tháng ở trại và 6 tháng 21 ngày ở Hỏa Ḷ có rất nhiều điều ḿnh muốn chia sẻ với mọi người. Trước hết là phải vực sức khỏe lên bởi sức khỏe như con thuyền giúp ḿnh vượt qua đại dương cuộc đời. Khi có sức khỏe rồi ḿnh sẽ bắt tay lại viết những điều đang ôm ấp...
Suốt những ngày trong trại ḿnh biết ơn báo chí của người Việt ghê lắm v́ đă không bỏ rơi ḿnh trong những lúc khó khăn, nếu không có sự tiếp sức ấy th́ có khi ḿnh đă ngă quỵ trong tù rồi.
NV: Thay mặt báo Người Việt xin gửi đến chị lời chúc sức khỏe. Chúc chị sớm ḥa nhập vào cuộc sống để sớm thực hiện những ước mơ của ḿnh.
Ngọc Lan/Người Việt thực hiện
Reply With Quote
Bookmarks